Maan ‘Anannganman nyrun yɛ e nyin ta’ titi ɔ

 1. ?Ngue ti yɛ aniaan wie’m be kwlá traman be awlɛn be minndɛman kun ɔn?

AFUƐ nga be flɛ i 1914 nun’n, Klist yoli Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Afuɛ kunngba sɔ nun’n, ɔ nin Satan nin mmusu’m be kunnin. Sanngɛ b’a ɲanman jranwlɛ. Ɔ maan Zezi kannin be bo guali be asiɛ’n su wa. Kɛ ɔ fin i lɛ’n yɛ Satan i mɛn’n i awieliɛ blɛ’n boli i bo ɔ. (An kanngan Sa Nglo Yilɛ 12:7-9 nun.) Satan bɔbɔ si kɛ “i cɛn’n w’a sɔn-man kun.” (Ngl. 12:12) Sanngɛ i afuɛ kɔe ya yɛ, cɛn sɔ’n nin a wieman. Ɔ maan aniaan wie’m be bu i kɛ w’a cɛ ngboko. ?Kɛ e bu i sɔ wie ɔ? Maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ?Kɛ ɔ yo naan min ɲin ta Zoova ɲrun annzɛ n tran diin m minndɛ’n, n kle kɛ n kwlá traman min awlɛn?

 2. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun ɔn?

² Sran ng’ɔ kwlá trɛmɛn i awlɛn’n, ɔ kwla yo sa tɛ. Afin kɛ ɔ́ yó sa’n, ɔ bumɛn i sin lele. ?I sɔ’n ti’n, ngue yɛ é yó naan y’a kwla tra e awlɛn ɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan wie’m be su naan y’a wun wafa nga e kwla tra e awlɛn’n. Kosan sɔ mun yɛ: (1) ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise i ayeliɛ’n kle e ɔ? (2) ?Sa benin mun yɛ bé wá klé kɛ mɛn’n i nunnunlɛ w’a ju ɔ? (3) ?Wafa sɛ yɛ é klé kɛ e si Zoova i awlɛn m’ɔ tra’n i su ye ɔ?

 3. ?Ngue yɛ Mise sieli i nzɔliɛ Izraɛlifuɛ’m be lika ɔ?

³ An kanngan Mise 7:2-6 nun. Zoova nuan ijɔfuɛ Mise wunnin kɛ Izraɛlifuɛ’m be sacili mlɔnmlɔn. Kɛ Akazi yoli famiɛn’n yɛ nvlefuɛ’m be sacili tɛ kpa ɔ. Afin Famiɛn’n bɔbɔ nantiman ndɛnman su. Nvlefuɛ’m be klunwi’n ti’n, Mise waan be like mɔ be fɛ i’n yɛle ɲanman owieowie mɔ be flɛ be “ako owie” nin ‘agualɛ’n.’ Sran ng’ɔ wlu lika nga ɲanman sɔ’m be o lɛ’n, sɛ w’a niɛnmɛn i wun su’n, ɲanman sɔ’m bé súɛnsúɛn i wun tɛtɛ kpa. I sɔ kunngba’n, ɔ min kun nga w’a nianman ɔ wun su naan a nin Izraɛlifuɛ sɔ mun san nun’n, á wún ɔ ɲrun kpa. Be awlobo’m be nun bɔbɔ’n, be kloman be wiengu. Mise wunnin kɛ ɔ kwlá yoman like fi naan sran’m b’a kaci be ayeliɛ’n. I sɔ’n ti’n, ɔ fali ndɛ’n kwlakwla wlali Zoova sa nun. Zoova ɲrun yɛ Mise i ɲin tali ɔ. Ɔ lafili su kpa kɛ sɛ i blɛ ju’n, Zoova bɔbɔ ɔ́ dí ndɛ sɔ’n.

 4. ?Ɲrɛnnɛn benin yɛ e wun i ɔ?

⁴ Andɛ sran’m be ti kɛ Mise i blɛ su sran mun sa. Be nun sunman be bu be bɔbɔ be wun akunndan. Be ‘si-man ye, be nyin yi-man Nyanmiɛn, be klo-man sran.’ (2 Tim. 3:2, 3) E wun i sɔ nzuɛn’n junman’n su lɔ nin suklu lɔ. E mantanfuɛ’m be kusu be ti sɔ wie. Nanwlɛ, i sɔfuɛ’m be tranlɛ yo ya dan! Ɔ nin i sɔ ngba’n, e nun wie’m be afɛ liɛ’n, ɔ yo dan ekun. Afin be osufuɛ nga be timan Zoova sufuɛ’n, be kle be yalɛ kɛ nga Zezi fa kannin’n sa. Ndɛ nga Zezi kannin’n, ɔ fa ndɛ ng’ɔ o Mise 7:6 nun’n. Zezi seli kɛ: “M bali ba yasua nin i si, nin ba bla nin i nin, ɔ nin sewi nin i sewi be afiɛn sacilɛ, yɛ sran kun bɔbɔ i awlofuɛ’m be yɛ bé wá yó i kpɔfuɛ-ɔ.” (Mat. 10:35, 36) Nanwlɛ, kɛ sran kun i osufuɛ nga be timan Zoova sufuɛ’n be kle i yalɛ be to i mma’n, ɔ wun i ɲrun dan! Sɛ i sɔ sa’n o e su’n, nán e yaci Zoova sulɛ, maan e jran kekle. Kpɛkun maan e fa e wun wla Zoova sa nun, yɛ maan i ɲrun yɛ e ɲin ta kɛ i bɔbɔ di e ndɛ ɔ. Sɛ e yo sɔ titi’n, Zoova mán e wunmiɛn yɛ ɔ́ mán e ngwlɛlɛ naan y’a jran kekle.

5, 6. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yrali Mise su ɔ? ?Sa benin yɛ w’a kpɛnman su Mise ɲrun ɔn?

⁵ Kɛ mɔ Mise trɛli i awlɛn’n ti’n, Zoova yrɛli i su. Yɛle kɛ, i blɛ su yɛ Famiɛn Akazi klunwifuɛ’n, ɔ wuli ɔ. Asa ekun’n, kɛ Akazi i wa Ezekiasi yó famiɛn m’ɔ́ úka nvlefuɛ mun naan b’a su Zoova kpa ekun’n, Mise wunnin nun. Zoova maan ɔ seli kɛ bé dí Samari m’ɔ ti Izraɛli i nglo lika’n i famiɛn diwlɛ’n i bo bia’n, i jɔlɛ. Sa sɔ’n kpɛnnin su Mise ɲrun. Yɛle kɛ i blɛ su yɛ Asirifuɛ’m be ko utuli lɔ lika’n niɔn.​—Mis. 1:6.

⁶ Sanngɛ ndɛ nga Zoova maan Mise kannin’n i ngba w’a kpɛnman su i ɲin su. Ɔ seli kɛ: “Cɛn wie lele Anannganman i kpɔlɛ’n su sua’n, oka ndɛnndɛn kpa’m be ti su lɔ yɛ bé kó kplɛ́n i-ɔ. Kpɛkuun mɛn nunfuɛ’m be kwlaa be ti wá yía lɛ. Nvle-nvle be nunfuɛ mun bé tú ajalɛ bé kɔ́, bé sé kɛ: ‘An bla maan e wɔ Anannganman i oka’n su lɔ. E wɔ Zakɔb i Nyanmiɛn’n i sua’n nun lɔ naan ɔ kle ye kɛ é nánti’n, naan e nanti i atin’n su, afin Siɔn lɔ yɛ mmla’n fin-ɔn. Zerizalɛm lɔ yɛ Nyanmiɛn ndɛ’n fin ba-a.’” (Mis. 4:1, 2) Ndɛ sɔ’n w’a kpɛnman su Mise ɲrun. Sanngɛ w’a niɛnmɛn i wiengu’m be nzuɛn tɛ’n su. Ɔ suli Zoova klanman lele ɔ fa wuli. Mise klɛli kɛ: “Like nga nvle kun nga’m be ko yo naan w’a jɔ be amuɛn’m be klun’n, yɛ be yo-ɔ. E kusu e liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Nyanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo-ɔ.” (Mis. 4:5) Blɛ kekle nun’n, Zoova ɲrun yɛ Mise i ɲin tali ɔ. Afin ɔ lafili su kɛ nda kwlakwla nga Zoova tali’n, bé kpɛ́n su. Nanwlɛ, Mise lafili Zoova su dan.

7, 8. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e lafi Zoova su ɔ? (b) ?Ngue yɛ e kwla yo naan w’a yoman e kɛ cɛn nga Zoova wá dí sran’m be jɔlɛ’n te o mmua ɔ?

⁷ Mise lafili Zoova su kpa. ?Yɛ e li? ?E lafi Zoova su sɔ wie? Nanwlɛ, ɔ fata kɛ e lafi i su sɔ wie. Afin ndɛ nga Mise kannin’n su kpɛn su e ɲin su. Yɛle kɛ blɛ kasiɛn nga nun’n, sran kpanngban kpa mɔ be fin mɛnmɛn nin nvlenvle mɔ be aniɛn’n ti wafawafa’n, be kɔ “Anannganman i kpɔlɛ’n su” lɔ be ko su i. Wie liɛ’n, be fin nvle mɔ alɛ o be afiɛn’n be nun. Sanngɛ be liɛ’n, ‘b’a fa be tokofi mun b’a bo sue. Yɛ be “sɔnnzɔn-man alɛ kunlɛ kun.” (Mis. 4:3) Kɛ e si kɛ e o Zoova i sufuɛ wɛtɛɛfuɛ sɔ’m be nun wie’n, nanwlɛ, ɔ yo e fɛ dan.

⁸ E kwlakwla e kunndɛ kɛ Zoova nunnun mɛn tɛ kain nga ndɛndɛ. Ɔ́ núnnún i kusu. Afin w’a sie cɛn kun mɔ sɛ cɛn sɔ’n ju’n, ɔ́ fá sran mɔ be o mɛn’n nun’n be kwlaa bá “sran b’ɔ sieli i’n i ja su, ɔ́ dí be jɔlɛ.” Sran sɔ’n yɛle Zezi Klist. (Yol. 17:31) Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla tran y’a minndɛ’n, ɔ fata kɛ e si like nga ti yɛ Zoova nin a nunnunman mɛn’n. Yɛle kɛ ɔ su man sran kwlaa be atin naan be wun “sa ng’ɔ ti nanwlɛ’n i wlɛ kpa” naan be fa su naan b’a fite nun. Maan e wun i wlɛ kɛ sran’m be o wie nuan. (An kanngan 1 Timote 2:3, 4 nun.) I sɔ’n ti’n, maan e tu e klun e uka sran mun naan be si Ɲanmiɛn kpa. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ su yoman e kɛ cɛn nga Zoova wá dí sran’m be jɔlɛ’n, ɔ tɛ o mmua. Nanwlɛ, sɛ cɛn sɔ’n to e Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ junman su’n, ɔ́ yó e fɛ dan.

9-11. ?Ndɛ ng’ɔ o 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:3 nun’n, w’a kpɛn su? ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ ɔ?

⁹ An kanngan 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:1-3 nun. Ɔ ka kan sran’m bé wá sé kɛ: “Y’a nyan e ti, y’a di alaje’n.” Kɛ bé wá sé sɔ’n, ɔ fata kɛ “e nian e wun su e tran minndɛ” naan y’a faman ndɛ sɔ’n su. (1 Tɛs. 5:6) I sɔ’n ti’n, é wá kán sa wie mɔ be ti yɛ bé wá sé sɔ’n, be ndɛ. I liɛ’n, dɔ nga su bɔbɔ’n, é kwlá nían e wun su.

¹⁰ Kɛ alɛ dan klikli’n wieli’n, nvlenvle’m be kpɛli anuannzɛ dan kun i ba. Be flɛli i kɛ Société des Nations. Kpɛkun kɛ be wieli alɛ dan nɲɔn su i di’n, be kpɛli anuannzɛ dan kun ekun i ba. Be flɛ i kɛ ONU. Be kpɛli anuannzɛ kwlaa sɔ mun naan alaje tran asiɛ wunmuan’n su. Mɛn siefuɛ mun nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be kpɛnngbɛn’m be fali be wla guali anuannzɛ sɔ’m be su. Be lafili su kɛ anuannzɛ sɔ’m be ti yɛ sran’m bé dí alaje ɔ. I wie yɛle kɛ afuɛ nga be flɛ i 1986 nun’n, ONU boli i jɔ kɛ afuɛ sɔ’n ti asiɛ wunmuan’n su alaje dilɛ afuɛ. Afuɛ sɔ nun’n, mɛn siefuɛ nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be kpɛnngbɛn sunman be nin Katoliki’m be su kpɛn’n, be ti yiali. Be yiali Itali lɔ klɔ nga be flɛ i Assise i su. Be srɛli naan alaje’n tran mɛn’n mun. Sanngɛ i kwlaa sɔ’n yoli ngbɛn.

¹¹ Mɛn wunmuan’n nun alaje dilɛ nin e ti ɲanlɛ nga be boli i jɔ’n, ɔ nin i wunsu ndɛ uflɛ nga be kɛnnin i blɛ uflɛ nun’n, nɛ́n i yɛle nga 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:3 kɛn i ndɛ’n. Afin kɛ be boli i jɔ sɔ’n, “nyrɛnnɛn dan kpa” w’a kaman lɛ w’a tɔman be su.

12. ?Ndɛ nga sran’m bé wá kɛ́n i kɛ “y’a nyan e ti, y’a di alaje’n,” i su ndɛ benin yɛ e si i ɔ?

¹² ?Wan mun yɛ bé sé kɛ “y’a nyan e ti, y’a di alaje’n” niɔn? ?Ngue yɛ mɛn nun asɔnun mun nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa onga’m be kpɛnngbɛn’m bé yó ɔ? ?Mɛn siefuɛ’m be li? ?Ngue yɛ bé yó be liɛ ɔ? Ɲanmiɛn Ndɛ’n yiyiman nun kleman e. Like ng’ɔ yiyi nun kle e’n yɛle kɛ, maan sran’m be se kɛ ‘y’a nyan e ti, y’a di alaje’ o, yɛ maan sran’m be fa be wla gua ndɛ sɔ’n su o, ɔ́ yó ngbɛn. Afin Satan yɛ ɔ sie mɛn’n niɔn. Yɛ be tinngɛ mɛn’n niɔn, ɔ yoman ye kun. I sɔ’n ti’n, e nun kun nga w’a niɛnmɛn i wun su naan ɔ fɛ i wla gua ndɛ sɔ’n su, naan ɔ fɛ i wun wla mɛn’n nun ninnge’m be yolɛ nun’n, nn i liɛ w’a yoman ye.

13. ?Ngue ti yɛ anzi wie’m be tra aunngban’n ng’ɔ́ fá ɲrɛnnɛn dan’n bá’n i nun ɔn?

¹³ An kanngan Sa Nglo Yilɛ 7:1-4 nun. E su minndɛ kɛ ndɛ ng’ɔ o 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:3 nun’n kpɛn su. Kɛ é mínndɛ sɔ’n, anzi kwlafuɛ wie’m be tra aunngban’n ng’ɔ́ fá ɲrɛnnɛn dan bá’n nun naan w’a fitaman. ?Ngue ti yɛ be yo sɔ ɔ? Akoto Zan waan be su minndɛ kɛ be wie “Nyanmiɛn i sran’m be nzɔliɛ” sie. Kɛ be ko wie be nzɔliɛ sie’n, anzi’m bé yáci aunngban’n nun. ?I sin’n, ngue sa yɛ ɔ́ jú ɔ?

14. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ ɔ ka kaan sa Babilɔni klɔ dan’n i liɛ wíe mlɔnmlɔn ɔn?

¹⁴ Babilɔni klɔ dan mɔ yɛle mɛn wunmuan’n nun Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n, bé wá sáci i. Afin ɔ nin i sɔ’n fata. Kɛ é sé yɛ bɔbɔ’n, e kwla wun kɛ i liɛ su wa wie. Kɛ ɔ́ wá sáci’n, i nun “sran wafa-wafa mun, nin sran kpanngban, nin mɛnmɛnfuɛ mun, nin be bɔ be aniɛn’n ti wafa-wafa’n” mɔ be jrɛn i sin’n, be su jrɛnmɛn i sin kun. (Ngl. 16:12; 17:15-18; 18:7, 8, 21) Le nɲɔn nga nun bɔbɔ’n, e su sie i sɔ’n i nzɔliɛ. Yɛle kɛ be yiyi Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be kpɛnngbɛn’m be bo televiziɔn nin aladio ɔ nin zronali’m be nun. Sanngɛ Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be kpɛnngbɛn’m be bumɛn i ndɛ. Be bu i kɛ sa su ɲanman be. Sanngɛ be su laka be wun. Afin kɛ sran’m bé wá sé kɛ “y’a nyan e ti, y’a di alaje’n,” mɛn siefuɛ’m bé ká lɛ tɔ́ Babilɔni klɔ dan’n su bé núnnún i. E su wunman Babilɔni klɔ dan’n i osu kun mlɔnmlɔnmlɔn. Nanwlɛ, sɛ e tran e minndɛ naan sa dandan sɔ’m be yo e ɲrun’n, ɔ ti kpa dan.​—Ngl. 18:8, 10.

15. ?Ngue ti yɛ Zoova trɛ i awlɛn minndɛ ɔ?

¹⁵ Sran’m b’a saci Zoova dunman’n i wie pɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ trɛ i awlɛn minndɛ kɛ blɛ ng’ɔ sieli’n ju. Afin ɔ kunndɛman kɛ sran kpa kun sa mlin. (2 Piɛ. 3:9, 10) ?I sɔ wie yɛ e kunndɛ ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e kle Zoova kɛ e si i awlɛn m’ɔ tra’n i su ye. Wafa nga e kwla kle sɔ’n, maan e kan be nun wie ndɛ.

16, 17. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e uka be nga b’a yaci jasin fɛ’n i bolɛ’n niɔn? (b) ?Ngue ti yɛ dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ i sɔfuɛ’m be sa be sin Zoova wun ɔn?

¹⁶ Maan e uka be nga b’a yaci jasin fɛ’n i bolɛ’n. Ɲanmiɛn i sufuɛ mɔ be fa be sunnzun bua’n, Zezi waan sɛ be nun kun mlin naan be wun i’n, be klun jɔ nyanmiɛn su lɔ kpa. (Mat. 18:14; Lik 15:3-7) I sɔ’n kle kɛ be nga b’a yaci Zoova sulɛ’n, be ndɛ lo Zoova wie kpa. Ɔ maan, kɛ e ukɛ i sɔfuɛ mun mɔ be sa be sin be wa su Zoova ekun’n, ɔ yo Zoova nin anzi’m be fɛ dan.

¹⁷ Atrɛkpa’n, w’a yaci aɲia’m be bo kɔlɛ. Wie nun ɔn, a yo sɔ i osu w’a la nun kan. ?Aniaan wie loli wɔ ngasi i ti yɛ a yo sɔ ɔ? Fa kosan nga mun usa ɔ wun: ‘?Kɛ é sé yɛ’n, min wun jɔ min tra i nun mɔ n su Zoova’n? ?Zoova yɛ ɔ yoli min sa yɛ, annzɛ kusu min wiengu klɔ sran yɛ ɔ yoli min sa ɔ? ?Ɲanmiɛn Zoova w’a yo min tɛ le?’ Zoova nin a yoman e nun wie fi i tɛ le. Ɔ ju wie bɔbɔ’n, e sumɛn i kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ man e like kpa kwlaa. (Zak 1:16, 17) Zoova i cɛn’n w’a mantan koko kpa. Dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ a sa ɔ sin e Si m’ɔ klo e’n i wun, naan a nin ɔ niaan’m be yia be su i ɔ. Sɛ a yo sɔ’n yɛ á ɲán ɔ ti ɔ.​—Mml. 33:27; Ebr. 10:24, 25.

18. ?Be nga be nian e su asɔnun’n nun’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi be ɔ?

¹⁸ Be nga be nian e su asɔnun nun’n, maan e ɲin yi be titi. Zoova ti bua tafuɛ kpa. Ɔ kle i sufuɛ m’ɔ fa be sunnzun bua mun’n, be atin kpɛkun ɔ sasa be. Ɔ sieli i Wa’n kɛ ɔ yo Bua Tafuɛ Dan i bua’m be su. (1 Piɛ. 5:4) Asɔnun kpɛnngbɛn nga be o asɔnun 100.000 tra su’n be nun’n, be nian Ɲanmiɛn i bua mma’m be tinuntinun be su. (Yol. 20:28) Sɛ e ɲin yi be kpa’n, é klé kɛ e si Zoova nin Zezi Klist be ye sa kwlaa nga be yo man e’n ti.

19. ?Ngue yɛ é yó m’ɔ́ klé kɛ e fa e wun e mantan e niaan mun ɔn?

¹⁹ Maan e fa e wun mantan e niaan Klistfuɛ mun kpa. Maan e fa sunnzun ase kun e nian. Kɛ sonja nga be si alɛ kun kpa’n, be kpɔfuɛ fa alɛ wla be sin’n, be bo yo kun yɛ be kun ɔn. Sran kun kɔman i liɛ ngunmin. Ɔ maan, be kpɔfuɛ’n ɲanman wlulɛ naan w’a kun be. E kusu Satan su fa alɛ wla e sin kpa trá laa’n. I sɔ’n ti’n, maan e fa e wun e mantan e niaan mun naan w’a kwláman e. Maan e tra e awlɛn be wun, nán e nin be e kpɛ ndɛ. Yɛ maan e fa e wla gua Zoova su.

20. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo i dɔ nga su ɔ?

²⁰ Maan e kwlakwla e mian e ɲin naan e nin Zoova e afiɛn mantan kpa. Yɛ maan e kle kɛ Zoova ɲrun yɛ e ɲin ta ɔ. Asa ekun’n, maan e tra e awlɛn e minndɛ kɛ sran’m be se kɛ ‘y’a nyan e ti, y’a di alaje.’ Yɛ maan e lo e wun e minndɛ kɛ be wie Ɲanmiɛn sran’m be nzɔliɛ sie. Afin kɛ be ko wie be nzɔliɛ sie’n, anzi nnan’n bé yáci aunngban’n nun. Kpɛkun Babilɔni klɔ dan’n sáci. Kɛ é mínndɛ kɛ sa sɔ’m be ju’n, maan e ɲin yi be mɔ Zoova i anuannzɛ’n nun be kle e atin’n. Maan e fa e wun mantan e niaan mun kpa naan y’a kwla jran kekle Satan nin mmusu’m be ɲrun. Dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ e fa ndɛ nga jue tofuɛ’n kɛnnin i yɛ’n su kpa ɔ. Ɔ seli kɛ: “Amun bɔ amun wla’n wo Anannganman su’n, amun jran kekle, yɛ amun tra amun anwlɛn!”​—Jue. 31:25.