“An tie min ndɛ’n, an bu i akunndan”
“Amun kwlaa an tie min ndɛ’n, an bu i akunndan.”—MAR. 7:14.
LIKE NGA ƝANNDRA NGA’M BE KLE E’N
?Ngue yɛ tro mɔ be flɛ i mutardi’n i mma’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ?
?Ngue yɛ kpanwun ayre’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ?
?Ngue yɛ aata difuɛ’n, nin like kpa mɔ be fa fiali’n, be wun ɲanndra’n kle e ɔ?
1, 2. ?Ngue ti yɛ sran kpanngban b’a buman ndɛ nga Zezi kan kle be’n, i akunndan naan b’a wun i wlɛ ɔ?
KƐ SRAN kan ndɛ kle e’n, wie liɛ’n, saan é bú i akunndan lele naan y’a wun i wlɛ. (1 Kor. 14:9) I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ kannin ndɛ kleli sran kpanngban. Sanngɛ, be ngba b’a bumɛn i ndɛ’m be akunndan naan b’a wun i wlɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Amun kwlaa an tie min ndɛ’n, an bu i akunndan.”—Mar. 7:14.
2 ?Ngue ti yɛ sran sɔ’m b’a buman ndɛ nga Zezi kan kle be’n, i akunndan ɔn? Yɛle kɛ, ɔ le be ndɛ liɛ m’ɔ o be klun ɔn. Yɛ, be klun akunndan’n timan kpa bɔbɔ. Zezi seli be kɛ: “An yi Nyanmiɛn mmla’n i blo mlɔnmlɔn, an fa amun lalafuɛ nzuɛn’m be su.” (Mar. 7:9) Nanwlɛ, sran sɔ’m b’a kunndɛman kɛ bé yáci be lalafuɛ nzuɛn’n. Ɔ maan ndɛ nga Zezi kan’n, be tie i ngbɛn. B’a bumɛn i akunndan naan b’a wun i wlɛ. (An kanngan Matie 13:13-15 nun.) ?Sanngɛ e liɛ’n, ngue yɛ é yó naan y’a wun ndɛ nga Zezi kannin be’n, be wlɛ ɔ?
LIKE NGA É YÓ NAAN Y’A WUN NDƐ NGA ZEZI KANNIN BE’N BE WLƐ’N
3. ?Ngue ti yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n, be wunnin i ndɛ’m be wlɛ ɔ?
3 Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yoli wun ase kanfuɛ. Maan e nian be ayeliɛ’n su. Zezi seli be kɛ: “Amun liɛ’n, amun liɛ su ti ye, afin an wun ase, yɛ an ti sa!” (Mat. 13:16) ?Ngue ti yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n, be wunnin i ndɛ’m be wlɛ ɔ? Yɛle kɛ, i klikli su’n, be usali Zezi i kosan naan bé wún ndɛ ng’ɔ kan’n i wlɛ. (Mat. 13:36; Mar. 7:17) I nɲɔn su’n, be kunndɛli kɛ bé sí like uflɛ bé fá úka laa liɛ’n su. (An kanngan Matie 13:11, 12 nun.) I agualiɛ su’n, be kunndɛli kɛ bé nánti like nga be si i’n su. Kpɛkun, bé fá klé sran uflɛ naan ɔ nanti su wie.—Mat. 13:51, 52.
4. ?Ngue yɛ é yó naan y’a wun Zezi i ndɛ’m be wlɛ ɔ?
4 Sɛ e waan é wún Zezi i ndɛ’m be wlɛ’n, ɔ fata kɛ e niɛn i sɔnnzɔnfuɛ’m be ayeliɛ’n su. Yɛle kɛ, maan e fa blɛ e suan ndɛ nga Zezi kannin be’n be su like, yɛ e bu be su akunndan. Sɛ e wunman be wlɛ’n, maan e kunndɛ be su like e fluwa’m be nun. Annzɛ maan e usa be su ngwlɛlɛ afɛ. Sɛ e yo sɔ’n, é sí like. (Nya. 2:4, 5) I nɲɔn su’n, maan e kunndɛ wafa nga like mɔ e su suan’n ɔ nin nga e si i laa’n, be kɔ likawlɛ’n. Sɛ e yo sɔ’n, é yó akunndanfuɛ. (Nya. 2:2, 3) I agualiɛ su’n, maan e nanti like nga e suannin’n su. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e ti ngwlɛlɛfuɛ.—Nya. 2:6, 7.
5. Kɛ be se kɛ sran kun si like’n, annzɛ ɔ ti akunndanfuɛ’n, annzɛ kusu ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ’n, an fa sunnzun ase kun fa yiyi nun.
5 ?Kɛ be se kɛ sran kun si like’n, annzɛ ɔ ti akunndanfuɛ’n, annzɛ kusu ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ’n, i bo yɛle benin? Maan e fa sunnzun ase kun naan y’a wun i wlɛ. Wienun ɔn, e jin akpɔ kun i afiɛn. Kpɛkun é nían ɔn, vii, loto kun su ba. E wun weiin kɛ loto yɛ ɔ su ba ɔ. I sɔ’n kle kɛ e si like. Sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. E wun i wlɛ kɛ sɛ e jran lɛ’n, ɔ́ yó tɛ mán e. I sɔ’n kle kɛ e ti akunndanfuɛ. I agualiɛ su’n, e wanndi. Kɛ e yo sɔ’n, e kle kɛ e ti ngwlɛlɛfuɛ. I sɔ’n ti, Biblu’n se kɛ maan ‘akunndan nin ngwlɛlɛ’n be ka e klun.’ Afin, be yɛ be ti e nguan ɲanman’n niɔn.—Nya. 3:21, 22; 1 Tim. 4:16.
6. ?Kɛ é wá yíyí ɲanndra nso nga Zezi buli be’n be nun kunngunngun’n, kosan benin mun yɛ é wún be su tɛlɛ’n niɔn? (An nian kuku’n nun.)
6 Like suanlɛ nga, ɔ nin ng’ɔ́ bá lɛ’n, bé wá fá e ɲin síe i ɲanndra nso mɔ Zezi buli be’n, be su. Kɛ é yíyí be nun kunngunngun’n, maan e usa e wun kɛ: ?Ɲanndra sɔ’n i bo yɛle benin? ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle min ɔn? ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n kle min ɔn? Sɛ e fa kosan kwlaa sɔ mun e usa e wun’n, i sɔ’n klé kɛ e kunndɛ kɛ é sí like, e kunndɛ kɛ yó akunndanfuɛ, yɛ e kunndɛ kɛ é yó ngwlɛlɛfuɛ.
MUTARDI’N I WUN ƝANNDRA
7. ?Mutardi’n i wun ɲanndra’n, i bo yɛle benin?
7 An kanngan Matie 13:31, 32 nun. ?Ɲanndra sɔ’n i bo yɛle benin? Ɲanmiɛn Sielɛ’n nin Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be ti kɛ tro mɔ be flɛ i mutardi’n i mma’n sa. Tro mɔ be flɛ i mutardi’n i mma’n, ɔ ti “kaan tra ninnge mma bɔ be lua be’n be kwlaa.” Sanngɛ kɛ be lua’n, ɔ ɲin ndɛndɛ, yɛ ɔ yo dan. Afuɛ nga be flɛ i 33 nun’n, Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be kusu be ti kaan sa. Sanngɛ jasin fɛ’n mɔ be boli’n ti’n, be wa trɛli ndɛndɛ kpa. Wafa nga be trɛli ndɛndɛ sɔ’n, ɔ boli sran sunman be nuan bɔbɔ. (Kol. 1:23) Zezi seli kɛ “anunman’m bé wá yó be sua [mutardi waka’n] i sama’m be su.” I sɔ’n kle kɛ, sran kpanngban kpa mɔ be awlɛn ti kpa’n, bé bá Zoova i sulɛ. Bé klé sran sɔ’m be like, yɛ bé ɲán fiawlɛ. Ɔ maan, bé wlá gúa ase.—An nian Ezekiɛl 17:23 nun wie.
8. ?Ngue ti yɛ Zezi buli mutardi’n i wun ɲanndra’n niɔn?
8 ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan ɔ́ klé kɛ Ɲanmiɛn i nvle’n wá trɛ́. I nunfuɛ’m bé ɲán fiawlɛ. Yɛ like fi su kwlá tanndanman be ɲrun. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1914 nun lele nin andɛ’n, Ɲanmiɛn i nvle’n ɔ trɛ ndɛndɛ kpa. (Eza. 60:22) Be nga be ba kɛ bé yó nvle sɔ’n i nunfuɛ wie’n, be kle be like. Ɔ maan be fa be wun mantan Zoova kpa. (Nya. 2:7; Eza. 32:1, 2) Nanwlɛ, wafa nga Ɲanmiɛn i nvle’n trɛ’n, like fi kwlá tɛnndɛnmɛn i ɲrun.—Eza. 54:17.
9. (a) ?Ngue yɛ mutardi’n i wun ɲanndra’n ɔ kle e ɔ? (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɔ kle e ɔ?
9 ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? Atrɛkpa’n, Zoova i Lalofuɛ’m b’a sɔnman lika nga e tran lɛ’n. Kpɛkun, e wunman kɛ jasin fɛ’n mɔ e bo’n, ɔ ba nvlɛ. Sɛ ɔ yo e sɔ’n, maan e wla kpɛn su titi kɛ like fi kwlá tanndanman Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ɲrun. I liɛ’n, e sa sin su bubuman e. Maan e fa aniaan bian kun mɔ be flɛ i Ɛdiwini Kinɛ i su sunnzun ase e nian. Afuɛ nga be flɛ i 1926 nun’n, ɔ ɔli nvle nga be flɛ i Ɛndi’n i su lɔ. Blɛ sɔ’n nun’n, nn Zoova i Lalofuɛ’m be ti kaan sa nvle sɔ’n nun. Yɛ jasin fɛ’n mɔ be bo’n, ɔ baman nvlɛ. Sanngɛ, aniaan bian’n i sa sin w’a bubumɛn i. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ wa wunnin i wlɛ kɛ like fi kwlá tanndanman Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ɲrun. Afin kɛ é sé yɛ’n, sran 37.000 be ti Zoova i Lalofuɛ Ɛndi lɔ. Kpɛkun afuɛ 2013 nun’n, sran 108.000 be trannin e Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo. Be flɛ sran ble mɛn’n nun nvle kun kɛ Zambi. Afuɛ nga aniaan bian Kinɛ ɔli Ɛndi lɔ’n, i nun yɛ be boli jasin fɛ’n i bolɛ bo Zambi lɔ wie ɔ. Kɛ é sé yɛ’n, sran 170.000 be ti Zoova i Lalofuɛ nvle sɔ’n nun. Kpɛkun afuɛ 2013 nun’n, sran 763.915 be trannin e Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo. I sɔ’n kle kɛ sɛ e fa nvle sɔ’n i nun sran 18, be nun kun bali aɲia sɔ’n i bo. Nanwlɛ, i sɔ’n ti abonuan dan!
KPANWUN AYRE’N I WUN ƝANNDRA
10. ?Kpanwun ayre’n i wun ɲanndra’n, i bo yɛle benin?
10 An kanngan Matie 13:33 nun. ?Ɲanndra sɔ’n i bo yɛle benin? Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ kanlɛ’n, ɔ nin wafa nga ndɛ sɔ’n i tiefuɛ’m be kaci’n, i wun ɲanndra yɛ Zezi buli ɔ. Nvlenvle’m be nzɔliɛ yɛle kpanwun nzuɛn’n. Kpanwun nzuɛn’n i “wunmuan’n” m’ɔ wla’n, ɔ kle kɛ bé wá kán Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ nvlenvle kwlaa be nun. Kpanwun ayre’n, ɔ timan kɛ tro mɔ be flɛ i mutardi’n i mma’n sa. Yɛle kɛ, kɛ tro mɔ be flɛ i mutardi’n ɔ́ ɲín’n, be si kɛ ɔ su ɲin. Sanngɛ kpanwun ayre’n i liɛ’n, kɛ ɔ́ wlá kpanwun nzuɛn’n, be wunman nun. Kɛ kpanwun nzuɛn’n ko wie wla’n, yɛ be si kɛ w’a wla ɔ.
11. ?Ngue ti yɛ Zezi buli kpanwun ayre’n i wun ɲanndra’n niɔn?
11 ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan ɔ́ klé kɛ bé wá kán Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ “lele fá jú asiɛ’n i awieliɛ.” Yɛ jasin fɛ sɔ’n ti’n, sran kpanngban bé káci be nzuɛn’n. (Yol. 1:8) Kɛ sran’m bé káci be nzuɛn’n mɔ bé káci Zoova i sufuɛ’n, wie liɛ’n, e siemɛn i nzɔliɛ. Sanngɛ nn asiɛ’n wunmuan’n su’n, sran kpanngban be sɔ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nun klanman. Kpɛkun, be kaci be nzuɛn’n.—Rɔm. 12:2; Efɛ. 4:22, 23.
12, 13. Wafa nga Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ bolɛ’n ba nvlɛ’n, an fa sa wie mun yiyi nun.
12 Kɛ sran’m be ti jasin fɛ’n, wie liɛ’n, be kaman lɛ be sɔman nun. Kɛ ɔ́ cɛ́ kɔ́’n, yɛ be sɔ nun yɛ be kaci ɔ. Maan e fa sa kun m’ɔ kle sɔ’n e nian. Be flɛ aniaan kun kɛ Flanzi, yɛ i yi’n suan Maji. Afuɛ nga be flɛ i 1982 nun’n, nn be di junman Betɛli ng’ɔ o nvle nga be flɛ i Blezili’n, i nun lɔ. Blɛ sɔ’n nun’n, be boli jasin fɛ’n klɔ kaan kun su. Yɛ be kleli sran kpanngban be Biblu’n nun like. Blɛ sɔ’n nun’n, be kleli bla kun nin i mma nnan’n be like wie. Bla’n i wa yasua’m be nun kpɛnngbɛn’n, ɔ le afuɛ 12. Ba sɔ’n, ɔ sa ɲan dan. Ɔ maan kɛ be kɔ be like klelɛ’n, ɔ ko fia. Aniaan bian Flanzi nin i yi’n b’a kwlá guaman be like klelɛ’n i bo. Afin, be ɔli klɔ uflɛ su Ɲanmiɛn junman dilɛ. Kɛ afuɛ 25 sinnin’n, cɛn kun’n be ɔli klɔ sɔ’n su lɔ ekun. Bé jú lɔ’n, be wunnin kɛ b’a kplan Ɲanmiɛn Sielɛ sua kun lɔ. Yɛ jasin bofuɛ’m be ti sran 69. Kpɛkun, be nun sran 13 be ti titi atin bofuɛ. Yasua kan sɔ’n mɔ laa ɔ sa ɲan’n, yɛ ɔ ti asɔnun sunianfuɛ’m be lika siesiefuɛ ɔ. Ɲanndra nga Zezi buli’n, ɔ kpɛnnin su klɔ sɔ’n su. Yɛle kɛ, sran’m be tili Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n. Kpɛkun, be nun kpanngban be kacili be nzuɛn’n.
13 Klɔ wie’m be su’n, awa tannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, lɔfuɛ’m be ti jasin fɛ sɔ’n. Kpɛkun, ɔ ba nvlɛ. I sɔ’n bo e nuan dan. Maan e fa sa kun e nian. Be flɛ nvle kun kɛ Ciba. Afuɛ nga be flɛ i 1910 nun’n, yɛ be boli Ɲanmiɛn Sielɛ ndɛ’n i kanlɛ bo lɔ ɔ. Kpɛkun, afuɛ 1913 nun’n, aniaan bian Risɛli sinnin lɔ ko niannin aniaan’m be osu. Blɛ sɔ’n nun’n, nn aniaan nga be o lɔ’n be ti kaan sa. Sanngɛ kɛ é sé yɛ’n, lɔ jasin bofuɛ’m be ti 96.000 tra su. Kpɛkun afuɛ 2013 nun’n, sran 229.726 be trannin e Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo. Yɛle kɛ, sɛ e fa nvle sɔ’n i nun sran 48, é sé kɛ be nun 1 trannin aɲia sɔ’n i bo wie. Nvle wie’m be nun’n, awa tanninman Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n. Sanngɛ wie liɛ’n, nvle sɔ’m be nun klɔ nga Zoova i Lalofuɛ’m be nunman su’n, be nunfuɛ’m be ti Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n.—Aku. 8:7; 11:5.
14, 15. (a) ?Ngue yɛ kpanwun ayre’n i wun ɲanndra’n kle e ɔ? (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɔ kle e ɔ?
14 ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? Kɛ e bu kpanwun ayre’n i wun ɲanndra nga Zezi buli’n i akunndan’n, e wun sa kun wlɛ. Yɛle kɛ, sran kpanngban nga be nin a timan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ’n, ɔ fataman kɛ e koko e se kɛ é yó sɛ naan b’a ti. Afin Zoova kwla sa’n kwlaa yo. Maan e yo e liɛ ng’ɔ ti su’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Lua ɔ ninnge mun nglɛmun nun lele fá jú nnɔsua nun, nán de wunmiɛn. Afin a si-man ng’ɔ́ wá yó kpa-a, sɛ nglɛmun liɛ’n nin o, sɛ nnɔsua nun liɛ’n nin o, sɛ kusu nglɛmun nun liɛ’n nin nnɔsua nun liɛ’m be nnyɔn yɛ bé yó kpa o.” (Aku. 11:6) Kɛ é yó sɔ’n, maan e srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ yra e junman’n su. Sanngɛ, be nga awa tannin jasin fɛ’n bolɛ be nvle nun lɔ’n, nán e wla fi be su. Maan e srɛ e man be wie kpa.—Efɛ. 6:18-20.
15 Sɛ e wun kɛ sran’m be sɔman jasin fɛ’n nun klanman’n, nán e sa sin bubu e. Ɔ ti kɛ sua mɔ be su “bo i kplanlɛ bo’n” sa. (Zkr. 4:10) Wafa nga wie liɛ’n, i bo’n gua klanman’n, ɔ ti abonuan.—Jue. 40:5; Zkr. 4:7.
AATA DIFUƐ’N, NIN LIKE KPA MƆ BE FA FIALI’N BE WUN ƝANNDRA
16. ?Aata difuɛ’n, nin like kpa mɔ be fa fiali’n, be wun ɲanndra’n i bo yɛle benin?
16 An kanngan Matie 13:44-46 nun. ?Ɲanndra sɔ’n i bo yɛle benin? Zezi blɛ su’n, aata difuɛ wie’m be kɔ mɛn uflɛ nun mmuammua kpa, be ko kunndɛ nɛnnglɛnman kpakpa’n. Ɲanndra nga Zezi buli’n nun’n, nɛnnglɛnman “kpakpafuɛ’n” yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ’n m’ɔ ti ndɛ nanwlɛ’n. Aata difuɛ’n yɛle sran kpa mun. I sɔfuɛ’m be kunndɛ kɛ bé sí ndɛ nanwlɛ’n. Kɛ aata difuɛ’n wunnin nɛnnglɛnman kpakpafuɛ’n, “ɔ ko yoli i sa nun ninnge’n kwlaa atɛ” ɔ fa toli nɛnnglɛnman sɔ’n. Zezi kannin sran kun m’ɔ wunnin like kpa kun mɔ “be fa fiali” fie kun su’n i ndɛ wie. Sran sɔ’n, ɔ su di junman sran kun i fie’n su, yɛ ɔ fiteli like kpa’n su ɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ “ko yo i sa nun ninnge’n kwlaa atɛ ɔ fa toli fie sɔ’n.”
17. ?Ngue ti yɛ Zezi buli aata difuɛ’n, nin like kpa mɔ be fa fiali’n, be wun ɲanndra’n niɔn?
17 ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan ɔ́ klé kɛ, wafa nga sran’m be ti Ɲanmiɛn ndɛ m’ɔ ti nanwlɛ’n, ɔ ti fanunfanun. Sran wie’m be kpɛ Ɲanmiɛn ndɛ’n i wun atin lele yɛ be si i ɔ. Sran wie’m be liɛ’n, be yoman sɔ. Sran kun yɛ ɔ ko to be, yɛ ɔ bo jasin fɛ’n kle be ɔ. Sanngɛ i kwlaa yoli o, sran akpasua nɲɔn sɔ’m be wun kɛ Ɲanmiɛn ndɛ’n mɔ b’a si i’n, ɔ ti like nanndoliɛ. Ɔ maan, be mian be ɲin be si i kpa.
18. (a) ?Ngue yɛ aata difuɛ’n, nin like kpa mɔ be fa fiali’n, be wun ɲanndra’n kle e ɔ? (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɔ kle e ɔ?
18 ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? (Mat. 6:19-21) Maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?M bu ndɛ nanwlɛ’n i like nanndoliɛ? ?M mian min ɲin naan m’an si i kpa? ?Annzɛ kusu’n, aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n yɛ n fa cici min ti ɔ?’ (Mat. 6:22-24, 33; Lik 5:27, 28; Fil. 3:8) Nanwlɛ, sɛ e klo ndɛ nanwlɛ’n i sakpa’n, é yó like kwlaa nga e kwla yo’n naan y’a si i kpa’n.
19. ?Ngue yɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá fá e ɲin síe su ɔ?
19 Ɲanmiɛn Sielɛ’n i wun ɲanndra nga Zezi buli be’n, maan e kwlakwla e bu be akunndan naan e wun be wlɛ. Sɛ e wun be wlɛ’n ɔ ti kpa. Sanngɛ, like ng’ɔ ti cinnjin’n, yɛle kɛ e nanti afɔtuɛ nga ɲanndra sɔ’m be man e’n, be su. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá fá e ɲin síe ɲanndra nsan ekun mɔ Zezi buli be’n, be su. Kpɛkun, é wún like nga ɲanndra sɔ’m bé klé e’n.
[Kuku, bue 10]
Kɛ é kánngan ɲanndra nga Zezi buli be’n, maan e usa e wun kɛ:
▪ ?Ɲanndra sɔ’n i bo’n yɛle benin?
▪ ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn?
▪ ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle min ɔn? ?Wafa sɛ yɛ n kwla nanti su ɔ?
▪ ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n kle min ɔn?