Sɛ mɛn siefuɛ’m be tanndan e ɲrun’n, nán e yaci Zoova i sulɛ le

 1-2. (1) ?Ngue ti yɛ kɛ mɛn siefuɛ’m be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, i sɔ’n boman e nuan-ɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

AFUƐ 2018 nun’n, nvle wie’m be nun’n, be seli e niaan’m be kɛ nán be su Zoova kun annzɛ nán be yo ninnge wie’m be kun. E niaan nga be tran nvle sɔ’m be nun’n, be ti sran 223.000 tra su. Like nga mɛn siefuɛ’m be yoli i lɛ’n, ɔ boman e nuan. Afin like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n, e wunnin i kɛ saan sran’m bé klé Klisifuɛ kpa’m be yalɛ. (2 Tim. 3:12) Ɔ maan lika kwlaa nga be tran lɛ’n, be si kɛ mɛn siefuɛ’m be kwla se be kɛ nán be su Zoova kun.

² Sɛ nvle nga e tran nun’n, i siefuɛ’m be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, wie liɛ’n e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ɲanmiɛn klun jɔman e wun kun ti yɛ sran’m be su kle e yalɛ-ɔ? ?Ndɛ nga mɛn siefuɛ’m be kannin ti’n, e su suman Zoova kun mlɔnmlɔn? ?Ɔ fata kɛ e tu ko tran nvle kun mɔ i nun’n é ɲán e ti é sú Zoova’n, i nun’n?’ Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su. Kpɛkun sɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, like nga e kwla yo naan y’a su i titi’n, ɔ nin like nga blɛ sɔ’n nun’n, ɔ fataman kɛ e yo’n, é wá kán be ndɛ wie.

 3. ?Kɛ nga 2 Korɛntifuɛ Mun 11:23-27 fa kan’n sa’n, ngue like yɛ sran’m be fa yoli Pɔlu-ɔ?

³ Sɛ nvle nga e tran nun’n i siefuɛ’m be se kɛ nán e su Zoova kun’n, e kwla bu i kɛ Zoova klun jɔman e wun kun ti yɛ i sɔ sa’n ju e su-ɔ. Sanngɛ i sɔ’n timan nanwlɛ mlɔnmlɔn. Sɛ sran’m be kle e yalɛ’n, i sɔ kleman kɛ Zoova w’a yi i sa e su ti-ɔ. Sɛ e bu i sɔ akunndan’n, maan e wla kpɛn akoto Pɔlu su. ?Wan yɛ ɔ kwla se kɛ Ɲanmiɛn i klun w’a jɔman akoto Pɔlu wun-ɔn? Ɲanmiɛn maan ɔ klɛli Biblu’n nun fluwa 14. Kpɛkun Ɲanmiɛn sunmɛnnin i kɛ ɔ ko bo jasin fɛ’n kle be nga be timan Zifu mun. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, sran’m be kleli i yalɛ tɛtɛ kpa. (An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 11:23-27 nun.) Akoto Pɔlu i su ndɛ’n kle kɛ blɛ wie nun’n, Zoova kwla kplin kɛ su be kle i sufuɛ’m be yalɛ.

 4. ?Ngue ti yɛ sran’m be kpɔ e-ɔ?

⁴ Zezi kannin like nga ti yɛ sran’m bé wá tánndan e ɲrun’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ sran’m bé wá kpɔ́ e, afin e timan mɛn’n nunfuɛ. (Zan 15:18, 19) Ɔ maan kɛ sran’m be kle e yalɛ’n, i sɔ’n kleman kɛ Zoova i klun jɔman e wun. Sanngɛ ɔ kle kɛ e yo like ng’ɔ ti kpa’n.

 5. ?Klɔ sran’m be kwla yo naan sran’m be yaci Zoova i sulɛ? An yiyi nun.

⁵ Klɔ sran fi kwlá yoman naan sran’m be yaci Zoova i sulɛ. Be kwlaa nga be sunnzunnin kɛ bé yó i sɔ like’n, be ɲin guali ase. Kɛ bé kún alɛ dan nɲɔn su’n sa ng’ɔ juli’n, maan e fa e ɲin e sie su. Blɛ sɔ’n nun’n, nvle sunman nun’n be kleli Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yalɛ dan. I wie yɛle kɛ be seli Zoova i Lalofuɛ nga be o Alemaɲin nin Ɔstrali nin Kanada ɔ nin nvle uflɛ wie’m be nun’n, be kɛ nán be su Zoova kun. ?Sanngɛ ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ? Kɛ alɛ’n bó i bo afuɛ 1939 nun’n, nn mɛn wunmuan nun jasin bofuɛ’m be ti sran 72.475. Sanngɛ afuɛ 1945 nun’n kɛ alɛ’n wieli’n, jasin bofuɛ’m be wa juli sran 156.299. Zoova yrali i nvle nunfuɛ’m be su ti’n, be wa sɔnnin trali laa’n.

 6. ?Kɛ sran’m be kle e yalɛ’n, wafa sɛ yɛ i bo kwla gua-ɔ? An fa sa kun yiyi.

⁶ Kɛ sran’m be kle e yalɛ’n, be kwla bu i kɛ i sɔ’n búbú e sa sin naan e su suman Zoova kun. Sanngɛ be su laka be wun. Afin i sɔ’n kwla yo maan e su Zoova kpa tra laa’n bɔbɔ. Aniaan bian kun nin i yi be su ndɛ’n kle sɔ weiin. Aniaan bian’n nin i yi’n be le ba yasua kun. Kpɛkun lika nga be tran lɔ’n, awa’n waan nán be su Zoova kun. Sanngɛ i sɔ’n w’a bubuman be sa sin. Be sran nɲɔn’n be wa kacili titi atin bofuɛ. Aniaan bla’n yacili i junman m’ɔ ɲan nun sika kpa’n i dilɛ. Aniaan bian’n seli kɛ, kɛ be seli be kɛ nán be su Zoova kun’n, sran sunman be kunndɛli kɛ bé sí Zoova i Lalofuɛ’m be kpa. I sɔ’n ti’n, aniaan bian’n wa boli sran kaka be Biblu’n nun like klelɛ bo. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ tran lika sɔ’n nun lɔ wie’n, ɔ seli kɛ be nga be yacili Zoova i sulɛ bɔbɔ’n, be nun sunman be wa ɔli aɲia’m be bo ekun, kpɛkun be wa boli jasin fɛ’n ekun.

 7. (1) ?Ngue like yɛ Saun Yolɛ 26:36, 37 kle e-ɔ? (2) ?Sɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, ngue yɛ é yó-ɔ?

⁷ Kɛ e kpɔfuɛ’m be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, be waan bé yó naan srɛ kun e. Sanngɛ be kɛmɛn i sɔ’n su. Wie liɛ’n, be kan e su ato ndɛ wie’m be sin. Asa ekun’n, sonja’m be kwla kɔ e awlo lɔ be ko trutru e ninnge’m be nun be kunndɛ e fluwa mun. Wie liɛ’n, be fa e kɔ jɔlɛ difuɛ’m be ja su kekle nun. Wie liɛ kusu’n, be wla e nun wie’m be bisua. Be bu i kɛ sɛ be yo sɔ’n, srɛ kún e. Sɛ be yo sɔ naan srɛ kun e sakpasakpa’n, e bɔbɔ é yáci Zoova sulɛ. Ɔ maan é yó kɛ be nga be kan be ndɛ Saun Yolɛ 26:36, 37 nun’n, be sa. (An kanngan nun.) I sɔ’n ti’n, nán e yaci e wun lɛ naan be wlanwlan e naan e yaci Zoova sulɛ. Sanngɛ e lafi Zoova su tankaan kpa. I liɛ’n srɛ su kunman e. (Jue. 27:1) Asa ekun’n, maan e srɛ Zoova naan ɔ kle e like ng’ɔ fata kɛ e yo’n. Nán e wla fi su kɛ sɛ Zoova o e sin’n, awa wie fi kwlá yoman naan e yaci i sulɛ.​—Ebr. 13:6.

 8-9. (1) ?Ajalɛ benin yɛ e tinuntinun e kwla fa annzɛ awlobo kpɛn kun kwla fa-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka aniaan kun naan w’a fa ajalɛ kpa-ɔ?

⁸ Sɛ lika nga e tran lɛ’n awa’n se e kɛ nán e su Zoova kun’n, aniaan wie’m be kwla usa be wun kɛ: ?Ɔ fata kɛ e tu ko tran nvle kun mɔ i nun’n é ɲán e ti é sú Zoova’n i nun’n? I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ sran kun bɔbɔ fɛ i tiaun ajalɛ. Sanngɛ ka naan aniaan kun w’a fa ajalɛ’n, ɔ kwla bu like nga yalɛ klelɛ blɛ nun’n, Klisifuɛ klikli mun nin akoto Pɔlu be yoli’n, i akunndan. Kɛ be kunnin Etiɛnin’n, be wa kleli Klisifuɛ klikli’m be yalɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, be nun sunman be tuli Zerizalɛmun lɛ be ko trannin Zide nin Samari mɛn’n nun. Wie mun bɔbɔ be ɔli lele be juli Fenisi nin Sipri, ɔ nin Antiɔsu. (Mat. 10:23; Yol. 8:1; 11:19) Blɛ uflɛ nun’n, kɛ sran’m be wa kleli Klisifuɛ klikli’m be yalɛ ekun’n, akoto Pɔlu fali ajalɛ uflɛ. Yɛle kɛ ɔ kali lika nga sran’m be kle be yalɛ lɛ’n, i nun. Ɔ si kɛ sɛ ɔ ka lɛ’n, sa kwla ɲɛn i’n, sanngɛ w’a ɔman lika uflɛ. I waan ɔ́ ká lika sɔ’n nun naan ɔ́ bó jasin fɛ’n kpɛkun ɔ́ wlá aniaan’m be fanngan.​—Yol. 14:19-23.

⁹ ?Ngue yɛ Klisifuɛ klikli mun yɛ akoto Pɔlu be su ndɛ’n kle e-ɔ? Be su ndɛ’n kle e kɛ sɛ be se e kɛ nán e su Zoova lika kun nun’n, naan e waan é tú lika sɔ’n nun annzɛ é ká lɛ’n, awlobo kpɛn’n yɛ ɔ fata kɛ ɔ fa ajalɛ sɔ’n niɔn. Sanngɛ ka naan w’a fa ajalɛ’n, maan ɔ srɛ Zoova yɛ ɔ bu i awlofuɛ’m be tinuntinun be akunndan. Asa ekun’n, sɛ be ko tran klɔ uflɛ su’n, sa ng’ɔ kwla ɲan be’n, maan ɔ bu i akunndan wie. Nán maan e wla fi su kɛ “sran kun bɔbɔ yɛ ɔ́ súɛ i trɔ’n niɔn.” (Gal. 6:5) Ɔ maan sɛ aniaan kun fɛ i ajalɛ liɛ’n, nán e kɛn i ndɛ tɛtɛ.

10. ?Ajalɛ benin yɛ Betɛli komite’n nin asɔnun kpɛnngbɛn’m bé wá fá-ɔ?

¹⁰ ?Sɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a su i titi-ɔ? Blɛ sɔ’n nun’n, ajalɛ nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla fa naan aniaan’m b’a kwla ɲan e fluwa mun’n, ɔ nin like nga be kwla yo naan b’a yo aɲia mun’n, nin wafa nga be kwla bo jasin fɛ’n, Betɛli komite’n wá klé be. Sɛ sa wie ti’n, Betɛli komite’n kwlá kleman asɔnun kpɛnngbɛn’m be ajalɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be bɔbɔ bé fá ajalɛ wie mun naan aniaan’m b’a kwla su Zoova titi. Sanngɛ bé nían Biblu’n nin e fluwa’m be nun yɛ bé klé aniaan’m be ajalɛ-ɔ.​—Mat. 28:19, 20; Yol. 5:29; Ebr. 10:24, 25.

11. (1) ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ é ɲán like kwlaa ng’ɔ fata kɛ e ɲɛn i naan y’a kwla su Zoova titi’n niɔn? (2) ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a sasa ninnge nga Zoova fa man e’n niɔn?

¹¹ Zoova tɛli i sufuɛ’m be nda kɛ bé ɲán like kwlaa ng’ɔ fata kɛ be ɲɛn i naan b’a kwla su i titi’n. (Eza. 65:13, 14; Lik. 12:42-44) I sɔ’n ti’n, e kwla lafi su kɛ i anuannzɛ’n wá yó like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a uka e naan y’a kwla su Zoova titi’n. ?Sanngɛ ngue yɛ e bɔbɔ e kwla yo-ɔ? Like nga e kwla yo’n i kun yɛle kɛ sɛ be se kɛ nán e su Zoova kun’n, maan e kunndɛ e Biblu’n nin e fluwa wie’m be fiawlɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, nán e yaci e fluwa cinnjin sɔ’m be lɛ naan e kpɔfuɛ’m be wun be ndɛndɛ. Maan e tinuntinun e mian e ɲin e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a lafi Ɲanmiɛn su tankaan kpa titi’n.

12. ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn bé wá síesíe aɲia mun naan e kpɔfuɛ’m b’a sieman e nzɔliɛ-ɔ?

¹² ?É yó sɛ naan y’a yo e aɲia mun? Asɔnun kpɛnngbɛn’m bé wá fá ajalɛ wie mun naan y’a kwla yo e aɲia mun naan e kpɔfuɛ’m b’a siemɛn i nzɔliɛ. Atrɛkpa’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m bé wá sé e kɛ e yo aɲia mun akpasuaakpasua kanngan. Kpɛkun bé káci dɔ nin lika nga é yó aɲia’m be tikatika. Kɛ ɔ ko yo naan y’a sasa e wun’n blɛ sɔ’n nun’n, kɛ é wá kɔ́ aɲia sɔ’m be bo’n, nin kɛ e ko wie i yo mɔ é sá e sin’n, ɔ fata kɛ e ijɔ blɛblɛ. Asa ekun’n, maan e wlawla e wun wafa kun naan sran’m b’a sieman e nzɔliɛ.

13. ?Ngue like yɛ aniaan nga be tran Iniɔn Sovietiki lɔ’n be su ndɛ kle e-ɔ?

¹³ ?É yó sɛ naan y’a kwla bo jasin fɛ’n titi? I lɛ nun’n, ɔ le lika kun nin i nun ndɛ. Sanngɛ e klo Zoova yɛ e klo kɛ é kɛ́n i Famiɛn dilɛ’n i ndɛ é klé sran mun. Ɔ maan é wá fá ajalɛ wie mun naan y’a kwla bo jasin fɛ’n titi. (Lik. 8:1; Yol. 4:29) Kɛ be seli e niaan nga be tran Iniɔn Sovietiki lɔ’n be kɛ nán be bo jasin fɛ’n kun’n, like nga be yoli naan b’a kwla bo jasin fɛ’n titi’n, fluwa sifuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Emili Baran kɛnnin i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ awa’n seli Zoova i Lalofuɛ’m be kɛ nán be bo jasin fɛ’n kun’n, be boli jasin fɛ’n kleli be mantanfuɛ mun nin be wiengu junman difuɛ mun ɔ nin be janvuɛ mun. Sɛ i sɔ’n yolɛ ti’n be tra be naan be wla be bisua’n, kɛ be o bisua lɔ’n be bo jasin fɛ’n kle be wiengu bisuafuɛ mun.” Kannzɛ be seli e niaan’m be kɛ nán be su Zoova kun’n, sanngɛ b’a yaciman jasin fɛ’n i bolɛ le. Sɛ nvle nga e tran nun’n, i siefuɛ’m be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, maan e mian ɲin e yo kɛ aniaan sɔ’m be sa.

14. ?Afɔtuɛ benin yɛ Jue Mun 39:2 man e-ɔ?

¹⁴ Sɛ e waan é kán ndɛ’n, maan e nian e wun su kpa. Sɛ be se e kɛ nán e su Zoova kun’n, blɛ sɔ’n nun’n ɔ fata kɛ ‘e muan e nuan.’ (Aku. 3:7) Yɛle kɛ nán e bo e niaan’m be dunman. Kpɛkun nán e kan lika nga e yo e aɲia mun’n, nin wafa nga e bo jasin fɛ’n, ɔ nin wafa nga e ɲan e fluwa mun’n, be ndɛ. Ɔ fataman kɛ e kɛn i sɔ ndɛ’n e kle awa’n i janunfuɛ mun, annzɛ e janvuɛ mun, annzɛ e osufuɛ mun. Kannzɛ e nin be e tran nvle kunngba nun-o annzɛ e nin be e tranman nvle kunngba nun-o, ɔ fataman kɛ e kan ndɛ sɔ mun e kle be. Sɛ y’a nianman e wun su naan i sɔ ndɛ’n fin e nuan fite’n, ɔ cɛman naan sa w’a ɲan e niaan mun.​—Kanngan Jue Mun 39:2 nun.

15. (1) ?Aya benin yɛ Satan fa sua e wun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a tɔman aya sɔ’n nun-ɔn?

¹⁵ Nán ndɛnngan tran e nin e aniaan mun e afiɛn. Satan si kɛ sɛ awlo kun nunfuɛ’m be bubu be wun nun’n, awlo sɔ’n bó. (Marki 3:24, 25) I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kpɛ́ ndɛ yí e afiɛn naan e bubu e wun nun. I liɛ’n, é yáci i bɔbɔ Satan lɛ kpɛkun e nin e niaan mun yɛ é kún siɛn’n niɔn.

16. ?Ngue yɛ aniaan bla Zɛɛtridi nin Ɛliflidi be su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹⁶ Be nga be su Zoova w’a cɛ bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ be nian be wun su kpa naan b’a tɔman Satan i aya sɔ’n nun. I sɔ sa’n juli aniaan bla Ɛliflidi Lɔɔ ɔ nin Zɛɛtridi Potisingɛɛ be su. Aniaan bla sɔ’m be o be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be nun wie. Be wlali be sran nɲɔn’n be bisua Alemaɲin lɔ. Kɛ be o bisua lɔ’n ɔ ju wie’n, aniaan bla Ɛliflidi kan ndɛ wie mun fa wla aniaan bla uflɛ nga be wlali be bisua wie’n be fanngan. I sɔ’n ti’n, aniaan Zɛɛtridi wa fɛli i ɲin cili aniaan bla Ɛliflidi. Sanngɛ kasiɛn su’n, i sɔ’n wa kunnin aniaan bla’n i ɲannzuɛn naan w’a srɛ Zoova kɛ ɔ ukɛ i naan ɔ kaci i sa. I bɔbɔ seli kɛ: “Kɛ e niaan’m be si ninnge wie’m be yo tra e’n, nán i sɔ’n yo e ya.” ?Ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla Zɛɛtridi naan w’a kaci i ayeliɛ’n niɔn? Aniaan bla’n fɛli i ɲin sieli i aniaan bla Ɛliflidi i nzuɛn kpa’n su. Ɔ maan be afiɛn’n wa seli kpa ekun kɛ laa’n sa. Be sran nɲɔn’n be jrannin kekle bisua lɔ lele be fiteli. Kɛ be fiteli kusu’n, be suli Zoova juejue su lele yɛ be fa wuli-ɔ. Kɛ é sé yɛ’n be o ɲanmiɛn su lɔ. Ndɛ sɔ’n kle kɛ sɛ sa tɔ e nin e niaan mun e afiɛn naan e siesie i ndɛndɛ’n, e su tɔman Satan i aya’n nun. Yɛle kɛ e su bubuman e wun nun.​—Kol. 3:13, 14.

17. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nanti afɔtuɛ kwlaa nga be man e’n be su-ɔ?

¹⁷ Maan e nanti afɔtuɛ kwlaa nga be man e’n, be su. Sɛ e nanti afɔtuɛ kwlaa nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be man e’n, be su’n sa sunman tó fuan e. (1 Piɛ. 5:5) Maan e fa sa kun e yiyi nun. Nvle kun nun’n, be seli Zoova i Lalofuɛ’m be kɛ nán be su Zoova kun. Ɔ maan asɔnun kpɛnngbɛn’m be fali ajalɛ kɛ sɛ aniaan’m be kɔ jasin fɛ bolɛ’n, nán be man sran’m be fluwa. Ajalɛ sɔ’n w’a yoman aniaan bian kun m’ɔ ti atin bofuɛ’n i liɛ’n su. I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n ɔ man sran’m be fluwa. ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n wafa sɛ yɛ i bo guali-ɔ? Kɛ aniaan bian’n, ɔ nin aniaan uflɛ wie’m be wieli jasin fɛ’n i bo’n, w’a cɛman polisie’m be bali be wa usali be sa. Kɛ aniaan’m bé bó jasin fɛ’n, Polisie sɔ’m be suli aniaan’m be su yɛ fluwa kwlaa nga be fa mannin sran mun’n, be deli. ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e-ɔ? Ndɛ sɔ’n kle e kɛ sɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be fa ajalɛ kun’n, kannzɛ ɔ timan e liɛ’n su-o, sanngɛ maan e fa su. Sɛ e yo sɔ’n Zoova yrá e su titi.​—Ebr. 13:7, 17.

18. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e kpɛ mmla tɛkɛtɛkɛ wie mun e man e niaan mun-ɔn?

¹⁸ Nán e kpɛ mmla tɛkɛtɛkɛ wie mun e man e niaan mun. Blɛ kekle nun’n, sɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kpɛ mmla tɛkɛtɛkɛ wie mun, i sɔ’n klé aniaan’m be yalɛ dan. I sɔ sa’n juli nvle nga laa’n be flɛ i kɛ Cekɔslovaki’n nun lɔ. Nvle sɔ’n nun’n, be seli aniaan’m be kɛ nán be su Zoova kun. Aniaan bian Zura Kaminsiki m’ɔ wunnin sa sɔ’n nun’n, ɔ seli kɛ: “Be trali asɔnun kpɛnngbɛn kaka kpa be wlali be bisua. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aniaan bian nga be kali lɛ’n be wa kpɛli be bɔbɔ be tiaun mmla wie mun. Kpɛkun ninnge ng’ɔ fata aniaan’m be yo’n, nin ninnge ng’ɔ fataman kɛ be yo’n, be kpɛli i su mmla.” Zoova w’a manman e nun wie fi e atin kɛ e kpɛ e tiaun mmla e man e niaan mun. Ɔ ju wie’n, be nga be yo sɔ’n, be se be wun kɛ be su sasa be niaan mun. Sanngɛ i sɔ’n timan be sasalɛ. Kɛ be yo sɔ’n, ɔ ti kɛ be yɛ be su kle aniaan mun wafa ng’ɔ fata kɛ be lafi Ɲanmiɛn su sa. I sɔ’n kusu timan su.​—2 Kor. 1:24.

19. ?Kannzɛ Satan kle e yalɛ’n, sanngɛ wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o 2 Be Nyoliɛ 32:7, 8 nun’n wla e yakpa-ɔ?

¹⁹ Satan m’ɔ ti e kpɔfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ su yaciman e yalɛ klelɛ le. (1 Piɛ. 5:8; Ngl. 2:10) Satan nin i minniɛn’m bé yó like kwlaa nga be kwla yo’n naan e yaci Zoova i sulɛ. Sanngɛ ɔ fataman kɛ srɛ kun e. Maan e su Zoova titi. (Mml. 7:21) Afin Zoova nin e o nun. Kannzɛ be se e kɛ nán e su i kun’n, ɔ́ súan e bo titi.​—Kanngan 2 Be Nyoliɛ 32:7, 8 nun.

20. ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó-ɔ?

²⁰ Klisifuɛ klikli’m be blɛ su’n, mɛn siefuɛ’m be seli be kɛ nán be su Zoova kun. Kɛ be seli be sɔ’n, be tɛli su kɛ: “Sɛ Ɲanmiɛn ɲrun’n ɔ ti su kɛ e fa amun ndɛ’n su naan e yaci Ɲanmiɛn i liɛ’n, amun bɔbɔ amun bu i sin be nian. E liɛ’n, like nga e wunnin i’n, ɔ nin ndɛ nga e tili’n, e kwlá yaciman be ndɛ kanlɛ.” (Yol. 4:19, 20) Maan e kusu e fua kpa kɛ é yó kɛ be sa wie.