Maan e fɔnvɔ be nga be wla w’a bo be wun’n

‘Zoova guali n su ngo kɛ [...] n wa fɔnvɔ be nga be o sɛ nun’n.’​—EZAI 61:1, 2.

1, 2. ?Wan yɛ ɔ fata kɛ e fɔnvɔ i ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

ƝANMIƐN Zoova m’ɔ ti sran fɔnvɔfuɛ dan’n, i waan e nian be nga sa ju be su’n be lika. Ɔ se e kɛ e ‘wla be nga be awlɛn sɔman’n be yakpa,’ naan e fɔnvɔ be nga be o sɛ nun’n (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:14). Kɛ e niaan Klist­fuɛ’m be kunndɛ kɛ e fɔnvɔ be’n, e fɔnvɔ be. Sran nga be timan Zoova i Lalofuɛ’n, sɛ bɔɔ be nun wie’m be kle kɛ be kloman e sa o, sanngɛ e liɛ’n e klo sran kwlaa.​—Matie 5:43-48; Galasifuɛ Mun 6:10.

² Zezi Klist kanngannin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai i ndɛ’n nun, kpɔkun ɔ fɛli i nun ndɛ’n fa sunnzunnin i bɔbɔ wun. I waan: ‘Anannganman Ɲanmiɛn i wawɛ’n wo min su, afin Anannganman guali n su ngo kɛ m bo jasin fɛ’n kle yalɛfuɛ mun. Ɔ sunmannin min kɛ n wa cici be nga be awlɛn w’a kpɔtɔ be klun’n be wla, naan n [...] wa fɔnvɔ be nga be o sɛ nun’n mun.’ (Ezai 61:1, 2; Lik 4:16-19). Andɛ Klist­fuɛ nga Ɲanmiɛn i wawɛ’n kpali be sieli be ngunmin’n, be wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn sunmannin be wie. Kpɔkun sran nga be ti “bua’m be wie” mun’n, be uka be, be di junman sɔ’n be klunklo su.​—Zan 10:16.

 3. ?Kɛ sran’m be usa be wun kosan kɛ, “?Ɲanmiɛn sɔ’n wo nin ti yɛ maan sa’m be ɲan sran mun’n?” wafa sɛ yɛ e kwla uka be ɔ?

³ Kɛ ɲrɛnnɛn tɔ sran’m be su mɔ be awlɛn’n kpɔtɔ be klun’n, be usa be wun kɛ, ‘?Ɲanmiɛn sɔ’n wo nin ti yɛ maan sran’m be wun ɲrɛnnɛn sɔ ɔ?’ Biblu’n tɛ kosan sɔ’n su weiin. Sanngɛ be nga b’a suanman Biblu’n nun like’n, be kwlá wunmɛn i wlɛ kpa ndɛndɛ. I lɛ nun’n, Biblu’n i akua nga Zoova i Lalofuɛ’m be klɛli’n kwla uka be kpa.a Wie liɛ kusu’n, kɛ i bo bolɛ nun sran wie’m be kanngan Biblu’n nun ndɛ mma kɛ Ezai 61:1, 2 sa’n be nun’n, mɔ be wun kɛ Ɲanmiɛn kúnndɛ fɔ́nvɔ sran’n, kpɔkun i sɔ’n ka lɛ fɔnvɔ be.

 4. ?Wafa sɛ yɛ Pologne lɔ Zoova i Lalofuɛ’n kun ukali talua kaan kun mɔ i wla boli i wun’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla nian ajalɛ nga aniaan bla’n fali’n su, e uka e wiengu mun ɔn?

⁴ Gbaflɛn nin talua mun, yɛ sran kpɛnngbɛn’m be bɔbɔ’n, be klo kɛ be fɔnvɔ be wie. Blɔfuɛ’m be klɔ nga be flɛ i Pologne i su lɔ’n, talua kaan kun i wla boli i wun. Ɔ maan ɔ ko usali i mantanfuɛ’n kun i ngwlɛlɛ afɛ. I mantanfuɛ sɔ’n ti Zoova i Lalofuɛ. Amanniɛn su’n, aniaan bla’n usali talua kan’n i kosan wie mun. Ɔ maan, ɔ wunnin kɛ klunngbɔ w’a kun talua kan sɔ’n i kpo. Afin ɔ usali aniaan bla’n kɛ: “?Ngue ti yɛ sa tɛtɛ’n w’a tru mɛn’n nun sɔ ɔ? ?Ngue ti yɛ sran’m be wun ɲrɛnnɛn ɔn? ?Ngue ti yɛ min niaan bla kan m’ɔ le afuɛ nso cɛ’n, ɔ ti bubuwafuɛ ɔ? ?Ngue ti yɛ min awlɛn ba’n yo n ya ɔ? E asɔnun nga ɔ o wa’n waan sa sɔ’m be fin Ɲanmiɛn. Sɛ ɔ ti sɔ’n, ḿ mán yáci i su lafilɛ siɛn’n!” Aniaan bla’n srɛli Zoova i klun lɔ, kpɔkun ɔ seli talua kɛ: “Kɛ a usa min kosan sɔ mun’n, ɔ yo n fɛ. Ɔ maan, ń wá mían min ɲin ń úka wɔ.” I nun mɔ aniaan bla’n te yo talua’n, sa nga i bɔbɔ w’a wunman be wlɛ kpa’n, mɔ i sin Zoova i Lalofuɛ’m be wa ukɛli i naan w’a wun be wlɛ’n, aniaan bla’n kannin be ndɛ kleli talua kan’n. Ɔ seli talua kan’n kɛ: “N wa wunnin i wlɛ kɛ, ɔ timan Ɲanmiɛn klun su kɛ sran’m be wun ɲrɛnnɛn. Sanngɛ, Ɲanmiɛn klo sran mun, yɛ ɔ kunndɛ be nin like kpa. Ɔ maan, ɔ ka kaan’n, ɔ́ wá káci ninnge kpanngban asiɛ’n su wa. Yɛle kɛ, tukpaciɛ’n, sran kpɛnngbɛn yolɛ’n ɔ nin i su afɛ’n, yɛ wie’n, be su tranman lɛ kun. Kpɔkun asiɛ’n yó sran nga be fa Ɲanmiɛn i mmla’n su be nanti’n be liɛ, yɛ bé trán su tititi.” Aniaan bla’n kanngannin Sa Nglo Yilɛ 21:3, 4; ɔ nin Zɔb 33:25; yɛ Ezai 35:5-7 ɔ nin 65:21-25 nun kleli talua kan’n. Be yalɛ kokolɛ’n cɛli kpa. Sanngɛ i agualiɛ su’n, talua kan’n i wla’n wa guali ase. Ɔ maan, ɔ seli aniaan bla’n kɛ: “M’an wun like nga ɔ fata kɛ n yo’n siɛn’n. ?É kwlá wún e wun ekun?” Le mɔcuɛ kwlaa nun’n, ɔ nin aniaan bla’n be fa cɛn nɲɔn yɛ be suan Biblu’n nun like ɔ.

Maan e fa fɔnvɔlɛ nga Ɲanmiɛn fa fɔnvɔ e’n, e fɔnvɔ e wiengu

 5. ?Sɛ e kle kɛ e si sran aunnvuɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ i kpa liɛ su ɔ?

⁵ Kɛ é kúnndɛ é fɔ́nvɔ e wiengu’n, ɔ fata kɛ ndɛ nga e kan’n, ɔ kle kɛ e si sran sɔ’n i aunnvuɛ, naan i ndɛ’n lo e kpa. Ɔ maan i ti’n, nán maan ndɛ nga é kán’n ɔ yo e nuan bui su ndɛ kanlɛ sa ngbɛn. Afin Biblu’n se e kɛ: ‘Ɲanmiɛn fɛ i Ndɛ’n wla e fanngan, naan e tra e awlɛn e fa e wla’n guɛ i su.’ (Rɔmfuɛ Mun 15:4). I sɔ’n ti’n, sɛ i sɔ yolɛ’n nin i fata’n, e kwla yiyi Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i bo e kle i. Kpɔkun e kwla fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n e kle wafa nga Ɲanmiɛn i Sielɛ Blɛ’n sɔ’n wá núnnún sa nga be ju sran’n be su andɛ’n. Yɛ sa nga ti yɛ sran’m be kwla lafi su kɛ ndɛ sɔ’n kpɛ́n su’n, e kwla tu i bo weiinweiin e kle sran’n. Sɛ e yo sɔ’n, é fɔ́nvɔ e wiengu.

 6. ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka sran mun naan b’a ɲan fɔnvɔlɛ nga ɔ fin Biblu’n nun’n niɔn?

⁶ Kɛ ɔ ko yo naan sran nga e fɔnvɔ i’n w’a ɲan fɔnvɔlɛ sɔ’n i su mmlusuɛ dan kpa’n, ɔ fata kɛ ɔ si Ɲanmiɛn Kpli, ɔ nin i sran i wafa nga ɔ ti’n. Kpɔkun ɔ fata kɛ ɔ wun i wlɛ wie kɛ e kwla fa e wla gua ninnge nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó be’n, be su. Kɛ é úka sran nga ɔ nin a yoman Zoova i sufuɛ’n, ɔ ti kpa kɛ e yiyi ndɛ kpɔlɛ nga bé bá yɛ’n, be nun e kle i. I klikli nun’n, fɔnvɔlɛ ndɛ nga ɔ o Biblu’n nun’n fin Ɲanmiɛn Zoova. I nɲɔn su’n, Zoova yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn Kpli’n niɔn, yɛ ɔ ti ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n ɔ nin asiɛ’n be Yifuɛ’n niɔn. I sran klolɛ’n, ɔ nin i klun ufue’n ti dan lele kpe nun. I nsan su’n, sɛ e fa e wun mantan Ɲanmiɛn naan e si Biblu’n i nun ndɛ’n i kpa’n, e kwla jran kekle sa kwlaa ɲrun. Yɛ i nnan su’n, Biblu’n kan sa wie mun mɔ be juli sran’m be su’n, be ndɛ.

 7. (a) ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa ndɛ mma ‘Klist ti’n, Ɲanmiɛn fɔnvɔ e dan,’ e fɔnvɔ sran mun ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ Sran nga i bɔbɔ ɔ wun i wlɛ kɛ ɔ yoli sa tɛ’n niɔn?

⁷ Aniaan wie’m be kanngannin Biblu’n nun ndɛ mma kɛ 2 Korɛntfuɛ Mun 1:3-7 sa’n i nun, be fa fɔnvɔli sran wie mun mɔ be wla boli be wun’n. I sɔ yolɛ nun’n, ndɛ mma nga be tinnin su’n yɛle kɛ, ‘Klist ti’n, Ɲanmiɛn fɔnvɔ e dan.’ Ndɛ mma sɔ’n kwla uka sran mun naan b’a wun i wlɛ kpa kɛ, Biblu’n kwla fɔnvɔ sran kpa liɛ su. Sɛ cɛn uflɛ e ba sran’n i wun wunlɛ ekun’n, e kwla fa ndɛ mma sɔ’n e koko yalɛ. Sɛ kusu sa tɛ wie mɔ sran’n yoli i laa’n, mɔ sanngɛ w’a yaci i yolɛ’n i su angunndan bulɛ’n ti yɛ i wla’n bo i wun’n, e kwla kanngan 1 Zan 2:1, 2; ɔ nin Jue Mun 103:11-14 be nun e fɔnvɔ i. Sɛ e yo i kwlaa sɔ’n, nn fɔnvɔlɛ nga Ɲanmiɛn fa fɔnvɔ e’n, e kwla fa fɔnvɔ e wiengu mun wie kpa.

Maan e fɔnvɔ be nga sa kekleekle mɔ sran’m be yo’n, annzɛ sika wun yalɛ dilɛ’n ti be wla bo be wun’n

8, 9. ?Wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ be nga be wiengu yoli be like yaya mɔ be wla w’a bo be wun’n niɔn?

⁸ Sran’m be wiengu like yaya yolɛ’n, annzɛ alɛ kunlɛ i nun sa kekleekle’m be ti’n, sran kpanngban kpa be wla bo be wun. ?Wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ be ɔ?

⁹ Klist­fuɛ kpa’m be nian be wun su naan b’a yoman like fi m’ɔ kwla kle kɛ be suan ɲin keklefuɛ akpasua kun bo’n, annzɛ kusu be sa o mɛn’n nun alɛ kunlɛ’n nun’n (Zan 17:16). Sanngɛ, be fa Biblu’n i nun ndɛ’n be kle sran’m be kɛ, mɛn tɛ nga su kaman lɛ sa tititi. Wafa nga Zoova nian sran nga be fa sa tɛ yolɛ’n cici be ti’n mɔ Jue Mun 11:5 kɛn i ndɛ’n, annzɛ kusu Jue Mun 37:1-4 i nun afɔtuɛ nga Ɲanmiɛn man e kɛ, nán maan e fa sran nga be yo sa tɛ’n be wun ya naan sanngɛ e fa e wla’n e guɛ i su’n, be kwla kanngan be nun. Zezi Klist wá dí i Famiɛn’n kɛ Salomɔn fa dili i liɛ’n sa’n tra su. Wafa nga Ɲanmiɛn nian sran nga be wun ɲrɛnnɛn’n, Jue Mun 72:12-14 kɛn i ndɛ.

10. ?Sɛ amun trannin alɛ lika nun w’a cɛ’n, wafa sɛ yɛ Biblu’n nun ndɛ mma nga be o ndɛ kpɔlɛ nun’n, be kwla uka amun ɔn?

¹⁰ Sran wie’m be liɛ’n, be trannin ɲin keklefuɛ mun mɔ be kun alɛ naan b’a fa klɔ’n, be afiɛn. I sɔ’n ti be liɛ’n, be bu i kɛ alɛ kunlɛ’n su wieman le. Ɔ maan, like kunngba cɛ nga be bu i kɛ sɛ be yo ɔ, ɔ ti kpa’n, yɛle klɔ uflɛ su kɔlɛ. Sanngɛ, i sɔ yolɛ’n yoman ye be nun sunman be sa nun, kpɔkun be kun be nun wie mun bɔbɔ. Be nga be kwla ɔli klɔ uflɛ su’n, be kusu be wa wunnin i wlɛ kɛ be jasoli sa kun nun be ko tɔli uflɛ nun. I sɔfuɛ mun’n, Jue Mun 146:3-6 kwla uka be naan like kun nga ɔ ti kpa lele tra nvle uflɛ nun kɔlɛ’n, m’ɔ fata kɛ be fa be wla gua su’n, b’a wun i wlɛ. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ndɛ nga ɔ o Matie 24:3, 7, 14 nun’n, annzɛ 2 Timote 3:1-5 nun’n kwla uka be wie ekun naan b’a wun i wlɛ kpa kɛ e o mɛn’n i blɛ kasiɛn’n nun ti yɛ lika’n ti sɔ ɔ. Sanngɛ, Biblu’n i nun ndɛ mma kɛ Jue Mun 46:1-3, 8, 9 sa’n, ɔ nin Ezai 2:2-4 sa’n, ɔ kwla uka be maan be wun i wlɛ kɛ, e ɲrun lɔ fɔuun nun tranlɛ’n ti ndɛ nanwlɛ.

11. ?Biblu’n nun ndɛ mennin yɛ ɔ fɔ­nvɔli sran ble mɛn’n nun wa bla kun ɔn? ?Yɛ ngue ti ɔ?

¹¹ Kɛ alɛ tɔli sran ble mɛn’n i wia atɔliɛ lɔ klɔ kun su mɔ tui’m be tɛtɛ’n, i blɛ sɔ nun yɛ bla kun tuli i awlo’n nun ɔ wanndili ɔ. Ɔ maan, srɛ kunnin i cɛn kwlaa kpan, yɛ i wla’n wa boli i wun dan kpa. I sin’n, ɔ nin i awlobo’n be ko trannin nvle uflɛ nun. Sanngɛ cɛn kun’n, kɛ mɔ bla’n i wun’n waan ɔ́ kúnndɛ yó i asɔnun lɔ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n ti’n, ɔ yrali be aja fluwa’n, kpɔkun ɔ fuannin bla’n ɔ nin be wa yasua m’ɔ le afuɛ blu’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bla’n bɔbɔ ti wunnzɛfuɛ. Sanngɛ kɛ be kanngannin Filipfuɛ Mun 4:6, 7, ɔ nin Jue Mun 55:23 be nun’n, ɔ nin Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin Réveillez-vous ! be nun ndɛ mɔ be fin Biblu’n nun’n kleli bla’n, i wla’n guali ase. Ɔ maan, ninnge nga ɔ fata kɛ ɔ yo be i mɛn dilɛ nun’n, ɔ wa wunnin be wlɛ.

12. (a) ?Biblu’n nun ndɛ mma mennin yɛ be kwla fa fɔnvɔ be nga be di sika wun yalɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Azi mɛn’n nun lɔ Zoova i Lalofuɛ’n kun ukali sonja bla kun ɔn?

¹² Sika wun yalɛ dilɛ’n ti sran kpanngban kpa be su afɛ. Wie liɛ’n, alɛ kunlɛ’n m’ɔ wieman’n yɛ ɔ fa yalɛ dilɛ sɔ’n yi sran’m be su ɔ. Wie liɛ ekun’n, famiɛn’m be sieman klɔ’n i ngwlɛlɛ su. Annzɛ kusu sran wie mun mɔ kwlalɛ’n wo be sa nun’n, mɔ be ɲin yiman like nga be le i’n, be di ndrunmun, yɛ be de sran’m be like wue kekle su. Wie’m be liɛ kusu’n, like nga be le i’n ɔ juman lika fi bɔbɔ. Sanngɛ, sɛ sran kwlaa sɔ’m be si kɛ Ɲanmiɛn i ndɛ waan be nga be fa be wla’n guɛ i su’n bé trán mɛn kpa kun nun’n, kpɔkun bé dí be klun su junman’n, i sɔ’n kwla fɔnvɔ be (Jue Mun 146:6, 7; Ezai 65:17, 21-23; 2 Piɛr 3:13). Azi mɛn’n i klɔ kun su’n, sika mɔ i ɲanlɛ’n w’a yo kekle ti’n, sonja bla kun o lɛ koko. Kɛ Zoova i Lalofuɛ’n kun tieli sonja bla’n i ngokoɛ’n, ɔ yiyili nun kleli bla’n kɛ sa nga ɔ ju i klɔ’n su, be klɛli i Biblu’n nun kɛ asiɛ wunmuan’n su yɛ ɔ́ yó sɔ ɔ. Be kokoli Matie 24:3-14 nin Jue Mun 37:9-11 be su yalɛ. Kɛ ɔ fin lɛ’n, bla’n wa suannin Biblu’n nun like titi.

13. (a) ?Kɛ sran’m be fa be wla gua like kun su mɔ be wunmɛn i su like’n, wafa sɛ yɛ e kwla fa Biblu’n i nun ndɛ’n e uka be ɔ? (b) ?Sɛ ɲrɛnnɛn wunlɛ’n ti sran wie’m be bu i kɛ Ɲanmiɛn nunman lɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla e uka be ɔ?

¹³ Kɛ afɛ’n ko tin sran’m be su ko cɛ’n, annzɛ kɛ be fa be wla gua kasiɛ wie’m be su lele mɔ be wunmɛn i nuan su like’n, be kwla yo kɛ Izraɛlifuɛ mun mɔ Ezipti lɔ ‘afɛ m’ɔ o be su’n ti’n,’ b’a sieman be su Moizi i ndɛ’n i bo’n, be sa (Ezipt Lɔ Tulɛ 6:9). I lɛ nun’n, Biblu’n nun ndɛ mma nga ɔ kwla uka sran sɔ mun naan b’a fite andɛ sa’m be nun naan b’a wunman ɲrɛnnɛn’n, ɔ ti kpa kɛ e kanngan nun e kle be (1 Timote 4:8b). Ɲrɛnnɛn wunlɛ’n ti’n, sran wie’m be kwla bu i kɛ Ɲanmiɛn nunman lɛ, annzɛ kusu sɛ ɔ o lɛ ɔ, ɔ buman be angunndan. Sɛ ɔ ti sɔ’n, e kwla fa Biblu’n i nun ndɛ’n e uka be naan b’a wun i wlɛ kɛ, Ɲanmiɛn mannin sran’m be ukalɛ like kun naan sran’m be nun sunman be bɔbɔ yɛ be faman su ɔ.​—Ezai 48:17, 18.

Maan e fɔnvɔ be nga nzue m’ɔ fita aunmuan dan’n, ɔ nin asiɛ kejelɛ’n be fa ɲrɛnnɛn yi be su’n

14, 15. ?Kɛ klɔ kun su’n, sa juli sran sunman be su’n mɔ be wla’n boli be wun dan’n, wafa sɛ yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be kleli kɛ be ndɛ lo be ɔ?

¹⁴ Nzue m’ɔ tɔ’n ɔ fita aunmuan dan’n, ɔ nin asiɛ’n i kejelɛ’n, annzɛ sin m’ɔ yra lika’n, annzɛ kusu like wie m’ɔ kwla kpuke kɛ bɔmbu sa’n, be fa sran wlɛ i ɲrɛnnɛn nun. I sɔ’n ti’n, sran kpanngban be wla kwla bo be wun dan kpa. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a fɔnvɔ be nga sa sɔ’m be nun kun tɔli be su’n niɔn?

¹⁵ Sran kwlaa klo kɛ be niɛn i lika. Kɛ klɔ kun su kaka­wlonga­fuɛ’m be yoli sran’m be abɔlɛ’n, sran’m be wla boli be wun dan kpa. Sran kpanngban be awlofuɛ, annzɛ be siefuɛ, annzɛ be janvuɛ, be wuli. Be junman mun annzɛ like kwlaa nga be fali be wla guali be su’n, be sacili, ɔ maan be wla tɔli blo. Kɛ mɔ Zoova i Lalofuɛ be kunndɛli kɛ bé úka be mantanfuɛ nga sa sɔ’n juli be su’n ti’n, be tuli be klun be fali Biblu’n i nun ndɛ’n fɔ­nvɔli be. Be lika mɔ aniaan’m be niannin’n, sran sunman be klun jɔli su kpa.

16. ?Kɛ sa yalɛ juli Salvador klɔ’n i asa kun su’n, ngue ti yɛ lika sɔ’n nun lɔ Zoova i Lalofuɛ’m be jasin fɛ’n bolɛ’n bali nvlɛ kpa ɔ?

¹⁶ Afuɛ 2001 nun’n, asiɛ’n m’ɔ kejeli tɛ kpa Salvador klɔ i asa’n su lɔ’n, ɔ kunnin sran kpanngban kpa. Aniaan bla kun i wa yasua’n m’ɔ le afuɛ ablaɔn nin nnun’n (25), yɛ i soman’n i niaan bla nɲɔn be wuli asiɛ’n i kejelɛ sɔ’n nun. Aniaan bla’n, ɔ nin i wa’n i soman’n, b’a sisiman be bo lele naan b’a ɔ jasin fɛ’n bolɛ. Sran sunman be seli be kɛ, sa yalɛ nga ɔ juli be su lɛ’n ti Ɲanmiɛn klun su. I lɛ nun’n, aniaan’m be fali Nyanndra Mun 10:22b kleli be kɛ, ɔ timan Ɲanmiɛn klun su kɛ ɲrɛnnɛn tɔ sran’m be su. Be kanngannin Rɔmfuɛ Mun 5:12 nun kleli be ekun kɛ, klɔ sran’n i sa tɛ m’ɔ yoli’n ti yɛ sran’m be wu’n niɔn. Be fali fɔnvɔlɛ ndɛ nga be o Jue Mun 34:18 nun’n, ɔ nin Jue Mun 37:29 nun’n, ɔ nin Ezai 25:8 nun’n, yɛ Sa Nglo Yilɛ 21:3, 4 nun’n be wlali be ndɛ nga be kannin’n nun wie. Kɛ mɔ sran sɔ’m be sran wuli wie’n ti’n, be sieli be su aniaan bla nɲɔn sɔ’m be nuan bo kpa liɛ su. Ɔ maan sran kpanngban be wa suannin Biblu’n nun like.

17. ?Ɲrɛnnɛn blɛ nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla uka sran mun ɔn?

¹⁷ Kɛ ɲrɛnnɛn sa ju’n, e kwla fite sran kun mɔ like yaya w’a yo i m’ɔ fata kɛ e ukɛ i’n, i su. I lɛ nun’n, e kwla flɛ dɔɔtrɔfuɛ, annzɛ e fɛ i e kɔ dɔɔtrɔ, annzɛ kusu e kwla yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a mɛn i aliɛ annzɛ lawlɛ’n. Afuɛ 1998 nun’n, ɲrɛnnɛn juli Itali mɛn i lika kun su. Blɛ sɔ nun’n, zronalisi bian kun wunnin kɛ “kannzɛ bɔbɔ sran nga sa yaya yoli i’n ɔ timan Zoova i Lalofuɛ’n, sanngɛ Zoova i Lalofuɛ’m be ukɛ i.” Sa nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be seli kɛ bé wá jú blɛ kasiɛn nga nun’n, sran’m be wun be su ɲrɛnnɛn kpa lika wie’m be nun. I lɛ nun’n, Biblu’n i nun ndɛ’n nga ɔ se kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n wá mán sran’m be fɔuun nun tranlɛ kpafuɛ’n, yɛ be fa fɔnvɔ sran mun ɔn.​—Nyanndra Mun 1:33; Mise 4:4.

Maan e fɔnvɔ be nga be sran w’a saci’n mɔ be o awlaboɛ nun’n

18-20. ?Kɛ awlo kun nun sran ko wu’n, ngue yɛ e kwla yo, annzɛ ndɛ mennin yɛ e kwla kan e fɔnvɔ sran mun ɔn?

¹⁸ Sran kpanngban be awlɛn su sran m’ɔ wuli’n ti’n, be sun cɛn kwlaa. Kɛ é bó jasin fɛ’n, annzɛ kusu kɛ é yó like uflɛ bɔbɔ’n, e kwla fite i sɔ sran’m be su. ?Ngue ndɛ yɛ e kwla kan kle be ɔ, annzɛ ngue yɛ e kwla yo e fa fɔnvɔ be ɔ?

¹⁹ ?Sran m’ɔ su yi i awlaboɛ’n i nglo’n, i su yɛ e fiteli ɔ? ?Awlo’n i nunfuɛ’m be kwlaa be o awlaboɛ nun? Ɔ le sa fanunfanun sɔ’m be su ndɛ mɔ e kwla kunndɛ kɛ é kán ɔn, sanngɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa (Akunndanfuɛ’n 3:1, 7). Atrɛkpa’n, like nga e kwla yo’n yɛle sran i yako yolɛ. I lɛ nun’n, e kwla fa e Biblu’n i akua mun be nun kun e man sran’n. Kpɔkun e se i kɛ é wá níɛn i lika cɛn uflɛ ekun. Blɛ nga ɔ nin i fata’n, e kwla fa Biblu’n i nun ndɛ’n e fɔnvɔ sran’n. I sɔ’n kwla jɔ sran’n i awlɛn’n, kpɔkun i wun kwla yo i juejue (Nyanndra Mun 16:24; 25:11). E kwlá tinngeman sran nga ɔ wuli’n, kɛ nga Zezi yoli’n sa. Kusu’n, ɔwuliɛ’n i su ato ndɛ nga sran’m be kan’n, nán blɛ sɔ’n nun yɛ ɔ fata kɛ e yiyi nun ɔn. Sanngɛ e kwla kan wie’n i su ndɛ nga ɔ o Biblu’n nun’n e kle i (Jue Mun 146:4; Akunndanfuɛ’n 9:5, 10; Ezekiɛl 18:4). E kwla kanngan sran cɛnlɛ’n i su kasiɛ nga ɔ o Biblu’n nun’n i ndɛ’n, e kle i (Zan 5:28, 29; Sa Nga Be Yoli’n 24:15). Kɛ ɔ ko yo naan sran’n w’a wun ndɛ sɔ’n i wlɛ’n, e kwla fa sran nga laa nun be cɛnnin be’n, be su ndɛ’n e wla e yalɛ kokolɛ’n nun (Lik 8:49-56; Zan 11:39-44). Kpɔkun maan e fa sran’n i ɲin e sie i Ɲanmiɛn m’ɔ ti sran klofuɛ’n, i sran’n i wafa nga ɔ ti’n i su (Zɔb 14:14, 15; Zan 3:16). E kwla yiyi wafa nga e bɔbɔ e ɲannin ndɛ sɔ’m be su mmlusuɛ’n, ɔ nin sa nga ti yɛ e lafi be su’n, be nun kle sran’n.

²⁰ Sɛ e yia sran nga i sran wuli’n, e aɲia’m be bo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n nun lɔ’n, i sɔ’n kwla ukɛ i. Afin, ɔ kwla wun Klist­fuɛ nga be klo be wiengu sakpa’n, ɔ nin wafa nga be cici be wiengu i wla’n. I sɔ liɛ’n, Suisi lɔ bla kun kunndɛli i lele ɔ ɲɛnnin i.​—Zan 13:35; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:11.

21, 22. (a) ?Sɛ e kɔ sran fɔnvɔlɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ sran nga ɔ si Biblu’n nun ndɛ’n i kpa’n niɔn?

²¹ Maan ɔ yo asɔnun’n nun o, annzɛ gua su lɔ o, sa yalɛ’n kwla ɲan sran kun. Atrɛkpa, kɛ i sɔ ju’n, amun siman ndɛ nga ɔ fata kɛ amun kan’n, annzɛ like nga ɔ fata kɛ amun yo’n. Glɛki aniɛn’n nun ndɛ mma nga be kacili kɛ “fɔnvɔlɛ” Biblu’n nun’n, i bo’n yɛle kɛ “be fa sran mantan be wun.” Ɔ maan sran fɔnvɔlɛ kpafuɛ’n, yɛle kɛ e fa e wun e mantan sran nga sa w’a ɲɛn i’n.​—Nyanndra Mun 17:17.

²² ?Yɛ, sɛ sran nga e su fɔnvɔ i’n ɔ si wie’n, ɔ nin Zezi i wun nga ɔ fa kpɔli sran’m be ti’n, ɔ nin sran cɛnlɛ’n, be su ndɛ nga Biblu’n kan’n nin? Nanwlɛ, kɛ aniaan nga e nin i e lafi like kunngba’n su’n, ɔ wun kɛ e fa e wun e mɛntɛn i’n, i sɔ’n kwla fɔnvɔ i kpa. Sɛ sran nga sa ɲɛnnin i’n ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ íjɔ’n, maan e fa e su e sie i nuan bo. Nán maan e bu i kɛ e yɛ ɔ fata kɛ e ijɔ sa trilili ɔ. Sɛ e su kanngan Biblu’n nun, maan e wla tran su kɛ Ɲanmiɛn i ndɛ’n yɛ e su kanngan nun ɔn. Maan e kle kɛ e sran nɲɔn’n e lafi Biblu’n nun ndɛ nga ɔ kan’n, i su kpa. Maan e yi Ɲanmiɛn i sran aunnvuɛ silɛ’n i nglo e nzuɛn’n nun, naan e kan nanwlɛ ndɛ nga ɔ o Biblu’n nun’n i ndɛ’n. Sɛ e yo sɔ’n, é úka be nga sa w’a ɲan be’n, kpɔkun bé ɲán fɔnvɔlɛ nin fanngan nga ɔ fin Ɲanmiɛn Zoova ‘m’ɔ fɔnvɔ e sa kwlaa nun’n.’​—2 Korɛntfuɛ Mun 1:3.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Amun tɛ kosan’m be su sɛ?

• ?Wan su yɛ sran sunman be fa ɲrɛnnɛn nga ɔ ju be su’n be gua ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla uka be ɔ?

• ?Ngue yɛ e kwla yo naan be nga e uka be’n b’a ɲan fɔnvɔlɛ’n nga ɔ fin Biblu’n nun’n i su mmlusuɛ kpa ɔ?

• ?Sa mennin yɛ ɔ ju amun tranwlɛ lɔfuɛ’m be nun sunman be su m’ɔ su bo be wla ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ amun kwla fɔnvɔ be ɔ?