Be nga be ti e blɛ liɛ’n nun sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa’n
“É súnman e sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa kɛ be nin be be ko kun.”—MIS. 5:4.
1. ?Ngue ti yɛ cicilɛ nga Siri nin Izraɛli famiɛn’n be cicili’n, ɔ kwlá yoman ye ɔ?
AFUƐ nga be flɛ i 762 nin nga be flɛ i 759 be afiɛn’n nun ka naan b’a wu Zezi’n, Izraɛli nin Siri famiɛn’n be fali alɛ wlali Zida famiɛn’n i sin. Be waan bé útu Zerizalɛmu klɔ’n. Kpɛkun i sin’n, bé tú Akazi m’ɔ ti Zida famiɛn’n bia’n su naan bé fá sran kun mɔ atrɛkpa’n ɔ timan Famiɛn Davidi i osu nunfuɛ’n, bé síe i bia’n su. (Eza. 7:5, 6) Sanngɛ be cicilɛ sɔ’n, ɔ kwlá yoman ye mlɔnmlɔn. Afin Zoova boli kasiɛ seli Davidi kɛ i sielɛ’n ká i osufuɛ’m be sa nun tititi. Zoova kusu i ndɛ ng’ɔ kan’n kaman lɛ, i nuan yia titi.—Zoz. 23:14; 2 Sam. 7:16.
2-4. (a) ?Wafa sɛ yɛ Ezai 7:14, 16 kpɛnnin su Ezai blɛ su ɔ? (b) ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ kpɛnnin su Zezi blɛ su ɔ?
2 Kɛ e niɛn i sa’n, e kwla bu i kɛ Siri nin Izraɛli bé kwlá Zida famiɛn’n. Afin cɛn kunngba cenje nun’n, be kunnin Famiɛn Akazi i sonja kpakpa 120.000! Kpɛkun, be kunnin Maazeza m’ɔ ti “famiɛn’n i wa’n” wie. (2 Nyo. 28:6, 7) Sanngɛ Zoova lafiman. Nda ng’ɔ tali Davidi ti’n, ɔ sunmannin i nuan ijɔfuɛ Ezai naan ɔ ko wla Zida famiɛn i fanngan kpa.
3 Ezai seli famiɛn’n kɛ: “Amun nian, talua’n b’ɔ si-man bian’n ɔ́ wá wúnnzɛ, ɔ́ wá wú ba yasua kun. Ɔ́ tɔ́n i dunman Emaniɛl. [...] I sin ka naan w’a si like ng’ɔ ti-man kpa’n nin ng’ɔ ti kpa’n be ngbaciɛ’n, sran’m bé jáso famiɛn nnyɔn [yɛle kɛ Siri nin Izraɛli famiɛn’n] nga be kle wɔ yalɛ’n be mɛn’n nun.” (Eza. 7:14, 16) Kɛ be wuli Zezi’n, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ndɛ ng’ɔ se kɛ talua m’ɔ siman bian’n wúnnzɛ naan ɔ́ wú ba yasua kun’n, ɔ kpɛnnin su. (Mat. 1:23) Sanngɛ kɛ bé wú Zezi’n, nn Asiri famiɛn’n nin Izraɛli famiɛn’n be nunman lɛ kun naan be nin Zida famiɛn b’a kun. Ɔ maan Emaniɛl i ndɛ nga Ezai kannin’n, e kwla se kɛ ɔ kpɛnnin su Ezai bɔbɔ blɛ su. Maan e yiyi ndɛ sɔ’n nun kan e nian.
4 Kɛ Ezai kannin ndɛ cinnjin sɔ’n, i osu w’a cɛman i yi’n wa wunnzɛli. Ɔ wuli ba yasua kun. Be tɔnnin i dunman kɛ Kan Ɔ Wun Fɛn Be Bo Ninnge’n. E kwla se kɛ ba sɔ’n yɛle “Emaniɛl” mɔ Ezai kɛnnin i ndɛ’n.a Laa kpa’n nun kɛ be wu ba’n, be fa sa cinnjin wie m’ɔ juli ba’n i awuliɛ cɛn nun’n fa tɔn i dunman naan be wla w’a fiman sa sɔ’n su. Sanngɛ i sin’n, ba’n i si nin i nin ɔ nin i osufuɛ’m be kwla tɔn i dunman uflɛ. (2 Sam. 12:24, 25) Sanngɛ Zezi liɛ’n, sa fi kleman kɛ be fali dunman Emaniɛl flɛli i.—An kanngan Ezai 7:14 nin 8:3, 4 nun.
5. ?Sinnzin benin yɛ Famiɛn Akazi dili ɔ?
5 Blɛ mɔ Izraɛli nin Siri famiɛn’n bé cící kɛ bé kó útu Zida’n, nn Asiri famiɛn’n kusu w’a cici kɛ ɔ́ útu be wie naan i sin’n, ɔ́ útu Zida. Ezai 8:3, 4 kle sɔ weiin. I waan bé fá “Damas lɔ anyanbeun’n” nin “Samari lɔ ninnge mun” kó mán Asiri famiɛn’n. Blɛ sɔ nun’n, nn Asiri famiɛn’n i kwlalɛ’n tra asiɛ wunmuan’n su famiɛn’n be kwlakwla. Kɛ ɔ yo naan Akazi fɛ i wla gua ndɛ nga Ɲanmiɛn maan Ezai kan kleli i’n su’n, ɔ dili sinnzin. Ɔ nin Asiri famiɛn’n be ko trali aenguɛ. I bo m’ɔ́ gúa’n, Asirifuɛ’m be wa kleli be ɲrɛnnɛn kpa. (2 Fam. 16:7-10) Nanwlɛ, Akazi w’a yoman Zida i su kpɛnngbɛn kun m’ɔ ti kpa ɔ. Maan e fa Akazi i wun ndɛ’n e tu e wun fɔ naan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Kɛ ɔ fata kɛ n fa ajalɛ cinnjin kun’n, Zoova su yɛ n lafi, annzɛ sran su yɛ n lafi ɔ?’—Nya. 3:5, 6.
KPƐNNGBƐN KUN MƆ W’A YOMAN KƐ KUN’N SA’N
6. ?Ngue yɛ Ezekiasi yoli m’ɔ kle kɛ w’a yoman kɛ Akazi sa ɔ?
6 Afuɛ nga be flɛ i 746 nun ka naan b’a wu Zezi’n, Famiɛn Akazi wa wuli. I sin’n, i wa Ezekiasi wa yoli Zida famiɛn. Kɛ Ezekiasi yó famiɛn’n, nn nvlefuɛ’m b’a di yalɛ dan yɛ b’a yaci Zoova sulɛ. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ famiɛn’n yó ɔ? ?Yalɛ mɔ w’a di nvlefuɛ mun’n yɛ ɔ́ dún mmua úka be naan be fin nun fite ɔ? ?Annzɛ kusu Zoova sulɛ’n yɛ ɔ́ yó i cinnjin ɔn? Ezekiasi klo Zoova kpa yɛ ɔ ti kpɛnngbɛn kun m’ɔ ti kpa ɔ. Ɔ maan like klikli ng’ɔ yoli’n yɛle kɛ, ɔ ukali nvlefuɛ mun naan be su Zoova ekun. Kɛ ɔ sili like nga Zoova waan ɔ yo’n, ɔ kali lɛ yoli. Nanwlɛ, Ezekiasi kle e ajalɛ kpa!—2 Nyo. 29:1-19.
7. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ Ezekiasi kle Levifuɛ mun kɛ ɔ o be sin ɔn?
7 Levifuɛ’m be lɛ junman cinnjin kpa kun. Yɛle kɛ be yɛ ɔ fata kɛ be uka nvlefuɛ mun naan be sa be sin be su Zoova ɔ. I sɔ’n ti’n, Ezekiasi nin be yiali naan ɔ́ klé be kɛ ɔ́ súan be bo. Ɔ seli be kɛ: “Amun yɛ Anannganman fali amun kɛ amun jrɛn i nyrun [...] ɔn.” (2 Nyo. 29:11) Ndɛ nga famiɛn’n kannin’n, ɔ wluwluli Levifuɛ ndɛnmanfuɛ sɔ’m be wun. Yɛ aklunjuɛ’n ti’n, atrɛkpa be ɲinmuɛn guali. Famiɛn’n kan kleli be wein kɛ be yɛ Ɲanmiɛn fali be kɛ be uka nvlefuɛ mun naan be su Zoova ɔ.
8. ?Kɛ mɔ Ezekiasi kunndɛli kɛ nvlefuɛ’m be su Zoova ekun ti’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ? ?I bo guali sɛ?
8 Ezekiasi wa yiali Zida nin Izraɛlifuɛ’m be kwlakwla kɛ be di Delɛ cɛn’n. I sin’n, be dili kpaun mɔ kpaun ayre nunman nun’n i cɛn’n m’ɔ fata kɛ be di i cɛn nso’n. Cɛn dilɛ sɔ’n yoli be fɛ dan. Ɔ maan be ukali cɛn dilɛ’n su le nso ekun. Biblu’n waan: “Be nga be klun’n jɔli dan tratrali su’n, yɛlɛ Zerizalɛmfuɛ mun, afin kɛ ɔ fɛ i David wa Salomɔn b’ɔ ti famiɛn’n i blɛ su lele b’ɔ́ fá jú blɛ ng’ɔ o lɛ nun’n, b’a di-man cɛn kɛ ng’ɔ o lɛ’n sa Zerizalɛm lɛ kun.” (2 Nyo. 30:25, 26) Cɛn dilɛ sɔ’n wlali nvlefuɛ’m be kwlaa be fanngan naan b’a fa ajalɛ kpa. Afin 2 Be Nyoliɛ 31:1 waan: “Kɛ cɛn dilɛ’n wieli’n, [...] be ko sacili yɛbuɛ nga be takali be’n. Be bubuli waka nga be kplannin be bɔ be sɔ be’n mun. Be sacili be nga be si-man Nyanmiɛn’n be sraka yiwlɛ lika nga be o kpɔlɛ’m be su’n mun nin amuɛn sɔwlɛ mun.” Be ayeliɛ sɔ’n kleli kɛ b’a sa be sin kɛ bé sú Zoova ekun. Ɔ maan, be kwla jran sa ng’ɔ ka kan’n ɔ́ wá tɔ́ be su’n, be ɲrun kekle.
FAMIƐN’N FƐLI I WLA GUALI ZOOVA SU
9. (a) ?Ngue ti yɛ Izraɛli w’a kwlá ko utuman Zida mɛn’n niɔn? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Sankeribu su fa Zida mɛn’n niɔn?
9 Kɛ nga Ezai fa kannin’n sa’n, Asiri famiɛn’n ko utuli Izraɛli famiɛn diwlɛ’n. Kpɛkun, ɔ trali nvlefuɛ’m be lomuɛn ɔli. Ɔ maan cicilɛ nga Izraɛli nin Siri famiɛn’n be cicili’n, w’a yoman ye. Yɛle kɛ, b’a kwlá faman sran wie mɔ atrɛkpa’n ɔ timan Davidi anunman’n, b’a siemɛn i Zida famiɛn. Siɛn’n, Zida mɛn’n yɛ Asirifuɛ’m be su wa ko utu i ɔ. Biblu’n waan: “Kɛ Ezekiasi yoli famiɛn’n, i afuɛ blu nin nnan’n su’n, Sankerib b’ɔ ti Asiri famiɛn’n fali alɛ wluli Zida klɔ nga be sisili be wun’n be kwlaa be nun, naan w’a fa be.” Sankeribu w’a fa Zida klɔ lele 46. Ndɛndɛ kpa’n, Asiri sonja mun be su fa Zida mɛn’n ngba. ?Blɛ sɔ nun mɔ be su mantan Zerizalɛmu’n, sɛ e o lɔ wie’n, é kwlá trán?—2 Fam. 18:13.
10. ?Ngue ti yɛ ndɛ ng’ɔ o Mise 5:4, 5 nun’n, ɔ wlali Ezekiasi yakpa ɔ?
10 Ezekiasi si kɛ sa nga w’a wla trɔ m’ɔ su ba’n, ɔ timan blɛblɛ. Sanngɛ w’a yoman kɛ i si Akazi sa. Yɛle kɛ w’a usuman w’a ko kunndɛman kɛ famiɛn kun m’ɔ suman Zoova’n, ɔ ukɛ i. Ɔ fɛli i wla’n guali Zoova su. (2 Nyo. 28:20, 21) Atrɛkpa’n, ɔ si Asirifuɛ’m be su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise kannin’n. Mise seli kɛ: “Sɛ Asiri sonja’m be wlu e mɛn’n nun’n [...], é súnman e sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa kɛ be nin be be ko kun. Be sa nun alɛ ninnge’n ti, bé kwlá Asiri asiɛ’n su sran wunmuan’n.” (Mis. 5:4, 5) Zoova i nuan ndɛ sɔ’n, ɔ wlali Ezekiasi i yakpa. Afin ndɛ sɔ’n kle kɛ sran nga Zoova fanngan nun bé kwlá Asiri sonja mun’n, be ti be liɛ ngunmin.
11. ?Blɛ benin nun yɛ sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa be su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kannin’n, ɔ́ kpɛ́n su kpa ɔ?
11 Sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa be su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kannin’n, bé wú Zezi i sin lele yɛ ɔ́ kpɛ́n su kpa ɔ. Zezi yɛ be kɛnnin i ndɛ kɛ ɔ ti “sran ng’ɔ ko sie Izraɛl’n” naan “i afinliɛ’n fin lalafuɛ” nun’n niɔn. (An kanngan Mise 5:1, 2 nun.) Blɛ kun wá jú’n, Zoova i sufuɛ’m be kpɔfuɛ kun wá jáso su yó kɛ ‘Asirifuɛ mun’ sa. Ɔ́ fá alɛ wlá Zoova i sufuɛ’m be sin. I blɛ sɔ’n nun yɛ ndɛ nga Mise kannin’n ɔ́ kpɛ́n su kpa ɔ. ?Sonja benin mun yɛ Zoova i Wa’n yó be su kpɛn mɔ Zoova fanngan nun bé kwlá be kpɔfuɛ’n niɔn? Like suanlɛ nga wá tɛ́ su. Sanngɛ kɛ Asirifuɛ’m be fali alɛ wlali Zida sin’n, like nga Ezekiazi yoli’n, maan e dun mmua kɛn i ndɛ. É wá wún kɛ e kwla fa ndɛ sɔ’n tu e wun fɔ.
EZEKIASI YOLI NGWLƐLƐFUƐ
12. ?Ngue yɛ Ezekiasi nin i sa su sran’m be yoli naan b’a sasa Ɲanmiɛn i nvle’n niɔn?
12 Kɛ e sa mian cinnjin kpa m’ɔ yo e kɛ e kwlá yoman like fi sa’n, Zoova yaciman e lɛ sa, ɔ uka e. Sanngɛ, ɔ kunndɛ kɛ e dun mmua yo e liɛ nga e kwla yo’n ka. I sɔ yɛ Ezekiasi yoli ɔ. Biblu’n waan “ɔ nin i awlo lɔ sran dandan’m nin i sonja nga be sɛsɛ i’n be yiali. Yɛ be nuan sɛli su kɛ bé tánnin nzue ti nga be o klɔ’n sin’n. [...] Ezekias nyannin anwlɛn, ɔ maan ɔ wlawlali klɔ’n i wun talɛ’n i lika nga be ti bubuwa’n be nun. Ɔ sali klɔ’n i sasawlɛ lika’m be su be yoli fleiin kpa trali laa’n. Ɔ sili klɔ’n wun nin talɛ kun ekun. [...] Yɛ ɔ maan be yoli cua nin nyrɛn mun kpanngbanngban kpa.” (2 Nyo. 32:3-5) Blɛ kekle sɔ nun’n, Zoova fali sran mɔ be lɛ awlɛn’n naan be sɛsɛ i nvle’n nunfuɛ mun naan be nian be lika. Sran sɔ mun yɛle Ezekiasi nin i awlo lɔ sran dandan mun nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ yakpafuɛ mun.
13. ?Kɛ ɔ ko yo naan Asirifuɛ’m b’a kwlaman Zidafuɛ mun ti’n, ajalɛ cinnjin kpa benin yɛ Ezekiasi fali ɔ? ?Ndɛ nga Ezekiasi kannin’n, ɔ yoli nvlefuɛ’m be sɛ?
13 Kɛ be wieli nzue ti’m be tannin’n, mɔ be wieli klɔ’n i talɛ’m be su sasa’n, Ezekiasi wa fali ajalɛ cinnjin kpa kun. Kɛ m’ɔ ti famiɛn kpa ti’n, ɔ yiali nvlefuɛ mun. Kpɛkun, ɔ wlali be fanngan kɛ: “Amun jran kekle, amun tra anwlɛn, nán srɛ kun amun, nán amun sro Asiri famiɛn’n nin i sonja kpanngban ng’ɔ nin be ba’n mun. Sran ng’ɔ jin e sin’n, ɔ ti dan tra like ng’ɔ o i sin’n. I liɛ’n, i sonja’m be ti sran, sanngɛ e liɛ’n, Anannganman e Nyanmiɛn’n yɛ ɔ o e sin-ɔn. Ɔ́ úka ye, ɔ́ kún alɛ’n mán ye.” Ezekiasi kpɛnnin nvlefuɛ’m be wla kɛ Zoova kún be ti alɛ. Ɔ maan be lafili Zoova su yɛ be yoli yakpa. Ezekiasi nin i awlo lɔ sran dandan mun, nin i sonja mun, yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise nin Ezai be kleli kɛ be ti kpɛnngbɛn mɔ be ti kpa ɔ. Be yoli kɛ nga Zoova maan i nuan ijɔfuɛ’n kannin’n sa.—2 Nyo. 32:7, 8; an kanngan Mise 5:4, 5 nun.
14. ?Ndɛ benin yɛ Asiri famiɛn’n i safuɲrɛn’n kannin ɔn? ?Ngue yɛ nvlefuɛ’m be yoli ɔ?
14 Asiri famiɛn’n boli i nanmue Lakisi lɔ. Klɔ sɔ’n wo Zerizalɛmu i ngua lɔ wia afiliɛ lɔ lika’n nun. Ɔ sunmannin sran nsan kɛ be ko se Zidafuɛ mun kɛ be fa be wun man. Sran sɔ’m be nun kun ti Asiri famiɛn’n i safuɲrɛn. I yɛ ɔ dun be ɲrun mmua ɔ. I gblɛ liɛ’n be kanman. I ti’n, ɔ kannin ndɛ’n kleli Zerizalɛmufuɛ mun Ebre nun. Ɔ seli be kɛ nán be tie ndɛ nga Ezekiasi kan kle be’n naan Asiri famiɛn’n i ndɛ liɛ’n su yɛ be fa ɔ. I sin’n, ɔ lakali be kɛ bé wá fá be kɔ́ lika kpa kun nun naan lɔ’n, bé dí aklunjuɛ kpa. (An kanngan 2 Famiɛn Mun 18:31, 32 nun.) Asa ekun, safuɲrɛn’n seli be kɛ nvle kun nga mun be amuɛn’m b’a kwlá deman be. Naan i wafa kunngba’n, Zoova su kwlá deman be Asiri famiɛn’n i sa nun. Sanngɛ nvlefuɛ’m be yoli ngwlɛlɛfuɛ, b’a tɛman su kaan sa. Like kunngba’n yɛ Zoova i sufuɛ’m be yo andɛ ɔ.—An kanngan 2 Famiɛn Mun 18:35, 36 nun.
15. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Zerizalɛmufuɛ’m be yo ɔ? ?Wafa sɛ yɛ Zoova deli be ɔ?
15 Srɛ kunnin Ezekiasi. Ɔ nin i sɔ ngba’n, w’a ko srɛman famiɛn wie kɛ ɔ wa ukɛ i. Sanngɛ ɔ kpɛli i ɲin Zoova wun lɔ. Yɛle kɛ ɔ sunmannin sran Zoova nuan ijɔfuɛ Ezai sin naan ɔ́ tíe Zoova nuan ndɛ. Ezai seli Ezekiasi kɛ: “Asiri famiɛn’n su wlu-man klɔ nga nun, ɔ su to-man ta wa.” (2 Fam. 19:32) Like kunngba cɛ ng’ɔ fata kɛ Zerizalɛmufuɛ’m be yo’n, yɛle kɛ nán srɛ kun be, yɛ be yo yakpafuɛ. Afin Zoova yɛ ɔ́ wá kún be ti alɛ ɔ. Ɔ kunnin be ti alɛ kusu. Afin “le kun sɔ’n i kɔnguɛ’n, Anannganman i anzi’n ɔli Asirifuɛ’m be nanmue’n nun lɔ. Ɔ ko kunnin sran akpi-akpi ya sran akpi-akpi ablaɔcuɛ-nin-nnun (185.000).” (2 Fam. 19:35) Kɛ ɔ yoli sɔ’n yɛ Zerizalɛmufuɛ mun be fiteli nun ɔn. Nán klɔ’n i nzue ti mɔ Ezekiasi maan be tanninnin be’n, ɔ nin klɔ’n i wun talɛ mɔ be kplannin’n ti yɛ nvlefuɛ’m be ɲannin be ti ɔ. Sanngɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ deli be ɔ.
?NGUE YƐ NDƐ SƆ’N KLE E ANDƐ Ɔ?
16. (a) ?Wan mun yɛ andɛ be fa be sunnzun Zerizalɛmufuɛ mun ɔn? (b) ?Wan mun yɛ be fa be sunnzun ‘Asirifuɛ mun’ ɔn? (c) ?Wan yɛle sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa mun?
16 Sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa be su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise kannin’n, e blɛ liɛ nun yɛ ɔ kpɛn su kpa ɔ. Laa’n, Asirifuɛ’m be fali alɛ wlali Zerizalɛmufuɛ’m be sin. Andɛ’n, Zoova i sufuɛ’m be ti kɛ Zerizalɛmufuɛ mun sa. Ɔ ka kan be kpɔfuɛ kun wá jáso yó kɛ ‘Asirifuɛ mun’ sa. Ɔ́ fá alɛ wlá be sin naan ɔ́ núnnún be. Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan alɛ sɔ’n i ndɛ kɛ ɔ ti ‘Gɔg b’ɔ fin Magɔg mɛn’n nun’n’ i alɛ, nin “Siri famiɛn’n” i alɛ, yɛ “asiɛ’n su famiɛn’m” be alɛ. (Eze. 38:2, 10-13; Dan. 11:40, 44, 45; Ngl. 17:14; 19:19) ?Alɛ kunngba’n yɛ i dunman’n ti fanunfanun sɔ ɔ? E kwlá tɛman su trele sa. Sanngɛ Biblu’n kwla fa dunman fanunfanun kan alɛ kunngba’n i ndɛ. ?Yɛ wan mun yɛ Zoova fá be naan be nin i kpɔfuɛ sɔ m’ɔ́ yó kɛ “Asirifuɛ mun” sa’n, be kun ɔn? Sran nga Zoova fá be’n, be ti be liɛ ngunmin. Be yɛle “e sonja kpɛnngbɛn kpanngban kpa” mun. (Mis. 5:4) Asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ be flɛ be sɔ ɔ. (1 Piɛ. 5:2) Zoova maan asɔnun kpɛnngbɛn mun be nian asɔnunfuɛ’m be lika, yɛ be wla be fanngan. I liɛ’n, kɛ be kpɔfuɛ m’ɔ́ yó kɛ “Asirifuɛ mun” sa’n ɔ́ wá fá alɛ wlá be sin’n, bé kwlá jrán kekle. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise waan “be sa nun alɛ ninnge’n ti, bé kwlá Asiri asiɛ’n su sran wunmuan’n.” (Mis. 5:5) ‘Like nga bé fá kún alɛ’ sɔ’n, i nun kun yɛle Nyanmiɛn ndɛ’n m’ɔ ti kɛ “i Wawɛ’n i tokofi’n” sa’n.—2 Kor. 10:4; Efɛ. 6:17.
17. ?Ngue yɛ ndɛ nga y’a yiyi nun yɛ’n, ɔ kle asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn?
17 Asɔnun kpɛnngbɛn mun, ndɛ nga y’a yiyi nun yɛ’n, ɔ kle amun like ng’ɔ fata kɛ amun yo’n. (1) Amun lafi Ɲanmiɛn su kpa yɛ amun uka aniaan mun naan be lafi Ɲanmiɛn su kpa wie. I liɛ’n, kɛ e kpɔfuɛ m’ɔ́ wá yó kɛ Asirifuɛ mun sa’n, ɔ́ wá fá alɛ wlá e sin’n, e kwlakwla é kwlá jrán kekle. (2) Kɛ e kpɔfuɛ’n wá fá alɛ wlá e sin’n, maan amun lafi su kpa kɛ Zoova yɛ ɔ́ dé e ɔ. (3) I blɛ sɔ nun’n, like nga Zoova i anuannzɛ’n wá sé kɛ e yo’n, ɔ kwla yo e ɲrun kɛ like mɔ be kwlá yoman’n sa. Sanngɛ sɛ e ti asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ e timan asɔnun kpɛnngbɛn o, ɔ fata kɛ e kwlakwla e yo like sɔ mɔ anuannzɛ’n waan e yo’n naan y’a fite nun. (4) Aniaan nga be fa be wla gua suklu dan dilɛ’n su’n, annzɛ aɲanbeun ninnge’m be su’n, annzɛ mɛn’n nun anuannzɛ’m be su’n, amun uka be. Aniaan kwlaa nga amun wun kɛ Zoova i sulɛ’n nun ɔ su glɔ’n, amun ukɛ i ndɛndɛ.
18. ?Kɛ blɛ wie wá jú mɔ sa wie’m bé wá tɔ́ e su’n, ndɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e wla kpɛn su ɔ? ?Ngue ti ɔ?
18 Famiɛn Ezekiasi blɛ su’n, sa ng’ɔ tɔli nvlefuɛ’m be su’n, ɔ yoli be kɛ be lɛmɛn i yowlɛ sa. Blɛ wie wá jú m’ɔ́ sa ng’ɔ́ wá tɔ́ e su’n, ɔ́ yó e sɔ wie ɔ. I blɛ sɔ nun’n, maan e wla kpɛn ndɛ nga Ezekiasi kannin’n su. Ndɛ sɔ’n wlá fanngan kpa. Ɔ seli kɛ e kpɔfuɛ’n “i sonja’m be ti sran, sanngɛ e liɛ’n, Anannganman e Nyanmiɛn’n yɛ ɔ o e sin ɔn. Ɔ́ úka ye, ɔ́ kún alɛ’n mán ye.”—2 Nyo. 32:8.