Maan ndɛ nga Zezi kannin’n yo maan e nzuɛn’n yo kpa
“Sran nga Nyanmiɛn sunmɛnnin i’n, Nyanmiɛn ndɛ’n yɛ ɔ kan-an.”—ZAN 3:34.
1, 2. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Zezi i ijɔlɛ’n takali “Nyanmiɛn ndɛ’n” su ɔ?
NDƐ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n nun’n, ɔ kleli like kpakpa kpanngban. I sɔ liɛ’n boman e nuan, afin Zoova yɛ maan ɔ kannin ndɛ sɔ’n mun ɔn! Kɛ Biblu’n kan Zezi i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Sran nga Nyanmiɛn sunmɛnnin i’n, Nyanmiɛn ndɛ’n yɛ ɔ kan-an.”—Zan 3:34-36.
2 Ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n, w’a diman miniti 30. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre aniɛn nun laa’n, i nun fluwa mɔcuɛ be nun ndɛ 21 be o Zezi i ndɛ sɔ’n nun. Ɔ maan Zezi i ijɔlɛ’n takali “Nyanmiɛn ndɛ’n” su. Ndɛ nga Ɲanmiɛn i Wa’n kannin’n, be leman be wunsu. Siɛn’n, maan e nian wafa nga e kwla nanti be nun wie’m be su’n.
‘Ko siesie a nin ɔ niaan’n amun afiɛn ka’
3. ?Kɛ Zezi wieli like nga sɛ be fa ya’n ɔ kwla yo be’n i ndɛ kan’n, afɔtuɛ benin yɛ ɔ mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun ɔn?
3 E Klistfuɛ mun e di aklunjuɛ, yɛ e ti ndɛ siesiefuɛ, afin Ɲanmiɛn i wawɛ’n yɛ ɔ sie e ɔ. Kusu’n, like nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n ti e klun jɔ, yɛ e wla gua ase. (Galasifuɛ Mun 5:22, 23) Zezi kunndɛman kɛ aklunjuɛ dilɛ’n, ɔ nin be wla m’ɔ gua ase’n, be fi i sɔnnzɔnfuɛ’m be sa. I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ sɛ be fa ya naan ɔ cɛ’n, ɔ kwla kun be. (An kanngan Matie 5:21, 22 nun.) I sin’n, ɔ seli kɛ: “I sɔ’n ti, sɛ á fá like wie kó mán Nyanmiɛn’n, bɔ w’a ju i sɔwlɛ lɛ naan sɛ ɔ wla kpɛn su kɛ ɔ wun ndɛ o ɔ niaan wie klun’n, yaci like sɔ’n lɛ, an ko siesie amun afiɛn ka, i sin bla w’a fa ɔ like sɔ’n man.”—Matie 5:23, 24.
4, 5. (a) ?Like nga ‘é kó mán’n,’ mɔ Zezi kɛnnin i ndɛ Matie 5:23, 24 nun’n yɛle benin? (b) ?Ngue ti yɛ sɛ e loli e niaan wie i ngasi’n, ɔ ti cinnjin kɛ e siesie e afiɛn ɔn?
4 Like nga ‘é kó mán’n,’ mɔ Zezi kɛnnin i ndɛ’n, ɔ kwla yo like kwlaa nga be fa yi tɛ man Ɲanmiɛn i sua’n nun Zerizalɛmu lɔ’n. Laa’n, nnɛn nga be fa yi tɛ man Ɲanmiɛn’n ti cinnjin kpa, afin i sɔ’n wo Zoova i sulɛ nun wie. Sanngɛ, Zezi jrannin su kpa kɛ like uflɛ ti kpa tra tɛ yilɛ’n. Like sɔ’n yɛle kɛ sɛ e loli e niaan wie i ngasi’n, ɔ fata kɛ e siesie e afiɛn kwlaa naan y’a man Ɲanmiɛn like.
5 ?Ɔ maan afɔtuɛ benin yɛ Zezi i ndɛ sɔ’n man e ɔ? Ɔ ti weiin kɛ wafa nga e nin e wiengu mun e nanti’n, ɔ kan wafa nga e su Zoova. (1 Zan 4:20) Nanwlɛ, sɛ sran kun nin i wiengu’m be afiɛn sɛman’n, tɛ ng’ɔ yi be man Ɲanmiɛn’n, be ti ngbɛn.—An kanngan Mise 6:6-8 nun.
Ɔ fata kɛ e yo wun ase kanfuɛ
6, 7. ?Ngue ti yɛ kɛ é síesíe e nin e niaan kun e afiɛn’n, ɔ ti cinnjin kɛ e kan e wun ase ɔ?
6 Sɛ e ti wun ase kanfuɛ o, sɛ e timan wun ase kanfuɛ o, be wun i sɔ’n wafa nga e nin e niaan nga e yoli i sa’n e siesie e afiɛn’n i nun. Sran ng’ɔ ti wun ase kanfuɛ’n, ɔ nin i wiengu Klistfuɛ’m be siman akplowa naan w’a kunndɛ i ndɛ fɛ. Afin i sɔ’n kwla saci ɔ nin i niaan’n be afiɛn. I sɔ ndɛ yɛ ɔ tɔli Korɛntfuɛ’m be asɔnun’n nun laa’n niɔn. I sɔ’n ti’n, akoto Pɔlu kannin ndɛ cinnjin nga. I waan: “Kɛ amun nun sran kun nin kun be sanman be wun’n, nanwlɛ, ɔ ti amun nyin ase gualɛ dan! ?Nguɛ ti yɛ sa nga be yo amun’n ɔ sɔn-man amun nun-ɔn? ?Nguɛ ti yɛ an kplin-man su kɛ be di amun lufle nin-ɔn?”—1 Korɛntfuɛ Mun 6:7.
7 Zezi w’a seman kɛ, kɛ é kó síesíe e nin e niaan’n e afiɛn’n, e wɔ e ko kle i kɛ e ndɛ yo fɛ, naan i yɛ i ndɛ yoman fɛ ɔ. Afin like nga e kunndɛ’n yɛle kɛ maan e nin e niaan’n e afiɛn’n sɛ. Kɛ é síesíe e afiɛn’n, ɔ fata kɛ e kan like ng’ɔ yoli e ya’n i ndɛ. Kusu’n, maan e si kɛ e yoli like wie mɔ w’a yoman e niaan’n i fɛ ɔ. Ɔ maan sɛ e yɛ e ndɛ yoman fɛ’n, maan e kpata e niaan’n amanniɛn su.
“Sɛ ɔ nyinma fama’n maan a yo sa tɛ’n”
8. Ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Matie 5:29, 30 nun’n, an kɛn i su ndɛ kpe kan.
8 Kɛ Zezi íjɔ oka’n su lɔ’n, ɔ mannin e aeliɛ’n i su afɔtuɛ. Ɔ si kɛ fɔ m’ɔ o e nun ti’n, e wunnɛn’n i lika wie’m be kwla yo maan e yo sa tɛ. Ɔ maan Zezi seli kɛ: “Sɛ ɔ nyinma fama’n maan a yo sa tɛ’n, tu yi i blo mmua. Ɔ flunman kɛ ɔ wunnɛn’n i lika kun tu lɛ naan a di lɛ, ɔ tra kɛ Nyanmiɛn fa ɔ wunmuan’n yi nyrɛnnɛn lika’n [Zeɛni, NW] nun’n. Sɛ ɔ sa fama’n maan a yo sa tɛ’n, kpɛ yi i blo mmua. Ɔ flunman kɛ ɔ wunnɛn’n i lika kun tu lɛ naan a di lɛ, ɔ tra kɛ ɔ wunmuan’n wɔ nyrɛnnɛn lika [Zeɛni, NW] nun’n.”—Matie 5:29, 30.
9. ?Wafa sɛ yɛ e “nyinma’n” annzɛ e ‘sa’n’ kwla yo maan e yo sa tɛ ɔ?
9 Be “nyinma” mɔ Zezi kɛnnin i ndɛ’n, ɔ ti be ɲin mɔ be fa sie i like kun su’n i nzɔliɛ. Yɛ be ‘sa’n’ ti like kwlaa nga be kwla fa be sa yo’n i nzɔliɛ. Sɛ y’a nianman e wun kpa’n, e wunnɛn’n i lika sɔ’m be kwla yo maan e “yo sa tɛ’n,” kpɛkun e nin ‘Nyanmiɛn e su nantiman’ klanman kun. (Bo Bolɛ 5:22; 6:9, 10) Sɛ ɔ yo e kɛ nán e nanti Zoova mmla’n su kun’n, ɔ fata kɛ e fa ajalɛ kekle kpa kun. Yɛle kɛ, sɛ é kwlá sé’n, maan e tu e ɲinma’n annzɛ e kpɛ e sa’n e yi i blo mmua.
10, 11. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a tɔman sa sukusuku yolɛ’n nun ɔn?
10 ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan y’a faman e ɲin y’a siemɛn i aeliɛ tɛtɛ’m be su ɔ? Zɔbu m’ɔ sro Ɲanmiɛn’n, ɔ seli kɛ: “N tali nda kɛ n fa-man min nyinma n kpɛman talua wie kannglɛ.” (Zɔb 31:1) Zɔbu le bla. Ɔ maan ɔ tali nda kɛ ɔ́ nánti Ɲanmiɛn mmla’m be su, naan ɔ su yoman sa sukusuku. Kannzɛ e o aja’n nun o, annzɛ e nunman nun o, ajalɛ kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ e fa ɔ. Kɛ ɔ ko yo naan y’a kunndɛman bian annzɛ bla’n, ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n sie e. Afin sɛ e klo Ɲanmiɛn’n, i wawɛ’n úka e maan é trá e awlɛn.—Galasifuɛ Mun 5:22-25.
11 Kɛ ɔ ko yo naan y’a tɔman sa sukusuku yolɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ e usa e wun kɛ: ‘?Like nga n fa min ɲinma n sie su fluwa nin televiziɔn nun annzɛ ɛntɛnɛti su’n, ɔ yo maan n konvi sɔ sa sukusuku yolɛ?’ Asa ekun’n, nán maan e wla fi Zaki m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kun’n, i ndɛ yɛ’n su. I waan: “Sran kun i lakalɛ’n fin i bɔbɔ i konvi’n, yɛ maan be lɛkɛ i be nyɛn i-ɔ. Sɛ konvi’n ti sran’n, wuun é sé kɛ, ɔ wunnzɛ, yɛ ɔ wu sa tɛ’n. Kɛ sa tɛ sɔ’n i nyin ko ti kpa’n, i like b’ɔ su i su’n yɛlɛ wie’n.” (Zak 1:14, 15) Sɛ sran kun fɛli i wun mannin Ɲanmiɛn naan “ɔ wun bla kun [annzɛ bian kun]” b’ɔ bu i kunndɛlɛ akunndan i anwlɛn nun’n, ɔ fata kɛ ɔ yo sa kekle kpa kun. Yɛle kɛ sɛ é kwlá sé’n, ɔ tu i ɲinma’n ɔ yi i blo mmua.—An kanngan Matie 5:27, 28 nun.
12. ?Afɔtuɛ benin yɛ Pɔlu mannin m’ɔ kwla uka e naan e klɔ sran nzuɛn’n w’a sieman e ɔ ?
12 Sɛ y’a nianman e wun su’n, e sa’n kwla yo naan y’a fɔn Zoova mmla’n. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e ta nda kɛ e aeliɛ’n yó sanwun titi. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e fa Pɔlu i afɔtuɛ yɛ’n su. I waan: “An wla amun asiɛ’n su wa nzuɛn’n be ase: bla nin bian kunndɛlɛ, sa tɛtɛ yolɛ, be konvi b’ɔ sɔ nyannzuɛn sa mun’n, be nyin b’ɔ blo ninnge’m be su’n, be nyin b’ɔ yi-man like’n b’ɔ nin amuɛn sɔlɛ’n ti kun’n.” (Kolɔsfuɛ Mun 3:5) Kɛ be se kɛ ‘an wla be ase’n,’ i bo’n yɛle kɛ e mian e ɲin kpa naan e klɔ nzuɛn’n w’a sieman e.
13, 14. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ nán maan e bu sa sukusuku’m be akunndan ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e yo be ɔ?
13 E si kɛ sran kun kwla kplin su kɛ be kpɛ i sa annzɛ i ja naan w’a wuman. ‘Be ɲinma’n mɔ be tu be yi blo’n,’ yɛ ‘be sa’n mɔ be kpɛ be yi blo mmua’n,’ ɔ ti cinnjin kpa man e naan y’a buman sa sukusuku’m be akunndan, naan y’a yoman be naan e nin Zoova e afiɛn’n w’a saciman. Sran i nunnunlɛ mlɔnmlɔn’n yɛ be fa sunnzun Zeɛni nun kɔlɛ’n niɔn. Sɛ e kunndɛman kɛ Ɲanmiɛn nunnun e sɔ’n, maan e akunndan’n, ɔ nin e aeliɛ’n be yo sanwun titi. Asa ekun’n, maan e nin Ɲanmiɛn e nanti klanman.
14 Fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan e aeliɛ’n w’a yo sanwun titi. Pɔlu seli kɛ: “Kɛ n ko yo naan b’a se-man kɛ m bɔ n kannin ndɛ kleli sran mun’n kɛ n nun-man be nun wie’n, i ti n nian min wun kpa, yɛ n tra min anwlɛn lele ɔ si min wun.” (1 Korɛntfuɛ Mun 9:27) I sɔ’n ti’n, aeliɛ sanwun i su afɔtuɛ mɔ Zezi man e’n, maan e mian e ɲin e fa su. Nán maan e yo kɛ sran m’ɔ siman ye’n, m’ɔ i nzuɛn’n kle kɛ ɔ buman e ti kpɔlɛ tɛ mɔ Zezi yili’n i like fi’n sa.—Matie 20:28; Ebre Mun 6:4-6.
“An cɛ sran like”
15, 16. (a) ?Like cɛlɛ’n i su ajalɛ benin yɛ Zezi kleli e ɔ? (b) ?Ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Lik 6:38 nun’n, i bo’n yɛle benin?
15 Zezi i ndɛ’n ɔ nin i aeliɛ’n mɔ be leman wunsu’n, be kle kɛ e cɛ sran like. I klun ufue’n ti’n, ɔ bali asiɛ’n su wa, yɛ ɔ yoli klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n be ye dan kpa. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 8:9 nun.) I m’ɔ ti aɲanbeunfuɛ ɲanmiɛn su lɔ’n, i klunklo su, ɔ kacili sran. Ɔ fɛli i wun mannin naan klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n be ɲan nguan. Sran sɔ’m be nun wie’m be nin i bé dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ, ɔ maan bé yó aɲanbeunfuɛ wie. (Rɔmfuɛ Mun 8:16, 17) I ti’n, kɛ ɔ́ kán ndɛ yɛ’n, ɔ wlali e fanngan kɛ e yo klun ufuefuɛ. Ɔ seli kɛ:
16 “An cɛ sran like, yɛ Nyanmiɛn kusu ɔ́ cɛ́ amun wie-ɔ, ɔ́ mán amun kpanngban kɛ like bɔ be su be tintin su, yɛ be kejekeje i, b’ɔ yi bu gua’n sa, afin suliɛ nga an su nun man sran wie mun’n, i kunngba’n nun yɛ Nyanmiɛn sú nun mán amun-ɔn.” (Lik 6:38) Blɔfuɛ’m be mɛn’n i wia afiliɛ lɔ’n, like sulɛ’n ti aata difuɛ’m be aeliɛ. Titi kɛ sran’m be to like’n, aata difuɛ’m be fa like nga sran’m be to’n be guɛ i be tralɛ m’ɔ be bo i kotokun’n be nun. Sɛ e kusu e cuɛncuɛnman e ja ase naan y’a yo klun ufue’n, cɛn nga e sa mian’n, é kwlá ɲán sran yó e ye wie.—Akunndanfuɛ’n 11:2.
17. ?Sran lik cɛlɛ nun’n, ajalɛ benin yɛ Zoova mannin e ɔ? ?Yɛ ngue ninnge mun yɛ sɛ e fa man’n, e kwla di aklunjuɛ ɔ?
17 Zoova klo sran nga be cɛ like aklunjuɛ su’n, yɛ ɔ ra be su. I bɔbɔ mannin e ajalɛ. Ɔ fɛli i Wa kunngba cɛ’n mannin “naan sran kwlaa ng’ɔ lafi i su’n w’a mlin-man, sanngɛ ɔ nyan anannganman nguan.” (Zan 3:16) Pɔlu klɛli i kɛ: “Sran ng’ɔ di fie dan’n, ɔ nyan like kpanngban. Maan sran kun i like ng’ɔ bu i akunndan kɛ sɛ ɔ man-an ɔ ti kpa’n, ɔ fa man, nán maan ɔ yo i klunngbɔ su nin mianlɛ su, afin sran ng’ɔ man Nyanmiɛn like i klun-ufue su’n, i klun jɔ i wun.” (2 Korɛntfuɛ Mun 9:6, 7) Sɛ e wla e wun ase e fa e blɛ’n, nin e wunmiɛn’n kwlaa, ɔ nin e sa nun ninnge mun e wla Ɲanmiɛn sulɛ kpa nun’n, san kɛ é dí aklunjuɛ yɛ é ɲán su mmlusuɛ.—An kanngan Nyanndra Mun 19:17 ɔ nin Lik 16:9 be nun.
“Nán an bo i ndolo”
18. ?Ngue ninnge mun yɛ sɛ e yo be’n, e su “nyan-man like fi” e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i sa nun ɔn?
18 “An nian amun wun nán an yo amun sa kpa bɔ Nyanmiɛn sulɛ’n ti yɛ an yo’n, sran’m be ti. Sɛ an yo sɔ’n, an su nyan-man like fi amun Si b’ɔ o nyanmiɛn su lɔ’n i sa nun.” (Matie 6:1) Kɛ Zezi kán “sa kpa” ndɛ’n, aeliɛ ng’ɔ nin Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n kɔ likawlɛ’n, i ndɛ yɛ ɔ kan ɔn. W’a seman kɛ e kwlá yoman sa kpa nzra nun. Afin ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be “yo kɛ kannin sa sran’m be nyrun.” (Matie 5:14-16) Sɛ “sran’m be ti” e yo ninnge mun naan be nian e yɛ be manman e kɛ sran nga be yi anɔ’n be klo kɛ be fa yo be’n sa’n, e su “nyan-man like fi” e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i sa nun. Sɛ i sɔ akunndan yɛ e bu’n, e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n su sɛman yɛ e su ɲanman Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su mmlusuɛ’n wie.
19, 20. (a) ?Kɛ Zezi seli kɛ kɛ é ‘cɛ́ yalɛfuɛ’m be like’n’ nán maan e “bo i ndolo’n,” i bo’n yɛle benin? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan e sa bɛ’n w’a siman like nga e sa fama’n yo’n niɔn?
19 Sɛ e aeliɛ’n ti kpa’n, é fá Zezi i afɔtuɛ yɛ’n su. I waan: “I sɔ’n ti, sɛ á cɛ́ yalɛfuɛ like’n, nán bo i ndolo kɛ dunman klofuɛ’m be yo i Nyanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun nin atin’m be su, kɛ sran’m be wun be naan be yi be ayɛ’n be liɛ’n sa. Nanwlɛ, mo nga Nyanmiɛn ko yo be’n, yɛ sran’m be yoli be lɛ-ɔ.” (Matie 6:2) Sɛ be ‘cɛ yalɛfuɛ like’n’ i ukalɛ’n ti ɔ. (An kanngan Ezai 58:6, 7 nun.) Zezi nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be sie sika be fa uka yalɛfuɛ mun. (Zan 12:5-8; 13:29) Titi kɛ bé mán yalɛfuɛ’m be like’n, be bomɛn i ndolo. Sanngɛ Zezi kɛnnin i kekle sɔ fa kleli kɛ ɔ fataman kɛ kɛ é ‘cɛ́ yalɛfuɛ like’n,’ e “bo i ndolo.” Ɔ fataman kɛ e kan naan sran’m be ti, kɛ nga Farizifuɛ’m be fa yo’n sa. Zezi seli kɛ be ti dunman klofuɛ afin, kɛ bé cɛ́ yalɛfuɛ’m be like’n, be kɛn i ndɛ “Nyanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun nin atin’m be su.” Dunman klofuɛ sɔ mun’n, “mo nga Nyanmiɛn ko yo be’n, yɛ sran’m be yoli be lɛ-ɔ.” Kɛ Farizifuɛ sɔ’m be nin be nga be flɛ be Nannan’n be tran likawlɛ Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun bia kpakpa’m be su’n, mɔ sran’m be yɛyɛ be’n, mo nga Ɲanmiɛn ko yo be’n yɛ b’a yo be lɛ ɔ. Be su ɲanman like fi Zoova sa nun kun. (Matie 23:6) ?Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ be yo ɔ? Ndɛ nga Zezi kan kleli be’n, ɔ ti e liɛ wie. I waan:
20 “Sanngɛ ɔ liɛ’n, sɛ á fá like mán yalɛfuɛ’n, nán maan ɔ sa bɛ’n si nga ɔ sa fama’n yo’n naan like nga á fá mán yalɛfuɛ’n w’a yo nvialiɛ nun, naan ɔ Si b’ɔ wun nvialiɛ nun sa’n w’a yo wɔ mo.” (Matie 6:3, 4) E sa nɲɔn’m be di junman likawlɛ titi. Ɔ maan, kɛ Zezi se kɛ nán maan e sa bɛ’n si nga e sa fama’n yo’n, i bo’n yɛle kɛ nán maan e kan naan sran’m be ti. Kannzɛ bɔbɔ e nin sran wie mun e ti janvuɛ kpa’n kɛ e sa bɛ’n fa mantan fama’n sa’n, nán maan be ti nun.
21. ?E mo mɔ Ɲanmiɛn m’ɔ “wun nvialiɛ nun sa’n” ɔ́ yó e’n, i wie yɛle benin?
21 Sɛ e man yalɛfuɛ’m be like’n, nán maan e fa di e nuan. Sanngɛ maan e yo i nvialiɛ nun. Sɛ e yo i sɔ’n, e Si “b’ɔ wun nvialiɛ nun sa’n,” ɔ́ yó e mo. E Si Ɲanmiɛn tran ɲanmiɛn su lɔ ti’n, e klɔ sran mun e kwlá wunmɛn i. Ɔ maan e ɲrun’n, ɔ tran “nvialiɛ nun” lika kun nun. (Zan 1:18) E mo mɔ Ɲanmiɛn m’ɔ “wun nvialiɛ nun sa’n” ɔ́ yó e’n, i wie yɛle kɛ ɔ́ yó naan e fa e wun e mɛntɛn i kpa. Kpɛkun ɔ́ yáci e sa tɛ mun cɛ́ e, yɛ ɔ́ mán e anannganman nguan. (Nyanndra Mun 3:32; Zan 17:3; Efɛzfuɛ Mun 1:7) I sɔ liɛ’n i kpa tra kɛ sran’m be manman e’n kpɛ blu!
Maan e klo ndɛ sɔ’n mɔ be leman wunsu’n
22, 23. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo Zezi i ndɛ mun ɔn?
22 Ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n, i nun ndɛ’m be ti kpa dan. Blɛ kekle nga nun bɔbɔ’n, be kwla yo maan e di aklunjuɛ. Nanwlɛ, sɛ e klo ndɛ sɔ mun’n, yɛ sɛ e fa be su’n, e liɛ yó ye.
23 Sran kwlaa ng’ɔ “tie” Zezi i ndɛ’n naan ɔ ‘fa ninnge ng’ɔ kleli be’n be su’n,’ ɔ́ ɲán su mmlusuɛ. (An kanngan Matie 7:24, 25 nun.) I sɔ’n ti’n, maan e ta nda kɛ é fá Zezi i afɔtuɛ’m be su. Zezi i ndɛ ng’ɔ kɛnnin i oka’n su lɔ’n i nun wie mun ekun o like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun. I yɛ ɔ ti i Zezi i ndɛ sɔ’n i nun yiyilɛ kasiɛn’n niɔn.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Sɛ e loli e niaan kun i ngasi’n, ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e nin i e siesie e afiɛn ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ e “nyinma fama’n” kwla yo naan e yo sa tɛ ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu sran like cɛlɛ’n niɔn?
[Foto, bue 9]
Sɛ e nin e niaan mɔ e loli i ngasi’n ‘e siesie e afiɛn’n,’ ɔ ti kpa dan!
[Foto, bue 11]
Be nga be cɛ like aklunjuɛ su’n, Zoova ra be su.