?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yia e su Zoova ɔ?

1-3. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova i sufuɛ’m be kle kɛ be klo aɲia’m be bo tranlɛ ɔ? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.) (b) ?Ngue yɛ like suanlɛ nga wá fá e ɲin síe su ɔ?

BE FLƐ aniaan bla kun kɛ Korina. I nun m’ɔ le afuɛ 17, be trɛli i nin’n be ɔli lika wie mɔ be di junman kekleekle mun lɔ’n. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be trali Korina wie. Lika nga be fɛ i ɔli’n, ɔ nin i tranwlɛ’n be afiɛn’n ti nun kilo akpi kpanngban. Be flɛ lika sɔ’n kɛ Sibeli. Lika sɔ’n nun lɔ’n, Korina dili sran wie i fie’n nun junman kɛ kanga wie sa. Ayrɛ blɛ’n nun bɔbɔ’n, ɔ di junman lele. Kusu’n, nán tralɛ kpa wie yɛ ɔ wlɛ i wun ɔn. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Korina nin aniaan bla kun ekun be miannin be ɲin be ɔli aɲia kun i bo.

² Korina se kɛ: “Nnɔsua nun’n, e jasoli e junman diwlɛ lɔ. E nantili kilo 25 e ko minndɛli alie’n. Alie’n fali e kɔnguɛ nvlunuɛn’n nun dɔ nɲɔn su. Kpɛkun, e dili dɔ nsiɛn naan y’a jra. I sin’n, e nantili kilo blu ekun naan y’a ju aɲia yowlɛ lɔ.” Sanngɛ aɲia’n i bo mɔ be ɔli’n, ɔ yoli Korina i fɛ. Afin, ɔ seli kɛ: “Aɲia’n i bo lɔ’n, e suannin Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun like. Kpɛkun, e toli jue e manmannin Ɲanmiɛn. I sɔ’n wlali e fanngan, yɛ e lafili Ɲanmiɛn su kpa ekun.” Aniaan bla nɲɔn sɔ’m be dili cɛn nsan naan b’a sa be sin fie’n su lɔ. Sanngɛ, sran m’ɔ le fie’n w’a siemɛn i nzɔliɛ.

³ Zoova i sufuɛ’m be klo be aɲia’m be bo tranlɛ. Klistfuɛ klikli’m be yia be suli Zoova. Kpɛkun, be suannin like. (Sa Nga Be Yoli’n 2:42) E klo e aɲia’m be bo tranlɛ wie. Sanngɛ, sa sunman be tanndan e ɲrun. Yɛle kɛ wie liɛ’n, e di junman lele. Ɔ maan, kɛ aɲia’m be bo kɔlɛ’n jú’n, nn y’a fɛ. Sanngɛ, e mian e ɲin e kɔ. ?Ngue ti ɔ?^[1] (An nian “ndɛ wie mun ekun” nun) ?Ndɛ benin yɛ é kán klé be nga e kle be Biblu’n nun like’n, ɔ nin sran wie mun ekun naan b’a wun i wlɛ kɛ aɲia’m be bo tranlɛ’n ti kpa dan ɔn? Like suanlɛ nga wá fá e ɲin síe i like cinnjin nsan nga ti yɛ e yia’n be su. (1) E bɔbɔ e kpa yolɛ ti yɛ e yia ɔ. (2) E wla e wiengu’m be fanngan. (3) Zoova klun jɔ e wun.^[2]—An nian “ndɛ wie mun ekun” nun.

 4. ?Ngue ti yɛ kɛ e yia’n, e si Zoova kpa ɔ?

⁴ E suan like. Kɛ e yia’n, e suan like. Ɔ maan e si Ɲanmiɛn Zoova kpa. I wie yɛle asɔnun’n i Biblu’n nun like suanlɛ aɲia’n nga e yo’n. Koko nun wa’n, e suannin fluwa An fa amun wun mantan Zoova i nun like. Fluwa sɔ’n fali e ɲin sieli i Zoova i nzuɛn wafa’m be su. Kɛ e tieli wafa nga aniaan’m be kan Zoova i nzuɛn wafa sɔ’m be ndɛ’n, e kloli Zoova kpa ekun. Kɛ e yia’n, e wun Biblu’n nun ndɛ’m be wlɛ kpa ekun. Afin wie liɛ’n, e tie nzra nun ijɔlɛ. Be yi ninnge’m be nglo, yɛ be kanngan Biblu’n nun kle e. (Neemi 8:8) Asa ekun’n, e kanngan Biblu’n nun le mɔcuɛ kwlaa. Kpɛkun kɛ e yia’n, e yiyi ndɛ nga be yoli e fɛ’n be nun. I kwlaa sɔ’n ti like suanlɛ.

 5. ?Ngue yɛ e yo i aɲia’m be bo lɔ naan y’a nanti Ɲanmiɛn i mmla’m be su, annzɛ y’a si jasin fɛ’n i bo kpa ɔ?

⁵ Kɛ e yia’n, be fa e ɲin sie i Ɲanmiɛn i mmla’m be su, ɔ nin wafa ng’ɔ fata kɛ e nanti be su’n. (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:9, 10) I wie yɛle Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun like mɔ e suan’n. Wie liɛ’n, ɔ kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e di Zoova junman’n i kpa’n. Wie liɛ kusu’n, ɔ kle e wafa nga e kwla srɛ Zoova naan w’a yo i klun su’n. Wie liɛ ekun’n, ɔ wla e fanngan kɛ e yaci sa nga e niaan’m be yo e’n e cɛ be. Aɲia wie mun ekun be ti’n, e si jasin fɛ’n i bo kpa. Afin, be kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e kan ndɛ’n e kle sran mun’n, ɔ nin wafa nga é yó naan b’a wun ndɛ nanwlɛ’n i wlɛ’n.—Matie 28:19, 20.

 6. ?Ngue yɛ e yo i aɲia’m be bo lɔ m’ɔ wla e fanngan ɔn?

⁶ E wla e wun fanngan. Satan nin ninnge nga be o mɛn’n nun’n, be kwla yo maan e sa sin bubu e, annzɛ e wla bo e wun, annzɛ e yaci Ɲanmiɛn sulafilɛ. Sanngɛ, kɛ e kɔ aɲia’m be bo’n, e wla e wun fanngan. Ɔ maan, e ɲan wunmiɛn e su Zoova. (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 15:30-32 nun.) Aɲia sunman be bo’n, be fa e ɲin sie i sa nga Ɲanmiɛn kannin be ndɛ mɔ be juli’n be su. Ɔ maan, e lafi su kpa kɛ sa nga be nin a juman’n, bé jú cɛn kun. Ndɛ nga aniaan’m be jran cenje’n su lɔ be kan’n, ɔ wla e fanngan. Kosan nga be tɛ be su’n, ɔ nin jue mɔ be to be manman Zoova juejue su’n, be wla e fanngan wie. (1 Korɛntfuɛ Mun 14:26) Kwlaa naan aɲia’n w’a bo i bo’n, yɛ kɛ aɲia’n wie’n, e nin aniaan mun e koko yalɛ. Ɔ maan, e wun kɛ e le niaan kpa mun naan e ndɛ lo be.—1 Korɛntfuɛ Mun 16:17, 18.

 7. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e tran aɲia’m be bo ɔ?

⁷ Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man e. Ɲanmiɛn wawɛ’n fanngan nun’n, Zezi nian asɔnun’n su. I kpa bɔbɔ’n, Zezi waan maan e “tie ndɛ nga Nyanmiɛn Wawɛ’n kan kle asɔnun mun’n.” (Sa Nglo Yilɛ 2:7) Ɲanmiɛn wawɛ’n fanngan nun’n, e kwla jran sa tɛ’n i ɲrun kekle. Kpɛkun, e kwla bo jasin fɛ’n i juejue su. Asa ekun’n, e fa ajalɛ nga be ti kpa’n. I kwlaa sɔ’n ti’n, maan e mian e ɲin e tran aɲia kwlaa be bo. I liɛ’n, Ɲanmiɛn fɛ́ i wawɛ’n mán e wie.

 8. ?Kɛ e kɔ aɲia’m be bo mɔ e tɛ kosan’m be su’n, mɔ e to jue e manman Ɲanmiɛn’n, mmlusuɛ benin yɛ e niaan’m be ɲɛn i ɔ? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “Kɛ ɔ kɔ aɲia’m be bo titi’n, i wun kpɛjɛ i,” i nun wie.)

⁸ E kle e niaan mun kɛ e klo be. Afɛ’n tin e niaan sunman be su. I sɔ’n ti, Pɔlu seli kɛ: “Maan e bu e wiengu’m be akunndan e wla be fanngan.” (Ebre Mun 10:24, 25) Kɛ e nin e niaan mun e yia’n, yɛ e kwla kle kɛ e klo be naan e kunndɛ kɛ é wlá be fanngan ɔn. Kɛ e yia’n, e kle e niaan mun kɛ e klo be naan kɛ e nin be koko yalɛ’n, ɔ yo e fɛ. Asa ekun’n, kɛ e tɛ kosan’m be su mɔ e nin e niaan mun e to jue e manman Ɲanmiɛn juejue su’n, i sɔ’n wla be fanngan.—Kolɔsfuɛ Mun 3:16.

9, 10. (a) Ndɛ nga Zezi kannin m’ɔ o Zan 10:16 nun’n mɔ i ti yɛ e kunndɛ kɛ e nin e niaan mun é yía’n, an yiyi nun. (b) Aniaan wie’m be osufuɛ’m be nin be diman kun. ?Sɛ e tran aɲia’m be bo titi’n, ngue yɛ e kwla yo ɔ?

⁹ E bo’n yo kun. (An kanngan Zan 10:16 nun.) Zezi waan i sɔnnzɔnfuɛ’m be ti kɛ bua akpasua kun sa, naan i yɛ ɔ ti be tafuɛ’n niɔn. Wienun ɔn, y’a wun bua nɲɔn kpɔlɛ kun su. Kpɛkun, nɲɔn ekun be o kongo’n nun. Yɛ kun o i liɛ lika uflɛ. I lɛ’n nun’n, e kwlá seman kɛ be ti bua akpasua kun. Kɛ bua’m be kwlaa be o likawlɛ’n, yɛ be ti akpasua kun ɔn. I wafa kunngba’n, sɛ bé yó aɲia’n, ɔ fataman kɛ blɛ sɔ’n nun e tran lika uflɛ. Sanngɛ, ɔ fata kɛ e ngba e yia naan e “akpasua’n” yo kun naan e “tafuɛ’n” yo kun.

¹⁰ Kɛ e yia’n, e kaci kɛ awlobo kun sa. Yɛ e klo e wiengu. (Jue Mun 133:1) Aniaan wie’m be o lɛ’n, Ɲanmiɛn sulɛ’n ti’n, be si nin be nin mun, annzɛ be niaan’m be nin be diman. Zezi seli kɛ i sɔfuɛ’m bé ɲán awlobo uflɛ. Naan i nunfuɛ’m bé nían be lika. (Mark 10:29, 30) Sɛ e tran aɲia’m be bo titi’n, e kwla yo aniaan sɔ’m be si, annzɛ be nin, annzɛ be niaan. Kɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, e kunndɛ kɛ é trán e aɲia kwlaa be bo.

11. ?Kɛ e nin e niaan mun e yia’n, ngue yɛ e kwla yo ɔ?

¹¹ Like ng’ɔ ti Zoova liɛ’n, e yo e mɛn i. Zoova yɛ ɔ yili e ɔ. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e yi i ayɛ titi, e mɛnmɛn i, yɛ e lɛ i ase. (An kanngan Sa Nglo Yilɛ 7:12 nun.) Kɛ e nin e niaan mun e yia’n, e yo i kwlaa sɔ’n. Yɛle kɛ e srɛ Zoova, e to jue e mɛn i, yɛ e kɛn i ndɛ. Ninnge kpanngban nga Zoova yo mannin e’n ti’n, e kunndɛ kɛ é yía é sú i titi.

12. ?Kɛ e tran aɲia’m be bo’n, i sɔ’n yo Zoova sɛ?

¹² Zoova yɛ ɔ yili e ɔ. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e ɲin yi i. Zoova waan maan e yia titi. Naan siɛn’n mɔ mɛn’n i awieliɛ’n w’a mantan koko kpa’n, maan e yo i sɔ tra su. Kɛ e yia’n, Zoova wun kɛ e nantili i ndɛ’n su. Ɔ maan, i klun jɔ. (1 Zan 3:22) Ɔ wun kɛ aɲia’m be bo tranlɛ’n yo e fɛ. Yɛ e ɲin mɔ e mian e tran aɲia’m be bo’n, i wla fiman su.—Ebre Mun 6:10.

13, 14. ?Ngue ti yɛ kɛ yia’n, e kwla se kɛ e fa e wun mantan Zoova nin Zezi ɔ?

¹³ E kle Zoova nin i Wa’n be kɛ e kunndɛ kɛ é fá e wun mántan be. Kɛ e kɔ aɲia’m be bo’n, e suan Biblu’n nun like naan é sí like nga Zoova kunndɛ kɛ e yo’n, ɔ nin ng’ɔ fataman kɛ e yo’n. (Ezai 30:20, 21) Be nga be ba e aɲia’m be bo mɔ be nin a kaciman Zoova i sufuɛ bɔbɔ’n, be sie i nzɔliɛ kɛ Zoova kle e like. (1 Korɛntfuɛ Mun 14:23-25) Kɛ e yia’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n fanngan nun yɛ e suan like ɔ. Ɔ maan, Zoova nuan ndɛ yɛ e tie ɔ. E wun i wlɛ kɛ ɔ klo e. Kpɛkun, e fa e wun e mɛntɛn i.

¹⁴ Zezi m’ɔ ti asɔnun’n i su kpɛn’n seli kɛ: “Lika nga sran nnyɔn annzɛ sran nsan be yia n dunman nun’n, n wo be nun.” (Matie 18:20) Biblu’n se ekun kɛ Zezi “nanti-nanti” asɔnun’m be afiɛn. (Sa Nglo Yilɛ 1:20–2:1) I sɔ’n kle weiin kɛ, kɛ e yia’n, Zoova nin Zezi be nin e o nun. Yɛ be wla e fanngan. ?Kɛ Zoova wun kɛ e mian e ɲin e yia naan e fa e wun mɛntɛn i bɔbɔ nin i Wa’n, wafa sɛ yɛ ɔ yo i ɔ? An bu i akunndan be nian.

15. ?Ngue ti yɛ kɛ e kɔ aɲia’m be bo’n, e kle kɛ e ɲin yi Zoova ɔ?

¹⁵ E kle Zoova kɛ e ɲin yi i. Zoova mianman e kɛ e ɲin yi i. (Ezai 43:23) Ɔ maan kɛ e ɲin yi i’n, e kle i kɛ e klo i naan e wun i wlɛ kɛ ɔ le atin kle e like. (Rɔmfuɛ Mun 6:17) ?Sɛ e min’n man e junman kpanngban naan i sɔ’n ti, e kwlá kɔman aɲia’m be bo’n, ngue yɛ é yó ɔ? ?Sɛ awa se kɛ nán e yia e su Zoova kun, naan sran ng’ɔ yo sɔ’n, bé fú i alamannin, annzɛ bé wlɛ́ i bisua, annzɛ bé klé i ɲrɛnnɛn kpa’n, ngue yɛ é yó ɔ? ?Sɛ e wun kɛ e ninnge wie’m be yolɛ’n ti’n, e kwlá kɔman aɲia’m be bo’n, ngue yɛ é yó ɔ? Sa kwlaa sɔ’m be nun’n, sɛ e ɲin yí Zoova annzɛ e ɲin su yimɛn i’n, ɔ ti kɛ e bɔbɔ sa. (Sa Nga Be Yoli’n 5:29) Sanngɛ maan e wun i wlɛ kɛ, kɛ e ɲin yi Zoova’n, i klun jɔ.—Nyanndra Mun 27:11.

16, 17. (a) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ aɲia’m be bo tranlɛ’n yoli Klistfuɛ klikli’m be cinnjin ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ aniaan bian Zɔrzu Gangasi buli aɲia’m be bo tranlɛ’n niɔn?

¹⁶ Kɛ afuɛ 33 nun be wieli Pantekɔtu’n i di’n, Klistfuɛ’m be yiali titi be suli Zoova. Biblu’n waan: “Be fa be su sie be bɔ Jésus sunmannin be’n be ndɛ’n su kpa, be tran aniaan tranlɛ.” (Sa Nga Be Yoli’n 2:42) Blɛ wie nun’n, Rɔmufuɛ’m be siefuɛ’n, be nin Zuifu kpɛnngbɛn’m be kleli Klistfuɛ’m be yalɛ lele. Sanngɛ, b’a yaciman yialɛ.

¹⁷ Andɛ kusu’n, kɛ Zoova i sufuɛ’m be nin be niaan’m be yia’n, ɔ yo be fɛ kpa. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Zɔrzu Gangasi. Ɔ yoli Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be nun kun afuɛ 22. Ɔ seli kɛ: “Like nga n klo i kpa m’ɔ wla min fanngan dan’n, yɛle aɲia mɔ e nin aniaan mun e yo’n. Be nga be dun mmua ju Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n nun lɔ’n, n o be nun wie. Kpɛkun, sɛ w’a yoman kɛ sa wie ti’n, n o be nga be fite kasiɛn’n be nun wie. Kɛ e nin aniaan mun e koko yalɛ’n, ɔ yo min fɛ dan. Kɛ n wo be afiɛn’n, min wun kpaja min kɛ e nin min osufuɛ mun e o awlo lɔ sa.” Ɔ seli ekun kɛ: “N kunndɛ kɛ e nin aniaan mun é yía titi, yɛ i sɔ’n ti min cinnjin kpa.”

18. (a) ?Wafa sɛ yɛ a bu aɲia’m be bo tranlɛ’n niɔn? (b) ?Ngue yɛ a kunndɛ kɛ á yó i titi ɔ?

¹⁸ Kɛ e nin aniaan mun e yia e su Zoova’n, ɔ yo e fɛ wie. I sɔ’n ti, blɛ kekle nun bɔbɔ’n, maan e mian e ɲin e tran aɲia’n kwlaa be bo. Ndɛ nga Famiɛn Davidi kan kleli Zoova’n, maan e kan wie. Ɔ seli kɛ: “Anannganman, ɔ sua’n bɔ a yi ɔ wun nglo nun nyannyannyan’n, i nun tranlɛ yo min fɛ.”—Jue Mun 26:8.