Wafa nga Klistfuɛ klikli’m be buli Moizi Mmla’n

“Mmla’n ti kɛ sran kun b’ɔ kleli ye atin nga e fa su’n, lele Klist bali.”—GALASIFUƐ MUN 3:24.

1, 2. ?Suyralɛ mennin yɛ Izraɛlifuɛ nga be fali Moizi i Mmla’n su’n, be ɲɛnnin i ɔ?

AFUƐ 1513 (akpi kun ya nnun afuɛ blu nin nsan) nun laa blɛ liɛ nun’n, Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be mmla. Kpɔkun ɔ seli be kɛ, sɛ be ti ndɛ nga ɔ kan kle be’n i kpa’n, ɔ́ yrá be su, be klun jɔ́ kpɔkun be wun sa yó ye.—Ezipt Lɔ Tulɛ 19:5, 6.

² Be flɛli i Mmla sɔ’n kɛ Moizi Mmla’n, annzɛ kusu “Mmla’n.” Mmla sɔ’n “i sielɛ’n ti su, ɔ ti kpa.” (Rɔmfuɛ Mun 7:12). Mmla sɔ’n yoli maan sran’m be yo like klun ufue su, be buman be wiengu lufle, be nin be wiengu tran aniaan tranlɛ, yɛ be kunndɛman bian nin bla sukusuku (Ezipt Lɔ Tulɛ 23:4, 5; Saun Yolɛ 19:14; Mmla’n 15:13-15; 22:10, 22). Kpɔkun ɔ wlali Zuifu’m be fanngan kɛ be klo be wiengu (Saun Yolɛ 19:18). Sanngɛ, be kwlá jaman nvle nga be timan Zuifu mɔ be diman Mmla’n su wie’n, be nunfuɛ. Yɛ be nin be sanman nun (Mmla’n 7:3, 4). Mmla’n ti kɛ “talɛ” sa, ɔ o Zuifu nin be nga be timan Zuifu’n be afiɛn. i ti’n, ɔ sasa Zuifu mɔ be ti Ɲanmiɛn i nvle’n, be nga be timan Zuifu’n be angunndan’n nin be sa sukusuku yolɛ’n, i lika.—Efɛzfuɛ Mun 2:14, 15; Zan 18:28.

 3. ?Kɛ mɔ sran fi w’a kwlá faman Mmla’n su lele w’a guɛmɛn i ti nin i bo kɛ nga Ɲanmiɛn fa kunndɛ’n sa ti’n, wan yɛ be leli i awuliɛ ɔ?

³ Kannzɛ bɔɔ be waan Zuifu’m be miannin be ɲin be fali Mmla’n su o, sanngɛ be nun wie fi kwlá faman su lele guɛmɛn i ti nin i bo kɛ Ɲanmiɛn kunndɛ’n sa. Saan cɛn wie ɔ́ fɔ́n mmla’n. ?I sɔ’n kle kɛ Zoova mannin be Mmla kun m’ɔ tra be kpɛn ɔn? Cɛcɛ. I sɔ’n ti’n, Mmla nga Zoova fa mannin Izraɛlifuɛ mun’n, ɔ fa mannin be naan be “wun kɛ sa tɛ’n ti tɛ.” (Galasifuɛ Mun 3:19). Mmla’n yoli maan Zuifu nga be awlɛn ti kpa’n be wunnin i wlɛ kɛ be le defuɛ kun i awuliɛ. Kɛ Defuɛ sɔ’n bali’n, Zuifu nga be lafi Ɲanmiɛn su’n be klun jɔli dan kpa. Afin be wunnin kɛ be ti ɲanlɛ sa tɛ’n nin wie’n be sa nun’n w’a mantan koko.—Zan 1:29.

 4. ?Wafa sɛ yɛ Mmla’n ti kɛ ‘sran kun m’ɔ kle e atin nga e fa su’n, lele Klist bali’ sa’n niɔn?

⁴ Nán like m’ɔ leman kpɛbo’n yɛle Moizi Mmla’n. Kɛ akoto Pɔlu klɛ́ i niaan Klistfuɛ’m be fluwa’n, ɔ yiyili nun kleli be kɛ Mmla’n ti ‘sran kun m’ɔ kleli be atin nga be fa su’n, lele Klist bali.’ (Galasifuɛ Mun 3:24). Laa blɛ nun’n, sran kun m’ɔ kle atin nga be fa su’n, yɛle sran mɔ cɛn kwla­kwla ɔ ko sunman ba kanngan’m be suklu lɔ’n, kpɔkun ɔ ko fa be’n. Nɛ́n i yɛ ɔ ti ba’n i like klefuɛ’n niɔn, sanngɛ ɔ fa bakan’n kɔ i like klefuɛ’n i ja su. I wafa kunngba’n, Mmla’n kleli Zuifu nga be ɲin yi Ɲanmiɛn’n be atin nga ɔ fata kɛ be fa su’n, lele naan b’a to Klist’n. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, ɔ nin be o nun “cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe.” (Matie 28:20). Kɛ Klist­fuɛ asɔnun’n takali’n, sran’m be yacili Mmla’n m’ɔ ti kɛ ‘sran kun m’ɔ kle atin’n,’ sa’n i su falɛ (Rɔmfuɛ Mun 10:4; Galasifuɛ Mun 3:25). Sanngɛ, Zuifu nga be ti Klist­fuɛ’n be nun wie’m b’a wunmɛn i wlɛ sɔ ndɛndɛ. Ɔ maan, i sin’n kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin Zezi bɔbɔ’n, Zuifu sɔ’m b’a yaciman Mmla’n i akpasua wie’m be su dilɛ. Sanngɛ be nun wie’m be kusu, be wunnin i wlɛ kɛ ɔ fataman kɛ be di Mmla’n su ekun. Wafa nga i sɔfuɛ’m be wunnin i wlɛ sɔ mɔ be kacili be angunndan’n, ɔ man e ajalɛ kpa andɛ. Amun e nian.

Ninnge wie’m be ɲin tulɛ uflɛ Klistfuɛ’m be like klelɛ’n nun

 5. ?Ndɛ mennin yɛ be kan kleli Piɛli aolia nun ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n w’a yomɛn i fɛ ɔ?

⁵ Afuɛ 36 nun e blɛ liɛ nun’n, akoto Piɛli wunnin aolia nun like kun m’ɔ ti abonuan sa’n. Cɛn sɔ nun’n, ɔ tili sran kun nɛn ɲanmiɛn su lɔ. Sran sɔ’n seli i kɛ ɔ kun nnɛn wafawafa kwlaa nin anunman wafawafa kwlaa mɔ Mmla’n bu be like fiɛn’n, naan ɔ di. I sɔ’n w’a yoman Piɛli fɛ mlɔnmlɔn. Afin, ‘like kain nin like fiɛn kɛ nga sa’n, ɔ nin a faman wie ɔ nin a wlɛmɛn i nuan nun le.’ Sanngɛ sran nɛn sɔ’n seli i kɛ: “Like nga Nyanmiɛn bu i kɛ ɔ ti kpa’n, nán bu i kɛ ɔ ti kain.” (Sa Nga Be Yoli’n 10:9-15). I lɛ nun’n, Piɛli w’a jranman Mmla’n su fii w’a diman jɔlɛ kun, sanngɛ ɔ kacili i angunndan’n. I sɔ’n yoli maan i sin’n, ɔ kwla wunnin Ɲanmiɛn klun sa kun m’ɔ ti abonuan’n, i wlɛ.

6, 7. ?Ngue ti yɛ Piɛli wunnin kɛ ɔ kwla bo jasin fɛ’n kle be nga be timan Zuifu’n mun siɛn’n niɔn? ?Yɛ ngue yɛ atrɛkpa ɔ wunnin i wlɛ ekun ɔn?

⁶ ?Yɛle kɛ mennin sa? Maan e yiyi nun e nian. Sran nsan be ko wunnin Piɛli wun i sua lɔ. Be ko seli i kɛ sran kun mɔ be flɛ i Kɔrnɛyi m’ɔ timan Zuifu’n, ɔ maan b’a wlɛmɛn i klɛn’n, mɔ sanngɛ ɔ sro Ɲanmiɛn’n, i waan be wa flɛ i kɛ ɔ blɛ i awlo lɔ. Piɛli sikeli be. Kɛ aliɛ cɛnnin’n, Piɛli jasoli naan ɔ nin be b’a ɔ Kɔrnɛyi i awlo lɔ. Afin ɔ wa wunnin aolia nun like’n i bo kpa siɛn’n. Kɛ Piɛli juli lɔ’n, ɔ boli Zezi Klist i su jasin fɛ’n kwlaa. Kpɔkun, ɔ seli kɛ: “Nanwlɛ, m’an wun i wlɛ kɛ Nyanmiɛn liɛ’n, ɔ kpa-man sran nun, sanngɛ nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i b’ɔ yo i klun sa’n, i klun jɔ i wun.” Kɔrnɛyi nin i awlobofuɛ mun ɔ nin be janvuɛ’m be lafili Zezi su, kpɔkun ‘Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli be kwlaa mɔ be tie i ndɛ’n be nun.’ Kɛ Piɛli wunnin kɛ sa sɔ’n fin Zoova ti’n, ɔ ‘seli kɛ be yo be batɛmu Zezi Klist dunman nun.’—Sa Nga Be Yoli’n 10:17-48.

⁷ ?Ngue ti yɛ Piɛli seli kɛ siɛn’n, be nga be timan Zuifu mɔ be diman Moizi Mmla’n su’n, be kwla yo Zezi Klist i sɔnnzɔnfuɛ ɔ? Ɔ fin Ɲanmiɛn ninnge mun m’ɔ wunnin be wlɛ’n. Kɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n wlali be nga be timan Zuifu’n mɔ b’a wlaman klɛn be nun’n, m’ɔ yili i nglo kɛ i klun jɔ be wun’n, Piɛli wunnin i wlɛ kɛ be kwla yo be batɛmu. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Piɛli wunnin i wlɛ kɛ ɔ timan Ɲanmiɛn klun su kɛ saan fii be nga be timan Zuifu’n, be dun mmua di Moizi Mmla’n su kwlaa naan b’a yo be batɛmu. ?Sɛ amun o lɛ i blɛ sɔ nun’n, nn amun kwla kacili amun angunndan’n kɛ Piɛli fa yoli’n sa?

Zuifu nga be ti Klistfuɛ’n be nun wie’m b’a yaciman ‘sran m’ɔ kle atin’n’ i su sulɛ

 8. ?Klɛn wlalɛ’n i su akplowa mennin yɛ ɔ tɔli Piɛli nin Zerizalɛmu lɔ Klistfuɛ’m be afiɛn ɔn? ?Yɛ ngue ti ɔ?

⁸ Kɛ Piɛli fin Kɔrnɛyi i awlo lɔ fiteli’n, ɔ ɔli Zerizalɛmu. Kɛ jasin’n truli asɔnun’m be nun kɛ be nga be timan Zuifu’n ‘b’a fa Ɲanmiɛn ndɛ’n su wie’n,’ Zuifu nga be ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n be angunndan’n sanngannin (Sa Nga Be Yoli’n 11:1-3). Yɛle kɛ, kannzɛ bɔɔ be kplinnin su kɛ be nga be timan Zuifu’n be kwla yo Zezi sɔnnzɔnfuɛ’n, sanngɛ ‘Zuifu’m bɔ be lafi klɛn wlalɛ’n su’n,’ be waan saan fii sran sɔ’m be di Moizi Mmla’n su kwlaa naan b’a fite nun. Sanngɛ klɔ nga mɔ be nun Zuifu nga be ti Klist­fuɛ’n b’a sɔnman’n, be afiɛn lɔ’n, b’a jranman klɛn wlalɛ’n su b’a diman jɔlɛ. Ndɛ’n i wlɛ wunlɛ wafa nɲɔn sɔ’n kacili be afiɛn akplowa sa lele, ɔ kwla dili afuɛ 13 tra su bɔbɔ (1 Korɛntfuɛ Mun 1:10). Nanwlɛ, e kwla wun kɛ sa sɔ’n sali Klistfuɛ klikli’m be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niannin. Sanngɛ be nga be timan Zuifu mɔ be trannin Zuifu’m be afiɛn’n, be liɛ’n yoli kekle dan kpa trali su.

 9. ?Ngue ti yɛ ɔ yoli cinnjin kɛ be kan klɛn wlalɛ’n i su ndɛ’n naan ɔ wie ɔ?

⁹ Afuɛ 49 nun e blɛ liɛ nun’n, ­akplowa silɛ sɔ’n i nun kpɛlɛ’n juli. Kɛ Pɔlu o Antiɔsu m’ɔ o Siri mɛn’n nun lɔ’n, m’ɔ́ bó jasin fɛ’n, Zerizalɛmu lɔ Klist­fuɛ wie’m be juli lɔ. Be ko seli be nga be timan Zuifu mɔ be yoli Klist­fuɛ’n be kɛ be wla klɛn kɛ Moizi kleli be kɛ be yo’n sa. I lɛ nun’n, Pɔlu nin Barnabasi be kpaloli be nuan’n kpɔkun be nin be sili akplowa dan kpa. Nanwlɛ, sɛ b’a kanman ndɛ sɔ’n, nn i Zuifu nga be ti Klistfuɛ mun o, i be nga be timan Zuifu mɔ be yoli Klist­fuɛ mun o, be nun wie’m be kwla bubuli be wun nun annzɛ be kwla yacili Zoova sulɛ. I sɔ ti’n, be seli Pɔlu nin be nun wie’m be kɛ be wɔ Zerizalɛmu lɔ E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n i ja su naan ɔ kpɛ ndɛ’n nun.—Sa Nga Be Yoli’n 15:1, 2, 24.

Kɛ be wieli akplowa’n si’n, be nuan sɛli be wun

10. ?Ninnge mennin mun yɛ E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n dun mmua buli be su angunndan ka naan b’a fa be nga be timan Zuifu’n be wun ajalɛ ɔ?

¹⁰ Kɛ be ko yiali’n, be sili klɛn wlalɛ’n i su akplowa kpa. Wie’m be waan be di klɛn wlalɛ’n su, wie’m be kusu be waan nán be ti i sɔ ndɛ liɛ’n. Kannzɛ be sili akplowa’n, sanngɛ b’a yomɛn i awlɛn fufu su. Kɛ be sili ndɛ’n i su akplowa lele mɔ be tɔli nun’n, akoto Piɛli nin Pɔlu be yiyili abonuan sa nga Zoova yoli mannin be nga b’a wlaman klɛn’n, i nun weiinweiin. Be yiyili nun kɛ be nga be timan Zuifu mɔ b’a wlaman klɛn’n, Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be wie. ?Ɔ maan, ‘sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ngue ti yɛ án kúnndɛ fúan be mɔ Ɲanmiɛn sɔli be nun’n mun ɔn?’ Kpɔkun Zaki kanngannin Biblu’n nun ndɛ mma kun nun fa guali su. Ɔ maan klɛn wlalɛ ndɛ nun’n, be kwlaa nga be yiali lɛ’n be wunnin Zoova klun sa’n i wlɛ kpa.—Sa Nga Be Yoli’n 15:4-17.

11. ?Ngue su yɛ b’a jranman naan b’a kpɛ klɛn wlalɛ’n i su ndɛ’n nun ɔn? ?Yɛ ngue yɛ ɔ kleli kɛ Zoova yrali ajalɛ nga be fali’n su ɔ?

¹¹ Be kwlaa be ɲin ta E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n i ɲrun siɛn’n. ?Kɛ mɔ be bɔbɔ be ti Zuifu’n ti’n, bé jrɛ́n i sɔ’n su naan b’a kpɛ klɛn wlalɛ’n ndɛ’n nun? Ɔ si’ɛ. Ɲanmiɛn sulafifuɛ sɔ’m be like liɛ nga be ­kunndɛ’n, yɛle kɛ bé fá Ɲanmiɛn ndɛ’n su, ɔ nin atin nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle be’n, i su. I sɔ ti’n, kɛ be tieli ndɛ’n i nun yiyilɛ’n kwlaa wieli’n, akoto mun nin be kpɛnngbɛn mun mɔ be ti E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n, be nuan’n sɛli su kɛ, ɔ fataman kɛ be nga be timan Zuifu mɔ b’a yo Klistfuɛ’n be wla klɛn naan be di Moizi Mmla’n su. Kɛ aniaan’m be tili ajalɛ nga E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n fali’n, ɔ yoli be fɛ dan, kpɔkun “sran’m be uka su tititi” asɔnun’n nun. Klistfuɛ nga be nantili ajalɛ weiinweiin nga E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n fali su’n, be wun sa yoli ye. Afin ajalɛ sɔ’n i bo’n taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su (Sa Nga Be Yoli’n 15:19-23, 28, 29; 16:1-5). Sanngɛ, kosan cinnjin kpa kun ekun o lɛ m’ɔ fata kɛ be tɛ su ɔ.

?Yɛ Zuifu nga be ti Klistfuɛ’n be li?

12. ?Ndɛ mennin yɛ b’a kpɛman nun ɔn?

¹² Be nga be timan Zuifu mɔ be yoli Klistfuɛ’n, E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n kleli be weiin kɛ, ɔ timan cinnjin kɛ be wla klɛn. ?Yɛ Zuifu nga be ti Klist­fuɛ’n be li? Kɛ E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n kpɛli klɛn wlalɛ ndɛ nun’n, w’a faman ­ajalɛ kun sa trele be lika.

13. ?Ngue ti yɛ be kwlá seman kɛ saan fii be di Moizi Mmla’n su naan b’a fite nun ɔn?

¹³ Zuifu nga be “lɛ Mmla’n i wun anwlɛn” be nun wie’m b’a yaciman be mma’m be klɛn wlalɛ ɔ nin Mmla’n i nun akpasua wie’m be su dilɛ (Sa Nga Be Yoli’n 21:20). Be sɔfuɛ’m be nun wie’m be liɛ’n, b’a kaman ngalɛ’n su. Afin be jrannin su cinnjinjin kpa kɛ, ɔ fata kɛ Zuifu’m be di Moizi Mmla’n kwlaa su naan b’a fite nun. I lɛ nun’n, be fɔnnin tɛ kpa. Afin sɛ be waan bé níɛn i sɔ’n ti’n, nn ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be sa be sin be yi be sa tɛ yolɛ’n i su tɛ mun ekun. Sanngɛ nn Klist i wun kpɔlɛ tɛ’n m’ɔ yili ti’n, nnɛn tɛ yilɛ’n i blɛ sinnin. ?Yɛ Mmla’n i nun ndɛ nga ɔ se kɛ nán maan Zuifu’m be nin be nga be timan Zuifu’n be san nun’n nin? Nanwlɛ, Mmla’n i nun ndɛ sɔ’n i su falɛ’n yó kekle kpa mán Klistfuɛ juejue su jasin fɛ’n bofuɛ mun. Afin, sɛ be nin be nga be timan Zuifu’n b’a sanman nun’n, be su kwlá faman ninnge nga Klist kleli be’n kleman be nga be timan Zuifu’n (Matie 28:19, 20; Sa Nga Be Yoli’n 1:8; 10:28).a I lɛfuɛ’n, e kwlá seman kɛ akoto mun nin be kpɛnngbɛn’m be yiali ekun naan b’a kɛn i sɔ ndɛ’n. Sanngɛ asɔnun’m b’a kaman lɛ sa ngbɛn, be ɲannin ukalɛ.

14. ?Mmla’n i su ajalɛ mennin yɛ Pɔlu yiyili nun fluwa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan ɔ klɛli’n nun ɔn?

¹⁴ Be ɲannin ukalɛ sɔ’n. Sanngɛ nán E Ɲrun Dinfuɛ’m be Anuannzɛ’n yɛ ɔ klɛli be fluwa’n naan w’a kle ajalɛ nga ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be fa’n niɔn. Fluwa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n fa wlali akoto’m be nuan mɔ be klɛli’n, be nun yɛ be ɲannin ukalɛ’n niɔn. Sɛ e sie i nzɔliɛ’n, fluwa kun mɔ akoto Pɔlu klɛli fa ko mannin Zuifu mun nin be nga be timan Zuifu mɔ be o Rɔmu lɔ’n i nun’n, ɔ yiyili ninnge sɔ’m be nun weiinweiin kpa. Fluwa sɔ nun’n, ɔ kleli kɛ Zuifu kpa’n yɛle ‘sran nga ɔ ti sɔ i awlɛn nun’n, yɛ klɛn wlalɛ kpa’n yɛle nga Ɲanmiɛn wawɛ’n wlɛ i sran awlɛn’n nun’n.’ (Rɔmfuɛ Mun 2:28, 29). Sunnzun ase kun mɔ Pɔlu fɛli i fluwa kunngba sɔ nun’n, ɔ kleli kɛ Moizi Mmla’n sieman Klistfuɛ’m be kun. Ɔ seli kɛ bla kun kwlá jaman bian nɲɔn, saan bian kunngba cɛ yɛ ɔ kwla ja ɔ. Sanngɛ, sɛ i wun’n wu’n, ɔ kwla ja bian uflɛ. Pɔlu fali sunnzun ase sɔ’n fa kleli Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be’n, be kɛ be kwlá diman Moizi Mmla’n su naan be kunngba’n b’a yo Klist liɛ ekun. Afin, ɔ fata kɛ ‘be nin Mmla’n be bu,’ naan be nin Klist b’a kaci sran wunmuan kun.—Rɔmfuɛ Mun 7:1-5.

Zuifu wie’m b’a wunmɛn i wlɛ ndɛndɛ kɛ be diman Mmla’n su kun

15, 16. ?Sa mennin ti yɛ Zuifu wie’m b’a wunmɛn i wlɛ ndɛndɛ kɛ be diman Moizi Mmla’n su kun’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n kle kɛ ɔ ti cinnjin kɛ e angunndan’n tran Ɲanmiɛn ninnge’m be su ɔ?

¹⁵ Be kwlá siman wafa nga Pɔlu kannin Mmla’n i wun ndɛ’n, i su akplowa lele, afin ɔ ti weiinweiin. ?Sanngɛ, ngue ti yɛ Zuifu wie’m b’a wunmɛn i wlɛ ndɛndɛ kɛ be diman Moizi Mmla’n su kun’n niɔn? I klikli’n yɛle kɛ, be ti sran mɔ be wunman Ɲanmiɛn ninnge’m be wlɛ ndɛndɛ ɔ. Sɛ e sie i nzɔliɛ’n, be ɲin kpali Ɲanmiɛn ninnge mɔ be ti kɛ aliɛ mɔ sran nga w’a yo sran’n ɔ di’n, be su (Ebre Mun 5:11-14). Kpɔkun, be kpɛkpɛli aɲia’m be bo kɔlɛ’n i nun cɛn (Ebre Mun 10:23-25). Sa kun ekun nga ti yɛ be nun wie’m b’a wunman Ɲanmiɛn ninnge’m be wlɛ ndɛndɛ’n, ɔ kwla yo ninnge nga Mmla’n bɔbɔ taka su’n. Mmla taka ninnge wie mun mɔ be kwla wun be’n, annzɛ be kwla kan be’n, annzɛ be kwla ti be nvan’n, ɔ nin ninnge kɛ Ɲanmiɛn i suwlɛ sua’n nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun sa’n, be su. Ɔ maan sran nga ɔ wunman Ɲanmiɛn ninnge’m be wlɛ’n, kɛ ɔ yaci Mmla’n lɛ naan ɔ fa Klist i like klelɛ’n su’n, ɔ kwla yo kekle kpa i sa nun. Afin i like klelɛ sɔ’n taka like nga be wunmɛn i’n su.—2 Korɛntfuɛ Mun 4:18.

¹⁶ Sa kun ekun nga ti yɛ Zuifu nga be ti Klistfuɛ’n be nun wie’m be waan saan fii naan Moizi Mmla’n su yɛ bé dí’n, ɔ o fluwa nga Pɔlu klɛli ko mannin Galasifuɛ mun’n i nun. Ɔ seli kɛ, sran sɔ’m be kunndɛ bé yó be wun dandan. Afin Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa liɛ’n nun yɛ sran’m be sɔnnin ɔn. Kpɔkun, kɛ bé fín mɛn’n nun bé fíte’n, b’a yoman sɔ. Sanngɛ, mɛn’n nun ninnge kwlaa nga be ko yo naan sran’m b’a sɔ be nun’n, yɛ be kunndɛ bé fá be wun wlá be yolɛ’n nun ɔn. Sran’m be ɲrun dunman kunndɛlɛ’n yɛ ɔ lo be tra Ɲanmiɛn ɲrun dunman kunndɛlɛ’n niɔn.—Galasifuɛ Mun 6:12.

17. ?Blɛ mennin nun yɛ Zuifu’m be wunnin ajalɛ nga ɔ fata kɛ be fɛ i Moizi Mmla’n i lika’n, i wlɛ kpa ɔ?

¹⁷ Klistfuɛ nga be miannin be ɲin be kanngannin fluwa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan Pɔlu nin i wiengu’m be klɛli’n be nun kpa’n, be wunnin sa wlɛ, ɔ maan be fali ajalɛ kpa Mmla’n i lika. Sanngɛ, afuɛ 70 nun e blɛ liɛ’n nun’n, be kwlaa nga b’a wunman Ɲanmiɛn Ndɛ’n i wlɛ’n, be wunnin i wlɛ siɛn’n. Afin Ɲanmiɛn maan be wa bubuli Zerizalɛmu klɔ’n ɔ nin i Ɲanmiɛn sua’n, kpɔkun Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be osu’n nunnunnin. Kɛ i sɔ’n yoli’n, sran fi w’a kwlá diman Mmla’n ɔ nin i nun akpasua fanunfanun’m be su kun.

Maan e fa sa sɔ’n e fa tu e wun fɔ andɛ

18, 19. (a) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn w’a sɛ ɔ, yɛ ngue yɛ ɔ fataman kɛ e yo ɔ? (b) ?Ajalɛ nga e niaan nga be sie asɔnun’n be kle e’n i su falɛ nun’n, ayeliɛ mennin yɛ Pɔlu kle e ɔ? (An nian pazi 15 i kuku nun.)

¹⁸ Atrɛkpa’n, kɛ e fa yiyi ndɛ’n nun lele mɔ y’a fa ju yɛ’n, amun usa amun wun kɛ: ‘?Sɛ n o lɛ i blɛ sɔ nun’n, nn wafa sɛ yɛ ń sɔ́ Ɲanmiɛn i klun sa nga ɔ yili be nglo blɛblɛblɛ’n be nun ɔn? ?Ń sé kɛ saan fii ń ká Mmla’n i su dilɛ’n su kɛ sran’m be kwlaa be yo’n sa? ?Annzɛ kusu’n, ń kwlá trá min awlɛn ń mínndɛ naan Mmla’n i ɲin’n fite kpa weiinweiin? ?Kpɔkun kɛ Mmla’n i ɲin’n fite kpa , ń kwlá káci min angunndan’n Mmla’n i lika naan ń fá min awlɛn wunmuan’n ń sɔ́ nun?’

¹⁹ I lɛ nun’n, andɛ e kwla seman jrɛiin kɛ, sɛ e o lɛ i blɛ sɔ nun’n, nn é yó sa annzɛ é yó sa. Sanngɛ e kwla usa e wun kosan yɛ mun: ‘?Kɛ andɛ be yiyi Biblu’n i nun ndɛ wie’m be nun uflɛ’n, wafa sɛ yɛ n sɔ be nun ɔn (Matie 24:45)? ?Kɛ be fa Biblu’n be kle e ajalɛ kun’n, e mian e ɲin e fa mmla sɔ’n i nun angunndan’n su (1 Korɛntfuɛ Mun 14:20)? ?Sɛ sa wie annzɛ kosan wie o lɛ naan n wunmɛn i wlɛ’n, n tran diin n minndɛ naan Zoova tɛ su?’ Ɔ ti cinnjin kpa kɛ Ɲanmiɛn ninnge mɔ be ti kɛ aliɛ sa’n, e di be andɛ. Afin sɛ y’a yoman sɔ’n, “ɔ cɛman naan y’a to a fuan atin’n.” (Ebre Mun 2:1). Kɛ Zoova fɛ i Ndɛ’n annzɛ i wawɛ’n, annzɛ kusu i anuannzɛ nga ɔ o asiɛ’n su’n, ɔ fa kle e ajalɛ wie’n, maan e mian e ɲin e fa su. Sɛ e yo sɔ’n, Zoova yrá e su, kpɔkun i agualiɛ su’n, e klun jɔ́, yɛ e wun sa yó ye.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ Moizi Mmla’n ti kɛ ‘sran kun m’ɔ kle atin’n, lele Klist bali,’ sa’n niɔn?

• ?Kɛ be yiyili Mmla nun’n, ngue ti yɛ Piɛli kwla kplinnin su mɔ be nga “be lafi klɛn wlalɛ’n su’n” b’a kplinman su’n niɔn?

• ?Wafa nga Zoova yi nanwlɛ’n i nglo andɛ’n i su ninnge ­mennin yɛ amun suannin ɔn?

[Kuku, bue 15]

Pɔlu kɛnnin i wun ase sa kun nun

Kɛ Pɔlu dí i ngaliɛ difuɛ junman’n, afuɛ 56 nun e blɛ liɛ’n nun’n, ɔ juli Zerizalɛmu. Sanngɛ sa kun o i ɲrun lɔ mínndɛ i. Yɛle kɛ, sran’m be tili i kɛ Pɔlu seli sran’m be kɛ nán maan be di Mmla’n su kun. I sɔ ndɛ’n truli asɔnun’m be nun. Asɔnun kpɛnngbɛn’m be waan Moizi Mmla’n i su ndɛ nga Pɔlu kɛn i weiinweiin ti’n, Klistfuɛ uflɛuflɛ nga be ti Zuifu’n be angunndan’n kwla sanngan. Kpɔkun be kwla se kɛ Klistfuɛ’m be faman Zoova i ninnge siesielɛ’n be su. I sɔ’n ti srɛ kunnin be. Asɔnun’n i nun Zuifu nnan be tali nda kɛ bé yó Zoova liɛ klonglo naan bé sú i. Ɔ maan, ɔ fata kɛ cɛn kwlaa be wɔ Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ naan be ko yo i nuan su ninnge mun.

Asɔnun kpɛnngbɛn’m be seli Pɔlu kɛ ɔ ko sunman sran nnan sɔ mun Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ naan ɔ tua be ti kalɛ’n. Sanngɛ, nn Pɔlu w’a dun mmua klɛ be fluwa nɲɔn tra su. Fluwa sɔ’m be nun’n, ɔ seli kɛ ɔ timan cinnjin kɛ sran kun di Mmla’n su kwlaa naan w’a fite nun. Sanngɛ kusu’n, kɛ ɔ ko yo naan be nga mun be ti’n nun w’a sannganman ti’n, ɔ buli be angunndan. Ɔ dun mmua klɛli kɛ: “Kannzɛ m bɔbɔ m di-man Moiz mmla su’n, kɛ ɔ ko yo naan m’an nyan be bɔ be di su’n, [...] n yo min wun kɛ be sa.” (1 Korɛntfuɛ Mun 9:20-23). Kannzɛ bɔɔ Pɔlu yoli like nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be seli i kɛ ɔ yo’n, sanngɛ w’a fɔnman Mmla’n i nun angunndan’n (Sa Nga Be Yoli’n 21:15-26). I sɔ yolɛ’n timan tɛ i ɲrun. Afin Ɲanmiɛn sua’n ti i suwlɛ lika, ɔ timan amuɛn sɔlɛ sua. Ɔ maan kɛ ɔ ko yo naan sran fi i ti’n nun w’a sannganman ti’n, Pɔlu yoli like nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be seli i kɛ ɔ yo’n (1 Korɛntfuɛ Mun 8:13). Pɔlu yoli i wun aenvuɛfuɛ naan w’a kwla yo i sɔ like’n. Ɔ maan e ɲin yi i.