Nán yo nguan mɔ Ɲanmiɛn mannin wɔ’n i finfin
‘Klist fɛ́ i mmoja liɛ’n kusu yó like m’ɔ tra wun fiɛn kplolɛ’n fatifati! Ɔ maan like nga be yoman like fi ye mɔ e yo be maan e klun titi e’n, ɔ́ wíe naan é kwlá sú Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n.’—EBRE MUN 9:14.
1. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ e nguan’n ti e ɲrun like cinnjin’n niɔn?
?SƐ sran kun usa wɔ kɛ a bo wɔ nguan’n i gua kle i’n, á bó i gua nɲɛ? Nanwlɛ, e nguan’n, ɔ nin e wiengu’m be liɛ’n ti e ɲrun like cinnjin kpa. Like ng’ɔ yi i sɔ liɛ’n i nglo’n yɛle kɛ, kɛ e kpinndinman’n, e kɔ dɔɔtrɔ’m be sin naan be yo e ayre annzɛ kusu e kɔ be sin titi naan be nian wafa nga e kplo’n nun fa ti’n. Nanwlɛ, e kunndɛ kɛ é yó juejue naan é ká nguan nun titi. Be nga b’a yo oke’n, annzɛ be ti tukpacifuɛ bɔbɔ’n be nun sunman be flɛman wie’n. Be kunndɛ kɛ bé ká nguan nun titi.
2, 3. (a) ?Like mennin yɛ ɔ fata kɛ a yo mɔ Nyanndra Mun 23:22 yi i nglo’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ afɔtuɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 23:22 nun’n, ɔ wɔ Ɲanmiɛn wie ɔ?
2 Wafa nga a bu wɔ nguan’n, i ɲin’n fite wafa nga a nin wɔ wiengu’m be tran’n i nun. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: ‘Ɔ si m’ɔ wuli wɔ’n, sie ɔ su ti i nuan bo ndɛ’n. Nán nian kɛ ɔ nin’n w’a yo oke’n ti á yó i finfin.’ (Nyanndra Mun 23:22). Kɛ be se kɛ “sie ɔ su ti i nuan bo ndɛ’n,” nɛ́n i yɛle ndɛ tielɛ sa ngbɛn’n. Sanngɛ i bo’n yɛle kɛ be ti ndɛ’n, kpɔkun be yo i su sa’n (Ezipt Lɔ Tulɛ 15:26; Mmla’n 7:12; 13:18-19; 15:5; Zozie 22:2; Jue Mun 81:14). ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan a sie ɔ su ti ɔ si’n, ɔ nin ɔ nin’n be nuan bo ndɛ’n niɔn? Nán kpɛnngbɛn mɔ be ti’n, annzɛ sa mɔ be si i tra wɔ’n i ngunmin ti ɔ. Sanngɛ, kɛ mɔ be yɛ be “wuli wɔ’n,” i ti ɔ. Ɔ maan sɛ wɔ nguan’n ti wɔ ɲrun’n like cinnjin’n, á wún i wlɛ kɛ like kun o lɛ m’ɔ fata kɛ a yo man sran ng’ɔ mannin wɔ nguan’n niɔn.
3 I lɛ nun’n, sɛ a ti Klistfuɛ nanwlɛfuɛ’n, a si weiin kɛ Zoova wun lɔ yɛ nguan’n i bo’n wo ɔ. Yɛle kɛ Zoova yɛ ɔ ‘man wɔ nguan’ ɔn, i ti yɛ a “o lɛ” mɔ a kwla ‘kan ɔ wun’ ɔn. Zoova ti yɛ maan ninnge nga a yo be’n, annzɛ nga á wá yó be ainman’n, ɔ nin ninnge nga kɛ á wá ɲán anannganman nguan’n á wá yó be’n, a kwla bu be su angunndan ikisa ɔ (Sa Nga Be Yoli’n 17:28; Jue Mun 36:10; Akunndanfuɛ’n 3:11). Kɛ nga Nyanndra Mun 23:22 fa kannin’n sa’n, ɔ fata kɛ a “sie ɔ su ti” Ɲanmiɛn nuan bo ndɛ’n wie naan w’a si angunndan nga i bɔbɔ bu’n naan w’a fa su naan w’a buman nguan’n i su angunndan uflɛ.
Maan ɔ ɲin yi nguan’n
4. ?Wafa sɛ yɛ nguan’n m’ɔ fata kɛ be ɲin yi i’n i ndɛ tɔli sran klikli’m be blɛ su ɔ?
4 Kɛ Zoova yili sran mun’n, ɔ kleli weiin kɛ w’a manman sran’m be atin kɛ be fa sran’n i nguan’n yo like ng’ɔ ti be klunklo su’n. Sanngɛ Kaɛn i ɲin m’ɔ cili i niaan bian Abɛli ngbɛn sa ti’n, ɔ tɔli i su kunnin i. ?Kɛ a bu i angunndan’n niɔn, Kaɛn le atin kpɛ i wiengu i nguan’n i sin kɛ ngalɛ sa? Ɲanmiɛn w’a bumɛn i sɔ mlɔnmlɔn. Ɔ maan, ɔ usali Kaɛn naan ɔ kan sa nga ti yɛ ɔ yoli sɔ’n. Ɔ seli Kaɛn kɛ: ‘?Ɔ yo sɛ ti yɛ a yoli sɔ ɔ? Abɛli i mmoja mɔ a guɛli i ase’n ɔ ti kɛ sran yɛ ɔ su kpan flɛ min kɛ n tu i klunngbɔ sa.’ (Bo Bolɛ 4:10). Sie ndɛ nga i nzɔliɛ kpa. Abɛli i mmoja m’ɔ guali ase’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ ti kɛ sran sa. Ɔ maan kɛ mɔ be tɔli i su be kunnin i ti’n, ɔ kpan flɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ tu i klunngbɔ’n.—Ebre Mun 12:24.
5. (a) ?Nowe blɛ su mmla mennin yɛ Ɲanmiɛn mannin ɔn? ?Yɛ wan’m be liɛ yɛle mmla sɔ’n? (b) ?Ngue yɛ mmoja’n i su mmla nga Ɲanmiɛn fa mannin Nowe’n ɔ fiti su ɔ?
5 Nowe blɛ su’n, kɛ nzue dan’n tɔli m’ɔ kpɛli’n, sran mɔcuɛ cɛ yɛ be kali asiɛ su ɔ. Ndɛ kun mɔ Ɲanmiɛn kannin m’ɔ ti sran’m be kwlaa be liɛ’n, ɔ kleli kɛ nguan’n nin mmoja’n, be ti i ɲrun like cinnjin kpa. Ɲanmiɛn seli sran’m be kɛ be kwla di nnɛn mun. Sanngɛ kusu’n, ɔ mannin be mmla kun. Ɔ seli kɛ: ‘An di be kwlaa. N fa mannin amun kɛ n dun mmua n fali nɲanɲa mun m mannin amun’n sa. Sanngɛ nán an di nnɛn nin i mmoja’n afin i nun yɛ i nguan’n wo ɔ.’ (Bo Bolɛ 9:3, 4). Kɛ Zoova se kɛ nán be di nnɛn nin i mmoja’n, Zuifu wie’m be bu i kɛ ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn waan nán be di nnɛn nga nguan’n te o i nun’n ɔ nin i mmoja’n. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, sran’m be wa wunnin i wlɛ weiin kpa kɛ mmla sɔ mɔ Ɲanmiɛn mannin’n yɛle kɛ nán sran kun sa di mmoja’n. Nanwlɛ, mmoja’n i su mmla nga Ɲanmiɛn fa mannin Nowe’n, ɔ ti like nga Ɲanmiɛn bɔbɔ wá fá mmoja’n yó’n i su fitilɛ ajalɛ kun. Ɲanmiɛn i klun sa dan kpa’n i su kpɛnlɛ’n i nun sa klikli kun yɛle i sɔ’n. I klun sa sɔ’n yɛle kɛ sran’m be ɲan anannganman nguan.
6. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn kan kleli Nowe’n, ɔ yili i nglo kɛ nguan’n ti like cinnjin Ɲanmiɛn bɔbɔ i ɲrun ɔn?
6 Ɲanmiɛn kan gua su kɛ: ‘Amun kusu amun mmoja’n i nun yɛ amun nguan’n wo ɔ, i ti nán an gua mmoja ase. Sɛ nnɛn yɛ ɔ kun sran o, sɛ sran kusu yɛ ɔ kun i wiengu sran o, be kun i wie. Sran ng’ɔ guɛ i wiengu mmoja ase’n, sran uflɛ gúɛ i mmoja liɛ’n i ase yɛle kɛ Ɲanmiɛn yili sran kɛ i bɔbɔ sa.’ (Bo Bolɛ 9:5, 6). Ndɛ nga kle kɛ Ɲanmiɛn ɲrun’n, sran kun i mmoja’n ɔ ti i nguan’n. Ɔ maan kɛ Like Yifuɛ’n mannin sran’m be nguan’n, ɔ fataman kɛ mmoja mɔ i nun yɛ nguan sɔ’n wo’n, sran kun sa guɛ i ase. Sɛ kɛ nga Kaɛn yoli’n sa’n, sran kun guɛ i wiengu mmoja ase’n, Like Yifuɛ’n ɔ́ ‘kún i wie.’
7. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ mmoja’n i su mmla nga Ɲanmiɛn mannin Nowe’n, ɔ yo e cinnjin ɔn?
7 Ndɛ sɔ mɔ Ɲanmiɛn kannin’n, ɔ kle weiin kɛ nán sran’m be fa mmoja’n be yo like ng’ɔ nin i sɔ’n fataman’n. ?Sa nga ti yɛ Ɲanmiɛn mannin mmla sɔ’n, ɔ nin sa nga ti yɛ mmoja’n ti like cinnjin i ɲrun’n, w’a fa usa ɔ wun le? Kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n, ɔ ti Biblu’n i nun like klelɛ cinnjin kpa’n kun. Kannzɛ bɔbɔ mɛn’n nun asɔnun’m be faman ndɛ sɔ’n wlaman be like klelɛ’n nun’n, sanngɛ i su yɛ Klistfuɛ kpa’m be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n taka ɔ. ?Like klelɛ mennin yɛle sɔ’n? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ kan ɔ mɛn dilɛ’n niɔn?
Like ng’ɔ fata kɛ be fa mmoja’n be yo’n
8. ?Mmla nun’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ be fa mmoja’n be yo ɔ?
8 Kɛ Zoova fali Mmla’n mannin Izraɛlifuɛ mun’n, ɔ yiyili nguan’n nin mmoja’n be bo ndɛ kpanngban kpa kleli be. Mmla sɔ’n m’ɔ fa mannin be’n, ɔ ti ajalɛ kun ekun mɔ maan i klun sa’n kpɛ́n su ɔ. Moizi Mmla’n kleli kɛ maan be fa ninnge kɛ ble annzɛ like ng’ɔ ti kɛ ble sa’n, ɔ nin ngo, ɔ nin nzan be fa yi sraka be man Ɲanmiɛn. ?Nɛ́n i ɔ (Saun Yolɛ 2:1-4; 23:13; Kalɛ 15:1-5)? Sanngɛ, be yi tɛ mun wie. Tɛ yilɛ sɔ’m be su’n, Ɲanmiɛn seli kɛ: ‘Like kwlaa ng’ɔ lo wunmiɛn’n, i mmoja’n nun yɛ i nguan’n wo ɔ. I sɔ’n ti yɛ maan m mannin amun atin kɛ mmoja yɛ amun fa be se min yaci min suwlɛ’n su naan m’an kplin amun ngbata’n su’n niɔn, mmoja’n, yɛ maan sɛ be kpata be kplin su ɔ, afin mmoja’n, i yɛ ɔ ti nguan’n niɔn. I sɔ’n ti yɛ maan n seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Be leman atin be diman mmoja’n niɔn.”’ Zoova kan guali su ekun kɛ, sɛ sran wie kɔ koniɛn’n, annzɛ ɔ kɔ fie su naan ɔ ko tra nnɛn mɔ be kwla di’n, maan ɔ guɛ i mmoja’n i ase naan ɔ bo fa kata su. Asiɛ’n ti Ɲanmiɛn i ja takatakawlɛ. Ɔ maan kɛ be gua nnɛn mmoja’n i ase’n, ɔ ti kɛ nn sran ng’ɔ yo sɔ’n w’a fa nguan’n w’a mɛn i Yifuɛ’n sa.—Saun Yolɛ 17:11-13; Ezai 66:1.
9. ?Like kunngba cɛ mennin yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ be fa mmoja’n be yo ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ be yoli i sɔ sa liɛ’n niɔn?
9 Mmoja’n i su Mmla’n mɔ be fa su’n, ɔ timan like kun yolɛ sa ngbɛn. Ɲanmiɛn seli kɛ: ‘I sɔ’n ti yɛ maan n seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Be leman atin be diman mmoja’n niɔn.”’ ?Sa nga ti yɛ ɔ fataman kɛ Izraɛlifuɛ’m be di mmoja’n, a wun i wlɛ kpa? Ɲanmiɛn seli kɛ: ‘Mmoja yɛ amun fa be se min yaci min suwlɛ’n su naan m’an kplin amun ngbata’n su’n niɔn, mmoja’n, yɛ maan sɛ be kpata be kplin su ɔ.’ ?Sa nga ti yɛ Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ nán maan sran di mmoja’n, a wun i wlɛ kpa siɛn’n? E Yifuɛ’n kleli kɛ mmoja’n ti i ɲrun nanndoliɛ like kpa. Ɔ sieli i kɛ be fa yo like cinnjin kpa kun mɔ maan sran sunman bé fíte nun’n. Mmoja’n di junman dan kpa kun. Yɛle kɛ, i yɛ maan sɛ be kpata be kplin su ɔ. Ɔ maan like kunngba cɛ nga Moizi Mmla’n nun Ɲanmiɛn kplinnin su kɛ Izraɛlifuɛ’m be fa mmoja’n be yo’n yɛle kɛ, be fa se i yaci i suwlɛ’n su naan w’a kplin be ngbata’n su.
10. ?Kannzɛ bɔbɔ nnɛn’m be mmoja’n kwlá wieman sran’m be wun sa’n i mlɔnmlɔn’n, sanngɛ Mmla nun’n ngue su yɛ tɛ yilɛ ɔ kpɛn Izraɛlifuɛ’m be wla ɔ?
10 Klistfuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ’n nun kusu’n, mmoja’n ti yɛ maan sɛ be se ngbata’n be kplin su ɔ. Akoto Pɔlu fali Moizi Mmla’n nun Ɲanmiɛn ninnge siesielɛ sɔ’n fa kannin ndɛ seli kɛ: ‘Be klɛli i mmla’n nun kɛ be fa mmoja yo ninnge’m be kpanngban lika kpa be wun saun, ɔ maan sɛ be kunman nnɛn mɔ i mmoja guaman’n, Ɲanmiɛn yaciman be wun sa’n cɛman be.’ (Ebre Mun 9:22). Kɛ Pɔlu kán tɛ’m be yilɛ ndɛ’n, w’a seman kɛ sɛ Izraɛlifuɛ’m be yi tɛ sɔ mun’n, fɔ’n su tranman be nun kun. Sanngɛ, ɔ seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn i sulɛ sɔ’n maan be wla kpɛn be sa tɛ’n su afuɛ nuan’n kwlaa. Afin nannin tola’n nin boli kpakpuɛ’m be mmoja’n ɔ kwlá wieman be wun sa’n.’ (Ebre Mun 10:1-4). Kannzɛ tɛ yilɛ sɔ’m be kwlá wieman be wun sa’n, sanngɛ be di junman kpa kun. Be kpɛn Izraɛlifuɛ’m be wla kɛ be ti sa tɛ yofuɛ naan ɔ fata kɛ be ɲan like kun mɔ maan be kwla yaci be wun sa’n cɛ be mlɔnmlɔn ɔn. ?Sanngɛ sɛ nnɛn’m be mmoja’n kwlá wieman sran’m be wun sa’n i mlɔnmlɔn’n, mmoja uflɛ kwla yomɛn i sɔ sa liɛ’n?
Nguan Manfuɛ’n kpɛ ndɛ’n nun
11. ?Wafa sɛ yɛ tɛ’m be yilɛ’n be fa e ɲin sie i sa cinnjin kpa kun su ɔ?
11 Moizi Mmla’n fali sran’m be ɲin sieli i sa cinnjin kpa kun su. Sa sɔ’n yɛ maan Ɲanmiɛn klun sa’n ɔ́ kpɛ́n su ɔ. Pɔlu usali kɛ: ‘?Sɛ ɔ ti sɔ’n, Mmla’n yo i liɛ nzu?’ Ɔ tɛ su kɛ: ‘Ɲanmiɛn sieli i kusu naan be wun kɛ sa tɛ’n ti tɛ, yɛ be dili su lele fa juli Abraamu osufuɛ nga ti yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó like wie mɛn i’n i balɛ. Anzi mun yɛ be fa wlali sran kun [Moizi] m’ɔ jran sran’m be nuan’n i sa nun yɛ ɔ fa bali ɔ.’ (Galasifuɛ Mun 3:19). I sɔ kunngba’n, Pɔlu seli kɛ: ‘Afin Mmla’n ti kɛ like kpakpa nga bé bá’n be wawɛ sa, ɔ kleman be wafa kpa’n.’—Ebre Mun 10:1.
12. ?Wafa sɛ yɛ mmoja’n i su mmla’n uka e maan e wun Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ ɔ?
12 Sɛ e waan é bó i kpɔlɛ e wunnin kɛ, Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ be di nnɛn mun, naan sanngɛ nán be di mmoja’n. I sin’n, Ɲanmiɛn yiyili nun kɛ ‘mmoja’n i nun yɛ nguan’n wo ɔ.’ Kpɔkun kɛ mɔ mmoja’n ti i ɲrun like cinnjin ti’n, ɔ seli kɛ: ‘Mmoja yɛ amun fa be se min yaci min suwlɛ’n su naan m’an kplin amun ngbata’n su’n niɔn, mmoja’n, yɛ maan sɛ be kpata be kplin su ɔ.’ Sanngɛ like kpakpa kun m’ɔ́ wá yí Ɲanmiɛn i klun sa’n i nglo ekun’n, ɔ wo i ɲrun lɔ. Afin, Moizi Mmla’n ti like kpakpa nga bé bá’n be wawɛ. ?Like kpakpa mennin yɛle sɔ’n?
13. ?Ngue ti yɛ Zezi i wulɛ’n ti like cinnjin’n niɔn?
13 Ninnge kwlaa be nuan yia Zezi Klist i wie’n su. Sran’m be kleli i ɲrɛnnɛn kpɔkun be boboli i waka’n su be kunnin i kɛ kodiawiefuɛ sa. ?Nɛ́n i ɔ? Pɔlu seli kɛ: ‘Kɛ e bɔbɔ e nin a kwlá yoman sa fi’n, kɛ blɛ nga Ɲanmiɛn sieli juli’n, be nga be sromɛn i’n be ti Klist wuli. Sanngɛ Ɲanmiɛn kle e kɛ ɔ klo e, afin kɛ e ti sa tɛ yofuɛ’n, e ti ɔ maan Klist wuli.’ (Rɔmfuɛ Mun 5:6, 8). Klist i wulɛ sɔ’n kpɔli e ti. E ti kpɔlɛ sɔ’n i su yɛ Klistfuɛ’m be jasin nga be bo’n, ɔ taka ɔ (Matie 20:28; Zan 3:16; 1 Korɛntfuɛ Mun 15:3; 1 Timote 2:6). ?Ngue ti yɛ kɛ bé kán Klist i wie’n i ndɛ’n, be fa mmoja’n nin nguan’n be ndɛ wla nun wie’n niɔn? ?Kpɔkun wafa sɛ yɛ ɔ kan wɔ nguan liɛ’n niɔn?
14, 15. (a) ?Wafa sɛ yɛ Biblu wie’m be nun’n, Zezi i wie’n yɛ be tinnin su Efɛzfuɛ Mun 1:7 nun ɔn? (b) ?Efɛzfuɛ Mun 1:7 i nun ndɛ mma cinnjin mennin yɛ e ɲin kwla kpa su ɔ?
14 Kɛ mɔ asɔnun wie’m be kan Zezi i wulɛ’n i ndɛ dan’n ti’n, ndɛ ng’ɔ o be asɔnunfuɛ’m be nuan nun titi’n yɛle kɛ “Min ti yɛ Zezi wuli ɔ.” I sɔ’n ti’n, wafa nga Biblu wie’m be nun be kacili Efɛzfuɛ Mun 1:7, fa ɔ ɲin sie su kpa nian. Be nun kun waan: “Kɛ ɔ wuli ti’n, Ɲanmiɛn deli e, yɛle kɛ ɔ yacili sa nga e yoli’n i’n cɛli e.” (The American Bible, by Frank Scheil Ballentine 1902) Kun ekun waan: “Kɛ Klist wuli’n ti e ɲannin e ti, kpɔkun be yacili e sa tɛ’n cɛli e.” (Today’s English Version, 1966) Be nun kun ekun waan: “Klist dunman nun ɔ nin tɛ ng’ɔ fɛli i nguan’n yili’n ti yɛ e ɲannin e ti ɔ. E ti ɲanlɛ sɔ’n yɛle kɛ ɔ yacili e wun sa’n cɛli e.” (The New Testament, by William Barclay, 1969) Kun ekun waan: “Kɛ Klist wuli ti’n, be yacili sa nga e yoli i’n cɛli e, ɔ maan e ɲannin e ti.” (The Translator’s New Testament, 1973) ?A sieli i nzɔliɛ kpa? Zezi i wie’n yɛ Biblu sɔ’m be tin su ɔ. Sanngɛ, sran wie’m be kwla se kɛ ‘Zezi i wie’n’ ti like cinnjin sakpa. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, nn Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n i wafa nga be kacili i’n i tɛ lika’n yɛle mennin?’
15 Sɛ wafa nga be kacili Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n i ngunmin su yɛ a fa wɔ ɲin sie’n, a su wunman jasin cinnjin kpa ng’ɔ o ndɛ mma sɔ nun’n i wlɛ kpa. Afin Biblu sɔ’m be yiman Efɛzfuɛ Mun 1:7 i nun ndɛ mma nga glɛki aniɛn’n nun i bo’n yɛle “mmoja’n,” i nglo. Sanngɛ, Biblu sunman kɛ Nyanmiɛn Ndɛ’n sa, be yi ndɛ mma sɔ’n i nglo. Be se kɛ: ‘Kɛ Klist wuli mɔ i mmoja’n guali ti’n, Ɲanmiɛn deli e, ɔ yacili sa nga e yoli i’n cɛli e. I sɔ’n nun e wun ye dan nga ɔ yoli e’n.’
16. ?Kɛ be se kɛ, “i mmoja’n,” i sɔ’n uka e maan e wla kpɛn laa sa mennin su?
16 Kɛ be se kɛ, “i mmoja’n,” ndɛ sɔ’n i bo ti kploun kpa. Kpɔkun ɔ uka e maan e wla kpɛn mmoja’n i su ndɛ wie’m be su. Yɛle kɛ, kannzɛ ɔ wie Zezi bɔbɔ mɔ fɔ nunmɛn i nun’n i wulɛ’n nin o, nán sran kun i wie wulɛ ngbɛn’n yɛ ɔ ti like cinnjin’n ɔn. Tɛ nga Moizi Mmla’n nun be yi be sa tɛ’n i ti srɛlɛ cɛn dan nun’n, be nuan yia Zezi i tɛ liɛ ng’ɔ fɛli i mmoja’n yili’n su. Cɛn ngunmin kun sɔ nun’n, be kun nnɛn nga Moizi Mmla’n kleli’n. Kɛ be ko kun be’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ fa nnɛn’m be mmoja’n wlu Ɲanmiɛn sua’n i Lika Kpa Tra su’n i nun lɔ. Kɛ ɔ fa mmoja’n wlu lɔ sɔ’n, ɔ ti kɛ nn ɔ nin Ɲanmiɛn b’a yia naan ɔ jrɛn i ɲrun sa.—Ezipt Lɔ Tulɛ 25:22; Saun Yolɛ 16:2-19.
17. ?Wafa sɛ yɛ Zezi wa dili Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn junman’n i kpakpafuɛ’n sa tɛ’n i ti srɛlɛ’n i cɛn dan’n nun ɔn?
17 Pɔlu yiyili nun kɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n i junman ng’ɔ di i sa tɛ’n i ti srɛlɛ cɛn dan nun’n, Zezi wa dili i kpakpafuɛ’n. Kɛ ɔ́ yíyí nun’n, ɔ dun mmua seli kɛ, kɛ Izraɛli lɔ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ́ wlú Ɲanmiɛn sua’n i Lika Kpa Tra su’n nun lɔ afuɛ kun nun kpɛ kunngba’n, ɔ fɛ ‘i bɔbɔ i ti nnɛn’n i mmoja’n, ɔ nin sran’m be fɔnlɛ’n i ti nnɛn’n i mmoja’n’ yɛ ɔ fa wlu lɔ ɔ (Ebre Mun 9:6, 7). I sɔ kunngba’n, kɛ Zezi wuli mɔ Zoova cɛnnin i’n, ɔ ɔli ɲanmiɛn’n bɔbɔ’n su lɔ. Kpɔkun, kɛ m’ɔ ti aolia nun sran mɔ mmoja nunmɛn i nun kun ti’n, ɔ kwla ɔli ‘Ɲanmiɛn wun lɔ, ɔ maan kɛ é sé yɛ’n, ɔ jran e nuan.’ ?Ngue yɛ Zezi fa jrannin e nuan Ɲanmiɛn wun lɔ ɔ? Be ɲinma kwlá wunman like ng’ɔ fa jrannin e nuan’n, sanngɛ ɔ ti like nanndoliɛ kpa. Pɔlu seli kɛ: ‘Kɛ Klist bali’n, ɔ wa yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn. Kɛ Klist wlú Ɲanmiɛn lika kpa nun’n, nán boli kpakpuɛ nin nannin ba mmoja yɛ ɔ fa ɔli ɔ, sanngɛ ɔ fɛli i bɔbɔ i mmoja’n, ɔ wluli lɔ kpɛ kunngba cɛ, ɔ su wluman lɔ kun, ɔ maan ɔ deli e mlɔnmlɔn. Boli kpakpuɛ nin nannin tola’m be mmoja’n, be fa kpɛntɛnkpɛntɛn be nga be kan fiɛn’n be wun be fa yo be saun. Sɛ ɔ ti sɔ’n, Klist kwla fɛ i mmoja liɛ’n kusu yo like m’ɔ tra wun fiɛn kplolɛ’n fatifati! Kɛ ɔ ti aolia nun sran m’ɔ ti anannganman’n ti’n, ɔ fɛ i bɔbɔ mɔ fiɛn kaan sa nunmɛn i wun’n mannin Ɲanmiɛn. Ɔ maan like nga be yoman like fi ye mɔ e yo be maan e klun titi e’n, ɔ́ wíe naan é kwlá sú Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n!’ Ɛɛn, sɛ é kwlá sé’n, Zezi fɛli i bɔbɔ i mmoja m’ɔ ti like nanndoliɛ’n ɔ fa ɔli Ɲanmiɛn wun lɔ.—Ebre Mun 9:11-14, 24, 28; 10:11-14; 1 Piɛr 3:18.
18. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ mmoja’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n, ɔ yo andɛ Klistfuɛ’m be cinnjin’n niɔn?
18 Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n uka e maan e wun mmoja’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n i wlɛ kpa. Yɛle kɛ, sa nga ti yɛ mmoja’n ti Ɲanmiɛn i ɲrun like cinnjin m’ɔ fata kɛ e kusu e wun i sɔ wie’n, ɔ nin sa nga ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa mmoja’n i su mmla ng’ɔ mannin su’n, e wun i kwlaa’n i wlɛ kpa. Sɛ a kanngan Biblu’n i lika nga be klɛli i glɛki aniɛn nun’n, á wún ndɛ mma nga be kan Klist i mmoja’n ndɛ be nun kpanngban kpa. (Nian kuku’n nun.) Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ kwlaa ɔ lafi ‘Zezi mmoja’n’ su’n, Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’m be yiyi nun weiin (Rɔmfuɛ Mun 3:25). Kɛ mɔ ‘Zezi wuli [i mmoja’n guali, NW] waka’n su’n,’ i ti yɛ maan Ɲanmiɛn kwla yaci sa nga e yo i’n cɛ e naan e nin i e afiɛn’n w’a yo fɔun ɔn (Kolɔsfuɛ Mun 1:20). Sran nga Zezi nin be trali aenguɛ ngunmin kun kɛ ɔ nin be yó famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n, ndɛ sɔ’n kpɛn su be lika (Lik 22:20, 28-30; 1 Korɛntfuɛ Mun 11:25; Ebre Mun 13:20). Be nga andɛ be ti “sran kpanngban kpa” mɔ be fin “afɛ dan” nun’n, mɔ bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n m’ɔ́ wá káci mɛn klanman nun’n, ndɛ sɔ’n kpɛn su be lika wie. Afin sɛ é kwlá sé’n, sran sɔ’m be ‘kpuli be tralɛ mun Bua Gbaflɛn’n i mmoja’n nun.’—Sa Nglo Yilɛ 7:9, 14.
19, 20. (a) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn kleli like kunngba cɛ yɛ be fa mmoja’n be yo’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu i sɔ liɛ’n niɔn? (b) ?Kosan mennin yɛ ɔ fata kɛ i su tɛlɛ’n yo e cinnjin’n niɔn?
19 Nanwlɛ, Ɲanmiɛn i ɲrun’n, mmoja’n ti like ngunmin kun. Ɔ nin i fata kɛ ɔ yo e ɲrun sɔ wie. Kɛ mɔ nguan’n ti Like Yifuɛ’n i cinnjin ti’n, ɔ le atin kle like ng’ɔ nin i fata kɛ sran’m be fa mmoja’n be yo’n. Kɛ mɔ e nguan’n ti i cinnjin dan’n ti’n, ɔ sieli mmoja’n kɛ ɔ́ fá yó sa cinnjin kpafuɛ’n mɔ maan é kwlá ɲán anannganman nguan’n. Zezi i mmoja’n m’ɔ leman wunsu’n yɛ ɔ fa yoli sa kpa sɔ’n niɔn. Nanwlɛ, sa kpa sɔ mɔ Zoova fali Zezi i mmoja’n yoli mannin e’n, mɔ i ti e kwla ka nguan nun titi’n, ɔ fata kɛ e lɛ i ase dan! Zezi kusu mɔ e ti’n ɔ guɛli i mmoja’n i ase’n, ɔ fata kɛ e lɛ i ase dan wie! Nanwlɛ, sa nga ti yɛ akoto Zan kannin ndɛ ng’ɔ o yɛ’n, e wun i wlɛ siɛn’n. Ɔ seli kɛ: ‘Zezi Klist sɔ’n klo e, ɔ fɛ i wun [i mmoja’n, NW] yili e ti tɛ, yɛ ɔ maan y’a kaci e Si Ɲanmiɛn i awlo sran mɔ e trɛn i ɲrun. Maan e yi i ayɛ, maan e se kɛ ɔ ti kpli tititi! Maan ɔ yo sɔ!’—Sa Nglo Yilɛ 1:5, 6.
20 E Ɲanmiɛn mɔ i ngwlɛlɛ’n ti dan mɔ i wun lɔ yɛ nguan’n i bo’n wo’n, ɔ buli e delɛ’n i angunndan w’a cɛ kpa. I sɔ’n ti’n, e kwla usa e wun kɛ: ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ i sɔ’n ɔ ɲan ta ajalɛ nga e fa be’n, ɔ nin sa nga e yo be’n, be su ɔ? Like suanlɛ ng’ɔ́ bɛ́ i sin lɔ’n wá tɛ́ kosan sɔ’n su.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Sa ng’ɔ juli Abɛli nin Nowe be blɛ su’n, ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn bu mmoja’n i sɛ?
• ?Moizi Mmla’n nun’n, like mennin yɛ ɔ fataman kɛ be fa mmoja’n be yo ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ Zezi wa dili Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn junman’n i kpakpafuɛ’n sa tɛ’n i ti srɛlɛ’n i cɛn dan’n nun ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ Zezi i mmoja’n kwla de sran mun ɔn?
[Kuku, bue ]
?WAN MMOJA YƐ Ɔ DE SRAN MUN ƆN?
‘I sɔ’n ti, an nian amun bɔbɔ amun wun kpa, yɛ an nian bua fa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n fa amun sieli be su’n be su kpa, yɛ an nian Ɲanmiɛn i asɔnun’n m’ɔ fɛ i bɔbɔ wa’n [i mmoja’n, NW] toli’n i lika.’—Sa Nga Be Yoli’n 20:28.
‘I sɔ’n ti’n, sɛ andɛ i mmoja’n ti Ɲanmiɛn a bu e sran kpa’n, cɛn nga Ɲanmiɛn i ya’n jao’n, i ti é ɲán e ti kpɛ blu.’—Rɔmfuɛ Mun 5:9.
‘Kɛ an wo lɛ’n, an leman like mɔ an fa amun wla gua su ɔ, an siman Ɲanmiɛn. Amun mɔ laa amun nin Ɲanmiɛn diman’n, siɛn’n sran wunmuan mɔ amun nin Klist Zezi amu’an kaci’n ti, kɛ ɔ wuli mɔ i mmoja’n guali’n, w’a yo maan amun nin i a di.’—Efɛzfuɛ Mun 2:12, 13.
‘Ɲanmiɛn wun kɛ ɔ ti kpa kɛ i wafa kwlaa ng’ɔ ti’n, Klist kusu yo sɔ. Yɛ ɔ siesieli i nun sran mun nin ninnge’m be kwlaa be afiɛn Zezi nun. Kɛ Zezi wuli [ɔ guɛli i mmoja’n, NW] waka’n su’n, Ɲanmiɛn siesieli sa ng’ɔ o i nin like nga be o asiɛ’n su wa nin ɲanmiɛn su lɔ’n be kwlaa be afiɛn, ɔ maan sa fi nunman lɛ kun.’—Kolɔsfuɛ Mun 1:19, 20.
‘I sɔ’n ti’n, aniaan mun, e si weiin kɛ e kwla wlu Ɲanmiɛn lika kpa’n nun Zezi mmoja’n ti.’—Ebre Mun 10:19.
‘Like nga be fa toli amun’n, mɔ maan an ɲan amun ti sa ngbɛnngbɛn nga amun nannan’m be fa kleli amun’n be nun’n, nán like m’ɔ saci ɔ. Sanngɛ Klist m’ɔ ti kɛ bua mɔ w’a kpɛ cro sa’n mɔ lɛ fi nunmɛn i wun’n, i mmoja’n m’ɔ ti kpa’n yɛ be fa toli amun ti ɔ.’—1 Piɛr 1:18, 19.
‘Sɛ sa nga e yo’n e yo i weinwein kɛ i bɔbɔ yo sa weinwein sa’n, e nin amun di anuansɛ, yɛ i Wa Zezi i mmoja’n maan e wun sa tɛ kwlaa wíe.’—1 Zan 1:7.
‘Wɔ yɛ a ti fluwa’n i fafuɛ ɔ, mɔ a kwla kpɛkpɛ like nga be fa cicili i’n nun ɔn. Afin be kunnin wɔ, sran’m mɔ be fin nvlenvle’n kwlaa nun’n, nin be mɔ be aniɛn’n ti wafawafa’n kwlaa’n, ɔ nin be nga be fin mɛnmɛn’n kwlaa nun, a fa ɔ wun [ɔ mmoja’n, NW] toli be mannin Ɲanmiɛn.’—Sa Nglo Yilɛ 5:9.
‘E niaan’m be sanmanfuɛ m’ɔ sanman be Ɲanmiɛn ja su wia nun nin kɔnguɛ’n, Ɲanmiɛn w’a kɛn i bo ɲanmiɛn su lɔ. Bua Gbaflɛn’n i mmoja’n nin ndɛ nanwlɛ mɔ e niaan sɔ’m be kan’n ti be kwlɛli i.’—Sa Nglo Yilɛ 12:10, 11.