Sɛ e kunndɛ kɛ é ɲán akatua’n, maan e nian e wun su kpa!
“Be kwlaa nga be si ngowa kanlɛ’n i akplowa’n [...] be nian be wun su kpa like’n kwlaa nun.”—1 KORƐNTFUƐ MUN 9:25.
1. ?Kɛ nga Efɛzfuɛ Mun 4:22-24 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ sran kpanngban be kplinnin Zoova i flɛlɛ’n su ɔ?
SƐ AMUN ti Zoova i Lalofuɛ naan be yoli amun batɛmu’n, i sɔ’n kle kɛ amun yili i nglo nzra nun kɛ, junman nga be di mɔ i su akatua’n yɛle anannganman nguan’n, amun fali amun wun wlali nun amun klunklo su. Amun kplinnin su kɛ ɛɛn amún yó Zoova i klun sa’n. Kwlaa naan y’a fa e wun y’a man Zoova naan i klun w’a jɔ e wun’n, e nun sunman e dun mmua yacili ninnge wie’m be yolɛ. Afɔtuɛ nga akoto Pɔlu mannin Klistfuɛ mun’n, e nian su e nantili. Ɔ seli kɛ: ‘An wla amun nzuɛn laa mɔ maan an yo sa nga ɔ fataman’n i ase. I ti yɛ amun ɲin blo ninnge’m be su yɛ an laka amun wun lele an saci’n niɔn. [...] An fa nzuɛn uflɛ m’ɔ fa Ɲanmiɛn liɛ’n mɔ maan amún yó kpa’n, amún yó i klun sa nanwlɛ mɔ an di’n ti.’ (Efɛzfuɛ Mun 4:22-24). Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle kɛ, kwlaa naan y’a kplin su kɛ é fá e wun mán Ɲanmiɛn’n, e dun mmua wlali mɛn dilɛ wafa nga ɔ ti tɛ’n i ase.
2, 3. ?Kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn klun w’a jɔ e wun’n, e nzuɛn’n i kacilɛ’n i fa nɲɔn mennin yɛ 1 Korɛntfuɛ Mun 6:9-12 ɔ kle e ɔ?
2 Sa nga ɔ fata kɛ sran kun wla be ase kwlaa naan w’a yo Zoova i Lalofuɛ’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n tannin be yolɛ weiin. Fluwa nga Pɔlu klɛli Korɛntfuɛ Mun’n i nun’n, ɔ kannin sa sɔ wie’m be ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘Bla annzɛ bian kunndɛfuɛ mun, nin amuɛn sɔfuɛ mun, nin yasua mɔ be kunndɛ bla be yi bo annzɛ bla mɔ be kunndɛ bian be wun bo’n, nin yasua mɔ be kunndɛ be wiengu yasua’n, nin awiefuɛ mun, nin sran mɔ be ɲin yiman like’n, nin nzanboɛfuɛ mun, nin nzowa kpɛfuɛ mun, ɔ nin sran mɔ be de sran like wue kekle su’n, i sɔ sran liɛ mun Ɲanmiɛn su sieman be mlɔnmlɔn.’ Sanngɛ i sin’n, ɔ kleli kɛ blɛ klikli nun’n, Klistfuɛ’m be kacili be nzuɛn. Afin, ɔ seli ekun kɛ: “Kɛ laa amun nun sran wie’m, be ti sɔ ɔ.” Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, laa be ti sɔ, sanngɛ siɛn’n be timan sɔ kun.—1 Korɛntfuɛ Mun 6:9-11.
3 Pɔlu kleli kɛ ɔ fata kɛ be wla ninnge uflɛ wie mun ekun be ase, afin ɔ kannin guali su kɛ: “N kwla sa’n kwlaa yo, sanngɛ like ngba yoman min wun sa ye.” (1 Korɛntfuɛ Mun 6:12). I sɔ’n ti’n, sran kpanngban nga andɛ be kunndɛ kɛ bé yó Zoova i Lalofuɛ’n, be wun i wlɛ kɛ, ninnge nga be kwla yo mɔ sanngɛ be yoman be wun sa ye’n, annzɛ be cɛman’n, ɔ fata kɛ be yaci be yolɛ. Ninnge sɔ’m be kwla fa e blɛ’n, ɔ maan e ɲin kwla kpa ninnge nga be ti cinnjin tra ngalɛ mun’n, be su.
4. ?Ninnge mennin’m be nun yɛ Klistfuɛ nga be fali be wun mannin Ɲanmiɛn’n, be fa Pɔlu i ndɛ’n su ɔ?
4 Be wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n ti be klunklo like. Be mianman sran kɛ saan fii ɔ sua trɔ nga ɔ kwlaman nun’n. Ndɛ nga kɛ Pɔlu kacili Klist i sɔnnzɔnfuɛ ɔ kannin’n, ɔ ti Klistfuɛ nga be fali be wun mannin Ɲanmiɛn’n be klun su wie. I waan: ‘Zezi ti m’an yaci like’n kwlaa kɛ ɔ́ yó naan Klist a yo n like kpa naan min nin i y’a kaci sran wunmuan’n ti.’ (Filipfuɛ Mun 3:8). Kɛ ɔ ko yo naan w’a kplin Ɲanmiɛn i flɛlɛ’n su’n ti’n, Pɔlu wlali ninnge nga be yoman like fi ye’n be ase aklunjuɛ su.
5. ?Wanndilɛ’n i wafa mennin nun yɛ Pɔlu wanndi kɛ ɔ nin i fata’n sa ɔ? ?Kpɔkun wafa sɛ yɛ e kwla yo kɛ i sa ɔ?
5 Ɲanmiɛn ninnge’m be yolɛ m’ɔ ti kɛ wanndilɛ sa’n i nun’n, Pɔlu niɛnnin i wun su. Ɔ maan i agualiɛ su’n, ɔ kwla seli kɛ: ‘M’an mian min ɲin m’an wanndi wanndilɛ dan kpa, m’an ju n juwlɛ, n jran kekle lafili Ɲanmiɛn su. Siɛn’n, like nga be fa yo sran nga ɔ yo kpa’n i mo’n, b’a sie i lɔ a sie min. E Min’n m’ɔ di jɔlɛ nanwlɛ nun’n yɛ ɔ́ fá mán min jɔlɛ dilɛ cɛn sɔ’n nun ɔn. Nán min ngunmin yɛ ɔ́ fá mán min ɔn, sanngɛ ɔ́ fá mán be kwlaa nga be ɲin te o i balɛ i sin’n.’ (2 Timote 4:7, 8). ?Cɛn wie lele’n, é kwlá kán ndɛ kunngba sɔ’n wie? Sɛ e lafi Ɲanmiɛn su naan e nian e wun su e Klistfuɛ wanndilɛ nun lele e guɛ i ti nin i bo’n, é kwlá sé sɔ wie.
Ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a yo sa kpa’n
6. ?Ngue yɛle be wun su nianlɛ’n? ?Kpɔkun like bue nɲɔn mennin nun yɛ ɔ fata kɛ e yi i nglo ɔ?
6 Ebre aniɛn nin Glɛki aniɛn nun’n, ndɛ mma nga be kacili i Biblu’n nun kɛ “be nian be wun su’n,” ɔ kle kɛ sran’n sie i bɔbɔ wun. Wie liɛ kusu’n, ɔ kle kɛ sran’n trɛ i awlɛn sa tɛ yolɛ’n i ɲrun. Sanngɛ ɔ ti weiin kɛ, sɛ e waan é fá e wunnɛn’n é yó sa nga ɔ ti kpa’n, ɔ fata kɛ e si e wun su nian. Klɔ sran mɔ fɔ o i nun’n i nzuɛn klikli’n yɛle sa tɛ yolɛ’n. I sɔ ti’n, e kpli e ti like nɲɔn nun (Akunndanfuɛ’n 7:29; 8:11). Kɛ i bue kun su e tra e awlɛn naan y’a yoman sa tɛ’n, nn i bue uflɛ su’n, e mian e ɲin naan y’a yo sa kpa’n. I li bɔɔ, kɛ e nian e wun su mɔ e yo sa kpa’n, yɛ ɔ ti ajalɛ’n i kpafuɛ’n niɔn. Afin, ɔ uka e naan y’a yoman sa tɛ.
7. (a) ?Like mennin ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ nga Davidi fa yoli’n sa ɔ? (b) ?Ninnge mennin mun yɛ be su angunndan bulɛ’n kwla uka e naan y’a nian e wun su kpa w’a tra laa’n niɔn?
7 Nanwlɛ, sɛ e waan é yó e wun mɔ e fa mannin Ɲanmiɛn’n i su sa é gúɛ i ti nin i bo’n, ɔ ti cinnjin kɛ e nian e wun su. Ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ nga Davidi yoli’n sa. I waan: ‘Ee Ɲanmiɛn, man min awlɛn kun mɔ i nun ti weiin, yo maan n sin min osu nun n fa angunndan kpa naan ɔ ka min nun.’ (Jue Mun 51:12). Kɛ ninnge nga be ti tɛ’n, annzɛ nga be kwla bubu e sa sin’n be to fuan e’n, e kwla bu mmlusuɛ nga e ɲɛn i sɔ’n su’n, i angunndan. Sɛ kusu e ɲɛnnin i su sa kɛ tukpaciɛ kekle wie sa, annzɛ e nin sran mun e afiɛn m’ɔ kwlá sɛman sa’n, annzɛ kusu wie’n m’ɔ kwla kun e ndɛndɛ sa’n, maan e bu i sin sa kwlaa sɔ’n i su angunndan. Kpɔkun asa ekun’n, kɛ e nanti atin nga Zoova kleli e’n su mɔ e ɲan su mmlusuɛ’n, maan e bu i angunndan. Sanngɛ, nán maan e laka e wun, yɛ nán e wla fi su kɛ e klun angunndan’n ti tɛ (Zeremi 17:9). I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e jran angunndan tɛ sɔ’n i ɲrun kekle kpa, naan e ɲin w’a kpaman Zoova i mmla’n i su falɛ’n su.
8. ?Ngue like yɛ sa nga e wunnin be’n be kle e ɔ? An fɛ i wun sunnzun ase kun.
8 Sa nga e nun sunman e wunnin be’n ti, e si kɛ e angunndan’n kwla tanndan like nga e tu e klun kɛ é yó’n, i ɲrun. Amun e bu Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ’n i angunndan e nian. E klun mɔ e tu e di junman sɔ m’ɔ de sran nguan’n, Zoova klun jɔ su (Jue Mun 110:3; Matie 24:14). Jasin fɛ’n bolɛ nzra nun’n i suanlɛ’n w’a yoman pɔpɔ e nun sunman e sa nun. Laa nun’n, e niannin e klɔ sran nzuɛn’n su. Andɛ kusu’n, ɔ fata kɛ e yo i sɔ wie naan ‘e nian e wun kpa, yɛ e tra e awlɛn lele ɔ si e wun.’ E yaciman e klɔ sran nzuɛn’n lɛ kɛ ɔ sie e, naan y’a boman jasin fɛ’n.—1 Korɛntfuɛ Mun 9:16, 27; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:2.
?E nian e wun su “like’n kwlaa nun?”
9, 10. ?Ngue like yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a nian “e wun su like’n kwlaa nun” ɔn?
9 Biblu’n man e afɔtuɛ kɛ “e nian e wun su kpa like’n kwlaa nun.” I sɔ’n kle kɛ nán e wla m’ɔ gua ase’n ɔ nin e awlɛn mɔ e tra naan y’a yoman sa sukusuku’n, be ngunmin ti yɛ ɔ fata kɛ e yo i sɔ ɔ. E kwla bu i kɛ y’a si e wun su nian ninnge sɔ’m be nun. Ɔ maan i ti’n, e klun kwla jɔ. ?Yɛ sɛ e mɛn dilɛ nun’n, ninnge nga be yolɛ nun’n, e wun su nianlɛ’n i cinnjin m’ɔ ti’n i ɲin fiteman weiin nin? Wie liɛ’n, amun kwla tran aboje klɔ wie su, lɔ mɛn dilɛ’n ti kɛ sran dandan’m be liɛ’n sa. ?Sɛ e se kɛ é tóman ninnge ngbɛnngbɛn nga be timan e cinnjin’n, nán ngwlɛlɛ ayeliɛ yɛle i sɔ’n? Kɛ siɛ nin niɛn’m be kle be mma’m be kɛ, nán ninnge kwlaa nga be ɲin ta be’n, annzɛ mɔ be konvi sɔ be’n, annzɛ kusu mɔ be le i wun sika’n, yɛ ɔ fata kɛ be to be’n, i sɔ’n ti kpa. Nanwlɛ, kɛ ɔ ko yo naan ba’m b’a fa ndɛ sɔ’n su’n, ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be bɔbɔ be nian su be nanti.—Lik 10:38-42.
10 Sɛ e mian e ɲin naan ninnge nga e le be’n be ju e’n, i sɔ’n kwla uka e naan y’a tra e awlɛn. Ɔ kwla uka e ekun naan y’a si ninnge nga e le be’n be su ye. Kpɔkun be nga be lemɛn i yowlɛ’n, mɔ ninnge kaan nga be le be’n ɔ ju be’n, i sɔ’n yo maan e si be aunnvuɛ. Nanwlɛ, be nga be faman be wun kleman’n be mɛn dilɛ wafa liɛ’n, ɔ nin angunndan nga sran kpanngban’m be bu’n be kɔman likawlɛ. Afin angunndan sɔ mun yɛle kɛ: “Yo like nga ɔ ti kpa’n man ɔ wun” annzɛ “like’n i kpafuɛ’n yɛ ɔ nin wɔ fata ɔ.” Be nga be yi ninnge nga be yili be uflɛuflɛ’m be nglo, mɔ be bo be jɔ’n, be su e bo maan ninnge nga ɔ kwla man e aklunjuɛ ndɛndɛ’n, yɛ e konvi sɔ be ɔ. Sanngɛ be bɔbɔ be fɛ i sɔ yolɛ’n, be fa kunndɛ be sika su. I yɛ ɔ ti be cinnjin ɔn. I sɔ’n kwla yo maan wunmiɛn nga e fa jran su kɛ é nían e wun su’n, ɔ kwla kponzo. Fluwa kun mɔ be yili i Blɔfuɛ’m be mɛn’n nun lɔ koko nga nun wa’n, ɔ se kɛ: “Sɛ ɔ nin i fata kɛ nvle nga be o yalɛ nun dan kpa be nunfuɛ’m be mian be ɲin kpa naan b’a tra be awlɛn konvi tɛtɛ’m be lika’n, i sɔ kle weiin kpa kɛ be nga be o aboje klɔ’m be su’n be liɛ’n ɔ fata kɛ be mian be ɲin dan kpa tra su!”
11. ?Ngue ti yɛ sɛ e mian e ɲin naan ninnge nga e le be’n be ju e’n, i sɔ’n ti kpa man e ɔ? ?Sanngɛ ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ ɔ?
11 Sɛ e wunman ninnge nga e konvi sɔ be ngbɛn’n, ɔ nin nga be ti e cinnjin sakpa’n be ngbaciɛ’n, ɔ nin i fata kɛ e fa ajalɛ kpa naan y’a yoman sinnzin ayeliɛ. I sɔ’n kwla uka e kpa. Wienun ɔn, sɛ e kunndɛ kɛ é mían e ɲin é yáci ninnge’m be tolɛ ngbɛnngbɛn’n, e kwla ta nda kɛ e toman like kalɛ nun. Annzɛ kusu’n, sɛ e kɔ like tolɛ’n, e kwla fɛ i ti sika’n sɛsɛsɛ. Maan e wla kpɛn ndɛ nga Pɔlu kannin’n su. I waan: ‘Sɛ sran kun su Ɲanmiɛn naan i ɲin yi like nga ɔ le i’n, i sɔ’n ti aɲanbeun like dan.’ Ɔ yiyili ndɛ sɔ’n nun kɛ: ‘Kɛ bé wú e’n, e nin like fi a baman, ɔ maan kɛ é kɔ́’n, e kwlá faman like fi kɔman. I sɔ’n ti’n, sɛ e ɲan like e di’n, yɛ sɛ e ɲan tannin kla’n, maan ɔ ju e.’ (1 Timote 6:6-8). ?Ninnge nga e le be’n, be ju e? Sɛ e waan e mɛn dilɛ nun’n ninnge nga e le be’n be ju e’n, naan e bɔbɔ y’a kloman fɛ’n, naan y’a faman e ɲin y’a siemɛn i ninnge ngbɛnngbɛn’m be kunndɛlɛ su naan w’a kaciman e ti su trɔ’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e nian e wun su. Sanngɛ ɔ ti like mɔ sɛ e suɛn i yolɛ’n, ɔ ti kpa ɔ.
12, 13. (a) ?Ninnge mennin nun yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su asɔnun aɲia’m be bo ɔ? (b) ?Ninnge uflɛ mennin nun yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su ɔ?
12 E asɔnun aɲia mun, ɔ nin cɛn ngunmin kun aɲia mun, ɔ nin akpasua kun aɲia mun, ɔ nin nvle kun aɲia’m be bo’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa wie. Yɛle kɛ e nzuɛn sɔ’n uka e naan e aɲia’m be bo’n, e angunndan’n w’a tranman ninnge uflɛ’m be su (Nyanndra Mun 1:5). Aɲia’m be bo’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a kleman e wiengu’m be yalɛ nin ijɔlɛ ngbokongboko’n, naan be ɲin w’a kpaman ijɔfuɛ’n su. Kɛ ɔ ko yo naan y’a siesie ninnge nga e yo be’n, naan y’a ba aɲia’m be bo dɔ su’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su. I li bɔɔ ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a fa blɛ y’a siesie e wun, naan kɛ e ba aɲia’m be bo’n, y’a kwla di aɲia i nun junman’n wie.
13 Kɛ e nian e wun su ninnge kanngan’m be nun’n, i sɔ’n uka e naan y’a nian e wun su ninnge dandan’m be nun wie (Lik 16:10). I sɔ ti’n, kɛ e nian e wun su kpa naan y’a kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin Biblu’n i akua’m be nun’n, nanwlɛ, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ dan! Kpɔkun kɛ e suan be nun like mɔ e bu be su angunndan’n, ɔ maan e nian e wun su kpa junman nga ɔ fataman kɛ e di’n i lika, ɔ nin janvuɛ tɛtɛ’m be tralɛ’n nun, ɔ nin ayeliɛ tɛtɛ mun, ɔ nin nzuɛn tɛtɛ’m be lika’n. Nanwlɛ ti kpa, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ dan ekun! Asa ekun’n, kɛ e nian e wun su kpa naan y’a yoman ninnge nga be kwla fa blɛ cinnjin kpa m’ɔ fata kɛ e fa di Ɲanmiɛn junman’n, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ wie! Sɛ e fa e wun wlɛ i Zoova i junman’n i dilɛ nun’n, i sɔ’n ti e wun sasalɛ like kpa. Afin ɔ yo maan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun mɛn klanman nga Zoova i anuannzɛ wunmuan m’ɔ o asiɛ’n su’n ɔ o nun’n, e su tuman nun.
Sɛ e nian e wun su’n, é bú kpɛnngbɛn angunndan
14. (a) ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ ba kanngan’m be suan be wun su nianlɛ ɔ? (b) ?Sɛ ba’m be suan be wun su nianlɛ ndɛndɛ kpa’n be mɛn dilɛ nun’n, mmlusuɛ mennin yɛ bé ɲɛ́n i ɔ?
14 Ba nɔnman’n ɔ kwlá niɛnmɛn i wun su. Fluwa kun m’ɔ kan ba kanngan’m be ayeliɛ’n i ndɛ’n waan: “Be wun su nianlɛ’n timan like kun m’ɔ tɔ be su sa ngbɛn ɔn. Ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle ba kanngan’m be ajalɛ, kpɔkun be suan be bo naan b’a si be wun su nian. [...] Kɛ siɛ nin niɛn’m bé nían ba’m be su kɔ́ i ɲrun’n, nn ba’m be suklu dilɛ blɛ nun’n, bé kɔ́ be ɲrun be wun su nianlɛ’n nun.” Kɛ be suannin ba kanngan nga be le afuɛ nnan’n be su like’n, be wunnin kɛ be nga be suannin be wun su nianlɛ bɔɔ kaan sa’n, “kɛ be sunman lika bé ɲín kɔ́’n, be nin sran tran klanman, kpɔkun be nin sran kpanngban be tra janvuɛ. Kpɔkun be timan srongble, yɛ be wun kɛ be o sran nun. Kpɔkun sran’m be kwla lafi be su.” Ba nga b’a suɛnmɛn i sɔ yolɛ’n kusu’n, “be mantanman sran, be fa ya ndɛndɛ, kpɔkun be ɲin su ti kekle dan. Ba sɔ mun’n, awlaboɛ’n tin be su, kpɔkun be sro junman kekleekle’m be dilɛ.” Nanwlɛ, kɛ ɔ ko yo naan ba kaan kun w’a kaci sran’n, ɔ fata kɛ ɔ suan i wun su nianlɛ.
15. ?Like mennin yɛ Biblu’n kle e kɛ e fa e ɲin sie su, mɔ e wun su mɔ e nianman’n, ɔ yi i nglo ɔ?
15 I sɔ kunngba’n, sɛ e waan é káci Klistfuɛ m’ɔ bu kpɛnngbɛn angunndan’n, ɔ fata kɛ e suan e wun su nianlɛ i nglo yilɛ. Sɛ y’a nianman e wun su’n, i sɔ’n kle kɛ e te yo ba kanngan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Biblu’n wla e fanngan kɛ ‘e bu kpɛnngbɛn angunndan.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 14:20). Like nga e fa e ɲin e sie su’n yɛle kɛ, ‘é yó sran lele e kwlaa é yó kun Ɲanmiɛn Wa’n i su mɔ e lafi’n nin i silɛ mɔ e si i kpa’n ti, yɛ é yó sran lele bé kwlá fá e sunnzun wafa nga Klist ti’n i kwlaa.’ ?Ngue ti ɔ? Afin, ‘kɛ ɔ ko yo sɔ’n, e timan ba kaan kun mɔ e fa ato ndɛ kwlaa nga sran’m be gblɛ’n ti be kɛn i kɛ bé fá lákaláka sran mun’n su, mɔ maan e kɔ wa kɔ wa kɛ mmeli mɔ aunngban’n fɛ i kɔ wa kɔ wa’n sa.’ (Efɛzfuɛ Mun 4:13, 14). Ɔ lemɛn i yowlɛ, Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ ti cinnjin kɛ e suan e wun su nianlɛ.
Nán e yaci e wun su nianlɛ
16. ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e ɔ?
16 Kɛ ɔ ko yo naan y’a yaciman e wun su nianlɛ’n, ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn uka e. Yɛ e le i sɔ ukalɛ liɛ’n kusu. Kɛ nga niannun fa yi fɔ nga ɔ o sran wun’n i nglo’n sa’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n kusu kle e ninnge nga ɔ fata kɛ e wla be yolɛ’n i ase’n. Kpɔkun ɔ man e i sɔ yolɛ’n i su afɔtuɛ (Zak 1:22-25). E niaan’m be kusu be tu be klun be uka e klolɛ’n su wie. Aunnvuɛ su, asɔnun kpɛnngbɛn’m be nian sran kun nin i su ndɛ yɛ be ukɛ i ɔ. Sɛ e srɛ Zoova’n, ɔ́ fɛ́ i wawɛ’n mán e, dein su fiteman nun (Lik 11:13; Rɔmfuɛ Mun 8:26). I sɔ ti’n, maan e sɔ ukalɛ ninnge sɔ’m be nun kpa aklunjuɛ su. Ndɛ nga ɔ o fluwa’n i bue blu nin nnan (14) nun’n, ɔ kwla uka amun.
17. ?Fanngan mennin yɛ Nyanndra Mun 24:16 wla e ɔ?
17 Kɛ e si kɛ e ɲin mɔ e mian naan Zoova klun w’a jɔ e wun’n, ɔ ti i cinnjin kpa ti’n, nanwlɛ, i sɔ’n fɔnvɔ e dan! Ɔ fata kɛ i sɔ’n wla e fanngan naan e mian e ɲin e nian e wun su kpa tra laa’n. Kannzɛ bɔɔ maan e fɔn sɛ o, sanngɛ ɔ fataman kɛ e yaci e ɲin mianlɛ e wun su nianlɛ nun. “Afin sran kpa’n, blɛ wie nun ɔ kwla tɔ. Sɛ ɔ tɔ kpɛ nso sɔ bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ jaso.” (Nyanndra Mun 24:16). Blɛ kwlaa nga e ayeliɛ’n jɔ Zoova klun’n i nun’n, i sɔ’n yo e bɔbɔ e fɛ. E kwla lafi su ekun kɛ Zoova klun jɔ e wun. Zoova i Lalofuɛ kun seli kɛ, kwlaa naan w’a fɛ i wun w’a man Ɲanmiɛn’n, blɛ kwlaa nga nun m’ɔ trɛli i awlɛn mɔ w’a nɔnman taa lele le mɔcuɛ kun’n, ɔ fali sika nga ɔ ɲɛnnin i’n, ɔ fa toli like kun m’ɔ kwla ukɛli i’n, ɔ fa yoli i wun mo.
18. (a) ?Ngue like yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla nian e wun su ɔ? (b) ?Fanngan mennin yɛ Zoova wla e ɔ?
18 I kwlaa yoli o, maan ɔ kpɛn e klun titi kɛ be wun su nianlɛ’n, ɔ fin be angunndan nin be awlɛn’n nun. E kwla wun i sɔ liɛ’n ndɛ nga Zezi kannin’n nun. I waan: ‘Sran kwlaa nga ɔ wun bla kun m’ɔ bu i kunndɛlɛ angunndan i awlɛn nun’n, nn w’a kunndɛ bla sɔ’n.’ (Matie 5:28; Zak 1:14, 15). Sran nga ɔ suannin i angunndan nin i awlɛn’n be sielɛ’n, ɔ́ wún i wlɛ kɛ i klɔ sran nzuɛn’n i sielɛ’n timan kekle. I sɔ’n ti’n, maan e ta nda kpa kɛ, nán sa tɛ ngunmin yɛ e su yoman ɔn, sanngɛ e su bumɛn i yolɛ’n i angunndan bɔbɔ. Sɛ angunndan tɛ wie ba e ti nun’n, maan e fuɛn i ndɛndɛ kpa. Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa naan e ɲin tran Zezi su’n, e su faman e wun wlɛmɛn i like nga e konvi kwla sɔ i’n, i yolɛ’n nun (1 Timote 6:11; 2 Timote 2:22; Ebre Mun 4:15, 16). Kɛ é mían e ɲin kpa’n, nn e su fa afɔtuɛ nga ɔ o Jue Mun 55:23 nun’n i su. Afɔtuɛ sɔ’n se kɛ: ‘Fa sa nga ɔ o ɔ su’n kwlaa wlɛ i Anannganman [Zoova, NW] sa nun, ɔ́ súan ɔ bo. Ɔ su yacimɛn i sufuɛ kpa’n lɛ maan srɛ kunmɛn i naan i wun usumɛn i.’
?Amun wla kwla kpɛn su?
• ?Wafa nɲɔn mennin yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su ɔ?
• ?E wun su nianlɛ ‘like’n kwlaa nun’n,’ i bo’n yɛle mennin?
• ?Like suanlɛ nga nun’n, e wun su nianlɛ’n i su afɔtuɛ mennin yɛ amun sieli i nzɔliɛ kpa ɔ?
• ?Ninfan yɛ be wun su nianlɛ’n bo i bo ɔ?
[Kuku, bue 14]
Wafa nga e kwla tra ndin kpa e wun su nianlɛ nun’n
• Maan e nian e wun su ninnge nga be ti kanngan bɔbɔ’n be nun.
• Maan e bu e wun su nianlɛ’n i su mmlusuɛ nga e kwla ɲɛn i andɛ nin ainman’n be angunndan.
• Maan e fa ninnge nga Ɲanmiɛn klo be’n e sie ninnge nga ɔ kpɔ be’n be osu.
• Maan e fuan angunndan tɛtɛ mun ndɛndɛ kpa.
• Maan Ɲanmiɛn ninnge mɔ be yo sran ye’n, yɛ be tran e angunndan nun ɔn.
• Ukalɛ nga Klistfuɛ nga b’a tin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n be uka e’n, maan e sɔ nun kpa.
• Maan e wanndi like kwlaa nga ɔ kwla fa e wla sa tɛ yolɛ nun’n, i ɲrun.
• Sɛ e konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n, maan e srɛ Ɲanmiɛn.