‘Maan e Min’n tin amun’
‘Maan e Min’n tin amun sran wunmuan mɔ amun nin i amun a kaci nin i kwlalɛ m’ɔ leman wunsu’n ti.’—Efɛzfuɛ Mun 6:10.
1. (a) ?Alɛ dan mennin nun yɛ sran nɲɔn be kunnin w’a di afuɛ 3.000 ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ maan Davidi kwlali ɔ?
ALƐ kunlɛ lika kun nun’n, nvle nɲɔn be alɛ kunfuɛ’m be sin jranjrannin, kpɔkun be ɲin’n wɔ su. Yɛ Filistifuɛ’m be sonja’n kun fin be afiɛn lɔ fiteli ko jrannin sonja akpasua nɲɔn’m be afiɛn’n nun ɔn. Be flɛ i Goliati, ɔ ti sran jajraja kpa yɛ ɔ ti blamiɛn. I blalɛ ng’ɔ fa kɛtɛ i wue’n su’n ti kilo ablesiɛn. I cua’n, ɔ nin i tokofi’n be nɔnnin’n timan aɔwi. Yɛ gbaflɛn kaan kun ɔ fin bue kun lɔ fiteli ko jrɛnnin i ɲrun ɔn. Be flɛ i Davidi, ɔ ti bua kankanfuɛ, kpafloko kun i ngunmin cɛ yɛ ɔ wo i sa nun ɔn. Kɛ Filisti bian jajraja’n ɔ wunnin gbaflɛn kan sɔ’n sa’n, ɔ yoli i kɛ Izraɛlifuɛ’m b’a kpɛ i nzowa sa (1 Samiɛl 17:42-44). Kɛ alɛ kunfuɛ akpasua nɲɔn’n be wunnin be’n, b’a siman sran ng’ɔ́ kwlá’n i su akplowa lele. Sanngɛ, nán cɛn kwlaa yɛ safuɲrɛn’n ɔ kwla ɔ (Akunndanfuɛ’n 9:11). Zoova fanngan nun’n, Davidi yɛ ɔ kwlali ɔ. Sa sɔ’n yoli w’a di afuɛ 3.000. Davidi bɔbɔ seli kɛ: ‘Anannganman yɛ ɔ kwla ɔ.’ Kɛ Biblu’n kán sa sɔ’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Kɛ Davidi fa kwlali Goliati yɛ kɛ ɔ kunnin i kɛ nga sa. Kpafloko nin yɔbuɛ kun yɛ ɔ fa kunnin i ɔ.’—1 Samiɛl 17:47, 50.
2. ?Alɛ wafa mennin yɛ Klistfuɛ’m be kun ɔn?
2 Klistfuɛ’m be kunman alɛ be ɲin jrɛiin su sa. Kannzɛ bɔbɔ be nin sran kwlaa be tran fɔun’n, sanngɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be nin be kpɔfuɛ wie mun mɔ be le tinmin kpa’n be kun (Rɔmfuɛ Mun 12:18). Efɛzfuɛ’m be fluwa nga Pɔlu klɛli’n i ndɛ tre kasiɛn nun’n, ɔ kannin alɛ sɔ mɔ Klistfuɛ’m be kwlaa be kun’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘Nán e nin klɔ sran yɛ e kun ɔn, sanngɛ e nin mmusu mun, nin aosin tuun nga e o nun yɛ’n i min’n i kpɛnngbɛn mun, yɛ mmusu tɛtɛ mɔ be o nglo lɔ’n yɛ e kun ɔn.’—Efɛzfuɛ Mun 6:12.
3. ?Kɛ nga Efɛzfuɛ Mun 6:10 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e ɲɛn i naan y’a kwla ɔ?
3 “Mmusu tɛtɛ” sɔ mun yɛle Satan nin mmusu mɔ be kunndɛ kɛ bé sáci e nin Ɲanmiɛn Zoova e afiɛn’n. Kɛ mɔ be wunmiɛn’n tra e liɛ’n ti’n, e kwla se kɛ e ti kɛ Davidi m’ɔ o Goliati ɲrun’n sa. Ɔ maan, sɛ Ɲanmiɛn nunman e sin’n, e su kwlaman. I sɔ’n ti’n, Pɔlu wlali e su nun kpa kɛ ‘maan e Min’n tin e sran wunmuan mɔ e nin i y’a kaci nin i kwlalɛ m’ɔ leman wunsu’n ti.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:10). Kɛ Pɔlu wieli ndɛ sɔ’n kan’n, ɔ yiyili ninnge nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun e kwla fa be’n, ɔ nin Klistfuɛ nzuɛn ng’ɔ fata kɛ e ɲɛn i naan y’a kwla’n, be nun kleli e.—Efɛzfuɛ Mun 6:11-17.
4. ?Like cinnjin nɲɔn mennin yɛ é wá kókó be su yalɛ like suanlɛ nga nun ɔn?
4 E kpɔfuɛ’n i ayeliɛ’n ɔ nin i tinmin’n be su ndɛ nga Biblu’n kan’n, amun e yiyi nun siɛn’n naan e nian. I sin’n, é yíyí ajalɛ ng’ɔ fata kɛ e fa naan y’a sasa e wun’n i nun. Sɛ e fa Zoova i ndɛ’n su’n, e kwla lafi su kpa kɛ e kpɔfuɛ’m be su kwlaman e.
E nin mmusu tɛtɛ mun yɛ e kun ɔn
5. ?Aniɛn nga i nun yɛ be klɛli Biblu’n i klikli nun’n, wafa sɛ yɛ ndɛ mma nga be kacili i Efɛzfuɛ Mun 6:12 nun kɛ ‘e kun’n,’ ɔ uka e maan e wun like nga Satan kunndɛ kɛ ɔ́ yó e’n i wlɛ ɔ?
5 Pɔlu waan e nin ‘mmusu tɛtɛ mɔ be o nglo lɔ’n yɛ e kun ɔn.’ Mmusu’m be nun tɛ kpafuɛ’n yɛle Satan m’ɔ ti ‘mmusu’m be wlengbi’n.’ (Matie 12:24-26). Aniɛn nga i nun yɛ be klɛli Biblu’n i klikli nun’n, ndɛ mma nga be kaci i kɛ “e kun’n,” yɛle asrakplo tulɛ. Laa Glɛki mɛn’n nun lɔ asrakplo tulɛ lika’m be nun’n, asrakplo tufuɛ’m be kunndɛ kɛ bé tó be wiengu i akpa naan ɔ tɔ. I sɔ kunngba’n, Satan kunndɛ kɛ ɔ́ yó naan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n e tɔ. ?Wafa sɛ yɛ ɔ kwla yo naan y’a tɔ ɔ?
6. Amun fa Biblu’n kle ajalɛ fanunfanun nga Satan kwla fa naan w’a saci e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n.
6 Satan kwla yo ninnge kɛ wuo sa, annzɛ asɔmɔli m’ɔ kpan’n sa, annzɛ bɔbɔ kɛ anzi m’ɔ kpaja’n sa (2 Korɛntfuɛ Mun 11:3, 14; 1 Piɛr 5:8). Ɔ kwla sin sran’m be lika ɔ kle e ɲrɛnnɛn, annzɛ ɔ bubu e sa sin (Sa Nglo Yilɛ 2:10). Kɛ mɔ Satan sie mɛn wunmuan’n ti’n, ɔ kwla fa mɛn’n nun ninnge mɔ be ɲin blo be su’n, ɔ sua e wun aya (2 Timote 2:26; 1 Zan 2:16; 5:19). Ɔ kwla fa angunndan nga sran’m be bu’n, annzɛ Ɲanmiɛn wun jasolɛ angunndan laka e, kɛ ng’ɔ fa lakali Ɛvu m’ɔ ɲɛnnin i’n sa.—1 Timote 2:14.
7. ?Awɛ nga mmusu’m be le i be kwlalɛ nun’n yɛle mennin? ?Yɛ ngue yɛ ɔ gua e awlɛn su nzue ɔ?
7 Kannzɛ bɔbɔ Satan nin i mmusu’m be le alɛ ninnge mun naan be tinmin’n ti dan’n, sanngɛ be le awɛ. Yɛle kɛ mmusu tɛtɛ sɔ’m be kwlá mianman e kɛ e yo ninnge nga e Si m’ɔ o nglo lɔ’n i ɲin ci be’n. Afin, wafa nga Ɲanmiɛn boli e’n ti’n, e kwla yo sa kpa’n annzɛ sa tɛ’n. Asa kusu nán e ngunmin yɛ e kun ɔn. Yɛle kɛ, ndɛ ng’ɔ yoli nanwlɛ Elize blɛ su’n, ɔ ti nanwlɛ e blɛ liɛ’n nun wie. Elize seli kɛ: “Be nga be wo e sin’n, be sɔnnin tra be sran liɛ mun.” (2 Famiɛn Mun 6:16). Biblu’n gua e awlɛn su nzue kɛ, sɛ e fa e wun man Ɲanmiɛn naan e jran kekle Satan ɲrun’n, Satan wánndi e.—Zak 4:7.
E si Satan i nzuɛn’n
8, 9. ?Sa mennin mun yɛ Satan fa yili Zɔbu su naan ɔ yaci Ɲanmiɛn sulɛ ɔ? ?Yɛ e Ɲanmiɛn ninnge’m be sacilɛ ninnge mennin mun yɛ e wun be andɛ ɔ?
8 E si Satan i nzuɛn’n, afin Biblu’n yiyi nun weiin (2 Korɛntfuɛ Mun 2:11). Kɛ ɔ fɛli i ɲin fa wɔli Zɔbu m’ɔ ti sran kpa’n, ɔ fali yalɛ yili i su. Ɔ kunnin i awlɛn su sran mun, ɔ yoli maan Zɔbu i awlofuɛ’m be tɛnndɛnnin i ɲrun, ɔ tɔli tukpaciɛ. Yɛ sran wie mun mɔ be se be wun kɛ be ti i janvuɛ’n, be tɔnnin i suɛn. Ɔ maan Zɔbu i wla boli i wun dan, kpɔkun ɔ buli i kɛ Ɲanmiɛn w’a yi i ase (Zɔb 10:1, 2). Kannzɛ bɔbɔ Satan kpɛman ɲrɛnnɛn sa sɔ’m be ba trele andɛ’n, sanngɛ sa sɔ’m be ti’n, Klistfuɛ sunman be wun di. Satan kusu kwla sin sa sɔ’m be lika yo i klun sa’n.
9 Blɛ kasiɛn nga nun’n, ninnge nga be kwla saci e Ɲanmiɛn ninnge mun’n b’a tru lika’n nun kpa. Mɛn’n nga e o nun yɛ’n, aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n w’a yo cinnjin w’a tra Ɲanmiɛn ninnge mun. Aladio, annzɛ televiziɔn nin zronali’m be nun’n, be kan bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n be ndɛ titi kɛ i yɛ ɔ man aklunjuɛ’n niɔn, naan ɲrɛnnɛn nunman nun. Kpɔkun sran sunman b’a ‘klo mɛn dilɛ b’a tra Ɲanmiɛn.’ (2 Timote 3:1-5). Sɛ y’a ‘jranman Klist sulafilɛ ndɛ’n su’n,’ ninnge wafa sɔ’m be kwla saci e Ɲanmiɛn ninnge mun.—Zid 3.
10-12. (a) ?Ndɛ mennin yɛ Zezi fa awie guafuɛ’n i su ɲanndra’n kan kle e ɔ? (b) Wafa nga e Ɲanmiɛn ninnge’m be kwla saci’n, amun fa sunnzun ase kun be yiyi nun.
10 Like kun nga Satan fa tra sran mun kpa’n yɛle kɛ, ɔ yo maan e fa mɛn dilɛ’n ɔ nin i aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n e cici e ti mlɔnmlɔn. Awie guafuɛ’n i su ɲanndra nga Zezi buli nun’n, ɔ seli kɛ wie liɛ’n, ‘mɛn’n nun ninnge’n i ngokoɛ’n nin aɲanbeun’n i klolɛ’n ɔ tra Ɲanmiɛn ndɛ’n.’ (Matie 13:18, 22). Glɛki aniɛn’n nun ndɛ nga be kaci i kɛ “ɔ tra,” i bo’n yɛle kɛ “ɔ miɛn i kɔmin.”
11 Bo’n nun lɔ waka kun wie o lɛ’n, be flɛ i jango. I liɛ’n, waka uflɛ’m be wun yɛ ɔ ɲin ɔn. Kɛ ɔ́ ɲín kɔ́’n, nn blɛblɛblɛ i olui’m bé bó sín yía waka nga i wun yɛ ɔ fifili’n. Yɛ kɛ i olui’m bé sɔ́n mɔ bé yó dan’n, nn bé mían waka’n. Jango’n i olui kpanngban sɔ’m be nɔnnɔn waka’n i bo nzue’n, ɔ maan kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ kun waka sɔ’n.
12 I sɔ kunngba’n, mɛn’n nun ninnge’n i ngokoɛ’n nin aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n, ɔ nin mɛn nun pɔɔ tranlɛ’n i kunndɛlɛ’n, be fa e blɛ’n kpɔkun be cuɛn e nun wunmiɛn’n i blɛblɛblɛ. Kɛ e angunndan ko tran mɛn’n nun ninnge sɔ’m be su’n, nn wie liɛ’n e ɲin su kpa e bɔbɔ e Biblu’n nun like suanlɛ’n su. Kpɔkun, aɲia mun mɔ be bo lɔ yɛ e ɲan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ e di’n, nn e su kpɛ be nun cɛn’n wie. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, nn aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n b’a yo cinnjin b’a tra Ɲanmiɛn liɛ mun e ɲrun siɛn’n. I gualɛ’n ng’ɔ́ gúa’n yɛle kɛ, e tralɛ’n timan kekle Satan sa nun kun.
Maan e jran kekle kpa
13, 14. ?Kɛ Satan kle e yalɛ’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a jran kekle i ɲrun ɔn?
13 Pɔlu wlali i niaan Klistfuɛ’m be su nun kpa kɛ be ‘jran mmusu’m be si Satan m’ɔ kpɛ be gblɛ’n i ɲrun.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:11). Ɔ ti su kɛ e kwlá nunnunman Satan nin i mmusu mun. Afin Ɲanmiɛn fɛli i sɔ junman’n wlali Zezi Klist sa nun (Sa Nglo Yilɛ 20:1, 2). Sanngɛ ka naan b’a nunnun Satan’n, ɔ fata kɛ e “jran kekle” naan i ta mma’m b’a kunman e.
14 Akoto Piɛli kannin Satan i ɲrun m’ɔ fata kɛ e jran kekle’n i ndɛ wie. Ɔ seli kɛ: ‘An sasa amun wun, an niannian! Afin mmusu’m be si Satan m’ɔ ti amun kpɔfuɛ’n, ɔ ti kɛ asɔmɔli m’ɔ wlanwlan ɔ kpan kunndɛ nnɛn’n sa. Nán an lo amun wun mɛn i, an jran kekle Ɲanmiɛn su mɔ an lafi’n ti. Afin an si kɛ amun niaan nga be o mɛn’n nun’n be kwlaa, be wun ɲrɛnnɛn kunngba sɔ’n wie.’ (1 Piɛr 5:8, 9). Dɔ nga su’n, kɛ Satan yó kɛ asɔmɔli m’ɔ kpan kunndɛ nnɛn sa’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e niaan Klistfuɛ’m be suan e bo naan y’a kwla jran kekle.
15, 16. Amun fa Biblu’n nun sa kun be kle wafa nga ukalɛ m’ɔ fin e niaan Klistfuɛ mun’n, ɔ kwla yo naan y’a jran kekle’n.
15 Sran ble mɛn’n nun wa’n, kɛ asɔmɔli’n ko kpan’n, flete nga be wo i wun koko lɛ’n be bo sanndi be kunndɛ fiawlɛ ndɛndɛ kpa. Sanngɛ sui’m be liɛ’n, be bo nɲrele be fɔ be nuan. Fluwa kun (Elephants—Gentle Giants of Africa and Asia) waan: “Sui’m be nɲrele mɔ be bo be fɔ be nuan sɔ’n, ɔ ti be wun sasalɛ ayeliɛ. Kɛ be yo sɔ’n, be nun sui ɲin’m be jranjran be kpɛ be ɲin be nian sa ng’ɔ su ba’n. Kpɔkun be mma’m be fia be nɲrele’n i afiɛn lɔ.” Kɛ asɔmɔli’n wun be kɛ ngalɛ’n sa’n, ɔ boman wɛ wunngeman be wun lɔ naan se kɛ ɔ́ trá sui ba mun.
16 I sɔ kunngba’n, kɛ Satan nin i mmusu’m be wla e srɛ’n, ɔ fata kɛ e bo e nuan tɔlɛ, e fa e wun mantan e niaan nga Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nun b’a tin kpa’n. Pɔlu bɔbɔ seli kɛ i nun mɔ be wlɛli i bisua Rɔmu lɔ’n, i niaan wie’m be ‘ukɛli i dan kpa.’ (Kolɔsfuɛ Mun 4:10, 11). Glɛki aniɛn’n nun ndɛ mma nga be kaci i kɛ ‘ukalɛ dan kpa’n,’ ɔ fite Biblu’n nun kpɛ kunngba cɛ. Fluwa kun waan “ndɛ mma sɔ’n i bo’n ɔ fin ayre mɔ be fa yo sran mɔ maan i wun jɔ i fɔun’n.” Kɛ ɲanngo mɔ be fa kpakpa be kplo’n i lika ng’ɔ yo be ya’n su mɔ be wun jɔ be fɔuun sa’n, ukalɛ nga e niaan nga b’a tin Zoova sulɛ nun’n be uka e’n, ɔ kwla yo maan sa ng’ɔ wo e su’n i ya’n kan ase.
17. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a su Ɲanmiɛn nanwlɛ’n nun titi ɔ?
17 Fanngan nga andɛ e niaan Klistfuɛ’m be man e’n, ɔ kwla man e wunmiɛn naan y’a su Ɲanmiɛn nanwlɛ’n nun titi. I lɛ nun’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be uka e kpa liɛ su (Zak 5:13-15). Ukalɛ sɔ’n i wie ekun fin Biblu’n nun kannganlɛ titi’n, ɔ nin aɲia kanngan nin aɲia dandan’m be bo kɔlɛ’n. E nin Ɲanmiɛn e afiɛn mantanlɛ’n, ɔ uka e wie naan y’a su i nanwlɛ’n nun titi. I sɔ’n ti’n, sɛ é dí like o, sɛ é nɔ́n nzue annzɛ nzan o, sɛ é yó like wie o, ɔ fata kɛ e yo i kwlaa sɔ’n i nuan su naan Ɲanmiɛn ɲan ɲrun.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 10:31). Nanwlɛ, Zoova mɔ e lafi i su e srɛ i’n, ɔ kwla uka e kpa wie naan titi y’a yo ninnge ng’ɔ jɔ i klun’n.—Jue Mun 37:5.
18. ?Sɛ sa’m be tɔ e su naan e kpɔnzɔ bɔbɔ’n, ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sa sin bubu e ɔ?
18 Wie liɛ’n, kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun y’a kpɔnzɔ’n, i sɔ’n nun yɛ Satan fɛ i sa kan e ɔ. Nnɛn ng’ɔ timan juejue’n yɛ asɔmɔli’n trɛ i ɔ. Awlo nun ndɛ mun, annzɛ sika ndɛ’n, annzɛ kusu tukpaciɛ’n, be kwla yo maan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun e kpɔnzɔ. Sanngɛ nán maan e sa sin bubu e sa ng’ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun’n i yolɛ’n nun. Pɔlu seli kɛ: ‘Kɛ n leman wunmiɛn’n, i li bɔɔ yɛ n ɲan wunmiɛn’n niɔn.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 12:10; Galasifuɛ Mun 6:9; 2 Tɛsalonikfuɛ Mun 3:13). ?Yɛle kɛ mennin sa? Yɛle kɛ, sɛ e kpɛ e ɲin Zoova wun lɔ kɛ ɔ man e wunmiɛn’n, ɔ́ fɛ́ i fanngan’n wlá e nun. Kwlalɛ nga Davidi fa kwlali Goliati m’ɔ kunnin i’n, ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn mɛn i nvlefuɛ’m be fanngan. E blɛ liɛ’n nun Zoova i Lalofuɛ’m be kwla di i nanwlɛ kɛ blɛ kekle nun’n, Ɲanmiɛn mannin be wunmiɛn.—Daniɛl 10:19.
19. Amun fa sunnzun ase kun kle wafa nga Zoova mɛn i sufuɛ’m be fanngan’n.
19 Kɛ sran kun nin i yi’n bé kán wafa nga Ɲanmiɛn suannin be bo’n i ndɛ’n, be seli kɛ: “Kɛ afuɛ’m bé sín’n, e wunnin kɛ Zoova yrali e su kpa. Kpɔkun e sili sran kpanngban kpa mɔ be leman be wunsu’n. Zoova mannin e fanngan wie kusu maan e kwla jrannin sa kekle’m be ɲrun. Kɛ Zɔbu liɛ’n sa’n, nán cɛn ngba yɛ e wun sa nga be tɔ e su’n be bo ɔ. Sanngɛ e si kɛ Zoova o lɛ naan ɔ uka e titi.”
20. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kle kɛ Zoova suɛn i sufuɛ’m be bo titi ɔ?
20 Zoova i sa’n timan tika m’ɔ kwlá mɛnmɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be fanngan ɔn (Ezai 59:1). Jue tofuɛ Davidi seli kɛ: ‘Be kwlaa nga be tɔ’n, Anannganman suan be bo. Be kwlaa nga b’a cia’n, ɔ tinngɛ be.’ (Jue Mun 145:14). Nanwlɛ, e Si m’ɔ o nglo lɔ’n, ‘cɛn kwlaa ɔ de e, ɔ nian e lika,’ ɔ man e like ng’ɔ ju e’n.—Jue Mun 68:19.
Maan e ‘fa Ɲanmiɛn i alɛ ninnge’n kwlaa wla e wun’
21. ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu kleli kɛ ɔ ti cinnjin man e kɛ e wla Ɲanmiɛn i alɛ ninnge mun ɔn?
21 E wunnin ajalɛ wie mun mɔ Satan fa kle e ɲrɛnnɛn’n, kpɔkun e wunnin kɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e jran kekle i ɲrun wie. Siɛn’n, ɔ ti cinnjin kpa man e wie kɛ e si like nga e ko fa naan y’a sasa e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n. Kɛ ɔ ko yo naan y’a jran kekle Satan i gblɛ ninnge yolɛ’n be ɲrun’n, naan y’a fite nun alɛ nga mmusu tɛtɛ’m be nin e kun’n i nun’n, Pɔlu kannin like kun m’ɔ ti cinnjin kpa’n i ndɛ kpɛ nɲɔn Efɛzfuɛ’m be fluwa’n nun. Ɔ seli kɛ: ‘Kɛ ɔ ko yo naan amun a kwla jran mmusu’m be si Satan m’ɔ kpɛ amun gblɛ’n i ɲrun’n ti’n, an fa Ɲanmiɛn i alɛ ninnge’n kwlaa wla amun wun naan sɛ lika’n yo tɛ’n amun a kwla kpli amun ti, yɛ kɛ an kwla be kwlaa’n, amún jrán kekle.’—Efɛzfuɛ Mun 6:11, 13.
22, 23. (a) ?Ɲanmiɛn i alɛ ninnge’m be wie yɛle mennin? (b) ?Ngue yɛ é wá kókó su yalɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?
22 Nanwlɛ, ɔ fata kɛ e ‘fa Ɲanmiɛn i alɛ ninnge’n kwlaa.’ I nun mɔ Pɔlu klɛ́ Efɛzfuɛ’m be fluwa’n, nn b’a wlɛ i bisua. Ɔ maan, ɔ kwla wunnin kɛ sonja ng’ɔ niɛn i su’n, ɔ wlɛ i alɛ ninnge’n kwlaa. Sanngɛ Ɲanmiɛn yɛ maan Pɔlu kannin Ɲanmiɛn i alɛ ninnge mɔ be ti cinnjin kpa kɛ Zoova i sufuɛ’m be kwlaa be wla’n, i ndɛ ɔ.
23 Ɲanmiɛn i alɛ ninnge sɔ’m be wie yɛle nzuɛn kpa m’ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be ɲɛn i’n, ɔ nin ninnge nga Zoova fa nian e lika i ninnge’m be nun’n. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ nun’n, é wá kán Ɲanmiɛn i alɛ ninnge sɔ’m be ndɛ kunngunngun. I sɔ’n úka e naan y’a wun e wun wlawlalɛ nga e ko wlawla naan y’a kun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun alɛ’n. Like suanlɛ kunngba sɔ’n nun’n, é wún wafa nga Zezi i ajalɛ kpa’n ɔ kwla uka e naan y’a jran kekle mmusu’m be si Satan i ɲrun’n.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Alɛ mennin yɛ Klistfuɛ’m be kwlaa be kun ɔn?
• Amun kan Satan i ayeliɛ’n be nun wie’m be ndɛ.
• ?Wafa sɛ yɛ ukalɛ m’ɔ fin e wiengu Klistfuɛ mun’n, ɔ kwla man e wunmiɛn ɔn?
• ?Sran mennin i fanngan’n su yɛ ɔ fata kɛ e lafi ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?