Zoova ti e “sasafuɛ”

‘Zoova úka be, ɔ́ dé be.’—JUE. 37:40.

1, 2. ?Zoova su nanwlɛ ndɛ cinnjin benin yɛ ɔ cici e wla kpɛkun ɔ wla e fanngan ɔn?

LOLƐ’N kɛmɛn i osu kunngba’n nun. Kɛ asiɛ’n kpɛ́ i wun’n, lolɛ’n kacikaci. Sanngɛ asiɛ’n, ɔ nin wia’n be yifuɛ’n i liɛ’n, ɔ kaciman. (Mal. 3:6) Biblu’n se kɛ: ‘I liɛ’n, ɔ kpɛmɛn i wun kɛ lolɛ m’ɔ kpɛ i wun’n sa.’ (Zak 1:17) I sɔ nanwlɛ ndɛ cinnjin liɛ’n, ɔ cici e wla kpa kpɛkun ɔ wla e fanngan. I li kɛ kekle’n wo e su’n, yɛ ɔ cici e wla dan’n niɔn. ?Ngue ti ɔ?

² Kɛ nga e fa sieli i nzɔliɛ like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ nun sa’n, laa blɛ nun’n Ɲanmiɛn yoli i sufuɛ’m be “sasafuɛ.” (Jue. 70:6) Ɲanmiɛn kaciman, kpɛkun like kwlaa nga ɔ se kɛ ɔ́ yó’n saan fii ɔ́ yó. Ɔ maan andɛ i sufuɛ’m be kwla lafi su kɛ ɔ́ “úka be, ɔ́ dé be.” (Jue. 37:40) ?E blɛ liɛ nga nun’n, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn deli i sufuɛ mun ɔn? ?Wafa sɛ yɛ ɔ kwla yo i kunngba sɔ’n man e ɔ?

Ɔ deli i sufuɛ mun be kpɔfuɛ’m be sa nun

 3. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova i sran’m be kpɔfuɛ’m be su jranman jasin fɛ’n bolɛ’n niɔn?

³ Kannzɛ Satan tanndan Zoova i Lalofuɛ’m be ɲrun sɛ’n, saan Zoova kunngba cɛ m’ɔ nin sulɛ fata’n yɛ bé sú i ɔ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ: ‘Alɛ ninnge kwlaa nga be yi i kɛ bé fá kún amun’n, ɔ́ yó ngbɛn. Sɛ sran wie fa amun kɔ jɔlɛ difuɛ wie ja su’n, amun ndɛ’n tɔ́ i su, bé bú i fɔ.’ (Eza. 54:17) Ɲanmiɛn i sran’m be kpɔfuɛ’m be waan bé jrán jasin fɛ’n bolɛ’n. Sanngɛ w’a yoman ye. Maan e fa e ɲin e sie sa nɲɔn su.

4, 5. ?Wafa sɛ yɛ be tanndannin Zoova i sran’m be ɲrun afuɛ nga be flɛ i 1918 nun ɔn? ?Yɛ i bo’n guali sɛ?

⁴ Afuɛ nga be flɛ i 1918 nun’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n, be ɲrun dinfuɛ’m be yoli maan Zoova i sran’m be wunnin ɲrɛnnɛn kpa. Afin be kunndɛ kɛ bé jrán jasin fɛ’n bolɛ junman’n. Afuɛ sɔ i Mɛ anglo i cɛn ba 7 su’n, Amlɛnkɛn’m be awa’n mannin fluwa kɛ be tra J. F. Rutherford mɔ i sɔ blɛ nun’n, ɔ nian jasin fɛ’n bolɛ junman’n su’n. Awa sɔ’n mannin fluwa wie mun ekun naan aniaan wie mɔ be o kan nga anuannzɛ’n i bo bia’n wo lɔ’n, be tra be wie. I osu w’a diman anglo nɲɔn bɔbɔ, be tɔnnin aniaan bian Rutherford ɔ nin i wiengu junman difuɛ’m be suɛn kɛ be nuan w’a sɛ be wun kɛ bé yí awa’n i ase. I sɔ’n ti’n, be waan bé wlá be bisua cɛ́ kpa. ?Sanngɛ be kpɔfuɛ’m be kwla sinnin jɔlɛ difuɛ’m be sin be jrannin jasin fɛ’n bolɛ junman’n mlɔnmlɔn? Ɔ si’ɛ.

⁵ Maan e wla kpɛn kasiɛ nga Zoova boli’n su. Ɔ seli kɛ: ‘Alɛ ninnge kwlaa nga be yi i kɛ bé fá kún amun’n, ɔ́ yó ngbɛn.’ Sanngɛ sran fi w’a wunmɛn i wlɛ kpɛkun afuɛ nga be flɛ i 1919 nun’n, Marsi i le 26 su’n, kɛ aniaan bian Rutherford nin i wiengu junman difuɛ’m be dili anglo ngwlan cɛ bisua lɔ’n, be kplinnin su kɛ be tannin be ti kalɛ. Ɔ maan be yacili be nun naan sɛ ɔ yo’n nn b’a di be jɔlɛ. Afuɛ nga be flɛ i 1920 nun’n, Mɛ i le 5 su’n sa nga ti yɛ be waan bé wlá be bisua’n be wa yacili nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n aniaan’m be fali be wun wlɛli i jasin fɛ’n bolɛ junman’n i dilɛ nun kpa ekun. ?I sɔ’n i bo’n guali sɛ? Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, jasin fɛ’n bofuɛ’m be wa ukali su kpa. Zoova m’ɔ ti ‘e Sasafuɛ’n,’ yɛ maan ɔ yoli sɔ ɔ.—1 Kor. 3:7.

6, 7. (a) ?Ngue yɛ be yoli Zoova i Lalofuɛ mun Itilɛli blɛ su ɔ? ?I sɔ’n i bo’n guali sɛ? (b) ?E blɛ liɛ’n nun’n, ngue yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be su ndɛ’n kle e ɔ?

⁶ Siɛn’n maan e fa e ɲin e sie i ndɛ’n i nɲɔn su’n i su. Afuɛ nga be flɛ i 1934 nun’n, Itilɛli tali nda kɛ ɔ́ núnnún Alemaɲi lɔ Zoova i Lalofuɛ’m be ngba. I sɔ’n w’a yoman be wlanwlanlɛ ngbɛn. Afin kɛ Itilɛli kannin sɔ’n, be wa trali sran kpanngban kpa be wlali be bisua. Be kleli Zoova i Lalofuɛ akpiakpi kpanngban be ɲrɛnnɛn. Be nun kpanngban be wuli bisua nga Itilɛli kplannin fa kun sran mun’n be nun lɔ. ?Nunnunlɛ nga Itilɛli waan ɔ́ núnnún Zoova i Lalofuɛ mun sɔ’n, ɔ yoli ye? ?Ɔ kwla jrannin jasin fɛ’n bolɛ junman’n? Cɛcɛ w’a kwlá yomɛn i sɔ mlɔnmlɔn! Blɛ nga bé klé aniaan’m be yalɛ’n, be boli jasin fɛ’n nvialiɛ nun. Kɛ Itilɛli i awa nga be flɛ i Nazi’n, ɔ tɔli mɔ aniaan’m be ɲannin be ti’n, be boli jasin fɛ’n be ɔli be ɲrun. Kɛ é sé yɛ’n jasin bofuɛ nga be o Alemaɲi lɔ’n be ti sran 165.000 tra su. Kasiɛ nga Zoova m’ɔ ti ‘Sasafuɛ’n’ boli i kɛ ‘alɛ ninnge kwlaa nga be yi i kɛ bé fá kún amun’n, ɔ́ yó ngbɛn’n,’ ɔ yiɛli i nuan ekun.

⁷ E blɛ liɛ nga nun Zoova i Lalofuɛ’m be su sa’m be yi i nglo kɛ, Zoova su yacimɛn i sran’m be wunmuan’m be lɛ naan be nunnun be. (Jue. 116:15) ?Sanngɛ e tinuntinun’n, Zoova sásá e? ?Wafa sɛ yɛ Zoova sasa e, e tinuntinun ɔn?

?Ɔ sasa e ti?

8, 9. (a) ?Wafa sɛ yɛ e si kɛ sa’n kwlaa nun’n Zoova sasaman e, e tinuntinun ɔn? (b) ?Ngue yɛ ɔ nin i fata kɛ e wun i wlɛ ɔ?

⁸ E tinuntinun e si kɛ Zoova w’a seman kɛ ɔ́ sásá e sa’n kwlaa nun, naan like fi su yoman e le. Kɛ be seli Ebre gbanflɛn nsan mɔ be ti Ɲanmiɛn sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be kɛ be koto famiɛn Nɛbikadnɛzar i sika ɔkwlɛ sran’n i bo’n, b’a kplinman su. E kusu e fa ajalɛ kunngba sɔ’n wie. Gbanflɛn sɔ mɔ be sro Ɲanmiɛn’n, b’a seman be wun kɛ Zoova yó abonuan sa wie fá dé be. (An kanngan Daniɛl 3:17, 18 nun.) Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Zoova deli be sin dan’n nun. (Dan. 3:21-27) Laa Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m be blɛ su bɔbɔ’n, saan abonuan sa kunngun sa yɛ Ɲanmiɛn yoli fa deli i sufuɛ mun ɔn. Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be nun kpanngban kpa be wuli be kpɔfuɛ’m be sa nun.—Ebr. 11:35-37.

⁹ ?Yɛ andɛ li? Sɛ sa kekle wie tɔ sran kun su’n, Zoova m’ɔ ti ‘Sasafuɛ’n’ kwla de i. ?Sanngɛ kɛ sa kun tɔ’n, e kwla se kɛ Zoova yoli like nga sa annzɛ w’a yoman like nga sa? Cɛcɛ. I kusu sɛ sran kun fin sa kekle kun nun fite’n, ɔ kwla se kɛ Zoova yɛ ɔ deli i ɔ. I wiengu uflɛ leman atin seman kɛ ɔ su bua ato. Asa kusu’n, ɔ fata kɛ e wun i wlɛ kɛ Klistfuɛ nanwlɛfuɛ kpanngban be wuli ɲrɛnnɛn nga be kleli be’n, be nun kɛ Itilɛli blɛ su’n sa. Wie’m be liɛ kusu’n, sanvuɛsa wie ti’n be wuli. (Aku. 9:11) E kwla usa e wun kɛ: ‘?Zoova w’a kwlá yoman i sufuɛ kpa nga be kunnin be’n be “sasafuɛ”?’ Nɛ́n i sɔ ɔ.

10, 11. ?Wie’n i ɲrun’n, ngue ti yɛ klɔ sran kwlá yoman like fi ɔ? ?Sanngɛ Zoova liɛ’n, ngue yɛ ɔ kwla yo ɔ?

¹⁰ Maan e bu sa nga i akunndan. Wie’n i ɲrun’n, klɔ sran kwlá yoman like fi. Afin ɔ leman ‘sran kun m’ɔ su kɔman blɔlɔ’ annzɛ ndia nun le ɔ. (Jue. 89:49) ?Yɛ Zoova li? Aniaan bla kun finnin Itilɛli blɛ su ɲrɛnnɛn dan’n nun fiteli. I wla kpɛn su kɛ, kɛ i awlɛn su sran kun wuli bisua lɔ’n, mɔ i nin m’ɔ ti Zoova i Lalofuɛ’n ɔ́ fɔ́nvɔ i’n, ɔ seli i kɛ: “Sɛ ɔ ti kɛ wie’n kwla ka lɛ sa trilili’n, nn é sé kɛ ɔ le tinmin tra Ɲanmiɛn. ?Nɛ́n i ɔ?” Wie’n kusu leman tinmin traman like kwlaa be nguan manfuɛ’n. (Jue. 36:10) Be kwlaa nga be o blɔlɔ lɔ’n annzɛ ndia nun’n, Zoova wla fiman be su. Kpɛkun sɛ i blɛ ju’n, ɔ́ dé be kwlaa.—Lik 20:37, 38; Ngl. 20:11-14.

¹¹ Ka naan Zoova w’a yo sɔ’n, dɔ nga su’n i sa o i sufuɛ kpa’m be mɛn dilɛ’n nun. Siɛn’n maan e fa e ɲin e sie i wafa nga ɔ yo e “sasafuɛ” sakpa’n, i nun nsan be su.

Zoova sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun

12, 13. ?Ngue ti yɛ e wun sasalɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ ti cinnjin kpa ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova sasa e sɔ ɔ?

¹² Zoova sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. I sɔ sasalɛ’n kusu ti cinnjin trɛ i ngba. Klistfuɛ kpa mɔ e ti ti’n e wun i wlɛ kɛ like kun o lɛ’n, i cinnjin tra nguan nga e le i andɛ yɛ’n. Ninnge nga e le be’n, be nun cinnjinfuɛ’n yɛle Ɲanmiɛn mɔ e tinuntinun e nin i e afiɛn’n sɛ’n. (Jue. 25:14; 63:4) Sɛ e nin Zoova e afiɛn’n w’a yoman sɔ’n, mɛn nga e di i dɔ nga su’n, ɔ ti ngbɛn. Kpɛkun e su ɲanman e ɲrun lɔ like fi naan y’a fa e wla y’a gua su.

¹³ Ɔ yoli mɔ ukalɛ ng’ɔ nin i fata kɛ e ɲɛn i naan e nin Zoova e afiɛn’n w’a mantan kpa’n, ɔ fa mannin e ɔ. Ɔ fɛ i Ndɛ’n nin i wawɛ’n ɔ nin i anuannzɛ’n fa uka e. ?Wafa sɛ yɛ e kwla di ninnge sɔ’m be su kpa ɔ? Sɛ e mian e ɲin naan e suan i Ndɛ’n titi’n, e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ɔ nin e wla nga e fa gua i e ɲrun lɔ sa’m be su’n, bé táka kpa. (Rɔm. 15:4) Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kpa kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man e’n, i sɔ’n úka e naan y’a yoman like ng’ɔ kwla saci e nin Zoova e afiɛn’n. (Lik 11:13) Sran kpa nanwlɛfuɛ’n i akpasua’n fa Biblu’n i akua mun nin asɔnun aɲia mun ɔ nin aɲia dandan mun kle e atin. Sɛ e fɛ i sɔ atin’n su’n, é kwlá ɲán “aliɛ blɛ ng’ɔ ti i nuan su’n i su.” (Mat. 24:45) I sɔ ninnge’m be sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Kpɛkun be uka e naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n w’a mantan titi.—Zak 4:8.

14. Wafa nga Zoova sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, an fa sa kun yiyi nun.

¹⁴ Maan e wla kpɛn siɛ nin niɛn nga be wa bla’n mlinnin mɔ e kannin be ndɛ like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n i su fitilɛ nun’n, be su naan e wun wafa nga Zoova sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n. Kɛ be wa Tereza mlinnin m’ɔ dili cɛn ba nɲɔn kun’n, i nganniɛn nga bé tí’n, w’a yoman fɛ mlɔnmlɔn. Yɛle kɛ be kunnin i.a Siɛ’n seli kɛ: “N srɛli Zoova kɛ ɔ sɛsɛ i. Kɛ mɔ bé wún i ɔ w’a wu’n, ɔ fata kɛ n di i nanwlɛ kɛ i klikli nun’n, n usali min wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ Zoova w’a tɛman min srɛlɛ’n su ɔ?’ N si jrɛiin kɛ Zoova w’a seman kɛ ɔ́ yó abonuan sa fá sɛ́sɛ́ i sufuɛ mun be tinuntinun. N srɛli Ɲanmiɛn naan n wun i wlɛ. Kɛ n wunnin kɛ Zoova sasa e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, yɛle kɛ ɔ sasa e naan e nin i e afiɛn’n w’a sɛ titi’n, ɔ fɔnvɔli min. I sɔ sasalɛ wafa’n ti cinnjin trɛ i ngba. Afin sɛ cɛn wie lele é ɲán nguan’n ɔ fin i. I lɛ nun’n, Zoova sasali Tereza. Blɛ nga ɔ́ wú’n, nn ɔ te su Zoova kpa. Kɛ n wunnin i kɛ sɛ ɔ́ ɲán nguan ainman’n ɔ o Ɲanmiɛn m’ɔ klo sran’n i sa nun’n, min wla guali ase.”

Zoova suan e bo tukpacɛ blɛ nun

15. ?Kɛ tukpacɛ’n tín e su kpa’n, wafa sɛ yɛ Zoova uka e ɔ?

¹⁵ ‘Sɛ tukpacɛ’n kle e yalɛ naan e kwlaman jaso’n,’ Zoova kwla suan e bo kɛ ng’ɔ fa suannin Davidi bo’n sa. (Jue. 41:4) Kannzɛ bɔbɔ e blɛ liɛ’n su Zoova yoman abonuan sa fa deman e’n, sanngɛ ɔ uka e. ?Wafa sɛ yɛ ɔ uka e sɔ ɔ? Mmla nga be o i Ndɛ’n nun’n be kwla uka e naan y’a fa ajalɛ kpa are yolɛ nin ninnge uflɛ wie’m be nun. (Nya. 2:6) Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin Réveillez-vous ! be kwla kan e tukpacɛ’n i ndɛ. Be kwla uka e naan y’a fa ajalɛ kpakpa wie mun. Zoova fɛ i wawɛ’n mɔ maan ‘ɔ kwla like kwlaa yo’n,’ ɔ man e. Wawɛ sɔ’n uka e naan y’a kwla jran kekle sa nga be tɔ e su’n be ɲrun. Kpɛkun kannzɛ sa sɔ’n ti sɛ ti sɛ’n, ɔ uka e naan y’a kwla jrɛn i ɲrun kekle. (2 Kor. 4:7) Ukalɛ sɔ’n ti maan e su faman e akunndan’n kwlakwla e guaman e tukpacɛ’n su, naan y’a yaci Ɲanmiɛn ninnge’m be lɛ.

16. ?Ngue yɛ aniaan bian kun yoli naan w’a kwla jran i tukpacɛ’n i ɲrun kekle ɔ?

¹⁶ Maan e fa aniaan gbanflɛn nga e kɛnnin i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n i su fitilɛ’n nun’n, i ndɛ’n naan e nian. Afuɛ nga be flɛ 1998 nun’n, be wunnin kɛ ɔ le tukpacɛ wie mɔ be flɛ i blɔfuɛ nun kɛ SLA. Tukpacɛ sɔ’n yoli maan ɔ yoli bubuwafuɛ mlɔnmlɔnmlɔn.b ?Ngue yɛ aniaan’n yoli naan w’a jrɛn i tukpacɛ’n i ɲrun kekle ɔ? I waan: “Kɛ n wunnin i kɛ saan ń wú naan m’an fin tukpacɛ sɔ nun m’an fite’n, blɛ wie’n ɔ yo min ya kpɛkun min akunndan’n sanngan. Sanngɛ blɛ kwlaa nga min akunndan’n sanngan’n, n srɛ Zoova kɛ ɔ man min like nsan. Yɛle kɛ maan min wla’n gua ase, kpɛkun maan n tra min awlɛn, yɛ maan n jran kekle. N wunnin kɛ Zoova tɛli min srɛlɛ sɔ’m be su. Kɛ min wla’n gua ase’n, n kwla bu ninnge nga be fɔnvɔ min’n be akunndan. Ninnge sɔ’m be wie yɛle wafa nga mɛn klanman’n nun’n, ń kwlá nánti mɔ ń dí aliɛ fɛfɛ mun’n. I wie ekun yɛle wafa nga e nin min osufuɛ mun é kwlá íjɔ ekun’n. Min awlɛn tralɛ’n kusu uka min naan tukpacɛ’n i sin ɲrɛnnɛn’m b’a sɔn min nun. Kekle jranlɛ’n uka min naan m’an lafi Ɲanmiɛn su titi. Ɔ uka min kusu naan like uflɛ w’a sinman e nin Zoova e afiɛn sɛlɛ’n i ɲrun. N kwla se kɛ e nin Davidi e ti kun. Yɛle kɛ n wun kɛ Zoova suannin min bo tukpacɛ blɛ nun.”—Eza. 35:5, 6.

Zoova nian e lika

17. ?Ngue nda yɛ Zoova tali ɔ? ?Nda sɔ’n i bo’n yɛle benin?

¹⁷ Zoova tali nda kɛ ɔ́ nían e lika. (An kanngan Matie 6:33, 34 nin Ebre Mun 13:5, 6 nun.) I sɔ m’ɔ kannin’n, nɛ́n i bo’n yɛle kɛ ɔ́ yó abonuan sa wie naan é ɲán ninnge nga be mian e sa’n. Annzɛ kɛ ɔ seli sɔ’n ti’n, é sé kɛ e diman junman. (2 Tɛs. 3:10) Kasiɛ sɔ’n i bo’n yɛle kɛ, sɛ e dun mmua e fa e wun e man Ɲanmiɛn naan ɔ sie e’n, naan e di junman’n, e kwla lafi su kɛ Zoova úka e naan y’a ɲan ninnge nga be mian e sa’n. (1 Tɛs. 4:11, 12; 1 Tim. 5:8) Wafa ng’ɔ kwla fa ninnge nga be mian e sa’n man e’n, wie liɛ’n e lafiman su sɔ kaan sa. Yɛle kɛ ɔ kwla yo naan e wiengu Ɲanmiɛn sufuɛ wie uka e annzɛ ɔ man e junman.

18. Like ng’ɔ kle kɛ sɛ e sa mian like kun wun’n e kwla ɲɛn i’n, an fa sa kun yiyi nun.

¹⁸ Bla mɔ i kunngba yɛ ɔ tɛ i wa’n, mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɔ’n nun’n, maan e bu i akunndan e nian. Kɛ ɔ nin i wa bla’n be tuli ajalɛ be ɔli lika uflɛ’n, ɔ miannin junman dilɛ wun. Ɔ se kɛ: “N bo jasin fɛ’n nglɛmun kpɛkun nnɔsua wia nun’n n kɔ junman kunndɛlɛ. Ɔ te o min klun kɛ le kun’n, n wɔli butiki kun nun kɛ ń kó tó nɔnnɔn. N jrannin lɛ n niannin ninnge mma nin tomati mun siin, sanngɛ m’an kwlá toman wie. Afin n sika’n junman be tolɛ. Min akunndan ng’ɔ sanngannin’n, kɛ be wuli min lele’n ɔ nin a sannganman sɔ le. Cɛn sɔ nun’n, kɛ n fin butiki nun lɔ mɔ n juli min awlo lɛ’n, ń nían min sua’n i sin lɛ’n bajɛ kpanngban wie’m be o lɛ. Be diman ninnge mma wafawafa nin tomati’m be yalɛ bajɛ sɔ’m be nun. Ninnge nga be o nun’n be ju e dilɛ anglo kpanngban. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, sunlɛ bɔɔ cɛ yɛ n sunnin ɔn. Kpɛkun n lali Zoova i ase.” Kasiɛn nun’n aniaan bla’n w’a tili i kɛ aniaan bian kun m’ɔ o be asɔnun’n nun’n, yɛ ɔ mannin be ninnge sɔ mun ɔn. Ɔ di ninnge mma nin ninnge uflɛ’m be fie. Kɛ ɔ cɛli kan’n, aniaan bla’n wa klɛli fluwa ko mannin aniaan sɔ’n. Ɔ seli i kɛ: “N lali ɔ ase dan cɛn sɔ nun. Sanngɛ n lali Zoova i ase wie. Afin ɔ klun ufue’n maan n wla kpɛnnin su kɛ Zoova klo min.”—Nya. 19:17.

19. ?Ɲrɛnnɛn dan’n nun’n, ngue yɛ Zoova i sufuɛ’m bé kwlá láfi su ɔ? ?Ngue yɛ ɔ nin i fata kɛ e ta nda kɛ é yó i dɔ nga su ɔ?

¹⁹ Ninnge nga Zoova yoli be laa’n, ɔ nin e blɛ liɛ’n su be ti’n, e kwla lafi su kɛ ɔ ti e sasafuɛ. Ɔ cɛ kaan ɲrɛnnɛn dan’n wá tɔ́ Satan i mɛn’n su. I blɛ sɔ nun’n, e sa wá mían ukalɛ m’ɔ fin Zoova’n i wun. Sanngɛ Zoova i sufuɛ’m be liɛ’n, bé kwlá fá be wla gúɛ i su. Ɔ maan bé kwlá jáso jrán, bé mán be ti’n su, afin be su wa ɲan be ti. (Lik 21:28) Sanngɛ dɔ nga su’n, kannzɛ ɲrɛnnɛn ng’ɔ tɔ e su’n ti sɛ ti sɛ’n, maan e ta nda kɛ é fá e wla’n é gúa Zoova su. Yɛ maan e lafi su kpa kɛ Ɲanmiɛn m’ɔ kaciman’n ti e “sasafuɛ” sakpa.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Wafa sɛ yɛ Zoova kwla sasa be nga be kunnin be’n niɔn?

• ?Ngue ti yɛ e wun sasalɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n ti cinnjin kpa ɔ?

• ?Kɛ Zoova tali nda kɛ ɔ́ nían e lika’n, i bo’n yɛle benin?

[Foto, bue 14]

Afuɛ nga be flɛ i 1918 nun’n, be wlali aniaan bian Rutherford nin i wiengu’m be bisua. Kasiɛn su’n be wa yacili be nun, b’a seman kɛ be ti sa tɛ yofuɛ kun.

[Foto, bue 16]

‘Tukpacɛ blɛ nun’n,’ Zoova kwla suan e bo.