LIKE SUANLƐ 8
?Blɛ kekle nun’n é yó sɛ naan y’a di aklunjuɛ titi?
“Min niaan mun, kɛ sa fanunfanun tɔ amun su’n, maan amun klun jɔ.”—ZAK. 1:2.
JUE 111 E aklunjuɛ’n i bo’n
I SU FITILƐa
1-2. ?Kɛ nga Matie 5:11 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu sa nga be tɔ e su’n niɔn?
ZEZI seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ bé wá dí aklunjuɛ. Sanngɛ ɔ seli be kɛ sa fanunfanun wá tɔ́ be su wie. (Mat. 10:22, 23; Lik. 6:20-23) Kɛ e ti Klisi i sɔnnzɔnfuɛ’n i sɔ’n yo e fɛ. Sanngɛ ɔ ju wie’n e osufuɛ’m be tanndan e ɲrun, annzɛ mɛn siefuɛ’m be kle e yalɛ. Kpɛkun e wiengu junman difuɛ mun annzɛ e wiengu suklu ba’m be mian e kɛ e yo like wie m’ɔ timan kpa-ɔ. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n e kwla koko.
2 Kɛ be se kɛ, kɛ be kle sran kun yalɛ’n ɔ kwla di aklunjuɛ’n sran kpanngban be wunmɛn i sɔ liɛ’n i wlɛ. Sanngɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle kɛ i sɔ’n kwla yo ye. I wie yɛle kɛ Zaki seli kɛ, kɛ sa’m be tɔ e su’n, nán e wla bo e wun, sanngɛ maan e klun jɔ. (Zak. 1:2, 12) Zezi seli kɛ kannzɛ be kle e yalɛ bɔbɔ’n, sanngɛ e kwla di aklunjuɛ. (An kanngan Matie 5:11 nun.) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla di aklunjuɛ blɛ kekle nun-ɔn? Maan e fa e ɲin e sie fluwa nga Zaki klɛli ko mannin Klisifuɛ klikli mun’n i su naan e wun wafa nga i sɔ’n kwla yo ye’n. Sanngɛ maan e dun mmua e kan sa nga be tɔli Klisifuɛ sɔ’m be su’n, i ndɛ.
?SA BENIN WIE MUN YƐ BE TƆLI KLISIFUƐ KLIKLI’M BE SU-Ɔ?
3. ?Kɛ Zezi i niaan bian Zaki kacili i sɔnnzɔnfuɛ’n, ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ?
3 Kɛ Zezi i niaan bian Zaki kacili i sɔnnzɔnfuɛ’n w’a cɛman be kleli Klisifuɛ nga be o Zerizalɛmun lɔ’n be yalɛ. (Yol. 1:14; 5:17, 18) Kɛ be kunnin Etiɛnin’n, Klisifuɛ kpanngban kpa be tuli Zerizalɛmun lɛ, “be bo sanndili Zide mɛn’n nin Samari mɛn’n nun.” Asa’n be ɔli lele be juli Sipri nin Antiɔsu. (Yol. 7:58–8:1; 11:19) E si kɛ blɛ sɔ’n nun’n, sa fanunfanun tɔli Klisifuɛ sɔ’m be su. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, lika kwlaa nga be ɔli lɛ’n be boli jasin fɛ’n i juejue su. Kpɛkun be takali asɔnun bo kpanngban. (1 Piɛ. 1:1) Sanngɛ sa kekle wie’m be wa tɔli be su ekun.
4. ?Sa uflɛ benin wie mun yɛ be tɔli Klisifuɛ klikli’m be su-ɔ?
4 Sa fanunfanun tɔli Klisifuɛ klikli’m be su. I wie yɛle kɛ afuɛ 50 nun’n mɛn siefuɛ Klodu seli Zifu’m be kwlaa kɛ be jaso Rɔmun nvle’n nun. Ɔ maan Zifu kwlaa nga be kacili Klisifuɛ’m be jasoli be awlo’m be nun be ɔli lika uflɛ. (Yol. 18:1-3) Asa’n afuɛ 61 nun’n, akoto Pɔlu klɛli i kɛ be kpɛli Klisifuɛ wie’m be nzowa nzra nun, be wlali be bisua kpɛkun be wuali be bo ninnge mun. (Ebr. 10:32-34) Asa ekun’n, wie’m be ti tukpacifuɛ yɛ wie’m be ti yalɛfuɛ.—Rɔm. 15:26; Fp. 2:25-27.
5. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su-ɔ?
5 Zaki klɛli i fluwa’n ka naan afuɛ 62 w’a ju. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ si kɛ sa kekle fanunfanun tɔli i niaan Klisifuɛ’m be su. Zoova maan Zaki klɛli Klisifuɛ sɔ’m be fluwa naan ɔ́ kán like nga be kwla yo naan blɛ kekle nun’n b’a kwla di aklunjuɛ’n i ndɛ klé be. Siɛn’n, é wá fá e ɲin é síe i ndɛ wie m’ɔ kannin be’n be su. Kpɛkun é tɛ́ kosan nga’m be su: ?Aklunjuɛ nga Zaki kɛnnin i ndɛ’n yɛle benin? ?Ngue yɛ ɔ kwla yo naan Klisifuɛ kun w’a diman aklunjuɛ kun-ɔn? ?Wafa sɛ yɛ ngwlɛlɛ’n ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n, nin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n, ɔ nin yakpa yolɛ’n, be kwla uka e naan y’a di aklunjuɛ titi blɛ kekle nun-ɔn?
?NGUE YƐ Ɔ KWLA YO MAAN KLISIFUƐ KUN DI AKLUNJUƐ-Ɔ?
6. ?Kɛ nga Liki 6:22, 23 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ blɛ kekle nun’n Klisifuɛ kun kwla di aklunjuɛ-ɔ?
6 Sran sunman be bu i kɛ, sɛ sran kun ti juejue, annzɛ ɔ le sika kaka annzɛ kusu i awlo nun jɔ’n yɛ ɔ kwla di aklunjuɛ-ɔ. Sanngɛ aklunjuɛ nga Zaki kɛn i ndɛ’n yɛle aklunjuɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan klɔ sran di’n. Kannzɛ sran kun i su sa’n ti sɛ ti sɛ’n, sanngɛ ɔ kwla di aklunjuɛ sɔ’n. (Gal. 5:22) Sɛ Klisifuɛ kun nanti Zezi i ajalɛ’n su naan ɔ wun i wlɛ weiin kɛ Zoova i klun jɔ i wun’n, ɔ kwla di aklunjuɛ. (An kanngan Liki 6:22, 23 nun; Kol. 1:10, 11) E kwla fa aklunjuɛ nga Klisifuɛ’m be di’n e sunnzun kannin’n i juelɛ’n. Kɛ be sɔ kannin’n i nuan’n, i vɛli’n ti’n kannzɛ aunmuan fita-o, annzɛ nzue tɔ-o, ɔ nuanman. I wafa kunngba’n kannzɛ sa nga be o Klisifuɛ kun su be ti sɛ ti sɛ’n sanngɛ ɔ kwla di aklunjuɛ titi. I wie yɛle kɛ kannzɛ e kwlaman nun-o annzɛ e leman sika kaka-o, sanngɛ e kwla di aklunjuɛ. Kpɛkun kannzɛ sran mun nin e osufuɛ’m be yo e finfin’n yɛ be tanndan e ɲrun bɔbɔ’n, sanngɛ e kwla di aklunjuɛ wie. I kpa bɔbɔ’n, blɛ kwlaa nga sran’m be waan bé yó naan y’a diman aklunjuɛ kun’n, blɛ sɔ’n nun’n yɛ e klun jɔ́ kpa-ɔ. Asa ekun’n, kɛ Ɲanmiɛn su mɔ e lafi’n ti’n sa’m be tɔ e su’n, i sɔ’n kle kɛ e ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ sakpa. (Mat. 10:22; 24:9; Zan 15:20) I sɔ’n ti’n, Zaki seli kɛ: “Min niaan mun, kɛ sa fanunfanun tɔ amun su’n, maan amun klun jɔ.”—Zak. 1:2.
7-8. ?Ngue ti yɛ kɛ sa’m be tɔ e su’n e lafi Ɲanmiɛn su kpa tra laa’n niɔn?
7 Zaki kannin like nga ti yɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be jran sa kwlaa ng’ɔ tɔ be su’n be ɲrun kekle’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Sɛ Ɲanmiɛn su mɔ amun lafi’n ti’n, be sa amun nian naan amun sa sin bubuman amun’n, i sɔ’n yó maan amún káci sran m’ɔ trɛ i awlɛn-ɔn.” (Zak. 1:3) E kwla fa sa nga be tɔ e su’n, e sunnzun sin nga blalɛ bofuɛ’m be fa di junman’n. Kɛ be fa blalɛ’n be wlɛ i sin nun mɔ be yi be wlɛ i nzue nun’n, ɔ yo kekleke kpa ekun. I wafa kunngba’n, kɛ sa’m be tɔ e su mɔ e jran be ɲrun kekle’n, e lafi Ɲanmiɛn su kpa tra laa’n. I sɔ’n ti’n, Zaki seli kɛ: “Sɛ an tra amun awlɛn lele guɛ i ti nin i bo’n, i sɔ’n úka amun. Ɔ maan amún yó sran kpa, yɛ sa tɛ kaan sa su tranman amun wun.” (Zak. 1:4) Kɛ e sie i nzɔliɛ kɛ kɛ sa’m be tɔ e su’n e lafi Ɲanmiɛn su kpa tra laa’n, i sɔ’n yo maan e jran kekle kpɛkun e di aklunjuɛ.
8 Sanngɛ Zaki kannin ninnge nga be kwla yo naan y’a diman aklunjuɛ kun’n be nun wie’m be ndɛ. ?Ninnge sɔ mun yɛle benin? ?Wafa sɛ yɛ e kwla jran be ɲrun kekle-ɔ?
?NGUE YƐ E KWLA YO NAAN Y’A DI AKLUNJUƐ TITI-Ɔ?
9. ?Ngue ti yɛ ɔ ju wie’n e kunndɛ kɛ Zoova man e ngwlɛlɛ-ɔ?
9 Like ng’ɔ kwla yo naan y’a diman aklunjuɛ kun’n: Kɛ e siman like ng’ɔ fata kɛ e yo’n. Kɛ sa’m be o e su’n, e kunndɛ kɛ Zoova uka naan e fa ajalɛ nga bé jɔ́ i klun’n, mɔ e niaan’m bé ɲán su ye’n, mɔ be kwla uka e naan y’a su i kpa titi’n. (Zer. 10:23) Asa ekun’n, kɛ sran’m be tanndan e ɲrun’n e kunndɛ kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ naan y’a si like nga é yó’n annzɛ y’a si ndɛ nga é kán kle be’n. Sanngɛ sɛ blɛ kekle sɔ’m be nun’n, e siman like trele ng’ɔ fata kɛ e yo’n, e kwla koko kpɛkun e su diman aklunjuɛ kun.
10. ?Sɛ e kunndɛ kɛ Zoova man e ngwlɛlɛ’n ngue yɛ Zaki 1:5 se e kɛ e yo-ɔ?
10 Like nga e kwla yo naan y’a di aklunjuɛ titi’n: Maan e se Zoova kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ. Sɛ sa’m be o e su naan e kunndɛ kɛ é dí aklunjuɛ’n, ɔ fata kɛ e srɛ Zoova naan ɔ man e ngwlɛlɛ naan e fa ajalɛ kpa. (An kanngan Zaki 1:5 nun.) ?Yɛ sɛ e srɛ Zoova naan ɔ kaman lɛ tɛman e su nin, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Zaki seli kɛ ɔ fata kɛ e “srɛ Ɲanmiɛn titi.” Kɛ e srɛ Zoova titi kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ’n, i sɔ’n flɛnmɛn i. Asa ekun’n, srɛlɛ mɔ e srɛ i titi’n ti’n, ɔ su faman e wun ya le. Ɔ maan sɛ sa’m be o e su’n naan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ’n, ɔ́ fá mán e “ klun ufue su.” (Jue. 25:12, 13) Asa ekun’n, ɔ si sa nga be o e su’n, yɛ ɔ si e aunnvuɛ kpɛkun ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e. Nanwlɛ, i sɔ’n yo maan e klun jɔ. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zoova man e ngwlɛlɛ-ɔ?
11. ?Ngue ekun yɛ e kwla yo naan Zoova w’a man e ngwlɛlɛ-ɔ?
11 Zoova sin i nuan Ndɛ’n i lika kle e ngwlɛlɛ. (Nya. 2:6) Ɔ maan sɛ e waan é sí ngwlɛlɛ sɔ’n, ɔ fata kɛ e bo e ɲin ase e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin e fluwa’m be nun like kpa. Sanngɛ nán e ka like suanlɛ’n i ngunmin su. Ɔ fata kɛ e nanti like nga e suan’n su wie. Zaki seli kɛ: “Ɲanmiɛn ndɛ nga amun ti’n, maan amun nanti su.” (Zak. 1:22) Kɛ e nanti Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n, e yo sran kun mɔ kloman ndɛnngan, mɔ i like yolɛ yoman ya, m’ɔ si aunnvuɛ-ɔ. (Zak. 3:17) Kɛ e yi nzuɛn sɔ’m be nglo’n kɛ sa’m be tɔ e su’n, e jran kekle kpɛkun e di aklunjuɛ.
12. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa-ɔ?
12 Ɲanmiɛn Ndɛ’n ti kɛ niannun sa. Ɔ uka e naan y’a wun ninnge nga be nun’n ɔ fata kɛ e kaci e sa’n, ɔ nin wafa nga e kwla yo sɔ’n. (Zak. 1:23-25) I wie yɛle kɛ, kɛ e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun like’n e kwla sie i nzɔliɛ kɛ e fa ya ndɛndɛ naan ɔ fata kɛ e kaci e sa. Zoova kwla uka e naan sa wie’m be nun’n annzɛ sɛ sran wie’m be yo e like’n y’a kwla tra e awlɛn naan y’a faman ya. Sɛ e si e awlɛn tra’n sɛ sa’m be tɔ e su’n, é kwlá jrán be ɲrun kekle. Asa ekun’n, é kwlá bú akunndan kpa yɛ é fá ajalɛ kpa wie kusu. (Zak. 3:13) I sɔ’n ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa’n niɔn.
13. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e suan be nga Biblu’n kan be ndɛ’n be su like-ɔ?
13 Wie liɛ’n, kɛ e ko yo like tɛ wie’n yɛ e fɛ i sɔ liɛ’n e fa tu e wun fɔ-ɔ. Sanngɛ i sɔ’n timan kpa. Sɛ e waan é sí ngwlɛlɛ’n, maan e fa be nga be kleli ajalɛ kpa’n ɔ nin be nga b’a kleman ajalɛ kpa mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n, be su ndɛ’n e tu e wun fɔ. I sɔ’n ti yɛ Zaki kannin sran kɛ Abraamun nin Raabu nin Zɔbu ɔ nin Eli sa’n be ndɛ’n niɔn. (Zak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Zoova i sufuɛ sɔ’m be jrannin sa kwlaa nga be kwla yo naan b’a diman aklunjuɛ kun’n, be ɲrun kekle. Be su ndɛ’n kle e kɛ Zoova kwla uka e naan e kusu y’a yo sɔ wie.
14-15. ?Ngue ti yɛ sɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n ɔ fata kɛ e fɛ i wun ajalɛ ndɛndɛ-ɔ?
14 Like ng’ɔ kwla yo naan y’a diman aklunjuɛ kun’n: Kɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn Biblu’n nun ndɛ wie’m be su’n. Ɔ ju wie’n e wunman ndɛ nga Biblu’n kɛn i sa wie’m be su’n be wlɛ kpa. Ɔ ju wie kusu’n, kɛ e srɛ Zoova’n ɔ tɛman e su kɛ nga e fa sunnzunnin’n sa. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n kpɛkun e akunndan’n su yo nɲɔnnɲɔn. Sɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn naan y’a fɛmɛn i wun ajalɛ ndɛndɛ’n, e su lafiman Zoova su kpa kun kpɛkun e nin i e afiɛn sáci. (Zak. 1:7, 8) I kpa bɔbɔ’n, i sɔ’n kwla yo maan e su lafiman like nga e wla o su’n i su kun.
15 Akoto Pɔlu fali like nga e lafi su’n sunnzunnin mmeli i blalɛ’n. (Ebr. 6:19) Sɛ aunmuan dan wie kpɛ jenvie’n su’n, mmeli i blalɛ’n trɛ i ase naan w’a ko siman like wie. Sanngɛ sɛ jrɔkɔ nga mmeli i blalɛ’n cici su’n w’a kpɛman’n yɛ be kwla fa di junman-ɔn. Asa ekun’n, sɛ jrɔkɔ sɔ’n di annganblalɛ’n, ɔ su sɔman kpa kun. I wafa kunngba’n, sɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n, blɛ kekle nun’n e su lafiman su kɛ Zoova yía nda ng’ɔ tali be’n be nuan sakpa. Sɛ e yaci Ɲanmiɛn su lafilɛ kusu’n, e su lafiman nda ng’ɔ tali be’n be su kun. Kɛ nga Zaki fa kannin’n sa’n sran nga i akunndan’n ti nɲɔnnɲɔn’n ɔ ti kɛ “jenvie mɔ aunmuan’n fɛ i kɔ wa kɔ wa’n sa.” (Zak. 1:6) Sran kɛ nga lɛ sa’n, ɔ kwlá diman aklunjuɛ le.
16. ?Sɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?
16 Like nga e kwla yo naan y’a di aklunjuɛ titi’n: Kɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n maan e lafi Ɲanmiɛn su kpa. I lɛ nun’n maan e fa ajalɛ ndɛndɛ. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Eli blɛ su’n, Zoova i sufuɛ’m be akunndan’n yoli nɲɔnnɲɔn. I sɔ’n ti’n, Eli seli be kɛ: “?Naan kɛ amún fá atin nnyɔn su tititi sa? Sɛ Anannganman yɛ ɔ ti Nyanmiɛn’n, amun su i e! Sɛ kusu Baal yɛ ɔ ti Nyanmiɛn’n, amun su i e.” (1 Fam. 18:21) Andɛ’n sɛ e kusu e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n, ɔ fata kɛ e fa ajalɛ kun ndɛndɛ. Ɔ fata kɛ e mian e ɲin e suan Zoova i su like naan e wun i wlɛ kɛ i yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn’n niɔn naan Biblu’n ti i nuan ndɛ yɛ i sufuɛ kpa mun yɛle i Lalofuɛ mun. (1 Tes. 5:21) Maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan e akunndan’n w’a yoman nɲɔnnɲɔn kun naan y’a kwla lafi Ɲanmiɛn su kpa’n. Sanngɛ sɛ é nían naan ɔ fata kɛ be uka e’n, maan e bo su e kle asɔnun kpɛnngbɛn mun. Sɛ e kunndɛ kɛ é sú Zoova aklunjuɛ su titi’n, sɛ e akunndan’n yo nɲɔnnɲɔn’n maan e fɛ i wun ajalɛ ndɛndɛ.
17. ?Sɛ sa o e su naan e traman e awlɛn’n ngue sa yɛ ɔ kwla ju-ɔ?
17 Like ng’ɔ kwla yo naan y’a diman aklunjuɛ kun’n: Kɛ e sa sin bubu e’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Sɛ sa kekle wie tɔ wɔ su naan ɔ sa sin bubu wɔ’n, wuun a lɛ-man anwlɛn.” (Nya. 24:10) Ebre nun ndɛ nga be kacili i Wawle nun kɛ “ɔ sa sin bubu wɔ’n” be kwla fa kan sran kun mɔ sa wie nun’n ɔ “kwlá trɛmɛn i awlɛn’n,” i ndɛ wie. I sɔ’n kle kɛ sɛ sa’m be tɔ e su naan e traman e awlɛn’n, e su diman aklunjuɛ kun.
18. ?Kɛ be se kɛ sran kun trɛ i awlɛn’n i bo’n yɛle benin?
18 Like nga e kwla yo naan y’a di aklunjuɛ titi’n: Maan e lafi su kɛ Zoova kwla man e wunmiɛn naan y’a kwla jran kekle. Sɛ sa’m be o e su naan e kunndɛ kɛ é jrán kekle’n, ɔ fata kɛ e tra e awlɛn. (Zak. 5:11) Ndɛ mma nga Zaki fa kannin ndɛ’n mɔ be kacili i Wawle nun kɛ “awlɛn tralɛ’n” be fa kan sran kun mɔ kɛ ɔ jran lika kun’n, ɔ tumɛn i wun bo kun’n i ndɛ. Kɛ e kan sɔ’n e bu sonja kun mɔ yakpa su, ɔ jrɛn i kpɔfuɛ’m be ɲrun m’ɔ wanndiman’n i akunndan.
19. ?Ngue yɛ akoto Pɔlu kle e-ɔ?
19 Blɛ kekle nun’n, akoto Pɔlu trɛli i awlɛn yɛ ɔ yoli yakpafuɛ. I lɛ nun’n ɔ kle e ajalɛ kpa. Sanngɛ blɛ wie nun’n, ɔ yoli i kɛ ɔ leman wunmiɛn kun sa. Ɔ nin i sɔ ngba’n ɔ kwla jrannin kekle. Afin ɔ lafili su kɛ Zoova mɛ́n i wunmiɛn. (2 Kor. 12:8-10; Fp. 4:13) Sɛ e wun i wlɛ kɛ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ kwla uka e naan e se i kɛ ɔ uka e’n, ɔ́ mán e wunmiɛn kpɛkun ɔ́ wlá e yakpa naan y’a kwla jran sa’m be ɲrun kekle.—Zak. 4:10.
MAAN E FA E WUN E MANTAN ZOOVA NAAN E DI AKLUNJUƐ TITI
20-21. ?Ngue yɛ e kwla lafi su-ɔ?
20 Nán e bu i le kɛ, kɛ sa’m be tɔ e su’n, Zoova yɛ ɔ su tu e fɔ-ɔ. Afin Zaki seli kɛ: “Sɛ sa o sran kun su’n, nán maan ɔ se kɛ: ‘Ɲanmiɛn yɛ ɔ su sa min nian-ɔn.’ Afin sran fi kwlá lakaman Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo sa tɛ. Yɛ kusu Ɲanmiɛn faman sa tɛ saman sran fi nianman.” (Zak. 1:13) Sɛ e lafi su kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ’n, i sɔ’n yó maan é fá e wun é mántan e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ m’ɔ klo e’n.—Zak. 4:8.
21 Zoova “timan kɛ lolɛ m’ɔ kacikaci’n sa.” (Zak. 1:17) Kɛ sa kekle tɔli Klisifuɛ klikli’m be su’n, ɔ suannin be bo. Andɛ’n e kwla lafi su kɛ sɛ sa’m be tɔ e su’n, ɔ́ yó like kunngba’n. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ man e ngwlɛlɛ, yɛ ɔ yo maan e lafi i su kpa kpɛkun ɔ wla e yakpa. Sɛ e srɛ i kusu’n ɔ́ tɛ́ e su. Ɔ maan sɛ sa nga be o e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, ɔ́ yó maan é dí aklunjuɛ titi.
JUE 128 E tra e awlɛn lele e guɛ i bo
a Zaki fluwa’n kan ninnge nga blɛ kekle nun’n, e kwla yo naan y’a jran kekle’n be ndɛ. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge sɔ’m be nun wie’m be ndɛ. Asa’n, bé wá úka e naan blɛ kekle nun’n y’a su Zoova aklunjuɛ su.
b FOTO’M BE SU NDƐ’N: Polisie’m b’a wɔ aniaan bian kun i awlo lɔ b’a ko trɛ i. Kɛ bé fɛ́ i bé kɔ́’n i yi nin i wa bla kan’n be ɲin tɛ i. Kɛ be wlɛli i bisua’n aniaan wie’n be kɔ i awlo lɔ kpɛkun be nin i yi nin i wa’n be su Ɲanmiɛn. I yi nin i wa’n be srɛ Zoova titi kɛ ɔ uka be naan b’a kwla jran kekle. Kɛ be yoli sɔ’n Zoova wlali be yakpa yɛ ɔ yoli maan be wla guali ase. Ɔ maan be lafili i su kpa yɛ be di aklunjuɛ blɛ titi.