?Ngue yɛ be flɛ i be wiengu klolɛ’n niɔn?
‘Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.’—MATIE 22:39.
1. ?Wafa sɛ yɛ e kle kɛ e klo Zoova ɔ?
?NGUE yɛ Zoova kunndɛ kɛ be nga be su i’n, be yo ɔ? Kosan sɔ’n, Zezi fali ndɛ kpe kan kun fa tɛli su. I su tɛlɛ’n ti kpe kan sɔ, sanngɛ ɔ ti kploun kpa. Zezi seli kɛ mmla’n i nun dan’n yɛle kɛ e klo e Min Ɲanmiɛn’n kpa, e fa e wla’n kwlaa guɛ i su, maan e angunndan’n kwlaa trɛn i su yɛ e fa e wunmiɛn’n kwlaa yo like ng’ɔ kle kɛ e klo i’n. (Matie 22:37; Mark 12:30) Like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɔ’n nun’n, e wunnin kɛ kɛ e se kɛ e klo Ɲanmiɛn’n yɛle kɛ e ɲin yi i yɛ e nanti i mmla’m be su. Afin i bɔbɔ ɔ dun mmua kloli e. Be nga be klo Ɲanmiɛn’n, i ndɛ’n su falɛ yoman be ya, ɔ yo be fɛ.—Jue Mun 40:9; 1 Zan 5:2, 3.
2, 3. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ mmla ng’ɔ se kɛ maan e klo e wiengu’n, ɔ yo e cinnjin kpa ɔ? ?Yɛ kosan mennin yɛ é wá tɛ́ be su ɔ?
2 Mmla’n i danfuɛ’n i nɲɔn su nga Zezi kannin’n, ɔ nin kliklifuɛ’n be kɔ likawlɛ. Ɔ seli kɛ: ‘Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.’ (Matie 22:39) Mmla sɔ’n yɛ é wá fá e ɲin síe su siɛn’n niɔn. Yɛ se e fa e ɲin sie su’n, nán ngbɛn ti ɔ. Afin, mɛn nga e o nun andɛ yɛ’n, sran’m be bɔbɔ be wun angunndan yɛ be bu ɔ. Be kloman sran kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa. Ɲanmiɛn maan akoto Pɔlu seli kɛ ‘cɛn wie lele’n mɛn kɔ́ i bue nuan,’ naan blɛ sɔ’n nun’n, sran’m be su kloman be wiengu, sanngɛ bé kló be bɔbɔ be wun, bé kló sika yɛ bé kló mɛn dilɛ. I waan sran sunman be “su kloman sran.” Biblu uflɛ kaci ndɛ sɔ’n kɛ “be su kloman be awlo nunfuɛ mun.” (2 Timote 3:1-4) Zezi bɔbɔ dun mmua kɛnnin i kɛ: ‘Sran sunman bé fá be wiengu wlɛ sran’m be sa nun, bé kpɔ́ be wiengu. Sran kpanngban be sran klolɛ’n ɔ́ wíe.’—Matie 24:10, 12.
3 Sanngɛ sɛ e sie i nzɔliɛ’n, Zezi w’a seman kɛ sran’m be kwlaa be sran klolɛ’n wíe. Afin, kɛ ɔ fɛ i laa lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, sran wie’m be kloli Ɲanmiɛn kɛ ng’ɔ kunndɛ’n sa. Be nga kusu mɔ be klo Zoova’n, angunndan kunngba ng’ɔ bu i sran’m be lika’n i wie yɛ be mian be ɲin be bu ɔ. ?Sanngɛ wan yɛ ɔ ti e wiengu m’ɔ fata kɛ e klo i’n niɔn? ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e wiengu klolɛ’n i ɲin fite ɔ? Ɲanmiɛn ndɛ’n kwla uka e naan y’a tɛ kosan cinnjin sɔ’m be su.
?Wan yɛ ɔ ti e wiengu’n niɔn?
4. ?Kɛ nga Saun Yolɛ ndɛ tre 19 kan sa’n, wan mun yɛ ɔ fata kɛ Zuifu’m be klo be ɔ?
4 I nun mɔ Zezi klé Farizifuɛ ng’ɔ usɛli i kosan’n kɛ mmla’n i cinnjin’n i nɲɔn su’n yɛle kɛ e klo e wiengu kɛ e bɔbɔ sa’n, mmla ng’ɔ o Saun Yolɛ 19:18 nun, i su yɛ ɔ boli ɔ. Ɲanmiɛn fali Mmla sɔ’n mannin Izraɛlifuɛ mun. Biblu’n nun ndɛ tre kunngba sɔ’n nun’n, be seli Zuifu’m be kɛ be bu aofuɛ’m be kɛ be niaan sa. I mma 34 nun’n, ɔ se kɛ: ‘Amun trɛ i nun kɛ wie ɔ ɔ ti amun niaan wie sa. Amun klo i kɛ amun fa klo amun bɔbɔ amun wun’n sa. Nán amun wla fi kɛ amun bɔbɔ amun yoli aofuɛ’n wie Ezipti mɛn’n nun lɔ.’ Ɔ maan, be nga be timan Zuifu, i li be nga be timan Zuifu mɔ be kacili Zuifu’n, ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be klo be.
5. ?Kɛ be se kɛ be klo be wiengu’n, wafa sɛ yɛ Zuifu’m be bu i ɔ?
5 Ɲanmiɛn mmla’n waan be klo aofuɛ mun. Sanngɛ Zezi blɛ su’n, Zuifu’m be mmla klefuɛ’m be waan ɔ timan su. Be waan kɛ be se kɛ sran kun ti ɔ “janvuɛ’n” annzɛ ɔ “wiengu’n” yɛle kɛ sran sɔ’n ti Zuifu. Naan be nga be timan Zuifu’n, kpɔlɛ yɛ ɔ fata kɛ be kpɔ be ɔ. Yɛle kɛ be mɔ be siman Ɲanmiɛn’n, ɔ fata kɛ be ɲin ci be. Fluwa kun seli kɛ: “Lika kɛ nga sa nun’n, sran kpɔlɛ’n tuman lɛ.”
6. ?I nun mɔ Zezi kán be wiengu klolɛ’n i ndɛ’n, ajalɛ nɲɔn mennin yɛ ɔ boli su ɔ?
6 I nun mɔ Zezi kán Ɲanmiɛn ndɛ oka’n su lɔ’n, ɔ kannin be wiengu m’ɔ fata kɛ be klo i’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘An tili i kɛ be seli kɛ: “Klo ɔ wiengu, yɛ kpɔ ɔ kpɔfuɛ.” Sanngɛ n liɛ’n, ń kán klé amun kɛ, an klo amun kpɔfuɛ mun, yɛ be nga be wua amun amuɛn’n, an yra be nguan. Be nga be kpɔ amun’n, an yo be kpa, yɛ be nga be yo amun tɛtɛ mɔ be kle amun yalɛ’n, an srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa. I sɔ’n nun’n, amún wá yó amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i mma mun, afin ɔ bo wia’n man be mɔ be ti tɛ’n nin be mɔ be ti kpa’n, yɛ ɔ tɔ nzue’n man nanwlɛfuɛ nin be mɔ be timan nanwlɛfuɛ’n.’ (Matie 5:43-45) Zezi i ndɛ sɔ’n yi ajalɛ nɲɔn nglo. I klikli’n, yɛle kɛ Zoova ti klun ufuefuɛ. Afin, be nga be ti nanwlɛfuɛ nin be nga be timan nanwlɛfuɛ’n, be bue nɲɔn’n Zoova nian be lika. I nɲɔn su’n, yɛle kɛ ɔ fata kɛ e nian Zoova i ajalɛ’n su.
7. ?Ngwlɛlɛ mennin yɛ Samali bian kpa’n i wun ɲanndra’n man e ɔ?
7 Cɛn kun ekun’n, mmla sifuɛ kun wa usali Zezi i kosan. Ɔ usɛli i kɛ: ‘?Wan yɛ ɔ ti n wiengu’n niɔn?’ Yɛ Zezi buli ɲanndra kun naan w’a tɛ i su ɔ. Zezi waan Zuifu bian kun ko tɔli kodiawiefuɛ’m be sa nun, be deli i wun ninnge’n kwlaa, be boli i lele ɔ ka kaan naan w’a wu. Kpɔkun Samali bian kun ko fiteli i su. I sɔ nun’n, nn Zuifu’m be kpɔ Samalifuɛ mun. Sanngɛ Samali bian’n w’a buman ngalɛ’n i angunndan, ɔ cicili Zuifu’n i kannin’m be su yɛ ɔ fɛli i ɔli aofuɛ sua kun nun naan be niɛn i lika. ?Ngwlɛlɛ mennin yɛ ɔ o ndɛ sɔ’n nun ɔn? Ngwlɛlɛ ng’ɔ o nun’n yɛle kɛ sɛ e waan e klo wiengu’n, nán maan e niɛn i wunnɛn’n, nin i klɔ ng’ɔ fin nun’n, annzɛ i Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n.—Lik 10:25, 29, 30, 33-37.
?Ngue yɛ be flɛ i be wiengu klolɛ’n niɔn?
8. ?Wafa ng’ɔ fata kɛ e fa klo sran’n, i su ndɛ mennin yɛ Saun Yolɛ ndɛ tre 19 kɛn i ndɛ ɔ?
8 Ɲanmiɛn nin be wiengu klolɛ’n timan like m’ɔ ka e awlɛn’n nun ɔn. Ɔ fata kɛ be wun i sɔ liɛ’n e ayeliɛ’n nun. I sɔ’n ti’n, ɔ nin i fata kɛ e nian mmla nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i nvle’n m’ɔ o Saun Yolɛ ndɛ tre 19 nun m’ɔ kan be wiengu klolɛ kɛ be bɔbɔ sa’n i ndɛ’n, i nun kpa. Biblu’n i bue sɔ’n se kɛ maan Izraɛlifuɛ’m be man yalɛfuɛ nin aofuɛ’m be fie su ninnge’m be wie. Ɔ fataman kɛ be wua, be kpɛ gblɛ, yɛ be di sran lufle. Sɛ jɔlɛ wie yɛ be su di’n, ɔ fataman kɛ be di ndɛ kwlɛ. Sran ng’ɔ yoli sa tɛ’n be tu i fɔ. Sanngɛ be kan kleli be weiin kɛ: “Nán amun niaan i kpɔlɛ ndɛ sa ɔ tran amun klun.” Mmla sɔ mun nin wie mun ekun be taka ng’ɔ o yɛ’n su: ‘Ɔ fata kɛ sran kun klo i wiengu kɛ ɔ fa klo i bɔbɔ i wun’n sa.’—Saun Yolɛ 19:9-11, 15, 17, 18.
9. ?Ngue ti yɛ Zoova seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ nán be fa be wun mantan nvle nga be sumɛn i’n niɔn?
9 Ɔ nin i fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be kle kɛ be klo be wiengu. Sanngɛ, ɔ fataman kɛ be fa be wun mantan be nga be sɔ amuɛn’n. Zoova wlali be su nun kpa kɛ sɛ be nin sran tɛ be san nun’n, i sɔ’n kwla saci be. I wie yɛle kɛ, Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be atin kɛ be fɛn nvle wie’m be bo ninnge mun. Sanngɛ ɔ seli be kɛ: ‘Nán amun nin nvle sɔ nunfuɛ mun amun ja amun afiɛn bla. Nán amun fa amun wa bla man be wa yasua kɛ ɔ jɛ i. Yɛ nán amun ja be sa nun bla man amun wa yasua. Sɛ amun yo sɔ’n, bé cúɛn amun mma bla nin amun mma yasua mun, bé fá be wlɛ i amuɛn sɔlɛ nun, kpɔkun bé káci be sin si Anannganman. Yɛ sɛ ɔ yo sɔ kusu’n, Anannganman’n fá ya dan kpa amun wun.’—Mmla’n 7:3, 4.
10. ?Ngue yɛ ɔ fataman kɛ e yo ɔ?
10 Andɛ kusu’n, ɔ fataman kɛ Klistfuɛ’m be nin be nga be kwla saci be Ɲanmiɛn sulɛ’n be san nun. (1 Korɛntfuɛ Mun 15:33) I waan: ‘Nán amun nin be nga be lafiman Klist su’n, mɔ amun nzuɛn’n sɛman’n, amun san nun.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 6:14) Asa ekun’n, be kan kle Klistfuɛ’m be kɛ maan be aja’n ‘yo e Min’n i klun su.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 7:39) Sanngɛ nɛ́n i sɔ’n ti yɛ é kpɔ́ be nga be nin e suman Zoova’n niɔn. Afin, sran’m be kwlaa be ti yɛ Klist wuli ɔ. Kusu sran sunman mɔ laa be yoli sa tɛ’n, be kacili be sa yɛ dɔ ng’ɔ o yɛ’n su’n, Zoova bu be sran kpa.—Rɔmfuɛ Mun 5:8; 1 Korɛntfuɛ Mun 6:9-11.
11. ?Like kpa trele nga e kwla yo naan y’a kle kɛ e klo be nga be sunman Zoova’n be wie’n yɛle mennin? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ like yolɛ’n yɛ ɔ ti i kpafuɛ’n niɔn?
11 Sɛ e klo be nga be suman Ɲanmiɛn wie’n, nn Zoova yɛ e su sɔnnzɔn i ɔ. Zoova bɔbɔ kloman sa tɛ, sanngɛ i klun ufue’n ti’n, ɔ man sa tɛ yofuɛ’m be atin maan be kaci be sa naan cɛn wie lele’n b’a ɲan anannganman nguan. (Ezekiɛl 18:23) Zoova “klo kɛ sran’m be kwlaa be kaci be nzuɛn’n.” (2 Piɛr 3:9) Ɔ klo kɛ “ɔ́ dé sran’m be kwlaa naan be wun sa ng’ɔ ti nanwlɛ’n i wlɛ kpa.” (1 Timote 2:4) I sɔ’n ti yɛ Zezi sunmɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be ‘wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n’ niɔn. (Matie 28:19, 20) Ɔ maan sɛ e di junman sɔ’n wie’n, nn e klo Ɲanmiɛn nin e wiengu. Yɛ e wiengu sɔ mun’n, be nga be kpɔ e bɔbɔ’n, be o nun wie!
E niaan Klistfuɛ’m be klolɛ
12. ?Klolɛ m’ɔ fata kɛ e fa klo e niaan Klistfuɛ mun’n, i su ndɛ mennin yɛ akoto Zan kannin ɔn?
12 Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Maan e yo sran’m be kwlaa be ye, sanngɛ maan e dun mmua yo man e niaan nga e nin be e lafi Klist su’n.’ (Galasifuɛ Mun 6:10) Klistfuɛ mɔ e ti’n ti’n, ɔ fata kɛ e klo e niaan bian nin e niaan bla nga e nin be lafi Klist su’n be kpa. ?Klolɛ sɔ’n, i cinnjin m’ɔ ti’n yɛle mennin? Akoto Zan kleli kɛ e niaan Klistfuɛ’m be klolɛ’n ti cinnjin kpa. Ɔ maan ɔ seli kɛ: ‘Sran kwlaa ng’ɔ kpɔ i niaan’n, nn ɔ ti sran kunfuɛ. Sɛ sran kun se kɛ ɔ klo Ɲanmiɛn sanngɛ ɔ kpɔ i niaan’n, nn ato yɛ ɔ bua ɔ. ?Afin sɛ ɔ klomɛn i niaan’n m’ɔ wun i’n, ɔ́ yó sɛ yɛ ɔ kwla klo Ɲanmiɛn m’ɔ wunmɛn’n niɔn?’ (1 Zan 3:15; 4:20) Nanwlɛ ndɛ sɔ’n i bo ti kploun. Afin, Zezi seli kɛ “sran kunfuɛ” nin “ato buafuɛ’n” yɛle mmusu’m be si Satan. (Zan 8:44) ?Yɛ sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, e kunndɛ kɛ be se e kɛ e ti sran kunfuɛ nin ato buafuɛ?
13. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo e wiengu Klistfuɛ mun ɔn?
13 Be nga be ti Klistfuɛ kpa’n, ‘Ɲanmiɛn bɔbɔ kleli be kɛ be klo be wun.’ (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:9) Ɔ fataman kɛ e ‘sran klolɛ’n yo e nuan bui su, nin nuan nun fɛ su, sanngɛ maan be wun i sakpa like nga e yo’n nun.’ (1 Zan 3:18; Rɔmfuɛ Mun 12:9) Nanwlɛ, sɛ e nuan bui su yɛ e klo sran’n, ɔ timan kpa. Sran m’ɔ klo sran’n, ɔ yo aklunye, ɔ si i wiengu aunnvuɛ, sa nga i wiengu yo i’n, ɔ yaci cɛ yɛ i, ɔ trɛ i awlɛn sran wun, i ɲin bloman sran like su, ɔ diman tutre, ɔ tumɛn i wun, ɔ bumɛn i bɔbɔ wun angunndan. (1 Korɛntfuɛ Mun 13:4, 5; Efɛzfuɛ Mun 4:32) E sran klolɛ’n yó maan ‘é bú e wun kɛ e ti e wiengu kanga.’ (Galasifuɛ Mun 5:13) Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ wafa ng’ɔ fa kloli be’n, maan be kusu be klo be wiengu sɔ wie. (Zan 13:34) Ɔ maan, sɛ ɔ ti su kɛ Klistfuɛ kun fɛ i wun man i wiengu Klistfuɛ ti’n, ɔ́ fɛ́ i wun mán.
14. ?Wafa sɛ yɛ awlo’n nun’n, e kwla kle kɛ e klo e wiengu ɔ?
14 Lika ng’ɔ fata bɔbɔ kɛ Klistfuɛ’m be yi be sran klolɛ’n i nglo’n, yɛle awlo’n nun. I li bɔbɔ, yasua’n nin bla’n yɛ ɔ fata kɛ be yi i sɔ klolɛ’n be wiengu lika ɔ. Pɔlu kleli kɛ aja’n nun’n, ɔ fata kɛ yasua’n nin bla’n be yo sran wunmuan. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: ‘Yasua mun, an klo amun yi mun kɛ an fa klo amun bɔbɔ amun wun’n sa.’ Kpɔkun ɔ kan guali su kɛ: ‘Sran ng’ɔ klo i yi’n, nn ɔ klo i bɔbɔ wun.’ (Efɛzfuɛ Mun 5:28) Ndɛ sɔ mɔ Pɔlu kɛnnin i lɛ’n, ɔ flannin nun ekun Efɛzifuɛ’m be fluwa ndɛ tre kunngba’n nun i mma 33 nun. Klistfuɛ ng’ɔ klo i yi’n, ɔ su yoman kɛ Malasi blɛ su Izraɛlifuɛ mun mɔ be kunndɛli bla be yi’m be bo sa. (Malasi 2:14) Sanngɛ ɔ niɛn i lika. Ɔ klo i yi’n kɛ nga Klist fa kloli asɔnun’n sa. I kunngba’n kusu yɛle bla’m be liɛ’n. Klolɛ mɔ be klo be wun mun ti’n, be bu be sran.—Efɛzfuɛ Mun 5:25, 29-33.
15. ?Aniaan klolɛ m’ɔ o e afiɛn’n ti’n, ngue ndɛ yɛ sran wie’m be kannin ɔn? ?Yɛ ngue yɛ be yoli ɔ?
15 E wiengu’m be klolɛ wafa sɔ’n ti Klistfuɛ kpa’m be nzɔliɛ. Zezi bɔbɔ seli kɛ: ‘Sɛ an klo amun wiengu’n, i sɔ’n nun yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ ɔ.’ (Zan 13:35) E niaan’m be klolɛ sɔ’n ti’n, sran kpanngban be fa be wun be mantan Ɲanmiɛn mɔ e klo i mɔ e ti i sran’n. I wie yɛle Mozambiki lɔ awlo kun nunfuɛ mɔ be ti Zoova i Lalofuɛ’n, be su ndɛ wie mɔ be kannin’n. Awlo nunfuɛ sɔ’m be waan: “Cɛn kun kɔnguɛ, aunmuan dan wie fitali, i sin’n nzue ng’ɔ tɔli’n be flɛmɛn i nzue. Kɛ nzue’n tɔ́’n, nzraama nga kɛ nzue tɔ ɔ gua’n, nanwlɛ ɔ guali kpa gualɛ. Aunmuan tuli sua’n i ti su’n, kpɔkun ɔ sacili e ijre sua’n. Kɛ aniaan nga be o asɔnun nga be mantan e lɛ’n be tili i sɔ liɛ’n, be bali e ukalɛ. Be wa ukali e naan y’a kplan sua’n i uflɛ. I sɔ’n boli e mantanfuɛ nga be o lɛ’n be nuan. Be seli kɛ: ‘Amun asɔnun’n leman wunsu. Nga e wun i yɛ’n, e nin a wunmɛn i sɔ le e asɔnun nun liɛ’n nun lɔ.’ I sin’n, e fali Biblu’n yɛ e fali Zan 13:34, 35 fa kleli be ɔ. I sɔ’n ti’n, e mantanfuɛ’m be nun sunman be boli Biblu’n nun like suanlɛ bo. Sa sɔ m’ɔ juli e su’n, ɔ ti abonuan.”
E klo sran’m be tinuntinun
16. ?Kɛ be se kɛ be klo sran’m be kwlaa ɔ nin kɛ be se kɛ be klo sran’m be tinuntinun, ngbaciɛ mennin yɛ ɔ o be afiɛn ɔn?
16 Kɛ e o lɛ’n, sɛ be usa e kɛ e klo klɔ sran mun’n, é sé kɛ ɛɛn. ?Nɛ́n i ɔ? Sanngɛ sɛ be se e kɛ e klo sran’m be tinuntinun’n, ɔ kwla yo kekle. Sran wie’m be waan be klo be wiengu. Sanngɛ be sran klolɛ’n i su like kunngba nga be yo’n, yɛle sika mɔ be fa man anuannzɛ wie mun’n. Nanwlɛ, e nuan bui su selɛ kɛ e klo e wiengu mun’n, ɔ timan kekle. Sanngɛ, sɛ wie liɛ’n e junman’n su lɔ sran kun o lɛ naan ɔ buman e wie’n, i klolɛ’n kwla yo kekle. Sɛ e mantanfuɛ kun i like yolɛ yo ya annzɛ e janvuɛ kun lo e ngasi’n, i klolɛ’n kwla ka e nuan bui su.
17, 18. ?Wafa sɛ yɛ klolɛ su Zezi fɛli i ɲin sieli i sran’m be su kunngunngun ɔn? ?Yɛ like cinnjin mennin ti yɛ ɔ yoli sɔ ɔ?
17 Sran klolɛ nun’n, e kwla fa Zezi mɔ i nzuɛn’n ɔ fa Ɲanmiɛn liɛ’n, i ajalɛ’n su. Kannzɛ bɔɔ ɔ bali asiɛ’n su wa mɛn’n i ti tɛ yilɛ’n, sanngɛ ɔ kloli sran’m be tinuntinun. I wie yɛle kɛ, ɔ niannin bla kun m’ɔ ti tukpacifuɛ’n, ɔ nin bian kun m’ɔ ti kokowefuɛ’n, ɔ nin bakan kun be lika. (Matie 9:20-22; Mark 1:40-42; 7:26, 29, 30; Zan 1:29) Andɛ’n i kunngba’n niɔn. Wafa nga e nin e mantanfuɛ mun e tran’n, ɔ́ klé kɛ e klo be.
18 Ɲanmiɛn mɔ be klo i’n, i ti yɛ be kwla klo be wiengu ɔ. Ndɛ sɔ’n, nán maan e wla fi su le. Kɛ Zezi bali asiɛ’n su wa’n, ɔ ukali yalɛfuɛ, ɔ yoli tukpacifuɛ’m be juejue. Ɔ mannin be nga awe kun be’n, be aliɛ. Ɔ kleli sran’m be Ɲanmiɛn ndɛ’n. Sanngɛ like cinnjin nga ti yɛ Zezi yoli i sɔ ninnge mun’n, yɛle kɛ i waan ɔ́ yó sɔ naan sran’m be nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n sɛ. (2 Korɛntfuɛ Mun 5:19) Ajalɛ kwlaa nga Zezi fali be’n, Ɲanmiɛn i manmanlɛ ti ɔ. Nán e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ sunmannin Zezi ɔ. Naan ɔ nin Ɲanmiɛn be nzuɛn’n ti kun. (1 Korɛntfuɛ Mun 10:31) Sɛ e kusu e yo kɛ Zezi sa’n, nn like nga be flɛ i be wiengu klolɛ’n sakpa’n é sí i bo. I sɔ’n kusu ti’n, e su yoman mɛn tɛ nga nunfuɛ.
?Wafa sɛ yɛ e kwla klo e wiengu kɛ e fa klo e bɔbɔ wun’n sa?
19, 20. ?Kɛ be se kɛ klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa’n, i bo’n yɛle mennin?
19 Zezi seli kɛ: “Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.” Kɛ sran kun o sa’n, ɔ klo i wun, ɔ niɛn i wun su. Ɔ bumɛn i wun finfinfuɛ. Ɔ bu i wun sran kpa. Sɛ ɔ timan kɛ klɔ sran’n klo i wun kɛ ngalɛ’n sa naan ɔ bumɛn i wun sran kpa’n, nn ndɛ nga Zezi kɛnnin i lɛ’n, ɔ su yoman ndɛ cinnjin. Sanngɛ be wun klolɛ nga Zezi kɛn i ndɛ yɛ’n, ɔ timan kɛ be bɔbɔ be wun angunndan bulɛ nga Pɔlu kɛn i ndɛ m’ɔ o 2 Timote 3:2 nun’n sa. Afin, nga Zezi kɛn i ndɛ’n, yɛle be wun klolɛ annzɛ be wun sran bulɛ ng’ɔ ti sɛsɛ’n. Biblu’n su like suanfuɛ kpa kun kannin be wun klolɛ ng’ɔ ti sɛsɛ’n i ndɛ. I waan: “Sran nga i bɔbɔ i wun klolɛ’n ti sɛsɛ’n, ɔ bumɛn ‘i wun kpa lele,’ kusu ɔ bumɛn ‘i wun finfinfuɛ.’”
20 Kɛ Zezi seli kɛ e klo e wiengu kɛ e fa klo e bɔbɔ e wun sa’n, yɛle kɛ wafa nga e kunndɛ kɛ sran’m be bu e’n, i kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ e fa bu be ɔ. Wafa nga e kunndɛ kɛ be yo e’n, i kunngba’n kusu yɛ ɔ fata kɛ e yo be ɔ. Zezi bɔbɔ seli kɛ: “Like kwlaa nga an klo kɛ sran yo man amun’n, an yo i kunngba sɔ’n man be.” (Matie 7:12) Zezi w’a seman kɛ sa nga sran’m be yoli e’n, i su yɛ e nian e yi man be ɔ. Nɛ́n i sɔ ɔ! Sanngɛ, i ndɛ’n i bo’n yɛle kɛ sɛ e nian siin naan e wun kɛ sɛ be fa like wie be yo e’n, ɔ́ yó e fɛ’n, e fa like kunngba sɔ’n e yo e wiengu mun. Kusu kɛ e sie Zezi i ndɛ’n i nzɔliɛ’n, ɔ seli kɛ e yo man “sran” mun. W’a seman kɛ e yo man e janvuɛ annzɛ e niaan mun. Atrɛkpa’n, ɔ kannin sɔ fa kleli kɛ maan e fa ajalɛ sɔ’n sran’m be kwlaa be lika.
21. ?Sɛ e klo e wiengu Klistfuɛ mun’n, ngue yɛ e yi i nglo ɔ?
21 Sɛ e klo e wiengu mun’n, e su yoman like ng’ɔ ti tɛ’n. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Kɛ be se kɛ: “Nán kunndɛ bla ɔ yi bo annzɛ bian ɔ wun bo, nán kun sran, nán wua, nán maan ɔ ɲin blo ɔ wiengu i like su’n,” sɛ mmla wie o lɛ, sɛ ɔ ti sɛ ti sɛ o, i kwlaa sɔ’n be bo i kpɔlɛ se kɛ: “Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ ɔ wun’n sa.” Sran ng’ɔ klo i wiengu’n, ɔ yomɛn i tɛ.’ (Rɔmfuɛ Mun 13:9, 10) Sɛ e klo e wiengu’n, é yó like ng’ɔ ti kpa mɛ́n i. Sɛ e klo e wiengu’n, é klé kɛ e klo Zoova mɔ i yɛ ɔ yili klɔ sran kɛ i bɔbɔ sa’n wie.—Bo Bolɛ 1:26.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Wan yɛ ɔ fata kɛ e klo i ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo be nga be suman Zoova’n niɔn?
• ?Klolɛ’n i wafa ng’ɔ fata kɛ e fa klo e niaan mun’n, Biblu’n yiyi nun sɛ?
• ?Kɛ be se kɛ klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa’n, i bo’n yɛle mennin?
[Foto, bue 24]
‘?Wan yɛ ɔ ti n wiengu’n niɔn?’
[Foto, bue 27]
Zezi kloli sran’m be tinuntinun.