An Nagluluyang Bogkos nin Pag-aragoman
AN HOBEN pang ina kinarga an saiyang duwang bulan an edad na omboy. Dangan, sa biglang kaanggotan, naholog nia sia sa salog. An aking lalaki nagadan mga pirang oras an nakalihis. “Tinuyo ko siang iholog,” an sabi kan ina, “huli ta an sakong agom dai nagmamakolog sa saiyang pamilya.” Imbes na ipakipag-olay an bagay sa saiyang agom, ipinahayag nia an saiyang kaanggotan sa inosenteng omboy.
Pipirang ina an minabirik sa siring kagrabeng solusyon, alagad dakol an igwa kan saiyang mga saboot. Paorog nang paorog na nagigin depisil para sa mga mag-agom na gibohon na mapanggana an saindang pag-aragoman. “Kun an posibilidad nin kapangganahan sa pag-aragoman arog kahababa kan sa Estados Unidos ngonyan,” an sabi kan Journal of Marriage and the Family, “an paggibo nin makosog, kompletong pangako sa pag-aragoman . . . peligrosong gayo na mayo nin biyong toltol an isip na tawo an magibo kaiyan.”
Sa maribok na mga panahon na ini, an inmoralidad, pagigin bakong magkabagay, mga utang, dai pagkasinabotan sa kaibanan nin mga panugangan, asin pagigin makasadiri gabos minagatong nin pag-iriwal sa harong, na parateng minasagkod sa diborsio. Seryosong gayo an situwasyon sa Hapon na minsan an Iglesya Katolika, na bantog sa saiyang marigon na paninindogan tumang sa diborsio, kinaipuhan na gumibo nin espesyal na komite tanganing pagianon an mga bagay para sa mga nagdiborsio asin kinasal liwat na mga miembro. An naglalangkaw na bilang nin mga parasimba naaapektaran nin mga problemang konektado sa diborsio.
Pero an bilang nin mga diborsio nagpapaheling sana nin sadit na kabtang kan mas dakulang problema. An pagsiyasat sa Estados Unidos nagpapaheling na an nagluluyang kuwalidad mismo nin buhay mag-agom an causa kan pagdakol nin diborsio, imbes na an sosyal na mga uso sana na mas pinapapasil an diborsio. Huli sa dikit na paghihingoa asin dikit na pangako, nawawara nin buhay mag-agom an kagayonan kaiyan. Dakol an napagdadanay an panluwas na hitsura bilang mag-agom, alagad dai ninda itinatao an maninigo sa kada saro, asin haros dai ninda kinakaolay an kada saro. An iba nakakamate nin arog kan ginibo nin babaeng taga-Oriente na buminakal nin saiyang sadiring separadong lolobngan, na nagsasabing, ‘Habo kong makaiba an sakong agom sa lolobngan.’ Daing kakayahan na idiborsio an saiyang agom ngonyan, katuyohan nia na magkaigwa nin diborsio na ipapaaram sa publiko pagkagadan. Makamomondo, minsan ngani an siring na mga tawo bako pang diborsiado, an buhay mag-agom bakong gikanan nin kaogmahan para sainda.
Iyan an situwasyon ni Isao. Pinakasalan nia an saiyang agom huli sa kapritso, kaya mayo sia nin namatean na motibasyon tanganing bagohon an saiyang mahambog na paagi nin pamumuhay. Minsan ngani igwa sia nin halangkaw na intrada bilang drayber nin lorry, sinayang nia an gabos niang intrada sa pagkakan asin pag-inom, na dai inaataman an saiyang pamilya. Bilang resulta, an pakiiwal sa saiyang agom nungka na natapos. “Kun nagigin maraot an mga bagay para sa sako,” an paggirumdom ni Isao, “minapuli ako asin ilinuluwas an sakong kaanggotan sa sakong pamilya.” Arog sa bulkan na dai natotoninong, an tema dapit sa diborsio minaputok aroaldaw.
Kadakol na lalaki asin babae an nagtatagal nin maraot na pag-aragoman. Baga man sinda magdiborsio o dai, dai sinda nakanonompong nin kaogmahan. Igwa daw nin paagi para sainda tanganing magibong mapanggana an saindang pag-aragoman? Ano an puwedeng gibohon tanganing pasarigon an saindang bogkos nin pag-aragoman?