Taano ta Maraot na Marhay an mga Panahon na Ini?
PAGTUKAW nindo tanganing basahon an diaryo o dalanon an bareta sa TV o hinanyogon an bareta sa radyo, may linalaoman kamong maraot na bareta, bako daw? Dai gayod kamo nabibigla na maaraman na an sarong nangyayaring ralaban padagos pang nagpapasakit, na an madahas na krimen lakop pa, o na an makuring kakulangan nin kakanon inuubos sagkod ngonyan an kosog nin sarong nagpoprogresong nasyon.
Kun medyo harayo kamo sa mga pangyayaring ini, dai man gayod kamo danay na napupurisaw nin labi-labi sa siring na mga bareta. Total, siisay baga an kayang makidamay sa gabos na nagsasakit na tawong iyan? Dawa siring, depisilon na dai matudok an boot kun naheheling niato mismo kun paano naaapektaran nin pagsakit an mga indibiduwal. Sa ibang pagtaram, minsan ngani madali sana an pagbasa manongod sa sarong ralaban asin pagpensar sa estadistika nin mga nagadan, iba nang orolay an pagbasa manongod sa aking si Adnan, sarong nuebe anyos na aking lalaki sa Bosnia na an ina nagadan kan gabaon nin bomba an saindang harong. An ama ni Adnan nagadan kan badilon nin sarong nakatagong parabadil pakalihis sana nin pirang bulan mantang sinda magkaibanan na naglalakaw sa tinampo. An saiyang tugang na babae naheling mismo niang nagadan ta naubosan nin dugo pakalihis sana nin pirang semana, biktima nin bala sa kanyon na tuminama sa natad kan eskuelahan. Nadiskobre kan mga doktor na nagbolong kan pagkakubhan ni Adnan na causa nin sikolohikong danyos na an aki bagol, mayo na an gabos na pagmate—minsan pag-usyoso. An mga oras na sia mata rinaraot nin mga pagkatakot asin pakagirumdom sa nakaagi; napupurisaw sia sa pagtorog huli sa mga pangum-um. Si Adnan bakong estadistika. Saro siang nagsasakit na aki; mayo kitang maginibo kundi makidamay sa saiya.
Totoo man iyan sa iba pang maraot na mga kamugtakan sa kinaban. Madali sana an pagbasa manongod sa makuring kakulangan nin kakanon pero iba nang orolay an maheling an retrato nin sarong singko anyos na aking babae na butog an tulak asin maniwang na marhay an mga takyag asin tabay, saro na haros mayo nang buhay na biktima nin makuring gutom. Madali sana an pagbasa dapit sa estadistika nin krimen pero iba nang orolay an mabaretaan na an sarong gurang na babaeng balo maringis na binugbog, hinabonan, asin linugos. Madali sana an pagbasa dapit sa pagruro kan pamilya pero iba nang orolay an maaraman na an sarong ina tuyong ginutom asin maringis na minaltrato an saiyang sadiring aki.
Makolog sa boot an pagbasa manongod sa siring na mga bagay. Alagad kanigoan kamas grabe kun an saro sa mga damat na ini sa globo direktang tumama sa sato! Kun kamo personal na nag-aagi nin karatan, an mas dakulang situwasyon na ipinaheheling kan mga bareta sa kinaban puedeng magin nakalulunos. Makatatakot na marhay na atubangon an katunayan na an pagsakit huli sa krimen, ralaban, makuring kakulangan nin kakanon, asin helang nag-oorog sa sokol na dai pang kaagid sa kasaysayan nin tawo. An mga epekto nin pag-atubang sa mga katunayan kan ika-20 siglong ini puede nanggad na magin makuri—lakop an pagkataranta, takot, asin depresyon.
An mga tawo sa dakol na relihion naghahanap nin simbag sa nakapupurisaw na mga hapot na arog baga nin, Taano ta maraot na marhay an situwasyon? Saen pasiring an katawohan?
Makamomondo, an mga relihion ngonyan bihirang nagtatao nin nakakokontentong mga simbag. Kan enot nindong maheling an hapot na nasa tutob kan magasin na ini, tibaad may pagduda an saindong reaksion—sarong natural sanang reaksion. An mga relihion na pundamentalista parateng naghihingoa na paluwason sa Biblia an mayo man dian—an mismong aldaw asin oras kan pagkapara kan kinaban na ini. (Helingon an Mateo 24:36.) Mas pinagmarahay kan mga kagpublikar kan magasin na ini na pabayaan na an Biblia mismo an magpaliwanag. Tibaad mabigla kamo na maaraman na an paliwanag kan Biblia dapit sa huring mga aldaw basado sa katunayan asin makatanosan. Asin bako sanang ipinaliliwanag kan Biblia kun taano ta maraot na marhay an situwasyon. Iyan nagtatao man nin paglaom para sa ngapit, paglaom na tunay na nakararanga. Inaagda niamo kamo na estudyaran an minasunod na mga artikulo tanganing maheling kun taano ini ta totoo.
[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 3]
Jobard/Sipa Press