Ano an Pagheling Nindo sa Kasalan?

“MAYO dian sa saimo nin kasalan, mayo dian sa saimo nin kasakitan; ika an tambobong nin lubos na kapangyarihan.” Ini an sinabi kan bantog na pilosopong Hindu na si Vivekananda kan ipinaliliwanag an sarong halipot na sinabi sa sarong banal na libro nin Hindu, an Bhagavad Gita. Sinisitar an Vedanta, sia nagsabi: “An pinakadakulang sala sabihon na ika maluya, na ika parakasala.”a

Pero, totoo daw na mayo nin kasalan sa tawo? Asin ano, kun igwa man, an minamana nin tawo pagkamundag? Solamente an “pisikal na mga karakteristiko an nadedeterminaran paagi sa erensia,” an sabi ni Nikhilananda, sarong paratokdong Hindu. An ibang mga karakteristiko nadedeterminaran kan “mga hiro-hiro [nin saro] sa nakaaging mga buhay.” Sono ki Vivekananda, “ika an kaglalang kan saimong kaaabtan.” An Hinduismo daing itinotokdo manongod sa minanang kasalan.

An ideya nin minanang kasalan mayo man sa mga Zoroastriano, Sintoista, Confucianista, asin Budista. Minsan sa Judeo-Kristianong mga relihion, na kinatodan nang itokdo an doktrina nin minanang kasalan, an aktitud manongod sa kasalan nagliliwat. Nagdadakol an tawo ngonyan na dai ibinibilang an saindang sadiri na makasalan.

“An presenteng kaisipan dai nag-eenkaminar nin moral na pagtuyaw; sa partikular, dai iyan nag-eenkaminar nin pagtuyaw sa sadiri,” sabi kan teologong si Cornelius Plantinga, Jr. An mga iglesia nin Kakristianohan may sala man sa pagpagian sa kasalan. “Dai ka magsimba kun boot mong makadangog manongod sa kasalan,” sabi nin sarong kapelyan sa Unibersidad nin Duke. Asin sono ki Plantinga, an ibang iglesia sa kadaklan nagtataram sana dapit sa kasalan may koneksion sa mga isyu sosyal.

Totoo, dakol an kasakitan sa sosyedad ngonyan na mga aldaw. Lakop an kadahasan, krimen, mga guerra, iriwal etniko, pagdodroga, pandadaya, pan-aapi, asin kadahasan tumang sa mga aki. Sa katunayan, an ika-20 siglo inapod na saro sa pinakamadugong mga siglo na inagihan nin katawohan kasuarin pa man. Idugang pa digdi an kolog asin pagdusa na bunga nin helang, paggurang, asin kagadanan. Siisay an dai naghihimuyawot na makalda sa darakulaon na problema na yaon sa kinaban ngonyan?

Ano, kun siring, an pagheling nindo sa kasalan? Minamana daw an kasalan? Maeeksperyensiahan ta pa daw an katalingkasan sa kolog asin pagdusa? Ipaliliwanag kan sunod na artikulo an mga hapot na ini.

[Nota sa Ibaba]