Kapitulo 35

Paggadan sa Dakulang Babilonya

 1. Paano ilinaladawan kan anghel an kolor eskarlatang mabangis na hayop, asin anong klase nin kadonongan an kaipuhan tanganing masabotan an mga simbolo sa Kapahayagan?

SA DUGANG pang paglaladawan sa kolor eskarlatang mabangis na hayop sa Kapahayagan 17:3, sinabi kan anghel ki Juan: “Kaipuhan digdi an intelihensia na may kadonongan: An pitong payo nangangahulogan nin pitong bukid, na sa ibabaw kaiyan nakatukaw an babae. Asin igwa nin pitong hade: an lima buminagsak na, an saro yaon, an saro dai pa naabot, alagad pag-abot nia magdadanay sia sa halipot na panahon.” (Kapahayagan 17:9, 10) An itinatao digdi kan anghel kadonongan hale sa itaas, an solamenteng kadonongan na makakatao nin pakasabot sa mga simbolo sa Kapahayagan. (Santiago 3:17) An kadonongan na ini nagtatao nin kaliwanagan sa grupong Juan asin sa kairiba ninda manongod sa pagkaseryoso kan mga panahon na satong kinabubuhayan. Iyan nagpapatalubo sa dedikadong mga puso nin apresasyon sa mga paghokom ni Jehova, na ngonyan gigibohon na, asin itinatadom kaiyan an tamang pagkatakot ki Jehova. Arog kan sinasabi sa Talinhaga 9:10: “An pagkatakot ki Jehova iyo an kapinonan nin kadonongan, asin an kaaraman dapit sa Kabanalbanale iyo an pakasabot.” Ano an ihinahayag sato kan kadonongan nin Dios manongod sa mabangis na hayop?

 2. Ano an kahulogan kan pitong payo kan kolor eskarlatang mabangis na hayop, asin paano na “an lima buminagsak na, an saro yaon”?

² An pitong payo kan maisog na hayop na iyan nagrerepresentar sa pitong “bukid,” o pitong “hade.” An duwang terminong iyan ginagamit sa Kasuratan para sa mga kapangyarihan sa gobyerno. (Jeremias 51:24, 25; Daniel 2:34, 35, 44, 45) Sa Biblia, anom na pambilog na kinaban na kapangyarihan an nasasambitan na nagkaigwa nin epekto sa mga agi-agi kan banwaan nin Dios: an Egipto, Asiria, Babilonya, Medo-Persia, Grecia, asin Roma. Sa mga ini, lima an naglataw asin nawara na kan panahon na akoon ni Juan an Kapahayagan, mantang an Roma namamahala pa bilang pambilog na kinaban na kapangyarihan. Tamang-tama ini sa mga tataramon na, “an lima buminagsak na, an saro yaon.” Alagad paano man “an saro” na maabot?

 3. (a) Paano nabanga an Imperyo nin Roma? (b) Ano an mga nangyari sa Solnopan? (c) Paano dapat na mansayon an Banal na Imperyo nin Roma?

³ An Imperyo nin Roma nagtagal asin naghiwas pa ngani sa laog nin ginatos na taon pakalihis kan panahon ni Juan. Kan 330 C.E., ibinalyo ni Emperador Constantino an saiyang kabisera hale sa Roma pasiring sa Bizancio, na liniwat nia an ngaran sa Constantinopla. Kan 395 C.E., an Imperyo nin Roma nabanga sa Sirangan asin Solnopan na kabtang. Kan 410 C.E., an Roma mismo nadaog ni Alarico, an hade kan mga Visigodo (sarong tribong Aleman na nakombertir sa “Kristianismong” Ariano). Nasakop kan mga tribong Aleman (“Kristiano” man) an España asin an dakol na teritoryo kan Roma sa Aprika del Norte. Nag-agi an mga siglo nin grabeng kariribokan, kapurisawan, asin pagpakarhay giraray sa Europa. Naglataw an bantog na mga emperador sa Solnopan, arog baga ki Carlomagno, na nakipag-alyansa ki Papa Leo III kan ika-9 na siglo, asin ki Federico II, na naghade kan ika-13 siglo. Alagad an saindang nasasakopan, minsan ngani nginaranan na Banal na Imperyo nin Roma, mas sadit na marhay kisa sa naenot na Imperyo nin Roma kan panahon na kapot kaiyan an pinakadakulang kapangyarihan. Imbes na magin bagong imperyo, iyan nagin sanang pagbabalik sa dati o pagpapadagos kan suanoy na kapangyarihan na ini.

 4. Anong mga kapangganahan an nakamtan kan Imperyo sa Sirangan, alagad ano an nangyari sa dakol na dating teritoryo kan suanoy na Roma sa Aprika del Norte, España, asin Siria?

⁴ An Imperyo nin Roma sa Sirangan, na nakasentro sa Constantinopla, nagpadagos na bakong gayong marahay an relasyon sa Imperyo sa Solnopan. Kan ikaanom na siglo, nadaog giraray kan emperador sa Sirangan na si Justiniano I an dakol na parte kan Aprika del Norte, asin nag-interbenir man sia sa España asin Italia. Kan ikapitong siglo, nabawi ni Justiniano II para sa Imperyo an mga lugar sa Macedonia na nadaog kan mga tribong Eslavo. Minsan siring, pag-abot kan ikawalong siglo an dakol sa dating teritoryo kan suanoy na Roma sa Aprika del Norte, España, asin Siria nasakop kan bagong imperyo nin Islam asin sa siring nawara sa pagsakop kan Constantinopla sagkod Roma.

 5. Minsan ngani buminagsak an siudad nin Roma kan 410 C.E., paano nangyari na kinaipuhan an dakol pang siglo tanganing mawara sa kinaban an gabos na gira kan politikal na Imperyo nin Roma?

⁵ An siudad nin Constantinopla mismo nagtagal nin medyo mas haloy. Nakaligtas iyan sa parateng pagsalakay kan mga Persiano, Arabo, Bulgaro, asin Ruso sagkod na kan 1203 iyan buminagsak sa katapustapusi—bakong sa mga Muslim kundi sa mga Krusado hale sa Solnopan. Pero, kan 1453 iyan napairarom sa kapangyarihan kan Muslim na hadeng Otomano na si Memed II asin dai nahaloy nagin kabisera kan Imperyong Otomano o Turko. Sa siring, minsan ngani buminagsak an siudad nin Roma kan 410 C.E., kinaipuhan an dakol pang siglo tanganing mawara sa kinaban an gabos na gira kan politikal na Imperyo nin Roma. Asin dawa nangyari na idto, an impluwensia kaiyan maheheling pa sa relihiosong mga imperyo na basado sa papado kan Roma asin sa mga iglesia Ortodokso sa Sirangan.

 6. Anong bagong mga imperyo an namukna, asin arin an nagin pinakamapanggana?

⁶ Minsan siring, pag-abot kan ika-15 siglo, igwa na nin mga nasyon na nagpapatindog nin bagong mga imperyo. Minsan ngani an nagkapira sa bagong imperyal na mga kapangyarihan na ini yaon sa teritoryo kan dating mga kolonya kan Roma, an saindang mga imperyo bako sanang pagpadagos kan Imperyo nin Roma. An Portugal, España, Pransia, asin Olandia gabos nagin kabisera nin hararayong nasasakopan. Alagad an pinakamapanggana iyo an Britania, na namahala sa sarong dakulaon na imperyo na dian ‘nungka na minasolnop an saldang.’ Sa manlaenlaen na panahon nasakop kan imperyong ini an dakol na parte kan Amerika del Norte, Aprika, India, asin Timog-Sirangan na Asia, siring man an kahiwasan kan Timog Pasipiko.

 7. Paano nagkaigwa nin sarong klase nin magkasurog na pambilog na kinaban na kapangyarihan, asin gurano kahaloy sabi ni Juan magpapadagos an ikapitong ‘payo,’ o pambilog na kinaban na kapangyarihan?

⁷ Pag-abot kan ika-19 siglo, suminiblag na sa Britania an nagkapirang kolonya sa Amerika del Norte tanganing organisaron an independienteng Estados Unidos nin Amerika. Kun dapit sa politika, nagpadagos an pagkakalaban kan bagong nasyon asin kan dating inang nasyon. Minsan siring, huli sa enot na guerra mundial napiritan an duwang nasyon na rekonoseron an magkaparehong intereses ninda asin pinarigon kaiyan an espesyal na relasyon ninda. Sa siring, nagkaigwa nin sarong klase nin magkasurog na pambilog na kinaban na kapangyarihan, na kompuesto kan Estados Unidos nin Amerika, na iyo na kaidto an pinakamayaman na nasyon sa kinaban, asin kan Gran Britania, an kabisera kan pinakadakulang imperyo sa kinaban. Uya ngonyan, kun siring, an ikapitong ‘payo,’ o pambilog na kinaban na kapangyarihan, na nagpapadagos sagkod sa panahon kan katapusan asin sa mga teritoryo kaiyan enot na naestablisar an mga Saksi ni Jehova sa presenteng panahon. Kun ikokomparar sa haloy na paghade kan ikaanom na payo, an ikapito magdadanay sana “sa halipot na panahon,” sagkod na laglagon kan Kahadean nin Dios an gabos na nasyonal na organisasyon.

Taano ta Inapod na Ikawalong Hade?

8, 9. Ano an apod kan anghel sa simbolikong kolor eskarlatang mabangis na hayop, asin sa anong paagi na iyan guminikan sa pito?

⁸ Ipinaliwanag pa kan anghel ki Juan: “Asin an mabangis na hayop na yaon kaidto alagad ngonyan mayo na, iyan man mismo ikawalong hade, alagad guminikan sa pito, asin iyan paduman sa kalaglagan.” (Kapahayagan 17:11) An simbolikong kolor eskarlatang mabangis na hayop “guminikan” sa pitong payo; an boot sabihon, iyan namundag gikan sa, o nag-eksister huli sa, mga payo kan orihinal na “mabangis na hayop . . . na nagbubutwa sa dagat,” na an imahen kaiyan iyo an kolor eskarlatang mabangis na hayop. Sa paanong paagi? Bueno, kan 1919 an Anglo-Amerikanong kapangyarihan iyo an nangingibabaw na payo. An naenot na anom na payo bagsak na, asin an posisyon bilang nangingibabaw na pambilog na kinaban na kapangyarihan napasa magkasurog na payong ini asin nakasentro ngonyan digdi. An ikapitong payong ini, bilang an presenteng representante kan sunod-sunod na pambilog na kinaban na mga kapangyarihan, iyo an nagmotibar na establisaron an Liga de Naciones asin sagkod ngonyan iyo an mayor na promotor asin pinansial na suporta kan Naciones Unidas. Sa siring, sa simbolikong paagi, an kolor eskarlatang mabangis na hayop—an ikawalong hade—“guminikan sa” orihinal na pitong payo. Kun hehelingon sa paaging ini, an deklarasyon na iyan guminikan sa pito kaoyon na marhay kan mas naenot na kapahayagan na an mabangis na hayop na igwa nin duwang sungay siring sa kordero (an Anglo-Amerikanong Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan, an ikapitong payo kan orihinal na mabangis na hayop) iyong nagsadol kan paggibo kan imahen asin nagtao nin buhay dian.—Kapahayagan 13:1, 11, 14, 15.

⁹ Dugang pa, kabilang sa orihinal na mga miembro kan Liga de Naciones, kaiba an Gran Britania, an mga gobyerno na namamahala sa mga kabisera kan nagkapira sa dating mga payo, iyo na ngani an Grecia, Iran (Persia), asin Italia (Roma). Sa kahurihurihi, an mga gobyerno na namamahala sa teritoryong kontrolado kan dating anom na pambilog na kinaban na kapangyarihan nagin matinabang na mga miembro kan imahen kan mabangis na hayop. Sa sentido man na ini masasabi na an kolor eskarlatang mabangis na hayop na ini guminikan sa pitong pambilog na kinaban na kapangyarihan.

10. (a) Paano masasabing an kolor eskarlatang mabangis na hayop “mismo ikawalong hade”? (b) Paano ipinahayag nin sarong lider kan dating Unyon Sobyet an suporta sa Naciones Unidas?

¹⁰ Mangnohon na an kolor eskarlatang mabangis na hayop “mismo ikawalong hade.” Sa siring, an Naciones Unidas ngonyan dinisenyong magin siring sa sarong pambilog na kinaban na gobyerno. Kun beses iyan minagawe pa ngani na garo siring, na nagpapadara nin mga hukbo tanganing resolberan an internasyonal na iriwal, arog kan sa Korea, Peninsula nin Sinai, nagkapirang nasyon sa Aprika, asin Lebanon. Alagad iyan imahen sana nin sarong hade. Arog nin relihiosong imahen, mayo iyan nin tunay na impluwensia o kapangyarihan apuera sa itinao dian kan mga nagpangyari na iyan mag-eksister asin nagsasamba dian. Kun minsan, an simbolikong mabangis na hayop na ini garo maluya; alagad dai pa iyan noarin man nakaeksperyensia kan klase nin lagdoan na pagbaya kan makidiktador na mga miembro na nagin dahelan kaya nahulog sa bungaw an Liga de Naciones. (Kapahayagan 17:8) Minsan ngani nagkakalaen na marhay an opinyon sa ibang mga bagay, an sarong prominenteng lider kan dating Unyon Sobyet nakiiba kan 1987 sa mga papa kan Roma sa pagpahayag nin suporta para sa NU. Hinagad pa ngani nia na magkaigwa nin “kompletong sistema nin internasyonal na seguridad” na basado sa NU. Siring kan nanodan ni Juan dai nahaloy, madatong an panahon na an NU mahiro na may darudakulang autoridad. Dangan iyan man “mapasiring sa kalaglagan.”

Sampulong Hade sa Sarong Oras

11. Ano an sinabi kan anghel ni Jehova manongod sa sampulong sungay kan simbolikong kolor eskarlatang mabangis na hayop?

¹¹ Sa nakaaging kapitulo kan Kapahayagan, iinula kan ikaanom asin ikapitong anghel an mga mangko kan kaanggotan nin Dios. Sa siring, pinaaram kita na an mga hade sa daga tinitipon sa guerra nin Dios sa Armagedon asin na ‘gigirumdomon nin Dios an Dakulang Babilonya.’ (Kapahayagan 16:1, 14, 19) Ngonyan mas detalyado niatong maaaraman kun paano gigibohon an mga paghokom nin Dios sa mga ini. Hinanyoga giraray an anghel ni Jehova mantang sia nagtataram ki Juan. “Asin an sampulong sungay na saimong naheling nangangahulogan nin sampulong hade, na dai pa nag-aako nin kahadean, alagad sinda mag-aako nin autoridad bilang mga hade sa sarong oras kaiba kan mabangis na hayop. Sasaro an kaisipan kan mga ini, kaya itinatao ninda an saindang kapangyarihan asin autoridad sa mabangis na hayop. An mga ini makikipaglaban sa Kordero, alagad, huli ta sia Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade, dadaogon sinda kan Kordero. Siring man, idtong mga inapod asin pinili patin maimbod kaiba nia mandadaog man.”—Kapahayagan 17:12-14.

12. (a) Ano an ilinaladawan kan sampulong sungay? (b) Paanong an simbolikong sampulong sungay ‘dai pa nag-ako nin kahadean’? (c) Paanong an simbolikong sampulong sungay may “kahadean” na ngonyan, asin gurano kahaloy?

¹² An sampulong sungay naglaladawan sa gabos na politikal na kapangyarihan na namamahala ngonyan sa kinaban asin nagsusuportar sa imahen kan mabangis na hayop. Kakadikit sa mga nasyon na nag-eeksister ngonyan an midbid kan panahon ni Juan. Asin an mga midbid kaidto, arog baga kan Egipto asin Persia (Iran), iba nang marhay an politikal na palakaw ngonyan. Huli kaini, kan enot na siglo, an ‘sampulong sungay dai pa nag-ako nin kahadean.’ Alagad ngonyan sa aldaw kan Kagurangnan, igwa na sinda nin “kahadean,” o politikal na autoridad. Sa pagbagsak kan darakulang kolonyal na imperyo, nangorogna magpoon kan ikaduwang guerra mundial, dakol na bagong nasyon an namundag. An mga ini, saka an mas haloy nang naestablisar na mga kapangyarihan, maghahade kaiba kan mabangis na hayop sa halipot na panahon—“sarong oras” sana—bago taposon ni Jehova an gabos na kinabanon na politikal na autoridad sa Armagedon.

13. Sa anong paagi na “sasaro an kaisipan” kan sampulong sungay, asin anong aktitud sa Kordero an sinesegurado kaini?

¹³ Ngonyan, an nasyonalismo an saro sa pinakamakosog na puersa na nagmomotibar sa sampulong sungay na ini. “Sasaro an kaisipan” ninda ta gusto nindang mapagdanay an saindang nasyonal na soberaniya imbes na akoon an Kahadean nin Dios. Ini an katuyohan ninda kaya sinuportaran ninda an Liga de Naciones asin an Naciones Unidas—tanganing mapagdanay an katoninongan sa kinaban asin sa siring maingatan an sainda mismong pag-eksister. Sinesegurado kan siring na aktitud na kokontrahon kan mga sungay an Kordero, an “Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade,” huli ta katuyohan ni Jehova na sa dai na mahahaloy an gabos na kahadean na ini sasalidahan kan saiyang Kahadean sa pamamahala ni Jesu-Cristo.—Daniel 7:13, 14; Mateo 24:30; 25:31-33, 46.

14. Paano posible para sa mga namamahala sa kinaban na makipaglaban sa Kordero, asin ano an magigin resulta?

¹⁴ Siempre, mayong magigibo an mga namamahala sa kinaban na ini tumang ki Jesus mismo. Yaon sia sa langit, harayong marhay tanganing maabot ninda. Alagad an mga tugang ni Jesus, an mga natatada sa banhi kan babae, yaon pa digdi sa daga asin garo baga bukas sa pagsalakay. (Kapahayagan 12:17) An dakol sa mga sungay nagpaheling na nin mapait na oposisyon sa sainda, asin sa paaging ini nakipaglaban sinda sa Kordero. (Mateo 25:40, 45) Pero, dai na mahahaloy, madatong an panahon na an Kahadean nin Dios “maronot asin matapos kan gabos na ining kahadean.” (Daniel 2:44) Dangan, makakalaban kan mga hade sa daga an Kordero sagkod sa saindang katapusan, siring kan madali na niatong maheling. (Kapahayagan 19:11-21) Alagad digdi igo na an satong nanodan tanganing marealisar na an mga nasyon dai manggagana. Dawa “sasaro an kaisipan” ninda asin kan kolor eskarlatang mabangis na hayop na NU, dai ninda madadaog an dakulang “Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade,” ni madadaog man ninda an “mga inapod asin pinili asin maimbod kaiba nia,” na kabilang an saiyang linahidan na mga parasunod na yaon pa digdi sa daga. An mga ini mandadaog man paagi sa pagdadanay na may integridad bilang simbag sa marigsok na mga sahot ni Satanas.—Roma 8:37-39; Kapahayagan 12:10, 11.

Paglaglag sa Patotot

15. Ano an sinabi kan anghel manongod sa patotot asin sa aktitud saka gigibohon na aksion sa saiya kan sampulong sungay asin kan mabangis na hayop?

¹⁵ Bako sanang banwaan nin Dios an punteriya kan pakikiiwal kan sampulong sungay. Ibinalik ngonyan kan anghel an atension ni Juan sa patotot: “Asin sia nagsabi sako: ‘An katubigan na saimong naheling, na natutukawan kan patotot, nangangahulogan nin mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga lenguahe. Asin an sampulong sungay na naheling mo, asin an mabangis na hayop, an mga ini maoongis sa patotot asin lalaglagon patin huhubaan sia, asin uuboson ninda an saiyang laman asin biyo siang sosoloon sa kalayo.’”—Kapahayagan 17:15, 16.

16. Taano ta dai makakasarig an Dakulang Babilonya sa saiyang katubigan para sa nagpoprotehir na suporta kun salakayon na sia kan politikal na mga gobyerno?

¹⁶ Kun paanong an suanoy na Babilonya nanarig sa katubigan na depensa nia, an Dakulang Babilonya ngonyan nananarig sa dakolon niang miembro na “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga lenguahe.” Tamang-tama na dinadara kan anghel an satong atension sa mga bagay na ini bago sabihon an nakakasustong pangyayari: Madahas na bibirikan kan politikal na mga gobyerno sa dagang ini an Dakulang Babilonya. Ano an gigibohon kan “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga lenguahe” sa panahon na iyan? Pinapatanidan na kan banwaan nin Dios an Dakulang Babilonya na an tubig kan salog nin Eufrates mamamara. (Kapahayagan 16:12) An katubigan na iyan sa katapustapusi mauubos. Dai ninda matatawan nin ano man na suporta an makababalde, gurang nang patotot sa oras kan saiyang pinakadakulang pangangaipo.—Isaias 44:27; Jeremias 50:38; 51:36, 37.

17. (a) Taano an kayamanan kan Dakulang Babilonya ta dai makakapagligtas sa saiya? (b) Paano na mayo man lamang nin dignidad an katapusan kan Dakulang Babilonya? (c) Apuera sa sampulong sungay, o indibiduwal na mga nasyon, ano pa an maiba sa pagsalakay tumang sa Dakulang Babilonya?

¹⁷ Tunay nanggad na an dakulaon, materyal na kayamanan kan Dakulang Babilonya dai makakapagligtas saiya. Tibaad mapadali pa ngani an saiyang kalaglagan huli kaiyan, huli ta ipinapaheling kan bisyon na kun iluwas na kan mabangis na hayop asin kan sampulong sungay an pagkaongis ninda sa saiya sia huhubaan ninda kan sa hadeng mga gubing nia asin kan gabos niang alahas. Sasamsamon ninda an saiyang kayamanan. “Huhubaan sia” ninda, na ihinahayag sa makasusupog na paagi an saiyang tunay na karakter. Abaa kagrabeng kalaglagan! Mayo man lamang nin dignidad an katapusan nia. Sia lalaglagon ninda, “uuboson ninda an saiyang laman,” kaya magigin siang daing buhay na kalabera. Sa katapustapusi, “biyo siang sosoloon sa kalayo.” Sosoloon sia siring sa nangongolakit nin epidemya, na dai ngani tatawan nin disenteng lobong! Bako sanang an mga nasyon, na irinerepresentar kan sampulong sungay, an malaglag sa dakulang patotot, kundi maiba man sa pagsalakay na ini “an mabangis na hayop,” na boot sabihon an NU mismo. Aaprobaran kaiyan an paglaglag sa falsong relihion. An dakol sa labing 190 nasyon sa NU nagpaheling na, paagi sa direksion kan pagboto ninda, nin oposisyon sa relihion, nangorogna sa mga relihion sa Kakristianohan.

18. (a) Ano an naheling nang potensial na kakalabanon kan mga nasyon an Babilonikong relihion? (b) Ano an magigin pundamental na dahelan kan todo-todong pagsalakay sa dakulang patotot?

¹⁸ Taano ta magigin siring kadahas an pagtratar kan mga nasyon sa dati nindang sambay? Naheling niato sa dai pa sana nahahaloy na kasaysayan an potensial kan siring na pagkalaban sa Babilonikong relihion. Huli sa opisyal na oposisyon kan gobyerno, nainaan na marhay an impluwensia nin relihion sa mga nasyon na arog baga kan dating Unyon Sobyet asin Tsina. Sa Protestanteng mga lugar sa Europa, an lakop na pagkaindiperente asin pagduwaduwa nagin dahelan na mawaran nin laog an mga simbahan, kaya haros gadan na an relihion. An mahiwason na imperyong Katoliko nababanga huli sa rebelyon asin dai pagkakaoyon, na dai napatoninong kan mga namomoon dian. Pero, dai niato paglingawan an katotoohan na an pangultimo, todo-todong pagsalakay na ini sa Dakulang Babilonya madatong bilang kapahayagan kan dai maliliwat na paghokom nin Dios sa dakulang patotot.

Paggibo kan Kaisipan nin Dios

19. (a) Paano an paggibo kan paghokom ni Jehova tumang sa dakulang patotot ikakailustrar kan saiyang paghokom sa apostatang Jerusalem kan 607 B.C.E.? (b) Ano an ilinadawan sa satong panahon kan gaba, daing nag-iistar na kamugtakan kan Jerusalem pakalihis kan 607 B.C.E.?

¹⁹ Paano gigibohon ni Jehova an paghokom na ini? Ikakailustrar ini kan aksion na ginibo ni Jehova tumang sa saiyang apostatang banwaan kan suanoy na mga panahon, na may labot sa sainda sinabi nia: “Sa mga propeta nin Jerusalem nakaheling ako nin grabeng mga bagay, pagsambay asin paglakaw sa kaputikan; asin pinakosog ninda an mga kamot kan mga paragibo nin karompotan tanganing dai sinda magbakle, an lambang saro sa saiyang karatan. Para sa sako sinda gabos nagin arog kan Sodoma, asin an mga nag-eerok sa saiya arog kan Gomorra.” (Jeremias 23:14) Kan 607 B.C.E., ginamit ni Jehova si Nabucodonosor tanganing ‘hubaon an mga gubing, haleon an magagayon na mga kasangkapan, asin bayaan na huba asin daing gubing’ an siudad na iyan na parasambay sa espirituwal. (Ezequiel 23:4, 26, 29) An Jerusalem kan panahon na idto arogan kan Kakristianohan ngonyan, asin siring kan naheling ni Juan sa mas naenot na mga bisyon, gigibohon ni Jehova sa Kakristianohan asin sa iba pang kabtang kan falsong relihion an kaagid na padusa. An gaba, daing nag-iistar na kamugtakan kan Jerusalem pakalihis kan 607 B.C.E. nagpapaheling kan magigin kamugtakan kan relihiosong Kakristianohan pagkatapos na kuanon saiya an saiyang kayamanan asin ibuyagyag sia sa makasusupog na paagi. Asin arog man kaiyan an kaaabtan kan iba pang kabtang kan Dakulang Babilonya.

20. (a) Paano ipinapaheling ni Juan na gagamiton giraray ni Jehova an namamahalang mga tawo sa paghokom? (b) Ano an “kaisipan” nin Dios? (c) Sa anong paagi gigibohon kan mga nasyon an saindang “sasarong kaisipan,” alagad kiisay na kaisipan an talagang gigibohon?

²⁰ Gagamiton giraray ni Jehova an namamahalang mga tawo sa paghokom. “Huli ta ipinasabong nin Dios sa saindang puso na gibohon an saiyang kaisipan, na gibohon ngani an saindang sasarong kaisipan paagi sa pagtao kan saindang kahadean sa mabangis na hayop, sagkod na maotob an mga tataramon nin Dios.” (Kapahayagan 17:17) Ano an “kaisipan” nin Dios? An pag-areglo na magkasararo an mga magadan sa Dakulang Babilonya, tanganing lubos siang laglagon. Siempre, an motibo kan mga namamahala sa pagsalakay saiya gibohon an sadiri nindang “sasarong kaisipan.” Hohonaon ninda na para sa ikakarahay kan saindang mga nasyon an pagsalakay sa dakulang patotot. Tibaad mansayon ninda na peligro sa saindang soberaniya an padagos na pag-eksister kan organisadong relihion sa laog kan saindang mga linderos. Alagad si Jehova an aktuwal na magmamaniobra kan mga bagay; gigibohon ninda an saiyang kaisipan paagi sa sararoan sanang paglaglag sa saiyang suanoy, parasambay na kaiwal!—Ikomparar an Jeremias 7:8-11, 34.

21. Mantang an kolor eskarlatang mabangis na hayop gagamiton sa paglaglag sa Dakulang Babilonya, ano an minalataw na gigibohon kan mga nasyon mapadapit sa Naciones Unidas?

²¹ Iyo, gagamiton kan mga nasyon an kolor eskarlatang mabangis na hayop, an Naciones Unidas, sa paglaglag sa Dakulang Babilonya. Dai sinda mahiro sa sadiri nindang kabotan, huli ta ipapasabong ni Jehova sa saindang puso na “gibohon ngani an saindang sasarong kaisipan paagi sa pagtao kan saindang kahadean sa mabangis na hayop.” Pag-abot kan panahon, minalataw na maheheling kan mga nasyon an pangangaipo na pakosogon an Naciones Unidas. Tatawan ninda iyan nin mga ngipon, sabi ngani, na tinatawan iyan kan ano man na autoridad asin kapangyarihan ninda tanganing iyan makasalakay sa falsong relihion asin mapangganang makapakilaban tumang saiya “sagkod na maotob an mga tataramon nin Dios.” Sa siring, an suanoy na patotot tataposon nin biyo. Asin dapat sanang mawara na sia!

22. (a) Sa Kapahayagan 17:18, ano an kahulogan kan paagi kan anghel sa pagtapos kan saiyang patotoo? (b) Ano an reaksion kan mga Saksi ni Jehova sa paglinaw kan misteryo?

²² Garo baga sa pagdoon na segurado an paghokom ni Jehova sa pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion, tinapos kan anghel an saiyang patotoo sa pagsabi: “Asin an babae na saimong naheling nangangahulogan kan dakulang siudad na igwa nin kahadean sa mga hade kan daga.” (Kapahayagan 17:18) Arog kan Babilonya kan panahon ni Belsasar, an Dakulang Babilonya ‘tinimbang sa timbangan asin nakuang kulang.’ (Daniel 5:27, The New English Bible) An paglaglag sa saiya magigin marikas asin pinal. Asin ano an reaksion kan mga Saksi ni Jehova sa paglinaw kan misteryo kan dakulang patotot asin kan kolor eskarlatang mabangis na hayop? Nagpapaheling sinda nin kaigotan sa pagbalangibog kan aldaw nin paghokom ni Jehova, mantang sinisimbag na “igwa nin pagkamaugayon” an sinserong mga naghahanap nin katotoohan. (Colosas 4:5, 6; Kapahayagan 17:3, 7) Siring kan ipapaheling kan masunod niatong kapitulo, an gabos na nagmamawot na makaligtas kun gadanon na an dakulang patotot dapat na humiro, asin humiro na tolos!

[Mga Ritrato sa pahina 252]

An Pagkasunodsunod kan Pitong Pambilog na Kinaban na Kapangyarihan

EGIPTO

ASIRIA

BABILONYA

MEDO-PERSIA

GRECIA

ROMA

ANGLO-AMERIKA

[Mga ritrato sa pahina 254]

“Iyan man mismo ikawalong hade”

[Ritrato sa pahina 255]

Tinatalikdan an Kordero, “itinatao ninda an saindang kapangyarihan asin autoridad sa mabangis na hayop”

[Ritrato sa pahina 257]

Bilang an prinsipal na kabtang kan Dakulang Babilonya, an Kakristianohan magigin kapareho kan suanoy na Jerusalem sa lubos na pagkagaba