Kapitulo 9
Anong Klaseng Lugar an Impierno?
1. Ano an itinokdo nin mga relihiyon manongod sa impierno?
MINILYON na tawo an tinokdoan kan saindang relihiyon na an impierno lugar na dian pinasasakitan an mga tawo. Sono sa Encyclopædia Britannica, “An Iglesya Katolika Romana nagtotokdo na an impierno . . . magdadanay sagkod lamang; dai matatapos an sakit dian.” An Katolikong katokdoan na ini, sabi pa kan ensiklopedya, “pinangangaptan sagkod ngonyan nin dakol na konserbatibong grupo Protestante.” An mga Hindu, Budista asin Muhammadan nagtotokdo man na an impierno lugar na pasakitan. Bakong makangangalas na an mga tawo na tinokdoan kaini parateng nagsasabi na kun an impierno arog kaiyan karaot na lugar habo na nindang pag-olayan iyan.
2. Ano an saboot nin Dios manongod sa pagtotong nin mga aki sa kalayo?
2 Ini nagpapalataw sa hapot na: An Makakamhan daw sa gabos na Dios naglalang nin siring na lugar na pasakitan? Bueno, ano an punto-de-vista nin Dios kan an mga Israelitas, sa pag-arog sa mga nasyon sa palibot, nagpoon na totongon sa kalayo an saindang mga aki? Ipinaliliwanag nia sa saiyang Tataramon: “Itinogdok ninda an mga kalangkawan nin Tofet, na yaon sa kababan kan mga aki ni Hinnom, tanganing totongon sa kalayo an saindang mga aking lalaki asin an saindang mga aking babae, sarong bagay na dai ko ipinagboot asin dai man lamang suminabong sa sakuyang puso.”—Jeremias 7:31.
3. Taano ta bakong rasonable, saka bakong sono sa Kasuratan, an paghona na an Dios magpapasakit sa mga tawo?
3 Isip-isipa ini. Kun an ideya na asalon an mga tawo sa kalayo dai noarin man suminabong sa puso nin Dios, rasonable daw sa paghona nindo na sia lumalang nin naglalaad na impierno para sa mga dai naglilingkod sa saiya? An Biblia nagsasabi, “An Dios pagkamoot.” (1 Juan 4:8) Talaga daw na an mamomoton na Dios magpapasakit sa mga tawo sagkod lamang? Kamo daw magibo kaiyan? An pakaaram manongod sa pagkamoot nin Dios maninigong magpahiro sa sato na buksan an saiyang Tataramon tanganing aramon kun ano man nanggad an impierno. Siisay an nagduduman, asin gurano kahaloy?
AN SHEOL ASIN HADES
4. (a) Anong mga termino sa Hebreo asin Griego an isinalin na “impierno”? (b) Paano isinalin sa King James Version an Sheol?
4 An Webster’s Dictionary nagsasabi na an termino sa Ingles na “hell” o sa Bicol “impierno” kapareho kan termino sa Hebreo na Sheol asin termino sa Griego na Hades. Sa mga Bibliang Aleman Hoelle an terminong ginagamit imbes na “impierno”; sa Portugues an terminong ginamit inferno, sa Kastila infierno, asin sa Pranses Enfer. An mga paratradusir kan Authorized Version, o King James Version, isinasalin an Sheol na “impierno” nin 31 beses, “lolobngan” nin 31 beses, asin “kotkot” nin 3 beses. An Katolikong Douay Version isinasalin an Sheol na “impierno” nin 64 beses. Sa Kristianong Griegong Kasuratan (na inaapod nin dakol na “Bagong Tipan”), isinasalin kan King James Version an Hades na “impierno” sa kada saro kan 10 beses na paglataw kaiyan.—Mateo 11:23; 16:18; Lucas 10:15; 16:23; Gibo 2:27, 31; Kapahayagan 1:18; 6:8; 20:13, 14.
5. Anong hapot an pinalataw manongod sa Sheol asin Hades?
5 An hapot iyo ini: Anong klaseng lugar an Sheol, o Hades? An bagay na tinatradusir kan King James Version an sarong termino sa Hebreo na Sheol sa tolong laen-laen na paagi nagpapaheling na an impierno, lolobngan asin kotkot saro sana an kahulogan. Asin kun an impierno nangangahulogan an pankagabsan na lolobngan nin katawohan, dai iyan puwedeng mangahulogan man nin sarong lugar nin pagpasakit sa kalayo. Bueno, kun siring, an Sheol asin Hades daw nangangahulogan lolobngan, o iyan daw nangangahulogan lugar na pasakitan?
6. (a) Paano ipinaheheling kan Biblia na saro sana an kahulogan kan Sheol asin Hades? (b) Ano an ipinaheheling kan bagay na si Jesus napaduman sa Hades?
6 Bago niato simbagon an hapot na ini, liwanagon niato na an termino sa Hebreo na Sheol asin an termino sa Griego na Hades saro sana an kahulogan. Ini mapatutunayan sa pagheling sa Salmo 16:10 sa Hebreong Kasuratan asin sa Gibo 2:31 sa Kristianong Griegong Kasuratan, mga bersikulo na maheheling nindo sa kasunod na pahina. Mangnoha na sa pagkotar sa Salmo 16:10 na dian minalataw an Sheol, ginagamit kan Gibo 2:31 an Hades. Mangnoha man na si Jesu-Cristo namugtak sa Hades, o impierno. Matubod daw kita na pinasakitan nin Dios si Cristo sa sarong impiernong may kalayo? Siyempre dai! Si Jesus yaon sana sa saiyang lolobngan.
7, 8. Paano an sinasabi manongod ki Jacob asin sa aki niang si Jose, asin manongod ki Job, nagpapatunay na an Sheol bakong lugar na pasakitan?
7 Kan ipinagmomondo ni Jacob an namomotan niang aking si Jose, na paghona nia ginadan, sia nagsabi: “Mahilig akong nagmomondo sa sakong aki pasiring sa Sheol!” (Genesis 37:35) Minsan siring, isinalin digdi kan King James Version an Sheol na “lolobngan,” asin isinalin iyan na “impierno” kan Douay Version. Ngonyan, ontok nin kadikit asin horophoropa. An pagtubod daw ni Jacob an aki niang si Jose nagduman sa lugar na pasakitan tanganing mabuhay sagkod lamang dian, asin boot daw niang paduman asin makaibanan sia? O, imbes, pinaghona sana ni Jacob na an namomotan niang aki gadan asin nasa lolobngan patin gusto mismo ni Jacob na magadan man?
8 Iyo, an marahay na mga tawo nagduduman sa impierno kan Biblia. Halimbawa, an marahay na tawong si Job, na grabe an inaagihan na sakit, namibi sa Dios: “O marahay pang ako tagoon mo sa Sheol [lolobngan, King James Version; impierno, Douay Version], . . . na tawan mo ako nin talaan na panahon asin girumdomon mo ako!” (Job 14:13) Ngonyan isip-isipa: Kun an Sheol nangangahulogan sarong lugar nin kalayo asin pagpasakit, bobooton daw ni Job na paduman asin duman mabuhay sagkod na magirumdoman sia nin Dios? Malinaw na an gusto ni Job magadan asin paduman sa lolobngan tanganing matapos na an saiyang mga pagsakit.
9. (a) Ano an kamugtakan kan mga yaon sa Sheol? (b) Kun siring ano an Sheol asin Hades?
9 Sa gabos na lugar na an Sheol minalataw sa Biblia iyan nungka na iinasosyar sa buhay, aktibidad o pasakit. Imbes, iyan parateng konektado sa kagadanan asin kadaihan nin maginibo. Halimbawa, horophoropa an Eclesiastes 9:10, na nagsasabi: “An gabos na makua kan saimong kamot na gibohon, gibohon iyan sa bilog mong kakayahan, huli ta mayo nin gibohon ni pagplano ni kaaraman ni kadonongan sa Sheol [lolobngan, King James Version; impierno, Douay Version], an lugar na saimong padudumanan.” Kaya malinawon na an simbag. An Sheol asin Hades bakong sarong lugar na pasakitan kundi an pankagabsan na lolobngan nin mga tawo. (Salmo 139:8) An marahay saka maraot na tawo nagduduman sa impierno kan Biblia.
PAKALUWAS SA IMPIERNO
10, 11. Taano si Jonas, kan nasa laog kan tulak kan sira, ta nagsabi na sia nasa impierno?
10 Puwede daw na lumuwas sa impierno an mga tawo? Helinga an nangyari ki Jonas. Kan si Jonas ipahalon nin Dios sa dakulang sira tanganing dai sia malamos, si Jonas namibi gikan sa tulak kan sira: “Sa sakuyang kasakitan ako nag-arang ki Jehova, asin sinimbag nia ako. Sa tulak nin Sheol [impierno, King James Version asin Douay Version (2:3)] ako naghagad nin tabang. Dinangog mo an sakuyang tingog.”—Jonas 2:2.
11 Ano an boot sabihon ni Jonas sa “sa tulak nin impierno”? Bueno, an tulak kan sirang idto tunay na bakong lugar na pasakitan sa kalayo. Pero idto puwede kutanang magin lolobngan ni Jonas. An totoo, si Jesu-Cristo nagsabi manongod sa saiya man sana: “Kun paanong si Jonas yaon sa laog kan tulak kan dakulang sira nin tolong aldaw asin tolong banggi, siring man an Aki nin tawo mamumugtak sa irarom nin daga sa laog nin tolong aldaw asin tolong banggi.”—Mateo 12:40.
12. (a) Ano an pruweba na an mga nasa impierno puwedeng makaluwas? (b) Ano an dugang pang ebidensia na an “impierno” nangangahulogan “lolobngan”?
12 Si Jesus gadan asin nasa saiyang lolobngan sa laog nin tolong aldaw. Alagad an Biblia nagsasabi: “An saiyang kalag dai pinabayaan sa impierno . . . An Jesus na ini binuhay liwat nin Dios.” (Gibo 2:31, 32, King James Version) Siring man, sa paggiya nin Dios si Jonas ilinuwas sa impierno, an boot sabihon, sa nagin kutanang lolobngan nia. Ini nangyari kan iluwa sia kan sira sa mamarang daga. Iyo, an mga tawo puwedeng makaluwas sa impierno! An totoo, an nakaoogmang panuga iyo na an impierno (Hades) hahalean nin laog na gabos na gadan na yaon dian. Ini maheheling sa pagbasa sa Kapahayagan 20:13, na nagsasabi: “Itinao kan dagat an mga gadan na yaon dian; asin itinao kan kagadanan asin impierno [Hades] an mga gadan na yaon dian: asin sinda hinokoman an lambang tawo sono sa saindang mga gibo.”—King James Version.
AN GEHENNA ASIN AN DANAW NIN KALAYO
13. Anong termino sa Griego na minalataw nin 12 beses sa Biblia an isinalin na “impierno” sa King James Version?
13 Pero tibaad may magkontra, na sinasabi: ‘Totoo man na an Biblia nagtataram manongod sa impiernong may kalayo asin danaw nin kalayo. Dai daw ini nagpapatunay na an impierno lugar na pasakitan?’ Totoo, may mga traduksion sa Biblia, arog kan King James Version, na nagtataram manongod sa “impiernong may kalayo” asin sa posibilidad na “isugba sa impierno, sa kalayo na dai noarin man mapaparong.” (Mateo 5:22; Marcos 9:45) Gabos-gabos na may 12 bersikulo sa Kristianong Griegong Kasuratan na ginagamit kan King James Version an “impierno” sa pagsalin kan termino sa Griego na Gehenna. An Gehenna daw talagang lugar nin pasakitan sa kalayo, mantang kun Hades an isinasalin na “impierno” iyan nangangahulogan sana kan lolobngan?
14. Ano an Gehenna, asin ano an ginibo duman?
14 Malinaw na an termino sa Hebreo na Sheol asin an termino sa Griego na Hades talagang nangangahulogan lolobngan. Bueno, kun siring, ano an kahulogan kan Gehenna? Sa Hebreong Kasuratan an Gehenna iyo an “kababan na Hinnom.” Girumdoma, Hinnom an ngaran kan kababan sa luwas kan mga lanob nin Jerusalem na duman iinatang kan mga Israelitas an saindang mga aki sa kalayo. Pag-abot nin panahon, ipinagboot kan maboot na si Hadeng Josias na an kababan na ini gibohon na dai maninigong gamiton para sa makababaldeng gaweng iyan. (2 Hade 23:10) Idto ginibong aponan nin basura, o ati.
15. (a) Kan aldaw ni Jesus, sa ano ginamit an Gehenna? (b) Ano an dai noarin man iinapon duman?
15 Kaya kaidtong nasa daga si Jesus an Gehenna an basurahan nin Jerusalem. Pinalalaad an kalayo duman paagi sa pagbugtak nin asupre tanganing masolo an basura. An Smith’s Dictionary of the Bible, Tomo 1, nagpapaliwanag: “Iyan an nagin basurahan [aponan nin ati] kan siudad, na dian iinaapon an bangkay nin mga kriminal, asin an tigbak na mga hayop, patin an gabos na ibang klase nin ati.” Pero mayong buhay na linalang na iinaapon duman.
16. Ano an ebidensia na an Gehenna ginamit bilang simbolo nin daing katapusan na kalaglagan?
16 Mantang aram ninda an dapit sa basurahan kan saindang siudad, nasabotan kan mga taga-Jerusalem an boot sabihon ni Jesus kan sabihan nia an maraot na mga namomoon sa relihiyon: “Mga halas, aki nin mga rimoranon, paano kamo makalilikay sa silot nin Gehenna?” (Mateo 23:33) Malinaw na dai boot sabihon ni Jesus na an mga namomoon na idto sa relihiyon pasasakitan. Tara, kan sinosolong buhay kan mga Israelitas an saindang mga aki duman sa kababan na idto, sinabi nin Dios na an paggibo sa siring kamakababaldeng bagay dai noarin man suminabong sa saiyang puso! Kaya malinaw na ginagamit ni Jesus an Gehenna bilang angay na simbolo sa lubos asin daing katapusan na kalaglagan. An boot niang sabihon an maraot na mga namomoon na idto sa relihiyon dai maninigo sa pagkabuhay liwat. An mga nagdadangog ki Jesus nakasabot na an mga maduman sa Gehenna, kapareho nin basura, lalaglagon sagkod lamang.
17. Ano an “danaw nin kalayo,” asin ano an pruweba digdi?
17 Kun siring, ano man an “danaw nin kalayo” na sinasabi sa Biblia sa libro nin Kapahayagan? Iyan may kahulogan na kapareho sa Gehenna. An kahulogan kaiyan bakong pagpasakit sa may pakaaram kundi daing katapusan na kagadanan, o kalaglagan. Helinga kun paano ini sinasabi mismo kan Biblia sa Kapahayagan 20:14: “Asin an kagadanan asin Hades [impierno, King James Version asin Douay Version] iinapon sa danaw nin kalayo. Ini iyo an ikaduwang kagadanan, an danaw nin kalayo.” Iyo, an danaw nin kalayo nangangahulogan “ikaduwang kagadanan,” kagadanan na mayo na nin pagkabuhay liwat. Maliwanag na an “danaw” na ini sarong simbolo, ta an kagadanan asin impierno (Hades) iaapon dian. An kagadanan asin impierno dai puwedeng masolo sa literal. Pero iyan puwede, asin talagang, hahaleon, o lalaglagon.
18. Ano an kahulogan kan bagay na an Diablo pasasakitan sagkod lamang sa “danaw nin kalayo”?
18 ‘Pero sinasabi kan Biblia na an Diablo pasasakitan sagkod lamang sa danaw nin kalayo,’ tibaad may magsabi. (Kapahayagan 20:10) Ano an boot sabihon kaini? Kan nasa daga si Jesus an mga bantay sa bilanggoan kun beses inaapod na mga “parapasakit.” Arog kan isinabi ni Jesus manongod sa sarong tawo sa saro sa saiyang mga ilustrasyon: “Asin an saiyang kagurangnan naanggot, asin itinao sia sa mga parapasakit, sagkod na bayadan nia an gabos na utang sa saiya.” (Mateo 18:34, King James Version) Mantang an mga isinusugba sa “danaw nin kalayo” minaduman sa “ikaduwang kagadanan” na mayo na nin pagkabuhay liwat, sinda garo baga nabibilanggo sagkod lamang sa kagadanan. Sinda nagdadanay sa kagadanan na garo napipreso kan mga bantay sa bilanggoan sagkod noarin pa man. Siyempre, an mga maraot dai literal na pinasasakitan ta, arog kan nasabotan na niato, kun an tawo gadan sia biyong dai nag-eeksister. Dai sia nin pakaaram sa ano man.
AN TAWONG MAYAMAN ASIN SI LAZARO
19. Paano niato naaaraman na an mga tataramon ni Jesus manongod sa mayaman asin ki Lazaro sarong ilustrasyon?
19 Kun siring, ano an boot sabihon ni Jesus kan sia magsabi sa saro sa saiyang mga ilustrasyon: “An makilimos nagadan, asin dinara kan mga anghel sa daghan ni Abraham: an mayaman nagadan man, asin ilinobong; asin sa impierno [Hades] itiningkalag nia an saiyang mga mata, huling nasa kasakitan, asin naheling si Abraham sa harayo, asin si Lazaro sa saiyang daghan”? (Lucas 16:19-31, King James Version) Mantang, arog kan nasabotan na niato, an Hades iyo an lolobngan nin katawohan, asin bakong lugar na pasakitan, malinaw na digdi si Jesus nagsasaysay nin sarong ilustrasyon o estorya. Bilang dugang pang ebidensia na ini bakong literal na kasaysayan kundi sarong ilustrasyon, horophoropa ini: An impierno daw literal na an distansia sa langit puwedeng magkadangogan tanganing magibo an siring na tunay na orolay? Saro pa, kun an mayaman nasa literal na naglalaad na danaw, paano ikasusugo ni Abraham si Lazaro na palipoton an saiyang dila paagi sa saro sanang toro nin tubig sa poro kan saiyang moro? Kun siring, ano an ipinag-iilustrar ni Jesus?
20. Ano an kahulogan kan ilustrasyon kun dapit sa (a) mayaman? (b) Lazaro? (c) pagkagadan kan lambang saro? (d) pagsakit kan mayaman?
20 An mayaman sa ilustrasyon nagrerepresentar sa nagpapaimportante sa sadiring mga namomoon sa relihiyon na nagsikwal ki Jesus asin kan huri guminadan sa saiya. Si Lazaro naglaladawan sa ordinaryong mga tawo na nag-ako sa Aki nin Dios. An pagkagadan kan mayaman asin ni Lazaro nagrepresentar sa pagkaliwat kan saindang kamugtakan. An pagkaliwat na ini nangyari kan pakakanon sa espirituwal ni Jesus an napabayaan na mga tawong arog-Lazaro, kaya sinda inoyonan kan Orog Kadakulang Abraham, si Jehova Dios. Kadungan kaiyan, an falsong mga namomoon sa relihiyon “nagadan” kun dapit sa pagkaigwa kan pag-oyon nin Dios. Mantang isinikwal na, sinda nagsakit kan ibuyagyag kan mga parasunod ni Cristo an saindang maraot na mga gibo. (Gibo 7:51-57) Kaya an ilustrasyon na ini dai nagtotokdo na an ibang gadan pinasasakitan sa literal na impiernong may kalayo.
MGA KATOKDOAN NA IPINASABONG KAN DIABLO
21. (a) Anong mga kaputikan an pinalakop kan Diablo? (b) Taano ta makasisierto kita na an katokdoan sa purgatoryo falso?
21 An Diablo an nagsabi ki Eva: “Dai nanggad kamo magagadan.” (Genesis 3:4; Kapahayagan 12:9) Alagad ta si Eva talagang nagadan; mayo sia nin sarong kabtang na nagpadagos na mabuhay. Na an kalag nagpapadagos na mabuhay pagkagadan sarong kaputikan na pinonan kan Diablo. Asin kaputikan man, na ipinalakop kan Diablo, na an kalag kan mga maraot pinasasakitan sa impierno o purgatoryo. Mantang malinaw na ipinaheheling kan Biblia na an mga gadan daing pag-aram, dai puwedeng magin totoo an mga katokdoan na ini. An totoo, an terminong “purgatoryo” o an ideya nin purgatoryo pareho mayo sa Biblia.
22. (a) Ano an nanodan niato sa kapitulong ini? (b) Ano an nagin epekto saindo kan kaaraman na ini?
22 Nasabotan niato na an impierno (Sheol, o Hades) sarong lugar nin pagpahingalo na may paglaom para sa mga gadan. An mga marahay asin maraot pareho nagduduman, tanganing maghalat sa pagkabuhay liwat. Nanodan man niato na an Gehenna dai nangangahulogan nin lugar na pasakitan, kundi ginagamit sa Biblia bilang simbolo nin daing katapusan na kalaglagan. Siring man, “an danaw nin kalayo” bakong literal na lugar na may kalayo, kundi nagrerepresentar sa “ikaduwang kagadanan” na dian mayo na nin pagkabuhay liwat. An impierno dai puwedeng magin lugar na pasakitan ta an siring na ideya dai noarin man suminabong sa isip o puso nin Dios. Dugang pa, an pagpasakit sa saro nin daing sagkod huli ta sia naggibo nin maraot sa daga sa laog nin pirang taon kontra sa hustisya. Marahayon nanggad na maaraman an katotoohan manongod sa mga gadan! Tunay na iyan magtatao sa saro nin katalingkasan sa takot asin superstisyon.—Juan 8:32.
[Kahon sa pahina 83]
An termino sa Hebreo na “Sheol” asin an termino sa Griego na “Hades” saro sana an kahulogan
American Standard Version
10 For thou wilt not leave my soul
to Shēʹōl;
Neither wilt thou suffer thy
holy one to see corruption.
31 he foreseeing this spake of the resurrection of the Christ, that neither was he left unto Hāʹdēs, nor did his flesh see corruption.
[Ritrato sa pahina 84, 85]
Kan halonon sia nin sira, taano ta nagsabi si Jonas: ‘Sa tulak nin impierno ako naghagad nin tabang’?
[Ritrato sa pahina 86]
An Gehenna kaidto sarong kababan sa luwas nin Jerusalem. Idto ginamit na simbolo nin daing katapusan na kagadanan