Kapitulo 18

Harani Na an “Katapusan kan Kinaban”!

 1. Paano maaaraman kan mga parasunod ni Cristo kun sia nagpoon nang maghade sa langit?

KAN palayason ni Jesu-Cristo si Satanas asin an mga anghel kaini sa langit asin ponan an saiyang pamamahala sa Kahadean, iyan nangahulogan na harani na an katapusan ni Satanas asin kan saiyang maraot na palakaw. (Kapahayagan 12:7-12) Alagad paano maaaraman kan mga parasunod ni Cristo sa daga na nangyari na an okasyon na ini sa langit, na dai naheheling kan saindang mga mata? Paano ninda maaaraman na si Cristo presente na sa dai naheheling na paagi sa kapangyarihan kan Kahadean asin na harani na “an katapusan kan kinaban”? Maaaraman ninda paagi sa pagsiyasat kun baga naootob na an “tanda” na itinao ni Jesus.

 2. Ano an ihinapot kan mga disipulo ni Cristo sa saiya?

² Dai mahaloy bago magadan si Jesus, mantang sia nagtutukaw sa Bukid nin mga Olibo, apat sa saiyang mga apostol an nagdolok tanganing humagad sa saiya nin sarong “tanda.” Arog kaini an pagkabasa nin minilyon sa saindang hapot, sa King James Version: “Sabihi kami, noarin mangyayari an mga bagay na ini? asin ano an magigin tanda kan saimong pagdatong, asin kan katapusan kan kinaban?” (Mateo 24:3) Alagad ano talaga an kahulogan kan mga tataramon na ini na “saimong pagdatong” asin “katapusan kan kinaban”?

 3. (a) Ano an talagang boot sabihon kan mga tataramon na “saimong pagdatong” asin “katapusan kan kinaban”? (b) Kun siring, ano an tamang pagkasalin sa hapot kan mga disipulo ni Cristo?

³ An termino sa Griego na isinalin digding “pagdatong” parousia, asin iyan nangangahulogan “presensia.” Kun siring, kun maheling na an “tanda,” ini nangangahulogan na maaaraman niato na si Cristo presente minsan ngani dai naheheling, na sia nasa kapangyarihan na kan Kahadean. An mga tataramon na “katapusan kan kinaban” nakakadaya man. Iyan dai nangangahulogan kan katapusan kan daga, kundi, imbes, katapusan kan palakaw nin mga bagay ni Satanas. (2 Corinto 4:4) Kun siring an tamang pagkasabi kan hapot kan mga apostol: “Sabihi kami, Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”—Mateo 24:3, New World Translation.

 4. (a) Ano an minakompuwesto sa “tanda” na itinao ni Jesus? (b) Sa anong paagi na an “tanda” ikakabaing sa gira nin moro?

⁴ Si Jesus dai nagtao nin saro sanang pangyayari bilang “tanda.” May sinabi siang dakol na pangyayari asin situwasyon. An iba pang mga parasurat sa Biblia apuwera ki Mateo nagsabi nin iba pang mga pangyayari na matanda sa “huring mga aldaw.” An gabos na bagay na ini ihinulang mangyayari sa laog kan panahon na inapod kan mga parasurat kan Biblia na “huring mga aldaw.” (2 Timoteo 3:1-5; 2 Pedro 3:3, 4) An mga pangyayaring ini magigin kapareho nin laen-laen na linya na minakompuwesto sa gira nin moro nin sarong tawo, gira na dai puwedeng mapasaibang tawo. An “huring mga aldaw” may sadiring mga marka, o pangyayari. An mga ini minakompuwesto nin sarong positibong “gira nin moro” na dai puwedeng mapasaibang panahon.

5, 6. Mantang sinisiyasat nindo an 11 ebidensia kan “huring mga aldaw” sa minasunod na pahina, ano an masasabotan nindo manongod sa “pagtatapos kan palakaw nin mga bagay”?

⁵ Sa kapitulo 16 pinag-olayan niato an ebidensia sa Biblia na si Cristo nagbalik asin nagpoon na maghade sa tahaw kan saiyang mga kaiwal kan taon 1914. Ngonyan maingat na siyasaton an laen-laen na kabtang kan “tanda” kan presensia ni Cristo asin an dugang pang ebidensia sa “huring mga aldaw” kan maraot na palakaw nin mga bagay ni Satanas. Mantang sinisiyasat nindo an ihinulang mga bagay na ini na nasa minasunod na pahina, mangnohon kun paano iyan naotob poon kan 1914.

“AN NASYON MATINDOG TUMANG SA NASYON ASIN AN KAHADEAN TUMANG SA KAHADEAN.”—Mateo 24:7.

Segurado na naheling nindong naootob an kabtang na ini kan “tanda” poon kan 1914! Kan taon na idto an Guerra Mundial I nagpoon. Dai pa noarin man nangyari sa kasaysayan an siring kamakangingirhat na guerra. Idto pankagabsan na guerra. An Guerra Mundial I mas dakula ki sa gabos na darakulang guerra na pinaglabanan sa laog kan 2,400 na taon bago an 1914. Alagad ta 21 taon sana pakalihis kan guerrang iyan, nagpoon an Guerra Mundial II. Asin apat na doble an pagigin mapanlaglag kaiyan ki sa Guerra Mundial I.

An makatatakot na mga guerra padagos na pinaglalabanan. Poon kan matapos an Guerra Mundial II kan 1945, labing 25 milyones katawo an nagadan sa mga 150 guerra na pinaglalabanan sa bilog na globo. Sa arin man na aldaw, may 12 guerra, sa promedyo, na nangyayari sa kinaban. Asin yaon man an daing ontok na peligro nin saro pang guerra mundial. An Estados Unidos sana igwa nin igong mga armas nuklear tanganing laglagon an lambang lalaki, babae asin aki sa daga nin 12 beses!

“MAGKAKAIGWA NIN MGA KAKULANGAN NIN KAKANON.”—Mateo 24:7.

Pakalihis kan Guerra Mundial I nangyari an pinakagrabeng gutom sa bilog na kasaysayan. Duman sana sa parteng amihanan nin Tsina 15,000 an nagadan aroaldaw huli sa gutom. Alagad mas grabe pa an kakulangan nin kakanon pakalihis kan Guerra Mundial II. Kan panahon na idto an un-kuwarto sa kinaban nagagadan sa gutom! Asin poon kaidto, an pagkakan perming kulang para sa dakol na tawo sa daga.

“Sa kada 8.6 segundos may saro na nagagadan sa sarong pobreng nasyon bilang resulta kan helang na an causa malnutrisyon,” sabi kan New York Times kan 1967. Minilyon pa an nagagadan sa gutom—mga 50 milyones kada taon! Pag-abot kan 1980, mga un-kuwarto sa mga tawo sa daga (1,000,000,000 katawo) an nagugutom ta dai sinda nakakakua nin bastanteng pagkakan. Dawa sa mga lugar na dakol an pagkakan, dakol an labi-labi kapobre tanganing makabakal kaiyan.

“SA MANLAENLAEN NA LUGAR MGA PESTE.”—Lucas 21:11.

Pakatapos tolos kan Guerra Mundial I mas dakol an nagadan sa trangkaso Española ki sa mga nagadan sa arin pa man na epidemya sa helang sa kasaysayan. An nagadan mga 21 milyones katawo! Alagad ta an peste asin helang padagos na naglalakop. Minilyon an nagagadan taon-taon huli sa helang sa puso asin kanser. An helang benereal marikas na naglalakop. An iba pang makatatakot na helang, arog baga kan malaria, snail fever asin river blindness, nangyayari sa sunod-sunod na nasyon, nangorogna sa Asia, Aprika asin Latin Amerika.

“MAGKAKAIGWA NIN . . . MGA LINOG SA SURUNODSUNOD NA LUGAR.”—Mateo 24:7.

Poon kan 1914 sagkod ngonyan, nagkaigwa nin mas dakol na darakulang linog ki sa arin pa man na kaparehong panahon sa nasusurat na kasaysayan. Sa laog nin labing 1,000 taon, poon kan taon 856 C.E. sagkod 1914, nagkaigwa sana nin 24 darakulang linog, na mga 1,973,000 an nagadan. Alagad sa laog kan 63 na taon poon 1915 sagkod 1978, mga 1,600,000 gabos an nagadan sa 43 na darakulang linog.

“PAG-OROG NIN KATAMPALASANAN.”—Mateo 24:12.

Naghahale sa bilog na kinaban an mga bareta nin nag-oorog na katampalasanan asin krimen. An mga krimen nin kadahasan, arog baga kan paggadan, panlulugos asin paghabon, ngonyan dai nang kontrol. Duman sana sa Estados Unidos, sa promedyo may sarong magabat na krimen na nagiginibo sa kada segundo. Sa dakol na lugar mayo nin siisay man na nakakamate nin seguridad sa mga tinampo, minsan sa aldaw. Kun banggi an mga tawo nagdadanay sa laog kan saindang harong na may barat asin may sangga an mga pinto, na natatakot na lumuwas.

“AN MGA TAWO NALULUNOSAN HULI SA TAKOT.”—Lucas 21:26.

An takot tibaad iyo an pinakadakulang sarong emosyon sa mga buhay nin tawo ngonyan. Dai nahaloy pagkatapos na paputokon an enot na mga bomba nuklear, an sientista atomika na si Harold C. Urey nagsabi: “Kita makakan sa takot, matotorog sa takot, mabubuhay sa takot asin magagadan sa takot.” Para sa dakol sa katawohan iyo ini an nangyayari. Asin iyan bako sanang huli sa perming yaon na peligro nin guerra nuklear. An mga tawo natatakot man sa krimen, polusyon, helang, implasyon asin dakol pang ibang bagay na nagsasapeligro sa saindang seguridad asin sa sainda mismong buhay.

‘PAGIGIN MASUMBIKAL SA MGA MAGURANG.’—2 Timoteo 3:2.

An mga magurang ngonyan parateng kakadikit kan pamomogol sa saindang mga aki. An mga barobata nagrerebelde tumang sa gabos na autoridad. Kaya an gabos na nasyon sa daga apektado kan damat nin krimen nin mga barobata. Labing kabanga sa gabos na magagabat na krimen sa nagkapirang nasyon an ginigibo nin mga aki na 10 sagkod 17 anyos an edad. An paggadan, panlulugos, pagdaguso, paghabon, pananalakat, paghabon nin kotse—ini gabos ginigibo nin mga aki. Dai nangyari kasuarin man sa kasaysayan na nagin siring kauso an pagigin masumbikal sa mga magurang.

“MAMOMOTON SA PIRAK.”—2 Timoteo 3:2.

Saen man kamo humeling ngonyan makakaheling kamo nin mga akto nin kapasloan. An dakol gigibohon an haros gabos para sa kuwarta. Sinda mahabon o magadan pa ngani. Bakong pambihira para sa mga paslo na gumibo asin magpabakal nin mga produkto na naaaraman na nagtatao nin helang sa iba o nakakagadan sainda. Hayag man, o paagi sa saindang pamumuhay, an mga tawo nagsasabi manongod sa pirak: ‘Ini an sakong dios.’

“MGA MAMOMOTON SA KASINGAWAN KI SA MAGIN MAMOMOTON SA DIOS.”—2 Timoteo 3:4.

An dakol na tawo ngonyan daing ibang iniisip kundi an paggibo kan nakakapaogma sa sainda o sa saindang mga pamilya, bakong kun ano an nakakapaogma sa Dios. Partikularmenteng namomotan nin dakol an kinokondenar nin Dios, kaiba an pakikisaro, pagsambay, pagbuburat, pag-abuso sa droga asin iba pang inaapod na kasingawan. Minsan an mga kaalingan na sa saindang sadiri puwedeng magin marahay inienot sa ano man na paghihingoa na mag-adal manongod sa Dios asin maglingkod sa saiya.

“MAY PORMA NIN DIOSNON NA DEBOSYON ALAGAD NAGPAPAINDA SA KAPANGYARIHAN KAIYAN.”—2 Timoteo 3:5.

An mga namomoon sa kinaban asin ordinaryong mga tawo pareho parateng nagsasaginsagin na banal. Tibaad sinda magsimba asin magdonar sa mga relihiyosong proyekto. An mga nasa gobyerno tibaad ibugtak an saindang kamot sa ibabaw nin sarong Biblia kun sinda nanunumpa para sa sarong katongdan. Alagad parate na iyan saro sanang “porma nin diosnon na debosyon.” Arog kan ihinula kan Biblia, an tunay na pagsamba sa Dios bako man talagang sarong puwersa sa buhay nin kadaklan ngonyan. Sinda dai pinahihiro nin tunay na puwersa para sa ikakarahay.

“NAGLALAGLAG KAN DAGA.”—Kapahayagan 11:18.

An aire na satong hinahangos, an tubig na satong iniinom asin an daga na tinutubuan kan satong pagkakan inaatian. Iyan seryosong gayo kaya an sientistang si Barry Commoner nagpatanid: “Ako nagtutubod na an padagos na pag-ati sa daga, kun dai ipopondo, sa katapustapusi malaglag sa pagigin angay kan planetang ini bilang lugar para sa buhay nin tawo.”

⁶ Pakasiyasata sa mga bagay na iyan, bako daw malinaw na an “tanda” na itinao ni Cristo asin an mga ebidensia na ihinula kan saiyang mga disipulo naootob na ngonyan? Minsan ngani kadakol pa kan ibang pruweba, an mga nalilista digdi maninigo na bastante na tanganing ipaheling na kita talagang nabubuhay sa panahon na ihinula kan Biblia bilang an “huring mga aldaw.”

 7. (a) Ano an minagibo sa mga hula kan Biblia manongod sa presensia ni Cristo asin sa “huring mga aldaw” na pambihira? (b) Kabaliktaran sa ihinula kan Biblia, ano an ihinuhula kan mga namomoon kan kinaban bago an 1914?

⁷ Alagad tibaad may mga magsabi: ‘An mga bagay na siring kan guerra, gutom, peste asin linog parateng nangyayari sa bilog na kasaysayan. Kaya bakong depisil na ihula na iyan mangyayari giraray.’ Alagad isipa: An Biblia bako sanang ihinula an mga bagay na ini, kundi ipinarisa na iyan mangyayari sa bilog na kinaban. Saro pa, an Biblia nagsasabi na an gabos na bagay na ini mangyayari sa kapag-arakian na nabubuhay kan 1914. Alagad ta ano an ihinuhula nin prominenteng mga namomoon sa kinaban bago 1914? Sinda nagsasabi na an mga kamugtakan na nanunuga nin katoninongan sa kinaban noarin man dai pa nagin arog kaidto kapaborable. Alagad ta an makangingirhat na mga kariribokan na ihinula kan Biblia nagpoon sa tamang panahon, kan 1914! An totoo, an mga namomoon sa kinaban ngonyan nagsasabi na an 1914 panahon nin dakulang pagkaliwat sa kasaysayan.

 8. (a) Arin na kapag-arakian an isinabi ni Jesus na makakaheling sa katapusan kan palakaw na ini nin mga bagay? (b) Kaya ano an maseseguro niato?

⁸ Pakaapod nin atension sa dakol na bagay na nagtanda sa panahon poon 1914, si Jesus nagsabi: “An kapag-arakian na ini dai noarin man makakalihis sagkod na an gabos na bagay na ini [kaiba an katapusan kan palakaw na ini] mangyari.” (Mateo 24:34, 14) Arin na kapag-arakian an boot sabihon ni Jesus? An boot niang sabihon kapag-arakian nin mga tawo na nabubuhay kan 1914. An mga tawo na natatada pa sa kapag-arakian na iyan gurangon na ngonyan. Minsan siring, an nagkapira sa sainda mabubuhay pa tanganing maheling an katapusan kan maraot na palakaw na ini. Kaya maseseguro niato an bagay na ini: Sa dai na mahahaloy maabot an panaleng katapusan kan gabos na karatan asin maraot na tawo sa Armagedon.

[Ritrato sa pahina 149]

Isinabi ni Jesus sa saiyang mga disipulo kun ano an magigin naheheling na patotoo sa saiyang dai naheheling na presensia sa kapangyarihan kan Kahadean

[Ritrato sa pahina 154]

1914—ARMAGEDDON

An iba sa kapag-arakian na nabuhay kan 1914 maheheling an katapusan kan palakaw nin mga bagay asin makaliligtas dian