LEKSION 13
Bisual na Kontak
AN SATONG mata nagkokomunikar nin mga aktitud asin emosyon. Puedeng iparisa kaiyan an pagkasorpresa o takot. Puedeng ipahayag kaiyan an pakikidamay o pagkamoot. Kun beses, puedeng ibuyagyag kaiyan an pagduda o patunayan an kamondoan. May labot sa saiyang mga kahimanwa, na nagdusa nin makuri, nagsabi an sarong lalaking may edad na: “Mata mi an nagtataram.”
An iba puedeng magkonklusyon manongod sa sato asin manongod sa satong sinasabi basado sa kun saen niato itinuturuhok an satong mga mata. Sa dakol na kultura, an mga tawo may tendensiang pagtiwalaan an tawo na pinapagdadanay an mainamigong mata sa matang kontak sa sainda. Sa kabaliktaran, tibaad pagdudahan ninda an sinseridad o pagkatatao nin saro na an hineheling an saiyang mga bitis o an ibang bagay imbes na an kaolay nia. An iba pang kultura ibinibilang na bastos, agresibo, o mapan-angat an ano man na sigidong mata sa matang kontak. Ini nangorogna kun nakikipag-olay sa mga bakong kasekso o sa sarong namomoon o iba pang tawong de titulo. Asin sa nagkapirang lugar, kun an sarong mas hoben magkakaigwa nin deretsong mata sa matang kontak kun nakikipag-olay sa mas may edad, ini ibibilang na daing galang.
Minsan siring, sa mga lugar na iyan dai ikinaaanggot, an pagheling sa saro sa mata kun may sinasabing importante makadadagdag nin pagdodoon sa sinasabi. Iyan puedeng ibilang na ebidensia nin kombiksion sa parte kan nagtataram. Mangnoha kun ano an reaksion ni Jesus kan an mga disipulo nia magpahayag nin dakulang pagkabigla asin magsabi: “Siisay talaga an maliligtas?” Sinasabi kan Biblia: “Hineheling sinda sa lalauogon, si Jesus nagsabi sa sainda: ‘Sa mga tawo ini imposible, alagad sa Dios an gabos na bagay posible.’” (Mat. 19:25, 26) Ipinaheheling man kan Kasuratan na alistong pinagmasdan ni apostol Pablo an reaksion kan mga nagdadangog sa saiya. Sarong beses yaon an sarong lalaking lupog poon kan sia mamundag kan si Pablo magpahayag. Sinasabi kan Gibo 14:9, 10: “An lalaking ini naghihinanyog sa pagtaram ni Pablo, na, sa pagturuhok sa saiya asin sa pakaheling na sia igwa nin pagtubod na maomayan, nagsabi sa makosog na tingog: ‘Tindog nin tanos.’”
Mga Suhestion Para sa Ministeryo sa Langtad. Kun kamo nakikakabtang sa ministeryo sa langtad, magin mainamigo asin mamomoton sa pagdolok nindo sa mga tawo. Kun saen angay, gumamit nin mga hapot na nakapupukaw nin isip tanganing maponan an orolay sa tema na dian tibaad pareho kamo interesado. Mantang ginigibo nindo ini, hingoahon na magkaigwa nin mata sa matang kontak—o kisuerra helingon an tawo sa lalauogon sa magalang asin maboot na paagi. Nakaaakit na marhay an may init na huyom sa lalauogon nin saro na an mga mata nagpapahayag nin kagayagayahan sa laog. An siring na ekspresyon puedeng dakol an isabi sa tawo kun anong klase kamong tawo asin makatabang sa saiya na mas mapamugtak an boot mantang kamo nag-oolay.
An pagmasid sa ekspresyon sa mga mata kan tawo, kun angay, puedeng magparisa sa saindo kun paano aatubangon an sarong situwasyon. Kun an tawo anggot o kun sia talagang bakong interesado, tibaad maheling nindo iyan. Kun dai nia kamo nasasabotan, tibaad marealisar nindo iyan. Kun sia nalalangkag na, parate na iyan maririsa nindo. Kun sia interesadong-interesado, ini magigin risang-risa man. An ekspresyon sa mga mata nia puedeng mag-abiso sa saindo na kaipuhan na liwaton an saindong rikas, dugangan an paghihingoa na ilabot sia sa orolay, taposon an orolay o, kun puede, pasundan nin demonstrasyon kun paano mag-aadal sa Biblia.
Baga man kamo naghuhulit sa publiko o namamayo sa sarong pag-adal sa Biblia, hingoahon na papagdanayon an magalang na mata sa matang kontak sa saindong kaolay. Minsan siring, dai sia pagturuhokan ta tibaad sia mapasupog. (2 Ha. 8:11) Kundi sa natural, mainamigong paagi, parateng helingon sa lalauogon an kaolay nindo. Sa dakol na nasyon, ini nagpapahayag nin sinserong interes. Siempre, kun binabasa nindo an Biblia o an iba pang publikasyon, an mata nindo nasa pahina. Alagad tanganing ikadoon an sarong punto, tibaad gusto nindong helingon nin deretso an tawo, pero madali sana. Kun patirutingkalag kamo, maoobserbaran man nindo an reaksion nia sa binabasa.
Kun huli sa pagkamasusupgon depisil para sa saindo an bisual na kontak sa primero, dai sumuko. Paagi sa pag-ensayo, magigin natural an angay na bisual na kontak, asin tibaad makadagdag iyan sa pagigin epektibo nindo sa pagkomunikar sa iba.
Kun Nagdidiskurso. Sinasabi sa sato kan Biblia na bago ponan ni Jesus an saiyang Sermon sa Bukid, “nagtingkalag sia sa saiyang mga disipulo.” (Luc. 6:20) Makanood sa halimbawa nia. Kun kamo mapahayag sa atubangan nin sarong grupo, umatubang sa sainda dangan pumondo nguna nin pirang segundo bago kamo pumoon na magtaram. Sa dakol na lugar kaiba digdi an pagkaigwa nin mata sa matang kontak sa nagkapira sa mga nagdadangog. An halipot na pagpondo ngunang ini tibaad makatabang sa saindo na mahale an nerbios nindo sa primero. Tatabangan man kaiyan an mga nagdadangog na makabagay sa ano man na aktitud o emosyon na ihinahayag kan saindong lalauogon. Saro pa, an paggibo nindo kaini matogot sa mga nagdadangog na tumoninong asin magin andam na itao sa saindo an saindang atension.
Durante kan saindong pahayag, helingon an mga nagdadangog. Dai sana paghelingon an grupo bilang kabilogan. Hingoahon na helingon an mga indibiduwal dian. Sa haros lambang kultura, linalaoman an mata sa matang kontak sa parte nin nagpapahayag sa publiko.
An pagheling sa mga nagdadangog sa saindo bako sanang regular na paghiro kan mata hale sa sarong lado pasiring sa ibong. Magkaigwa nin magalang na bisual na kontak sa saro sa mga nagdadangog, asin kun angay, sabihon an sarong bilog na sentence sa tawong iyan. Dangan helingon an saro pa, asin sabihon an saro o duwang sentence sa tawong iyan. Dai paghelingon nin haloyon an saro kaya dai na sia mapamugtak, asin dai magkonsentrar sa pipira sana sa enterong grupo. Padagos na ibarobalyo an saindong pagheling sa mga nagdadangog sa paaging ini, alagad mantang kinakaolay nindo an saro, talagang kaolayon sia asin risahon an reaksion nia bago kamo bumalyo sa iba.
An saindong nota maninigong yaon sa ibabaw kan podyum, sa saindong kamot, o sa saindong Biblia tangani na iyan masalimbadan nindo na mata sana an hinihiro. Kun kaipuhan na hiroon an bilog nindong payo tanganing helingon an saindong nota, maaapektaran na marhay an kontak sa mga nagdadangog. Maninigong konsideraron kun gurano kaparate nindong hineheling an nota nindo sagkod kun noarin nindo iyan ginigibo. Kun an pagheling nindo nasa saindong nota mantang pasiring kamo sa sarong kulminasyon sa pahayag, bako sana na dai nindo maheheling an reaksion kan mga nagdadangog sa saindo kundi mawawaran man kan ibang puersa kaiyan an saindong pagpahayag. Siring man, kun daing ontok nindong hineheling an saindong nota, mawawaran kamo nin kontak sa mga nagdadangog.
Kun may ineetsaran kamo nin bola, hineheling nindo kun iyan nasalo. An kada ideya sa saindong pahayag ibang “etsar” sa mga nagdadangog. An “pakasalo” tibaad iparisa kan saindang reaksion—sarong tango, huyom, atentong heling. Kun papagdadanayon nindo an marahay na bisual na kontak, makatatabang ini sa saindo na maseguro na “nasasalo” an saindong mga ideya.
Kun naasignaran kamong magbasa sa kongregasyon, maninigo daw na pagmaigotan nindong helingon an mga nagdadangog sa panahon kan pagbasa? Kun sinusundan kan mga nagdadangog an pagbasa nindo sa Biblia, an kadaklan sa sainda dai makaaaram kun baga tuminingkalag kamo o dai. Alagad an pagheling sa mga nagdadangog sa saindo makatatabang na matawan nin buhay an saindong pagbasa ta papagdadanayon kamo kaiyan na aram na gayo an saindang reaksion. Asin para sa siisay man sa mga nagdadangog na dai naggagamit kan saindang Biblia asin tibaad nagbabaragbarag an isip, an bisual na kontak sa nagpapahayag tibaad makatabang na ibalik an atension ninda sa binabasa. Siempre, mahihimo sana nindong tumingkalag nin madali, asin dai iyan maninigong gibohon sa paagi na nagigin dahelan na kamo magngaolngaol sa saindong pagbasa. Sa katuyohan na iyan, pinakamarahay na kaptan an Biblia nindo asin papagdanayon na tiso an saindong payo, bakong yaon na sa daghan an koko.
Kun beses, hinahagad sa kamagurangan na magdiskurso sa kombension hale sa manuskrito. An epektibong paggibo kaini naghahagad nin eksperyensia, maingat na pag-andam, asin dakol na pag-ensayo. Siempre, linilimitaran kan paggamit nin manuskrito an bisual na kontak sa mga nagdadangog. Alagad kun nag-andam na marhay an nagpapahayag, maninigo na mahimo niang helingon an mga nagdadangog sa saiya paminsanminsan na dai sia nawawara. An paggibo nia nin siring makatatabang na mapagdanay an atension kan mga nagdadangog asin papangyarihon sindang makinabang nin lubos sa importanteng espirituwal na pagtotokdo na iinaatubang.