Maninigo daw na an mga Kristiano Mag-otob sa Aldaw nin Pahingalo?
NAGIN maoranon an Hunyo. Huli kaini, linapas an haloyon nang sekular na tradisyon kaidtong kampeonato sa tenis sa Wimbledon kan 1991. Sa kaenot-enoteng pangyayari sa kasaysayan, ginibo an karawat sa aldaw nin Domingo tanganing mabawi an nawarang panahon. Apuwera sa pambihirang paglapas sa mga reglamento na arog kaini, an Domingo nagdadanay na banal na aldaw nin pahingalo sa Inglaterra, saka sa dakol pang ibang nasyon.
An ibang tawo iba man an aldaw nin pahingalo. An mga Judio sa bilog na kinaban estriktong inootob an Sabbath poon sa pagsolnop nin aldaw sa Biyernes sagkod sa pagsolnop nin aldaw sa Sabado. Kun Sabbath, an eroplano kan nasyonal na airline nin Israel dai minalupad, asin sa nagkapirang banwaan mayo nin pampublikong mga sakayan. Sa Jerusalem pinasisirrahan nin mga tradisyonalista an nagkapirang tinampo tanganing olangon an gabos na trapiko na ibinibilang nindang sala sa ley.
An bagay na an dakol na relihiyon sagkod ngonyan nag-ootob sa semanal na aldaw nin pahingalo o sabbath nagpapalataw nin nagkapirang hapot. Para sana daw sa mga Judio an pag-otob sa Sabbath? Taano ta inako nin kadaklan na relihiyon sa Kakristianohan an laen man na aldaw nin pahingalo? Nagdadanay daw na kahagadan kan Biblia ngonyan an pag-otob nin semanal na aldaw nin pahingalo?
Poon Pa daw kan Enot an Sabbath?
Manonompongan niato an enot na pagkasambit sa Kasuratan dapit sa sabbath sa libro nin Exodo. Kaidtong an mga Israelita yaon sa disyerto, nag-ako sinda nin manna, sarong milagrosong kakanon, hale ki Jehova. Sa kada ikaanom na aldaw kan semana, kaipuhan na doble an tiponon ninda ta an ikapitong aldaw magigin “sabbath ki Jehova,” na ipinangangalad an gabos na trabaho.—Exodo 16:4, 5, 22-25.
Dugang pa, an Sabbath itinao sa mga Israelita tanganing ipagirumdom sainda na sinda nagin mga oripon sa Egipto. Dai kutana nin kahulogan an pagirumdom na ini kun dati na sindang nagsusunod sa siring na pagboot. Kun siring, an mga regulasyon dapit sa Sabbath itinao sana sa Israel.—Deuteronomio 5:2, 3, 12-15.
Sobra Kasuripot Asin Nakapagagabat na mga Kaugalean
Huling bakong gayong detalyado an Pagboot ni Moises manongod sa Sabbath, sa nag-aging mga siglo an mga rabi guminibo nin dakol na pangangalad, sa pangenot ipinangangalad an gabos na klase nin trabaho kun Sabbath. Sono sa Mishnah, an prohibidong mga trabaho ibinugtak sa 39 mayor na kategoriya, arog baga kan pagtahi, pagsurat, asin pagtrabaho sa oma. An dakol sa mga regulasyon na ini bakong basado sa Biblia. Sa pagsitar sa Mishnah, inadmitir kan Encyclopædia Judaica na an mga iyan garo “mga bukid na nabibitin sa buhok, ta kakadikit kan yaon sa Kasuratan dapit sa temang iyan pero kadakol na reglamento.”
Tanganing iaplikar an pagboot na an sarong tawo dai maninigong “humale sa saiyang lugar sa ikapitong aldaw,” diniterminaran an pinakaharayong distansia, asin ini inapod na “limite sa Sabbath.” Sono sa nagkapirang reperensia, iyan katimbang nin duwang ribong maniko, o mga 900 metros. (Exodo 16:29, King James Version) Alagad ta puwedeng malikayan an regulasyon na ini: Sa banggi bago pa, puwedeng ibugtak an mga pagkakan sa Sabbath sa distansiang duwang ribong maniko hale sa harong. Dangan an lugar na ini ikabibilang na kasumpay kan harong kan pamilya, asin puwedeng bilangon an duwang ribo pang maniko poon sa lugar na iyan.
An dakol sa gibong-tawong mga pangangalad na ini ipinaootob kaidtong kaaldawan ni Jesus. Kaya inanggotan nin mga namomoon sa relihiyon an saiyang mga disipulo huli sa pagpukit nin mga ohoy na makakakan sa pag-agi ninda sa kaomahan nin trigo. Pinagsahotan sindang naglalapas sa Sabbath—an pagpukit nin ohoy ibinibilang na pag-ani, asin an paggumos kaiyan ibinibilang na pagmolino o paggiling. Pinagdenunsiar ni Jesus an saindang sobrang mga punto-de-vista sa nagkapirang okasyon, ta pinagmisrepresentar ninda an espiritu kan pagboot ni Jehova.—Mateo 12:1-8; Lucas 13:10-17; 14:1-6; Juan 5:1-16; 9:1-16.
Hale sa Sabbath na Sabado Pasiring sa Domingo
“An mga Domingo ootobon para sa debotadong paglilingkod sa Dios.” Iyan an Ikaapat na Togon dapit sa Sabbath sono sa pakatao kan Iglesya Katolika. An bago pa sanang mapublikar na Pranses na Catéchisme pour adultes nagpapaliwanag: “An Kristianong Domingo siniselebrar sa aldaw pakalihis kan Sabbath: sa ikawalong aldaw, an boot sabihon, sa enot na aldaw kan bagong paglalang. Inaarog kaiyan an mahahalagang elemento kan Sabbath pero nasisentro sa Paskua ni Cristo.” Paano nangyari an pagliliwat na ini hale sa sabbath na Sabado pasiring sa Domingo?
Minsan ngani Domingo an aldaw na si Jesus binuhay liwat, para sa enot na mga Kristiano idto aldaw nin trabaho kapareho nin iba. Alagad ipinaheheling kan desisyon nin sarong konsilyo kan iglesya sa Laodicea (kabangaan-sagkod-sa-paghinanapos nin ikaapat na siglo C.E.) na sa pag-agi nin panahon, an Judiong Sabbath kun Sabado sinalidahan nin “Kristianong” sabbath kun Domingo. An pagboot na ini “pinangaladan an mga Kristiano na umarog sa mga Judio asin dai magtrabaho sa aldaw kan [Judiong] Sabbath, asin an aldaw kan Kagurangnan [an aldaw kan semana na sia binuhay liwat] dapat na tawan nin onra sa Kristianong paagi.” Poon kaidto an mga miembro kan Kakristianohan kinaipuhan na magtrabaho kun Sabado asin dai magtrabaho kun Domingo. Kan huri, inobligar sindang mag-atender sa Misa kun Domingo.
Sa pagsuportar kan sekular na mga autoridad, dai nahaloy ipinangalad an trabaho kun Domingo sa bilog na Kakristianohan. Poon kan ikaanom na siglo, an mga naglapas minumultahan o linalatigo, asin puwedeng kompiskaron an saindang baka. Kun beses, an daing pagsolsol na mga nagkasala puwedeng oriponon.
Sa sarong sentido, an mga ley dapit sa puwedeng mga trabaho kun Domingo arog kakomplikado kan mga tradisyon sa Judiong Sabbath. An Dictionnaire de théologie catholique nagtatao nin halawig na mga paliwanag dapit sa pakaresolber kan iglesya sa mga isyu paagi sa pag-aplikar nin mga reglamento asin, kaiba sa mga ipinangangalad, nasambitan an trabahong sa-oripon, trabaho sa oma, legal na mga bista, sadan, asin pangangayam.
Garo baga kontra sa dapat na laoman, an Judiong Sabbath ginagamit bilang pangangatanosan sa mga pangangalad na ini. Nasasambitan kan New Catholic Encyclopedia an mga ley ni Emperador Carlomagno dapit sa Domingo: “An ideya nin Sabbath, na hayag na hinaboan ni San Jeronimo asin kinondenar kan Konsilyo sa Orléans kan 538 bilang Judio asin bakong Kristiano, malinaw na sinabi sa pagboot ni Carlomagno kan 789, na nangalad sa gabos na trabaho kun Domingo bilang paglapas [sa Sampulong Togon].” Kaya, minsan ngani ikinaogma kan iglesya na maheling an mga autoridad sibil na ipaotob an Domingo bilang aldaw nin pahingalo, tinogotan kaiyan an sekular na instrumentong ini na ipangatanosan an mga pangangalad na ini basado sa legal na pasisikadan na isinikwal kaiyan, arin na baga, an pagboot ni Moises dapit sa Sabbath.
Paninindogan na Bakong Makakasuratan
Mga siglo bago kaini, an nagkapirang Ama kan Iglesya, asin partikularmente si Agustin, tamang nagsabi na an Sabbath temporaryong areglo na reserbado sa mga Judio. Sa paggibo nin siring, inarog sana kan mga Amang idto kan Iglesya an ipinaliliwanag kan Kristianong Griegong Kasuratan, arin na baga, na an Sabbath kabtang kan tipan nin Pagboot na pinara kan atang ni Jesus.—Roma 6:14; 7:6; 10:4; Galacia 3:10-14, 24, 25.
Sa presenteng Vocabulaire biblique, an teologong Protestante na si Oscar Cullmann kinotar na inaadmitir na “mantang si Jesus nagdigdi, nagadan, asin binuhay liwat, an mga kapiyestahan sa D[aan na] T[ipan] naotob na, asin an pagpapadanay dian ‘nangangahulogan nin pagbuwelta sa daan na tipan, na garo baga dai noarin man napadigdi si Cristo.’” Mantang nakonsiderar na niato an balidong puntong ini, puwede daw na tawan nin katanosan an puwersahan na pag-otob sa Sabbath?
Ngonyan, an mga autor na Katoliko sa kadaklan minakua nin suportasyon sa Gibo 20:7, na nagtataram manongod sa “enot na aldaw kan semana” (Domingo), kan si Pablo makitagbuan sa saiyang kairiba tanganing magkakan kaiba ninda. Minsan siring, ini saro sanang punto nin detalye. Mayo sa tekstong ini o sa iba pang bersikulo kan Biblia na nagpaparisa na an talang ini sa katuyohan na magin halimbawa na dapat na sunodon nin mga Kristiano, asin iyan bako nanggad na obligasyon. Iyo, an pag-otob sa sabbath kun Domingo daing suportasyon sa Kasuratan.
Ano an Pahingalo Para sa mga Kristiano?
Minsan ngani an mga Kristiano dai obligadong mag-otob sa semanal na aldaw nin pahingalo, sinda inaagda man na mag-otob sa ibang klaseng pahingalo. Ini ipinaliliwanag ni Pablo sa mga kapwa nia Kristianong Judio, na sinasabi: “Kaya igwa pang natatada na pahingalo nin sabbath para sa banwaan nin Dios. . . . Kaya kita magmaigot na makalaog sa kapahingaloan na iyan.” (Hebreo 4:4-11) An mga Judiong ini, bago nagin Kristiano, nagsunod sa Pagboot ni Moises sa pinakasuripot na paaging magigibo ninda. Ngonyan dai na sinda sinasadol ni Pablo na maghingoang makaligtas paagi sa mga gibo kundi imbes ‘magpahingalo’ sa saindang gadan na mga gibo. Poon ngonyan, kaipuhan na sinda tumubod sa atang ni Jesus, na iyo an solamenteng paagi na an katawohan magin matanos sa mga mata nin Dios.
Paano niato ikapaheheling ngonyan an kaparehong pagkonsiderar sa punto-de-vista nin Dios? Kapareho kan saindang kapwa, an mga Saksi ni Jehova, bilang rasonableng mga tawo, inaapresyar an semanal na aldaw nin pahingalo sa trabaho na ipinaootob sa dakol na nasyon. Ini nagtatao sainda nin panahon para sa pag-iribaiba kan pamilya asin pagpakosog liwat. Alagad orog na, iyan nagin panahon para sa iba pang Kristianong mga gibo. (Efeso 5:15, 16) Kabale digdi an mga pagtiripon asin pakikakabtang sa ministeryo sa publiko, pagsongko sa saindang kataraed sa paghiras nin impormasyon sa Biblia manongod sa nagdadangadang na panahon na an may pagtubod na katawohan magkakamit nin katoninongan na lakop sa daga. Kun boot nindong makaaram dapit digdi, an mga Saksi ni Jehova maoogmang tabangan kamo, baga man iyan sa Sabado, Domingo, o arin pa man na aldaw kan semana.
[Ritrato sa pahina 24]
Inotob ni Jesus nin sangkap an pagboot sa Sabbath, imbes na an Judiong mga tradisyon
[Ritrato sa pahina 25]
An Kristianong mga gibo nakapakokosog liwat sa mga aldaw na pahingalo sa sekular na trabaho