Pagsakit nin Tawo—Taano ta Tinotogotan Iyan nin Dios?
SA KAPINONAN kan kasaysayan nin tawo, mayo nanggad nin mga luha nin pagmondo o kolog. Dai nag-eksister an pagsakit nin tawo. An katawohan tinawan nin sangkap na pagpoon. “Naheling nin Dios an gabos niang ginibo asin, uya! idto marahayon.”—Genesis 1:31.
Pero an iba minakontra, ‘An estorya dapit ki Adan asin Eva sa tatamnan nin Eden paglaladawan sana.’ Makamomondo, dakol na klerigo nin Kakristianohan an nagsasabi kaini. Minsan siring, an halangkaw an gradong autoridad mismo ni Jesu-Cristo nagpapatunay na makasaysayan an mga pangyayari sa Eden. (Mateo 19:4-6) Saro pa, an solamenteng paagi na masabotan kun taano ta tinogotan nin Dios an pagsakit nin tawo iyo na siyasaton an mga pangyayaring ini kan enot na kasaysayan nin tawo.
An enot na tawo, si Adan, tinawan kan nakakokontentong trabaho na pag-ataman sa tatamnan nin Eden. Siring man, ibinugtak nin Dios sa atubangan nia an pasohan na pagpahiwas sa saiyang Edenikong erokan na magin panglobong tatamnan nin kaogmahan. (Genesis 1:28; 2:15) Tanganing matabangan si Adan na gibohon an dakulang trabahong ini, tinawan sia nin Dios nin agom, si Eva, asin sinabihan sindang mangagbunga asin mangagdakol patin sakopon an daga. Alagad may saro pang kaipuhan tanganing masierto an kapangganahan kan katuyohan nin Dios para sa daga asin katawohan. Sa pagigin gibo sa ladawan nin Dios, an tawo igwa nin sadiring kabotan; kaya, kaipuhan na an kabotan nin tawo nungkang makikipagkontrahan sa kabotan nin Dios. Ta kun iyo, magkakaigwa nin pagkadis-areglado sa uniberso, asin an katuyohan nin Dios na panoon nin matoninong na pamilya nin tawo an daga dai maootob.
An pagpasakop sa pamamahala nin Dios bakong automatiko. Iyan dapat na mamomoton na kapahayagan kan libreng kabotan nin tawo. Halimbawa, satong mababasa na kan si Jesu-Cristo mapaatubang sa masakit na pagbalo, sia namibi: “Ama, kun boot mo, halea an kopang ini sa sako. Minsan siring, mangyari, bakong an boot ko, kundi an boot mo.”—Lucas 22:42.
Siring man, depende idto ki Adan asin Eva na patunayan kun baga gusto nindang magpasakop sa pamamahala nin Dios. Sa katuyohan na ini, nag-areglo si Jehova Dios nin simpleng pagbalo. An saro sa mga kahoy sa tatamnan inapod na “kahoy nin pakamidbid kan marahay asin maraot.” Nagrepresentar iyan sa diretso nin Dios na magdeterminar sa mga pamantayan nin tamang gawe. Sa malinaw na pananaram, ipinangalad nin Dios an pagkakan nin bunga hale sa partikular na kahoy na ini. Kun magmasumbikal si Adan asin Eva, iyan magbubunga kan saindang kagadanan.—Genesis 2:9, 16, 17.
An Kapinonan kan Pagsakit nin Tawo
Sarong aldaw an sarong espiritung aki nin Dios nangahas na pagdudahan an paagi kan pamamahala nin Dios. Ginagamit sa pagtaram an sarong halas, hinapot nia si Eva: “Ano totoo na an Dios nagsabi na dai kamo magkakan sa gabos na kahoy kan tatamnan?” (Genesis 3:1) Kaya an sarong banhi nin pagduda ikinatanom sa isip ni Eva dapit sa kun baga tama an paagi kan pamamahala nin Dios.a Bilang simbag tama an isinabi ni Eva, na nanodan nia sa saiyang agom. Alagad, an espiritung linalang kaidto kinontra an Dios asin nagputik manongod sa mga kaaabtan nin pagmasumbikal, na an sabi: “Siertong dai kamo magagadan. Huli ta naaaraman nin Dios na sa mismong aldaw na kamo kumakan kaiyan mabubuklat an saindong mga mata asin kamo magigin arog nin Dios, na nakakamidbid kan marahay asin maraot.”—Genesis 3:4, 5.
Makamomondo, nadaya si Eva sa pag-isip na an pagmasumbikal magbubunga, bakong nin pagsakit nin tawo, kundi nin mas marahay na buhay. Mientras na pigpaparaheling nia an bunga, nagigin orog na kaakit-akit iyan, asin nagpoon siang kumakan kaiyan. Kan huri, nakombensir nia si Adan na kumakan man kaiyan. Makaturotriste, pinili ni Adan na pagdanayon an pabor kan saiyang agom imbes na an sa Dios.—Genesis 3:6; 1 Timoteo 2:13, 14.
Paagi sa pagsutsut sa pagrebeldeng ini, ginibo kan espiritung linalang an saiyang sadiri na magin paratumang sa Dios. Kaya sia inapod na Satanas, hale sa Hebreong termino na nangangahulogan “paratumang.” Sia nagputik man manongod sa Dios, na ginigibo an saiyang sadiri na parapakaraot. Sa siring, sia inaapod man na Diablo, hale sa Griegong termino na nangangahulogan “parapakaraot.”—Kapahayagan 12:9.
Kaya, nagpoon an pagsakit nin tawo. An tolo sa mga linalang nin Dios ginamit sa salang paagi an saindang balaog na libreng kabotan, na pinili an paslong paagi nin buhay na tumang sa saindang Kaglalang. Minalataw ngonyan an hapot, Paano huhusayon nin Dios an pagrebeldeng ini sa matanos na paagi tanganing ikabalik an pagsarig kan iba niang intelihenteng linalang, kabilang an maimbod na mga anghel sa langit asin an magigin mga aki ni Adan asin Eva?
An Madonong na Simbag nin Dios
An iba tibaad mangatanosan na pinakamarahay kutana kun linaglag tolos nin Dios si Satanas, Adan, asin Eva. Alagad dai mahuhusay kaiyan an mga isyu na pinalataw kan pagrebelde. Kinustion ni Satanas an paagi kan pamamahala nin Dios, na isinusuherir na an mga tawo magigin mas marahay an buhay na independiente sa pamamahala nin Dios. Siring man, an saiyang kapangganahan sa pagpatalikod sa enot na duwang tawo sa pamamahala nin Dios nagpalataw nin iba pang isyu. Palibhasa nagkasala si Adan asin Eva, nangahulogan daw ini na may diperensia an pagkalalang nin Dios sa tawo? Puwede daw na magkaigwa an Dios nin siisay man digdi sa daga na magdadanay na maimbod saiya? Asin kumusta man an mga aking anghel ni Jehova na nakaheling sa pagrebelde ni Satanas? Susuportaran daw ninda an katanosan kan Saiyang soberaniya? Malinaw na kaipuhan an igong panahon sa paghusay sa mga isyung ini. Iyan an dahelan na tinogotan nin Dios si Satanas na mag-eksister sagkod sa satong panahon.
Kun manongod ki Adan asin Eva, kan aldaw kan saindang pagmasumbikal, sinentensiahan sinda nin Dios na magadan. Kaya nagpoon an proseso nin pagkagadan. An saindang mga gikan, na ipinangidam pakatapos na magkasala si Adan asin Eva, nagmana nin kasalan asin kagadanan sa saindang bakong sangkap na mga magurang.—Roma 5:14.
Nagpoon si Satanas sa enot na duwang tawo sa saiyang lado kan isyu. Ginamit nia an panahon na itinogot saiya na pagmaigotan na papagdanayon sa saiyang kontrol an gabos na gikan ni Adan. Nagin mapanggana man sia sa pagsugot sa nagkapirang anghel na umiba sa saiyang pagrebelde. Alagad, an mayoriya kan mga aking anghel nin Dios maimbod na nagsuportar sa katanosan kan pamamahala ni Jehova.—Genesis 6:1, 2; Judas 6; Kapahayagan 12:3, 9.
Nasa isyu an pamamahala nin Dios kontra sa pamamahala ni Satanas, sarong isyu na buhay na marhay kan kaaldawan ni Job. Pinatunayan kan maimbod na tawong ini paagi sa saiyang gawe na mas gusto nia an matanos na pamamahala nin Dios kisa sa pagigin independiente ki Satanas, siring sa ginibo na kan mga tawong may takot sa Dios na si Abel, Enoc, Noe, Abraham, Isaac, Jacob, asin Jose. Si Job an nagin tema kan pag-orolay na nangyari sa langit sa atubangan kan maimbod na mga anghel nin Dios. Bilang pagsuportar sa Saiyang matanos na pamamahala, an Dios nagsabi ki Satanas: “Narisa mo daw an sakong lingkod na si Job, na mayo nin siisay man na nakaaagid sa saiya sa daga, lalaking daing kasalan asin matanos, na natatakot sa Dios asin naglilikay sa maraot?”—Job 1:6-8.
Sa pagsayumang akoon an pagkadaog, hiningako ni Satanas na si Job naglilingkod sa Dios huli sana sa paslong mga dahelan, huling mayaman na binendisyonan nin Dios si Job nin materyal na prosperidad. Kaya nagsahot si Satanas: “Alagad tabi unata an saimong kamot asin dotdota an gabos niang sadiri asin helinga kun baga dai ka nia langhadan sagkod sa saimong lalauogon.” (Job 1:11) Nagpadagos pa ngani si Satanas, na kinukustion an integridad kan gabos na linalang nin Dios. “An gabos na sadiri nin tawo itatao nia para sa saiyang kalag,” an sahot nia. (Job 2:4) Bako sanang si Job an kalabot sa mapagpakaraot na pag-ataking ini kundi an gabos na maimbod na parasamba nin Dios sa langit asin digdi sa daga. Ipinarisa ni Satanas na babayaan ninda an saindang relasyon ki Jehova kun namemeligro an saindang buhay.
Si Jehova Dios igwa nin lubos na pagtitiwala sa integridad ni Job. Sa pagtao nin ebidensia kaiyan, tinogotan nia si Satanas na ipamate ki Job an pagsakit nin tawo. Paagi sa saiyang kaimbodan bako sanang ibinindikar ni Job an saiyang sadiring ngaran kundi, mas mahalaga, sinuportaran nia an katanosan kan soberaniya ni Jehova. An Diablo napatunayan na putikon.—Job 2:10; 42:7.
Alagad, an pinakamarahay na halimbawa nin kaimbodan sa irarom nin pagbalo iyo si Jesu-Cristo. Ibinalyo nin Dios an buhay kan anghel na Aking ini hale sa langit pasiring sa matris nin sarong birhen. Kaya si Jesus dai nagmana nin kasalan asin pagkabakong sangkap. Imbes sia nagdakula bilang sangkap na tawo, an eksaktong katimbang kan enot na tawo bago nawara kan sarong iyan an saiyang pagkasangkap. Ginibo ni Satanas si Jesus na espesyal na punteriya, ipinaabot saiya an dakol na sugot asin pagbalo, na suminagkod sa makasosopog na kagadanan. Pero dai nahimong barion ni Satanas an integridad ni Jesus. Sa sarong lubos na paagi, sinuportaran ni Jesus an katanosan kan pamamahala kan saiyang Ama. Pinatunayan man nia na an sangkap na tawong si Adan mayo nin sarahotan sa pag-iba sa pagrebelde ni Satanas. Nagin maimbod kutana si Adan sa irarom kan mas sadit na pagbalo sa saiya.
Ano Pa an Napatunayan?
Mga 6,000 na taon kan pagsakit nin tawo an uminagi poon kan pagrebelde ni Adan asin Eva. Durante kan panahon na ini tinogotan nin Dios an katawohan na mag-eksperimento nin dakol na manlaenlaen na klase nin gobyerno. An makatatakot na rekord kan pagsakit nin tawo nagpapatunay na dai kaya nin tawo na pamahalaan an saiyang sadiri. Sa katunayan, lakop ngonyan an anarkiya sa dakol na lugar sa daga. An independensia sa Dios, na pinalakop ni Satanas, kapahapahamak.
Si Jehova mayo nin kaipuhan na patunayan sa saiyang sadiri. Aram nia na an saiyang paagi nin pamamahala matanos asin para sa pinakamarahay na kapakanan kan saiyang mga linalang. Alagad, tanganing lubos na masimbag an gabos na hapot na pinalataw kan pagrebelde ni Satanas, tinawan nia nin oportunidad an saiyang intelihenteng mga linalang na ipaheling an saindang pagpili apabor sa saiyang matanos na pamamahala.
An mga balos sa pagkamoot sa Dios asin pagigin maimbod sa saiya labi pang marhay sa temporaryong peryodo nin pagsakit sa kamot kan Diablo. An kaso ni Job nag-iilustrar kaini. Pinaomayan ni Jehova Dios si Job sa helang na ipinamate saiya kan Diablo. Saro pa, “binendisyonan [nin Dios] an kasagkodan ni Job nin labi pa sa saiyang kapinonan.” Sa katapustapusi, pakalihis nin pinalawig pang 140 taon nin buhay, “si Job nagadan, gurang na asin kontento sa mga aldaw.”—Job 42:10-17.
An Kristianong kagsurat nin Biblia na si Santiago nag-aapod nin atension digdi, na an sabi: “Nadangog nindo an dapit sa pakatagal ni Job asin naheling an bunga na itinao ni Jehova, na si Jehova malomoy na gayo sa pagkamoot asin madinamayon.”—Santiago 5:11, nota sa ibaba.
Ubos na ngonyan an panahon ni Satanas asin kan saiyang kinaban. Dai mahaloy, babaliktadon nin Dios an gabos na pagsakit na dinara sa katawohan kan pagrebelde ni Satanas. Minsan an mga gadan bubuhayon liwat. (Juan 11:25) Sa panahon na iyan, an maimbod na mga tawong arog ki Job magkakaigwa nin oportunidad na magkamit nin buhay na daing sagkod sa sarong paraisong daga. An mga bendisyon na ini sa ngapit na iuula nin Dios sa saiyang mga lingkod magbibindikar saiya magpasagkod lamang bilang matanos na Soberano na tunay na “malomoy na gayo sa pagkamoot asin madinamayon.”
[Nota sa Ibaba]
a An sarong abogado asin autor kan amay na ika-20 siglo, si Philip Mauro, na siniyasat an isyung ini sa saiyang pagpaliwanag sa “The Origin of the Evil,” nagkonklusyon na ini “an causa kan gabos na problema nin katawohan.”
[Kahon/Mga ritrato sa pahina 8]
MARINGIS NA MGA DIOS NIN MGA TAWO
AN SUANOY na mga dios parateng ilinaladawan na paha sa dugo asin malaswa. Tanganing pabahawon an saindang boot, an mga magurang sinolo pa nganing buhay an saindang mga aki. (Deuteronomio 12:31) Sa saro pang sobrang paglaladawan, itinokdo nin paganong mga pilosopo na an Dios mayo nin mga pagmate na siring baga nin kaanggotan asin pagkaherak.
An ipinasabong nin demonyong mga punto-de-vista kan mga pilosopong ini nakaimpluwensia sa naghihingakong banwaan nin Dios, an mga Judio. An Judiong pilosopo na si Philo, sarong katemporanyo ni Jesus, nanindogan na an Dios “dai nanggad napadadara sa ano man na emosyon.”
Pati an estriktong sektang Judio nin mga Fariseo dai nakalibre sa impluwensia nin pilosopiyang Griego. Inako ninda an mga katokdoan ni Plato na an tawo binibilog nin sarong inmortal na kalag na nalalaom sa hawak nin tawo. Saro pa, sono sa enot na siglong historyador na si Josefo, an mga Fariseo nagtubod na an mga kalag nin maraot na mga tawo “nagtitios nin daing sagkod na silot.” Alagad, an Biblia dai nagtatao nin basihan para sa siring na punto-de-vista.—Genesis 2:7; 3:19; Eclesiastes 9:5; Ezequiel 18:4.
Kumusta man an mga parasunod ni Jesus? Tinogotan daw ninda an saindang sadiri na maimpluwensiahan nin paganong pilosopiya? Naririsa an peligrong ini, pinatanidan ni apostol Pablo an mga kapwa Kristiano: “Magingat kamo: tibaad may siisay man na bumihag saindo paagi sa pilosopiya asin basang na daya sono sa tradisyon nin mga tawo, sono sa enot na mga katokdoan kan kinaban asin bakong sono ki Cristo.”—Colosas 2:8; helingon man an 1 Timoteo 6:20.
Makamomondo, an nagkapirang naghihingakong Kristianong paraataman kan ikaduwa asin ikatolong siglo dai inintindi an patanid na iyan asin nagtokdo sinda na an Dios mayo nin pagmate. An The Encyclopedia of Religion nagsasabi: “Sa kabilogan, an mga atributo nin Dios nasabotan na marhay mantang pinatunayan iyan sa Judio asin pilosopikong kaisipan kan panahon na iyan . . . An ideya na an Dios Ama puwedeng igwa nin pagmate na arog baga nin pagkaherak . . . sa pankagabsan ibinilang na dai maaako kisuerra sagkod kan huring mga taon nin ikabeinteng siglo.”
Kaya, inako nin Kakristianohan an falsong katokdoan dapit sa maringis na dios na nagpapadusa sa mga parakasala paagi sa pagpangyari sainda na magtios nin grabeng pagpasakit sagkod lamang. Sa ibong na kampi, si Jehova Dios malinaw na nagsasabi sa saiyang Tataramon, an Biblia, na “an ibinabayad nin kasalan kagadanan,” bakong daing sagkod na grabeng pagpasakit.—Roma 6:23.
[Mga Credit Line]
Sa itaas: Acropolis Museum, Grecia
Sa karahayan nin boot kan The British Museum
[Ritrato sa pahina 7]
An katuyohan nin Dios na gibohon na Edenikong paraiso an dagang ini siertong maootob!