Kabtang Uno—Mga Kilyab nin Liwanag—Darakula Asin Saradit
“An dalan kan mga matanos kabaing kan liwanag na paorog nang paorog na nagliliwanag sagkod na magin lubos an aldaw.”—TALINHAGA 4:18.
1. Taano ta progresibong ihinahayag an katotoohan?
PATOTOO kan kadonongan nin Dios na, kaoyon sa Talinhaga 4:18, an paghayag nin espirituwal na mga katotoohan progresibong nangyayari paagi sa mga kilyab nin liwanag. Sa sinusundan na artikulo, naheling niato kun paano an tekstong ini naotob kaidtong mga panahon kan mga apostol. Kun an kadakoldakol na katotoohan sa Kasuratan ihinayag nin durungan, iyan nagin kutana kapwa nakasusula asin nakariribaraw—na arog nanggad kan epekto nin pagluwas sa madiklom na kuweba pasiring sa maliwanagon na saldang. Saro pa, an katotoohan na progresibo an pagkahayag nagpaparigon sa pagtubod nin mga Kristiano sa nagpapadagos na paagi. Orog na pinaliliwanag kaiyan an saindang paglaom asin pinalilinaw an dalan na dapat nindang lakawan.
“An Maimbod Asin Madonong na Oripon”
2. Siisay an sinabi ni Jesus na gagamiton nia sa pagtao nin espirituwal na liwanag sa saiyang mga parasunod, asin siisay an minakompuwesto sa instrumentong iyan?
2 Kaidtong mga panahon kan mga apostol pinagmarhay ni Jesu-Cristo na gumamit nin lihis sa natural na mga paagi sa pagtao sa saiyang mga parasunod kan kaenot-enoteng mga kilyab nin liwanag. Igwa kita nin duwang halimbawa kaini: an Pentecostes 33 C.E. asin an pagkakombertir ni Cornelio kan 36 C.E. Pakatapos kaiyan, pinagmarhay ni Cristo na gumamit nin paagihan na tawo, arog kan saiyang ihinula: “Siisay man nanggad an maimbod asin madonong na oripon na pinaniwalaan kan saiyang kagurangnan kan saiyang mga domestiko, tanganing magtao sainda kan saindang kakanon sa igong panahon? Maogma an oripon na iyan kun sa pagdatong kan saiyang kagurangnan makua siang naggigibo nin siring. Sa katotoohan sinasabi ko sa saindo, Paniniwalaan nia sia kan gabos niang rogaring.” (Mateo 24:45-47) An oripon na ini dai puwedeng magin saro sanang indibiduwal huli ta sia kaipuhan na magtao nin espirituwal na kakanon poon kan an Kristianong kongregasyon magpoon kan Pentecostes sagkod na an Kagurangnan, si Jesu-Cristo, dumatong tanganing makipagkuwenta. Ipinaririsa kan mga katunayan na an maimbod asin madonong na oripon na ini kompuwesto kan gabos na linahidan na Kristiano bilang sarong grupo digdi sa daga sa arin man na itinalaan na panahon.
3. Sairisay an kabilang sa enot na mga miembro kan grupong oripon?
3 Sairisay an kabilang sa enot na mga miembro kan grupong maimbod asin madonong na oripon? An saro iyo si apostol Pedro, na naghimate sa pagboot ni Jesus: “Pasabsaba an saradit kong karnero.” (Juan 21:17) Kabilang sa iba pang enot na mga miembro kan grupong oripon si Mateo, na nagsurat kan Ebanghelyo na inaapod sa saiyang ngaran, asin si Pablo, Santiago, patin Judas, na nagsurat nin ipinasabong na mga surat. Si apostol Juan, na nagsurat kan libro nin Kapahayagan, kan saiyang Ebanghelyo, asin kan saiyang mga surat, miembro man kan grupong maimbod asin madonong na oripon. An mga tawong ini nagsurat kaoyon sa sugo ni Jesus.
4. Sairisay an “mga domestiko”?
4 Kun an gabos na linahidan bilang sarong grupo, saen man sinda nag-iistar sa daga, miembro kan grupong oripon, sairisay an “mga domestiko”? Sinda iyo man sana an mga linahidan pero minamansay sa laen na punto-de-vista—bilang mga indibiduwal. Iyo, bilang mga indibiduwal sinda magigin kabilang sa “oripon” o sinda magigin “domestiko,” depende sa kun baga sinda nagtatao nin espirituwal na kakanon o nakikikabtang dian. Sa pag-ilustrar: Arog kan nasusurat sa 2 Pedro 3:15, 16, nasasambitan ni apostol Pedro an mga surat ni Pablo. Kun binabasa iyan, si Pedro magigin saro sa mga domestiko na nagkakakan kan espirituwal na kakanon na itinao ni Pablo bilang representante kan grupong oripon.
5. (a) Ano an nangyari sa oripon durante kan mga siglo pagkagadan kan mga apostol? (b) Ano an mga nangyari sa huring kabangaan kan ikadesinuebeng siglo?
5 Mapadapit kaini, an librong God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached nagsabi: “Manongod sa kun paano man nanggad an grupong ‘maimbod asin madonong na oripon’ nag-eksister asin naglingkod sa laog nin dakol na siglo pagkagadan kan mga apostol kan Kagurangnan na si Jesu-Cristo, mayo kita nin malinaw na rekord sa kasaysayan. Malinaw na an sarong kapag-arakian kan grupong ‘oripon’ pinakakan an sunod na masalidang kapag-arakian kaiyan. (2 Timoteo 2:2) Alagad sa huring kabangaan kan ikadesinuebeng siglo igwa nin matatakton sa Dios na mga tawo na namotan an espirituwal na kakanon sa Banal na Biblia asin nagmawot na kumakan dian . . . An mga klase sa pag-adal sa Biblia . . . inorganisar asin nag-oswag sa pakasabot sa pundamental na mga katotoohan kan Banal na Kasuratan. An mga sinsero na bakong maimot na kabilang sa mga estudyanteng ini sa Biblia galagang ihiras sa iba an mahalagang mga kabtang na ini nin espirituwal na kakanon. Yaon sa sainda an maimbod na espiritu kan ‘oripon’ na pinaniwalaan na magtao sa ‘mga domestiko’ kan kinakaipuhan na espirituwal na ‘kakanon sa igong panahon.’ Sinda ‘madonong’ sa pakamansay na idto na an tama asin igong panahon asin kun ano an pinakamarahay na mga paagi sa pagtao kan kakanon. Hiningoa ninda na itao iyan.”—Pahina 344-5.a
Enot na mga Kilyab nin Liwanag sa Modernong mga Panahon
6. Anong katunayan an lataw na marhay may koneksion sa progresibong paghayag kan katotoohan?
6 An sarong katunayan na lataw na marhay may koneksion sa mga ginamit ni Jehova sa pagpangyari kan progresibong pag-oswag na ini nin espirituwal na liwanag iyo na dai ninda sinadiri an kredito. An kaisipan ni C. T. Russell, an enot na presidente kan Watch Tower Society, iyo na an Kagurangnan naoogmang gamiton an saindang ordinaryong mga talento. Mapadapit sa mga bansag na gustong-gustong gamiton kan saiyang mga kaiwal, mapuwersang ipinaaram ni Tugang na Russell na nungka siang may namidbid na “Ruselita” asin na mayo nanggad nin “Ruselismo.” An gabos na kredito itinao sa Dios.
7. Anong ebidensia an itinao ni Tugang na Russell asin kan saiyang mga katabang na sinda talagang kaasosyar kan maimbod asin madonong na oripon?
7 Kun huhusgaran an resulta, daing duwa-duwa na ginigiyahan kan banal na espiritu ni Jehova an mga paghihingoa ni Tugang na Russell asin kan mga kaibahan nia. Nagtao sinda nin ebidensia kan pagigin kaibahan kan maimbod asin madonong na oripon. Minsan ngani dakol na klerigo kan panahon na idto an naghihingakong nagtutubod na an Biblia iyo an ipinasabong na Tataramon nin Dios asin na si Jesus iyo an Aki nin Dios, saindang pinalakop an falso, Babilonikong mga doktrina, na arog baga kan Trinidad, inmortalidad kan kalag nin tawo, asin daing sagkod na pagpasakit. Kaoyon sa panuga ni Jesus, tunay nanggad na paagi sa banal na espiritu na an mapakumbabang mga paghihingoa ni Tugang na Russell asin kan saiyang mga kaibahan nagpangyaring sumirang an katotoohan nin orog kisa kasuarin pa man. (Juan 16:13) An linahidan na mga Estudyante sa Bibliang idto nagtao nin pruweba na sinda talagang kabilang sa grupong maimbod asin madonong na oripon, na isinugong tumao nin espirituwal na kakanon para sa mga domestiko kan Kagurangnan. An saindang mga paghihingoa nakatabang nin dakula sa pagtipon sa mga linahidan.
8. Anong pundamental na mga katunayan mapadapit ki Jehova, sa Biblia, ki Jesu-Cristo, asin sa banal na espiritu an malinaw na nasabotan kan mga Estudyante sa Biblia?
8 Makangangalas na maheling kun gurano kadakol na kilyab nin liwanag an itinao ni Jehova, paagi sa banal na espiritu, sa enot na mga Estudyante sa Biblia. Enot, marigon nindang pinatunayan na an Kaglalang nag-eeksister asin na igwa sia kan nasosolong ngaran na Jehova. (Salmo 83:18; Roma 1:20) Nasabotan ninda na si Jehova igwa nin apat na pangenot na atributo—kapangyarihan, hustisya, kadonongan, asin pagkamoot. (Genesis 17:1; Deuteronomio 32:4; Roma 11:33; 1 Juan 4:8) Marigon na pinatunayan kan linahidan na mga Kristianong ini na an Biblia iyo an ipinasabong na Tataramon nin Dios asin iyo an katotoohan. (Juan 17:17; 2 Timoteo 3:16, 17) Dugang pa, nagtubod sinda na an Aki nin Dios, si Jesu-Cristo, linalang asin na saiyang itinao an saiyang buhay bilang pantubos para sa bilog na katawohan. (Mateo 20:28; Colosas 1:15) An banal na espiritu, imbes na ikatolong persona nin sarong Trinidad, nasabotan na puwersa aktiba nin Dios.—Gibo 2:17.
9. (a) Anong mga katotoohan an malinaw na nasabotan kan mga Estudyante sa Biblia manongod sa naturalesa nin tawo asin sa mga kaaabtan na iinaalok sa Biblia? (b) Ano pang mga katotoohan an malinaw na nasabotan kan mga lingkod ni Jehova?
9 Malinaw na nasabotan kan mga Estudyante sa Biblia na an tawo mayo nin dai nagagadan na kalag kundi saro mismong nagagadan na kalag. Narealisar ninda na “an ibinabayad nin kasalan kagadanan,” bakong daing sagkod na pagpasakit, ta mayo man kan lugar na inaapod na naglalaad na impierno. (Roma 5:12; 6:23; Genesis 2:7; Ezequiel 18:4) Saro pa, malinaw na nasabotan ninda na an teoriya dapit sa ebolusyon bako sanang bakong Makakasuratan kundi biyong mayo nin masasarigan na basihan. (Genesis, kapitulo 1 asin 2) Namansayan man ninda na an Biblia nag-aalok nin duwang kaaabtan—sarong langitnon para sa 144,000 na linahidan na nagsusunod sa gira ni Cristo asin sarong paraisong daga para sa dai mabilang na “dakulang kadaklan” nin “ibang karnero.” (Kapahayagan 7:9; 14:1; Juan 10:16) Nasabotan kan enot na mga Estudyante sa Biblia na an daga magdadanay sagkod lamang asin dai sosoloon, arog kan itinotokdo nin dakol na relihiyon. (Eclesiastes 1:4; Lucas 23:43) Nanodan man ninda na an pagbalik ni Cristo dai maheheling asin na sa panahon na iyan maghohokom sia sa mga nasyon asin poponan an sarong paraisong daga.—Gibo 10:42; Roma 8:19-21; 1 Pedro 3:18.
10. Anong mga katotoohan an nanodan kan mga Estudyante sa Biblia mapadapit sa bautismo, pagkakalaen kan klero asin lego, asin sa Memorial kan kagadanan ni Cristo?
10 Nanodan kan mga Estudyante sa Biblia na an Makakasuratan na bautismo bako nanggad na pagwirik sa mga omboy kundi sono sa pagboot ni Jesus sa Mateo 28:19, 20, iyan paglubog sa tubig kan mga nagturubod na natokdoan. Naheling ninda na mayo nin Makakasuratan na basihan an pagkakalaen kan klero asin lego. (Mateo 23:8-10) Sa kabaliktaran, an gabos na Kristiano dapat na magin mga parahulit kan maogmang bareta. (Gibo 1:8) Nasabotan kan mga Estudyante sa Biblia na an Memorial kan kagadanan ni Cristo maninigong selebraron sarong beses sana kada taon, sa Nisan 14. Saro pa, naheling ninda na an Pasko sarong paganong kapiyestahan. Dugang pa, an mga linahidan na idto nagsasarig na gayo na an Dios an nagsusuportar sa saindang gibohon kaya dai sinda noarin man nangolekta. (Mateo 10:8) Poon sa kaenot-enoteng mga panahon, nasabotan ninda na an mga Kristiano dapat na mamuhay sono sa mga prinsipyo sa Biblia, na kabale an pagpatalubo sa mga bunga kan banal na espiritu nin Dios.—Galacia 5:22, 23.
Nag-oorog na mga Kilyab nin Liwanag
11. Anong liwanag an suminirang dapit sa sugo sa mga Kristiano asin sa parabola ni Jesus dapit sa mga karnero asin kanding?
11 Partikularmente poon kan 1919 na an mga lingkod ni Jehova binendisyonan nin nag-oorog na mga kilyab nin liwanag. Kanigoan kakinang na kilyab nin liwanag an suminirang sa kombension kan 1922 sa Cedar Point kan si J. F. Rutherford, an ikaduwang presidente kan Watch Tower Society, makosog na idinoon na an pangenot na obligasyon kan mga lingkod ni Jehova iyo na “ipaisi, ipaisi, ipaisi, an Hade asin an saiyang kahadean”! Kan suminunod mismong taon, suminirang an makinang na liwanag sa parabola dapit sa mga karnero asin kanding. Nasabotan na an hulang ini maootob sa presenteng aldaw kan Kagurangnan, bakong sa ngapit durante kan Milenyo arog kan paghona kaidto. Durante kan Milenyo, an mga tugang ni Cristo dai maghehelang, ni mabibilanggo man sinda. Apuwera kaiyan, sa katapusan kan Milenyo, si Jehova Dios, bakong si Jesu-Cristo, an magibo kan paghokom.—Mateo 25:31-46.
12. Nagkaigwa nin anong kilyab nin liwanag mapadapit sa Armagedon?
12 Kan 1926 ihinayag nin saro pang makinang na kilyab nin liwanag na an ralaban nin Armagedon bakong sarong rebolusyon sosyal, arog kan paghona kaidto kan mga Estudyante sa Biblia. Imbes, iyan magigin ralaban na dian malinaw na marhay na ipaheheling ni Jehova an saiyang kapangyarihan kaya an gabos na tawo magigin kombensido na sia Dios.—Kapahayagan 16:14-16; 19:17-21.
Navidad—Sarong Paganong Kapiyestahan
13. (a) Anong liwanag an itinao dapit sa mga selebrasyon nin Navidad? (b) Taano an mga kumpleanyo ta dai na sinelebrar? (Iiba an nota sa ibaba.)
13 Dai nahaloy pakatapos kaiyan, sarong kilyab nin liwanag an nagpangyari sa mga Estudyante sa Biblia na umontok sa pagselebrar nin Navidad. Bago kan panahon na iyan an Navidad perming sineselebrar kan mga Estudyante sa Biblia sa bilog na kinaban, asin an selebrasyon kaiyan sa opisina prinsipal sa Brooklyn sarong maogmahon na okasyon. Alagad namansayan na an pagselebrar kun Disyembre 25 sa totoo sa pagano asin pinili kan apostatang Kakristianohan tanganing pasil na makombertir an mga pagano. Saro pa, nadiskobre na si Jesus dai puwedeng namundag sa tiglipot, huli ta sa panahon kan saiyang pagkamundag, an mga pastor nagpapasabsab kan saindang mga aripompon sa oma—sarong bagay na dai ninda gigibohon sa banggi sa paghinanapos nin Disyembre. (Lucas 2:8) Imbes, ipinaririsa kan Kasuratan na si Jesus namundag mga Oktubre 1. Narealisar man kan mga Estudyante sa Biblia na an madonong daang mga lalaki na nagsongko ki Jesus mga duwang taon pagkamundag nia paganong mga mago.b
Sarong Bagong Ngaran
14. Taano an ngaran na mga Estudyante sa Biblia ta dai igong nagpapamidbid sa banwaan ni Jehova?
14 Kan 1931 an sarong makinang na kilyab nin katotoohan ihinayag sa mga Estudyante sa Bibliang idto an sarong angay na Makakasuratan na ngaran. Nasabotan kan banwaan ni Jehova na dai ninda puwedeng akoon an arin man sa mga bansag sa sainda kan iba, arog baga kan Ruselita, Millennial Dawnist, asin “mga daing impierno.”c Alagad nagpoon na masabotan man ninda na an ngaran na ginamit mismo ninda—an Internasyonal na mga Estudyante sa Biblia—dai igong nagpapamidbid sa sainda. Labi pa sinda sa mga estudyante sana sa Biblia. Apuwera kaiyan, kadakol kan iba pang estudyante sa Biblia alagad dai man lamang nakakaagid sa mga Estudyante sa Biblia.
15. Anong ngaran an inako kan mga Estudyante sa Biblia kan 1931, asin taano ta angay iyan?
15 Paano nagkaigwa nin bagong ngaran an mga Estudyante sa Biblia? Dakol nang taon na parateng ginagamit kan The Watch Tower an ngaran ni Jehova. Kun siring, angay nanggad na akoon kan mga Estudyante sa Biblia an ngaran na yaon sa Isaias 43:10: “‘Kamo an sakong mga saksi,’ an sabi ni Jehova, ‘an sakong lingkod na sakong pinili, tanganing mamidbid nindo ako asin magtubod kamo, asin tanganing masabotan nindo na ako iyo an Saro na iyo man sana. Bago sa sako dai nin nahaman na Dios, asin mayo man giraray sa hurihan ko.’”
Pagbindikar Asin an “Dakulang Kadaklan”
16. Taano an mga hula manongod sa pagbabalik ta dai puwedeng umaplikar sa pagbuwelta sa Palestina kan mga Judio sa laman, alagad sa kiisay iyan aplikado?
16 Sa ikaduwang tomo kan Vindication, na ipinublikar kan Watch Tower Society kan 1932, ihinayag nin sarong kilyab nin liwanag na an mga hula dapit sa pagbabalik na isinurat ni Isaias, Jeremias, Ezequiel, asin iba pang propeta bakong aplikado (arog kan paghona kaidto) sa mga Judio sa laman, na pabalik sa Palestina na daing pagtubod asin may politikal na mga motibo. Imbes, an mga hulang ini dapit sa pagbabalik, na nagkaigwa nin sadit na kaotoban pagbalik kan mga Judio hale sa pagkabihag sa Babilonya kan 537 B.C.E., nagkaigwa nin dakulang kaotoban sa pagkaligtas asin pagbabalik kan espirituwal na Israel poon kan 1919 asin sa ibinungang prosperidad sa espirituwal na paraiso na nakakamtan kan tunay na mga lingkod ni Jehova ngonyan.
17, 18. (a) Pag-abot nin panahon, paagi sa sarong kilyab nin liwanag, ano an ipinaheling bilang pangenot na katuyohan ni Jehova? (b) Anong kilyab nin liwanag mapadapit sa Kapahayagan 7:9-17 an nangyari kan 1935?
17 Pag-abot nin panahon, ihinayag nin mga kilyab nin liwanag na an pangenot na katuyohan ni Jehova, bakong an pagligtas sa mga linalang, kundi an pagbindikar sa saiyang soberaniya. An pinakamahalagang tema kan Biblia nasabotan na, bakong an pantubos, kundi an Kahadean, huli ta iyan an mabindikar sa soberaniya ni Jehova. Kanigoan na kilyab nin liwanag iyan! An dusay na mga Kristiano bako nang pangenot na nag-iisip manongod sa saindang pagsakat sa langit.
18 Kan 1935 ihinayag nin sarong makinang na kilyab nin liwanag na an dakulang kadaklan na nasambitan sa Kapahayagan 7:9-17 bakong sarong sekondaryong langitnon na grupo. Pinaghona na an mga nasambitan sa mga bersikulong iyan nagkapira sa mga linahidan na dai nagin lubos na maimbod asin sa siring sinda nagtitindog sa atubangan kan trono imbes na nagtutukaw sa mga trono na namamahala bilang mga hade asin saserdote kaiba ni Jesu-Cristo. Alagad mayo nanggad kan inaapod na bakong lubos na maimbod. An saro magsalang maimbod o bakong maimbod. Kaya nasabotan na an hulang ini nanonongod sa daing kabilangan na dakulang kadaklan hale sa gabos na nasyon na ngonyan tinitipon asin an paglaom digdi sa daga. Sinda an “mga karnero” sa Mateo 25:31-46 asin an “ibang karnero” sa Juan 10:16.
An Krus—Bakong Kristianong Simbolo
19, 20. Taano an krus ta dai puwedeng magin simbolo kan tunay na Kristianismo?
19 Sa laog nin dakol na taon an krus lataw na ginamit kan mga Estudyante sa Biblia bilang simbolo nin Kristianismo. Igwa ngani sinda nin tadik na “krus asin korona.” Sono sa King James Version, hinagad ni Jesus sa saiyang mga parasunod na pasanon an saindang “krus,” asin dakol an nagtubod na sia ginadan sa krus. (Mateo 16:24; 27:32) Sa laog nin dakol na dekada an simbolong ini nagluwas man sa tutob kan magasin na Watch Tower.
20 Lininaw kan librong Riches, na ipinublikar kan Sosyedad kan 1936, na si Jesu-Cristo ginadan, bakong sa krus, kundi sa sarong patindog na palo, o harigi. Sono sa sarong autoridad, an termino sa Griego (stau·rosʹ) na trinadusir na “krus” sa King James Version “nangangahulogan, sa pangenot, nin sarong patindog na taldok o harigi. [Iyan] dapat na ilaen sa eklesiastikong porma nin krus na may duwang kahoy na magkakurus. . . . An ikaduwa naggikan sa suanoy na Caldea, asin ginamit bilang simbolo kan dios na si Tamuz.” Imbes na sambahon, an instrumento na pinagpakoan ki Jesus maninigong biyong ikaongis.
21. Ano an ipaliliwanag sa minasunod na artikulo?
21 Igwa pa nin mga halimbawa kapwa nin darakulang kilyab nin liwanag asin nin mga puwedeng ibilang na saradit. Para sa pag-orolay dapit kaini, helingon tabi an minasunod na artikulo.
[Mga Nota sa Ibaba]
a Ipinublikar kan Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Pag-abot nin panahon, nasabotan na kun an pinakaimportanteng pagkamundag na nangyari kasuarin pa man dai puwedeng selebraron, dai kita maninigong magselebrar nin ano man na kumpleanyo. Apuwera kaiyan, an mga Israelita pati an enot na mga Kristiano dai nagselebrar nin mga kumpleanyo. Duwang kumpleanyo sana an nasasambitan sa Biblia, an saro ki Faraon asin an saro ki Herodes Antipas. An kada selebrasyon nadigtaan nin paggadan. An mga Saksi ni Jehova dai nagseselebrar nin mga kumpleanyo huli ta an mga selebrasyon na ini igwa nin paganong mga pinaghalean asin gustong omawon an mga may kumpleanyo.—Genesis 40:20-22; Marcos 6:21-28.
c Ini an salang ginibo kan nagkapirang denominasyon nin Kakristianohan. An Luterano sarong ibinansag kan mga kaiwal ni Martin Luther sa saiyang mga parasunod, na kan huri inako iyan. Siring man, inako kan mga Baptista an bansag sa sainda kan mga tagaluwas huli ta naghuhulit sinda nin bautismo paagi sa paglubog. Nakakaagid pa man, an mga Metodista nag-ako nin ngaran na itinao sa sainda nin sarong tagaluwas. Mapadapit sa kun paano inapod na mga Quaker (sa Bicol, mga Parapatakig) an Sosyedad nin Magkakatood, an The World Book Encyclopedia nagsasabi: “An terminong Quaker orihinalmenteng sinadya na pan-insulto ki Fox [an kagpundar], na nagsabi sa sarong huwes na Ingles na ‘magtakig sa Tataramon kan Kagurangnan.’ An huwes inapod si Fox na ‘parapatakig.’”
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Siisay an “maimbod asin madonong na oripon,” asin sairisay an “mga domestiko”?
◻ Ano an nagkapira sa enot na mga kilyab nin liwanag sa modernong mga panahon?
◻ Taano ta angay an bagong ngaran na mga Saksi ni Jehova?
◻ Anong pambihirang mga katotoohan an ihinayag kan 1935?
[Retrato sa pahina 17]
Si C. T. Russell asin an saiyang kairiba nagpalakop nin espirituwal na liwanag, alagad an gabos na kredito itinao ki Jehova