Si Epafrodito—Sugo kan mga Taga-Filipos — Watchtower ONLINE NA LIBRARYA

Si Epafrodito—Sugo kan mga Taga-Filipos

“ITAO nindo sa saiya an pinagkatodan na pag-ako dian sa Kagurangnan sa bilog na kagayagayahan; asin padagos nindong kamotan an siring na mga lalaki,” an isinurat ni Pablo sa mga taga-Filipos. Daing duwa-duwa na kita maoogma kun an sarong Kristianong paraataman mataram manongod sa sato sa siring kamapag-omaw na mga tataramon. (Filipos 2:29) Alagad manongod kiisay nagtataram si Pablo? Asin ano an ginibo kan tawong iyan tanganing magin angay sa siring na mainit na rekomendasyon?

An simbag sa enot na hapot iyo si Epafrodito. Bilang simbag sa ikaduwa, helingon niato an mga kamugtakan na nagmotibar ki Pablo na isurat an mga tataramon na ini.

Kan mga 58 C.E., nabaretaan kan mga taga-Filipos na si Pablo ginuyod paluwas sa templo asin hinampak nin maringis na sururog sa Jerusalem, inarestar kan mga autoridad, asin, pakatapos nin detension na dai pang desisyon, ibinalyo sa Roma na nakakadena. (Gibo 21:27-33; 24:27; 27:1) Nahahadit manongod sa saiyang kapakanan, siertong hinapot ninda sa saindang sadiri kun ano an magigibo ninda para sa saiya. Sinda tikapo sa material asin harayo ki Pablo, kaya limitado an ikatatabang ninda. Pero, an mainit na sentimiento na nagpahiro sa mga taga-Filipos na suportaran an saiyang ministeryo kaidto nagpapahiro pa sa sainda sagkod ngonyan; nin orog pa ngani, huling sia nasa kritikal na situwasyon.—2 Corinto 8:1-4; Filipos 4:16.

Siertong pinag-olayan kan mga taga-Filipos kun baga an saro sa sainda puedeng sumongko ki Pablo na may darang regalo asin tumabang sa saiya kun sia igwa nin ano man na kaipuhan. Alagad halawig asin mapagal na biahe idto, asin an pagtabang sa saiya tibaad peligroso! Si Joachim Gnilka nagsasabi: “Kaipuhan an kapusoan sa pagsongko sa sarong preso, asin orog na, saro na an ‘krimen’ siertong naglataw na bako nanggad na malinaw.” An parasurat na si Brian Rapske nagsasabi: “Yaon an dugang pang peligro nin dawa pagigin dayupot na marhay na kaibaiba o pagsimpatiya sa preso o sa saiyang mga punto-de-vista. . . . An daing ingat na pagtaram o akto tibaad gumiya sa kagadanan bako sanang kan preso kundi pati kan nagtatabang.” Siisay an puedeng sugoon kan mga taga-Filipos?

Tibaad maimahinar na marhay niato na an siring kaining klase nin pagbiahe puedeng nakapukaw nin kahaditan asin pagkadaing kasegurohan, alagad si Epafrodito (dai dapat ipagkamalo ki Epafras na taga-Colosas) andam na gibohon an masakit na misyon na idto. Sa paghusgar paagi sa saiyang ngaran, na kaiba an ngaran ni Afrodite, sia tibaad sarong Hentil na nakombertir sa Kristianismo—aking lalaki nin mga magurang na debotado sa Griegong diosa nin pagkamoot asin pagkamainaki. Kan suratan ni Pablo an mga taga-Filipos tanganing pasalamatan sinda sa pagigin buka kan saindang palad, tamang sabihon nia na si Epafrodito “saindong sugo asin personal na lingkod para sa sakuyang pangangaipo.”—Filipos 2:25.

Sa sinasabi kan Biblia manongod ki Epafrodito, nasasabotan niato na sa ibong kan saiyang kaomaw-omaw na pagigin andam na magboluntaryo sa paglilingkod na ini ki Pablo asin sa saiya mismong kongregasyon, si Epafrodito igwa nin mga problema na tibaad kapareho kan sa sato. Helingon niato an saiyang halimbawa.

“Personal na Lingkod Para sa Sakuyang Pangangaipo”

Dai niato aram an mga detalye, alagad maiimahinar niato na si Epafrodito nag-abot sa Roma na pagal hale sa saiyang pagbiahe. Posibleng nag-agi sia sa Via Egnatia, sarong Romanong tinampo na minaagi sa Macedonia. Puedeng buminalyo sia sa Adriatico pasiring sa “bool” kan peninsula nin Italia dangan paamihanan kan Dalan nin Apio pasiring sa Roma. Mapagal na biahe idto (1,200 kilometros an paduman) na posibleng naglabing sarong bulan.—Helingon an kahon sa pahina 29.

May anong espiritu na nagpoon si Epafrodito? Sia sinugo na tumao nin “personal na paglilingkod,” o lei·tour·giʹa, ki Pablo. (Filipos 2:30) An Griegong termino na ini sa orihinal nanonongod sa trabaho para sa Estado na boluntad na ginigibo nin sarong siudadano. Paghaloy, iyan nangahulogan kan klase nin paglilingkod na inoobligar kan Estado sa mga siudadano na partikularmenteng kualipikado na gumibo kaiyan. Dapit sa paggamit kan terminong ini sa Griegong Kasuratan, an sarong iskolar nagsasabi: “An Kristiano sarong lalaki na nagtatrabaho para sa Dios asin mga tawo, enot, huli ta mawot nia, sa saiyang bilog na puso, asin ikaduwa, huli ta sia itinutulod, huli ta an pagkamoot ki Cristo nag-oobligar sa saiya.” Iyo, kanigoan kaekselenteng espiritu an ipinaheling ni Epafrodito!

‘Ibinugtak Nia sa Peligro an Saiyang Kalag’

Naggagamit nin tataramon na sinubli sa lenguahe nin sugal, sinasabi ni Pablo na si Epafrodito “ibinugtak [pa·ra·bo·leu·saʹme·nos] sa peligro an saiyang kalag,” o sa literal, “isinugal” an saiyang buhay para sa paglilingkod ki Cristo. (Filipos 2:30) Dai niato kaipuhan na isipon na si Epafrodito naggibo nin ano man na kamangmangan; imbes, an pag-otob sa saiyang sagradong paglilingkod may kalabot na peligro. Posible daw na prinobaran nia an misyon na pag-ayuda durante nin masakit na panahon kan taon? Nakapagpadagos daw sia sa pagprobar na taposon iyan pakatapos na maghelang mantang paduman? Sa arin man na pangyayari, si Epafrodito “naghelang na haros magadan na.” Tibaad gusto kutana niang magdanay kaiba ni Pablo tanganing paglingkodan sia, kaya minalataw na boot kan apostol na ipaliwanag kun taano ta kaipuhan siang bumalik nin mas amay kisa sa linaoman.—Filipos 2:27.

Minsan siring, si Epafrodito sarong mapusong tawo na andam na ibugtak sa peligro an saiyang sadiri na daing kapasloan tanganing makatabang sa mga nangangaipo.

Tibaad ihapot niato sa satong sadiri, ‘Sagkod saen ako mahingoa na tabangan an sakong espirituwal na mga tugang na nasa masakit na mga kamugtakan?’ An siring na espiritu nin pagigin andam bakong opsional para sa mga Kristiano. Si Jesus nagsabi: “Tinatawan ko kamo nin bagong togon, na kamo magkaminorootmootan; siring sa pagkamoot ko sa saindo, na kamo man magkaminorootmootan.” (Juan 13:34) Ginibo ni Epafrodito an saiyang paglilingkod “na haros magadan na.” Kun siring, si Epafrodito sarong halimbawa nin tawo na igwa kan “kaisipan” na pinarigon ni Pablo an boot kan mga taga-Filipos na mapasainda. (Filipos 2:5, 8, 30, Kingdom Interlinear) Magigin andam daw kitang gumibo nin siring kaiyan?

Pero, si Epafrodito makuri an kamondoan. Taano?

An Saiyang Makuring Kamondoan

Ibugtak nindo an saindong sadiri sa kamugtakan ni Epafrodito. Si Pablo nagbareta: “Sia naghihimuyawot na maheling kamo gabos asin namomondo nin makuri huli ta nadangog nindo na sia naghelang.” (Filipos 2:26) Aram ni Epafrodito na an mga tugang sa kongregasyon nia nakaaaram na sia naghehelang asin dai nakatabang ki Pablo sa paaging linaoman ninda. Sa katunayan, tibaad minalataw na si Epafrodito nagtao nin orog na kahaditan ki Pablo. Kinaipuhan daw na pabayaan ni doktor Lucas, na kaibaiba ni Pablo, an ibang mga bagay tanganing atamanon si Epafrodito?—Filipos 2:27, 28; Colosas 4:14.

Posible na bilang resulta, si Epafrodito namondo nin makuri. Tibaad iniisip nia na an mga tugang sa kongregasyon nia ibinibilang siang daing kakayahan. Seguro nakamamate sia nin sala asin “naghihimuyawot” na maheling sinda tanganing siertohon sa sainda an saiyang pagigin fiel. Ginamit ni Pablo an makosogon na termino sa Griego, an a·de·mo·neʹo, “mamondo nin makuri,” tanganing iladawan an kamugtakan ni Epafrodito. Sono sa iskolar na si J. B. Lightfoot, an terminong ini puedeng magparisa kan “ribaraw, dai mapamugtak, medyo lingling na kamugtakan, na bunga nin pisikal na pagkaribok o nin mental na kapurisawan, arog nin kamondoan, sopog, pagkadisganar, asin iba pa.” An solamenteng ibang gamit kan terminong ini sa Griegong Kasuratan may koneksion sa makuring pagsakit ni Jesus sa hardin nin Getsemani.—Mateo 26:37.

Nagkonklusyon si Pablo na an pinakamarahay pabalikon si Epafrodito sa mga taga-Filipos na may darang surat na nagpapaliwanag kan dai linalaoman na pagbalik kan saindang sugo. Sa pagsabing, “ibinibilang kong kaipuhan na isugo sa saindo si Epafrodito,” inaako ni Pablo na sia an maninimbag sa pagbalik ni Epafrodito, sa siring hinahale an ano man na posibleng pagsuspetsa na nasudya si Epafrodito. (Filipos 2:25) Sa kabaliktaran, haros mawara ni Epafrodito an saiyang buhay tanganing taposon an saiyang misyon! Mainit na irinerekomendar ni Pablo na “itao [ninda] sa saiya an pinagkatodan na pag-ako dian sa Kagurangnan sa bilog na kagayagayahan; asin padagos [nindang] kamotan an siring na mga lalaki, huli ta dahel sa gibohon kan Kagurangnan diit pa siang magadan, na ibinugtak sa peligro an saiyang kalag, tangani na lubos niang mahipnoan an saindong pagigin mayo digdi sa pagtao nin personal na paglilingkod sa sako.”—Filipos 2:29, 30.

“Padagos Nindong Kamotan an Siring na mga Lalaki”

An mga lalaki asin babae na an kaisipan kapareho ni Epafrodito tunay nanggad na dapat pahalagahan. Isinasakripisyo ninda an saindang sadiri tanganing maglingkod. Isip-isipa nindo idtong mga nagboluntaryo na maglingkod na harayo sa harong bilang mga misyonero, nagbibiaheng paraataman, o sa saro kan mga sangang opisina kan Watch Tower Society. Kun an edad o nagluluyang salud nakaoolang na sa nagkapira sa paggibo kan ginigibo ninda kaidto, sinda maninigong igalang asin pahalagahan huli sa saindang dakol na taon nin fiel na paglilingkod.

Minsan siring, an nakabibiading helang tibaad paggikanan nin makuring kamondoan o mga pakamate nin sala. An saro gustong makagibo nin dakol pa. Kanigoan kanakadidisganar! An siisay man na nasa siring na kamugtakan puedeng makanood ki Epafrodito. Total, sala daw nia na sia naghelang? Sierto nanggad na bako! (Genesis 3:17-19; Roma 5:12) Minawot ni Epafrodito na paglingkodan an Dios asin an saiyang mga tugang, alagad linimitaran sia kan helang.

Dai sinagwe ni Pablo si Epafrodito huli sa saiyang maraot na kamugtakan kundi sinabihan an mga taga-Filipos na damayan ninda sia. Sa siring man na paagi, maninigo niatong rangahon an satong mga tugang kun sinda pinanluluyahan nin boot. Sa parate puede niato sindang omawon huli sa saindang fiel na halimbawa nin paglilingkod. An bagay na pinahalagahan ni Pablo si Epafrodito, na marahayon an itinataram manongod sa saiya, siertong nakaranga sa saiya, na nakahahale sa saiyang makuring kamondoan. Makasisierto man kita na ‘an Dios bakong biko na malingawan an satong ginibo asin an pagkamoot na satong ipinaheling para sa saiyang ngaran, na kita naglingkod sa mga banal asin padagos pang naglilingkod.’—Hebreo 6:10.

[Kahon sa pahina 29]

An mga Kasakitan sa Pagbiahe

Ngonyan na mga aldaw an pagbiahe sa pag-oltanan nin duwang importanteng siudad sa Europa, na kaagid kan ginibo ni Epafrodito, tibaad dai mangaipo nin dakulang paghihingoa. An biahe puedeng taposon nin komportable sa eroplano sa laog nin saro o duwang oras. Biyong laen na kamugtakan an siring na pagbiahe kan enot na siglo. Kaidto, an pagbalyo nin lugar nangangahulogan nin kasakitan. An sarong nagbabaklay puedeng makalakaw nin 30 sagkod 35 kilometros sa sarong aldaw, mantang balad sia sa kamugtakan nin panahon asin laen-laen na peligro, kabale an “mga tulisan.”—2 Corinto 11:26.

Kumusta man an mga pagpondo kun banggi asin mga balon?

Idinodoon kan historyador na si Michelangelo Cagiano de Azevedo na sa Romanong mga tinampo, “igwa nin mansiones, aktuwal na mga hotel, na may mga tindahan, kuadra, asin dadagusan para sa saindang mga tawohan; sa pag-oltanan nin duwang magkasunod na mansiones, igwa nin nagkapirang mutationes, o mga pondohan, kun saen puedeng magsalida nin mga kabayo o behikulo asin makakua nin mga kaipuhan.” Maraoton an dangog kan mga dadagusan na ini huli ta parate iyan na dinudumanan kan pinakahababang klase nin mga tawo. Apuera sa paghabon sa mga biahero, an mga nag-aasikaso sa mga dadagusan parateng dinudugangan an saindang entrada paagi sa nagaganar sa mga patotot. An Latin na satirikong poeta na si Juvenal nagkomento na an siisay man na napiritan na dumagos sa siring na klase nin dadagusan tibaad “naghigda sa katre kataning nin tawong maringis asin daing prinsipyo, nasa kaibanan nin mga timonel, parahabon, asin naglayas na mga oripon, kataning nin mga parabitay asin paragibo nin lungon . . . Sarong kopa an ginagamit kan gabos; mayo nin siisay man na igwa nin sadiring katre, ni lamesa na suhay sa iba.” Ipinag-agrangay kan ibang suanoy na parasurat an maating inomon na tubig asin an mga kuarto, na parano, maati, basa, asin gulping purgas.

[Mapa/Retrato sa pahina 27]

(Para sa aktuwal na format, helingon an publikasyon

Roma

[Retrato]

Sarong nagbabaklay kaidtong mga panahon kan Roma

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]