Sarong Ekselenteng Babae

LUMINUHOD si Rut sa may tambak nin sebada na natipon nia sa aldaw na iyan. Padiklom na sa kaomahan sa palibot nin Betlehem, asin dakol na trabahador an luway-luway nang naglalakaw patukad sa trangkahan kan sadit na siudad na nasa tuktok kan kaharaning palabang bukid. Seguradong makukulog na an hawak ni Rut huli sa halawig asin derederetsong pagtrabaho poon pa pagkaaga. Pero padagos pa man giraray sia, na irinarapas an sadit na kahoy o an pangginik sa mga ohoy tanganing marakdag an mga tipasi. Dawa ngani mapagal, nagin magayon an aldaw na iyan​—mas magayon nanggad kisa sa tibaad linalaoman nia.

Nagrarahay na daw an mga kamugtakan para sa hoben na balong ini? Uminiba sia sa saiyang panugangan na babae, si Noemi, na nangangakong magdadanay sa kaibanan kaini asin magigin Dios nia an Dios ni Noemi na si Jehova. An duwang nagadanan na babae magkaibanan na nagpa-Betlehem hale sa Moab, asin tolos na naaraman kan Moabitang si Rut na an Ley ni Jehova igwa nin praktikal, may dignidad na mga probisyon para sa mga dukha sa Israel, kaiba na an mga dayo.a Asin ngonyan naaraman nia na an nagkapira sa banwaan ni Jehova, na namumuhay kaoyon kan Ley asin sinanay dian, nagpahiling kan saindang espirituwalidad asin kabootan na nakaranga sa nagmomondo niang puso.

An saro sa siring na tawo iyo si Booz, an mayaman asin may edad nang kagsadiri kan oma kun saen sia nag-aarahit o naninimot sa inanihan. Nagpahiling ini sa saiya nin sa-amang interes. Naoogma sia kun naiisip nia an maboot na mga tataramon kaini na inoomaw sia sa pag-asikaso nia sa gurang nang si Noemi asin sa pagdesisyon niang magpaili sa proteksion ni Jehova, an tunay na Dios.​—Rut 2:​11-13.

Pero, tibaad iniisip-isip ni Rut kun ano an magigin buhay nia. Bilang sarong pobreng dayo na mayong agom asin aki, paano nia susuportaran an sadiri nia asin si Noemi sa maabot na mga taon? Magigin igo daw an pag-arahit sa inanihan? Asin siisay an maataman sa saiya kun gurang na sia? Natural sanang mapurisaw sia sa mga bagay na iyan. Sa panahon ngonyan na masakit an pagbuhay, dakol an nasasakitan sa kaparehong mga kahaditan. Dakol nanggad kitang maaarog mantang nanonodan niato kun paanong an pagtubod ni Rut nakatabang sa saiya na mapangganahan an siring na mga kadepisilan.

Kan matapos nang isuway ni Rut an mga tipasi asin tiponon iyan, nakatipon sia nin mga sarong sokol na efa, o 22 na litro, nin sebada. Tibaad mga 14 kilos an gabat kan dadarahon nia! Binuhat nia iyan, na tibaad nakapatos sa sarong tela asin ilinaag iyan sa saiyang payo, dangan naglakaw pa-Betlehem mantang padiklom na.​—Rut 2:17.

Naogma si Noemi kan mahiling nia an namomotan niang manugang, asin tibaad nasorpresa sia kan mahiling nia an magabat na sebada na dara-dara ni Rut. Dinara man ni Rut an itinada niang kakanon na hale sa itinao ni Booz na pagkakan para sa mga trabahador, asin sa siring an duwa nagkakan nin simpleng pamanggihan. Naghapot si Noemi: ‘Saen ka naggutol ngonyan? Asin saen ka nag-aldaw? Pag-omawon logod an nakamidbid saimo.’ (Rut 2:19) Mapagrisa si Noemi; nahiling nia sa magabat na dara-darang probisyon ni Rut na may nagtao nin atension sa hoben na balo asin nagpahiling nin kabootan sa saiya.

Nagpoon na mag-olay an duwa, asin sinabi ni Rut ki Noemi an dapit sa kabootan ni Booz. Huling napukaw an boot, si Noemi nagsimbag: ‘Pag-omawon logod sia ni Jehova, huli ta dai nia isinayuma sa mga buhay an saiyang pagkaherak na ginamit nia sa mga gadan.’ (Rut 2:​19, 20) Nasabotan ni Noemi na an kabootan ni Booz hale ki Jehova, na iyong nagpapahiro sa mga lingkod Nia na magin matinao asin nangangako na matao nin balos sa banwaan Nia huli sa ipinapahiling nindang kabootan.b​—Talinhaga 19:17.

Sinadol ni Noemi si Rut na akoon an alok ni Booz na padagos na mag-arahit sa oma kaini asin dai magrayo sa mga hoben na babae na kasararo ni Booz sa harong tanganing dai sia ribokon kan mga paraani. Sinunod ni Rut an sadol na iyan. Padagos man siang ‘nag-ontok duman sa saiyang panugangan na babae.’ (Rut 2:​22, 23) Sa mga tataramon na iyan, nahiling ta giraray an marahayon na kualidad ni Rut​—an maimbod na pagkamoot. Puedeng mapahiro kita kan halimbawa nia na hapoton an satong sadiri kun baga pinapahalagahan ta an bugkos nin pamilya, na maimbod na sinusuportaran an mga namomotan niato asin nag-aalok nin tabang kun kaipuhan. Nahihiling nanggad ni Jehova an siring na maimbod na pagkamoot.

Si Noemi asin Rut daw bakong sarong tunay na pamilya? Sa nagkapirang kultura, tanganing maapod na “tunay” an sarong pamilya, dapat na igwang agom na lalaki, agom na babae, aking lalaki, aking babae, lolo, lola, asin iba pa. Pero, ipinapagirumdom sa sato ni Noemi asin Rut na puedeng bukasan kan mga lingkod ni Jehova an saindang puso asin panoon nin kapadangatan, kabootan, asin pagkamoot dawa an pinakasadit o bakong kompletong pamilya. Pinapahalagahan mo daw kun anong pamilya an igwa ka? Ipinagirumdom ni Jesus sa mga parasunod nia na an Kristianong kongregasyon puedeng magin pamilya dawa kan mga mayo kaiyan.​—Marcos 10:​29, 30.

Poon sa tig-ani nin sebada sa mga bulan nin Abril sagkod sa tig-ani nin trigo sa mga bulan nin Hunyo, si Rut padagos na nag-arahit sa oma ni Booz. Sa paglihis nin mga semana, daing duda na iniisip nanggad ni Noemi kun ano an magigibo nia para sa namomotan niang manugang. Kan nasa Moab pa, inisip ni Noemi na nungka niang matatabangan si Rut na makakua giraray nin agom. (Rut 1:​11-13) Pero ngonyan, nagpopoon nang magbago an isip nia. Duminolok sia ki Rut asin nagsabi: “Aki ko, bako daw dapat ihanap taka nin pahingaloan?” (Rut 3:​1, An Banal na Biblia) Pinagkatodan na kaidto na an mga magurang an naghahanap nin maaagom kan mga aki ninda, asin si Rut nagin garo tunay na aki ki Noemi. Gusto niang hanapan si Rut nin “pahingaloan”​—na nanonongod sa katiwasayan asin proteksion na ikakatao nin istaran asin sarong agom. Pero ano an magigibo ni Noemi?

Kan enot na nasambitan ni Rut si Booz, si Noemi nagsabi: ‘Pag-araki niato an lalaking idto, asin sa mga paratubos niato sia.’ (Rut 2:20) Ano an boot sabihon kaiyan? An Ley nin Dios sa Israel may mamomoton na probisyon para sa mga pamilyang nagsasakit huli sa kadukhaan o pagkagadan nin namomotan. Kun magin balo an sarong babae mantang mayo pang aki, makulogon nanggad iyan sa saiya huling mawawara na an ngaran kan saiyang agom asin an magigin gikan kaini. Minsan siring, itinotogot sa Ley nin Dios na an balo agomon kan tugang na lalaki kan nagadan tanganing mangaki sia nin paramana na madara kan ngaran kan nagadan niang agom asin maasikaso kan mga pagsadiri kan pamilya.c​—Deuteronomio 25:​5-7.

Sinabi ni Noemi an plano nia. Maiimahinar niato na napapaburarat an hoben na babae mantang nagtataram an panugangan nia. An Ley nin Israel tibaad bago pa para ki Rut; asin seguradong dai pa sia pamilyar sa dakol na kostumbre kaiyan. Dawa siring, dakula an respeto nia ki Noemi kaya maingat siang naghinanyog sa gabos na sinasabi kaini. An ipinapagibo ni Noemi sa saiya tibaad nakakasupog​—posibleng nakakapababa pa ngani nin dignidad​—pero, nag-oyon si Rut. May kahoyoan niang sinabi: ‘Gigibohon ko an gabos na saimong ipagboot sakuya.’​—Rut 3:5.

Kun beses, depisil para sa mga hoben na maghinanyog sa sadol kan mga mas may edad asin mas eksperyensiado. Madali sanang isipon na dai talaga nasasabotan kan mga mas may edad an mga kadepisilan asin problema kan mga hoben. Ipinapagirumdom kan halimbawa nin kapakumbabaan ni Rut na kapakipakinabang nanggad an paghinanyog sa kadonongan nin mga may edad na, na namomoot sa sato asin iniisip an pinakaikakarahay niato. Pero, ano an sadol ni Noemi, asin nakinabang daw talaga si Rut sa paghimate dian?

Kan bangging idto, nagduman si Rut sa pinaggiginikan​—sarong patag na lugar na dinusok an daga kun saen dinadara kan mga paraoma an mga inani para sa pagginik asin pagpapapalid. Sa parate, an pinipiling lugar nasa bakilid o sa alituktok nin bulod, kun saen makusog an doros kun hapon nang marhay asin kun amay na banggi. Tanganing ikasuhay an tipasi sa apa asin dagami, an mga trabahador pinapala iyan paitaas gamit an dakulang tinidor o pala, dangan ipapalid kan doros an magian na mga apa asin mawawalat an mas magabat na mga tipasi.

Si Rut maingat na nagbantay sagkod na matapos an trabaho sa banggi. Pinamahalaan ni Booz an pagpapapalid kan saiyang mga tipasi, sagkod na luminangkaw an tambak kaiyan. Pagkakakan, huminigda sia sa sarong gilid kan tambak. Minalataw na kinatodan nang gibohon iyan, tibaad tanganing maprotektaran sa mga parahabon asin tulisan an mahalagang marhay na ani. Nahiling ni Rut na naghigda na si Booz. Nag-abot na an oras tanganing isagibo an plano ni Noemi.

Luway-luway na nagrani si Rut, na nagkukurabkutab an puso. Nahiling niang nanok na an torog ni Booz. Kaya siring kan pagkasabi ni Noemi, nagduman si Rut sa may pamitisan ni Booz, hinale an tahob sa mga bitis kaini, asin huminigda sa pamitisan. Dangan naghalat sia. Naglihis an mga oras. Para ki Rut, iyan garo baga mayong katapusan na paghalat. Sa katapustapusi, kan matanga na, naghiro si Booz. Nagtatakig huli sa lipot, nag-unat sia, tibaad tanganing tahoban giraray an mga bitis nia. Pero namate niang may tawo duman. An pagkasaysay nagsasabi: ‘Uya, na an babae naghihigda sa saiyang mga bitis.’​—Rut 3:8.

‘Siisay an ngaran mo?’ an hapot nia. Nagsimbag si Rut, na tibaad naggugurogudo an boses: ‘Ako si Rut na saimong oripon na babae: unata an gayad kan saimong alikboy sa ibabaw kan saimong oripon na babae, huli ta ika an pag-araking harani.’ (Rut 3:9) An nagkapirang modernong nag-iinterpretar nagsasabing may seksuwal na kahulogan an ginibo asin sinabi ni Rut, pero binabaliwala ninda an duwang simpleng katotoohan. Enot, naghiro si Rut kaoyon kan mga kostumbre kan panahon na idto, na an dakol kaiyan dai ta na nasasabotan ngonyan. Kaya sala na tawan nin kahulogan an ginibo ni Rut basado sa biribid asin maraot na mga pamantayan sa moral ngonyan. Ikaduwa, an reaksion ni Booz malinaw na nagpapahiling na nasabotan nia na mabini sa moral asin kaomaw-omaw nanggad an iginawe ni Rut.

Nagtaram si Booz, asin daing duda na naranga si Rut kan maboot asin kalmadong tono kaini. Sia nagsabi: ‘Pag-omawon ka logod ni Jehova, aki ko; ta marayrahay na ginibo mo an saimong huring biyaya na orog kan enot, na dai ka suminunod sa mga lalaki, minsan mga dukha minsan mga mayaman.’ (Rut 3:10) An “enot” na pangyayari nanonongod sa maimbod na pagkamoot ni Rut huli sa pag-iba nia ki Noemi sa pagbuelta kaini sa Israel asin sa pag-ataman nia ki Noemi. An “huring” pangyayari iyo an ginibo pa sana ni Rut. Aram ni Booz na an sarong hoben na babaeng arog ni Rut sa parate mahanap nin maaagom na mas hoben, mayaman man o dukha. Alagad, gusto ni Rut na gumibo nin karahayan bako sanang ki Noemi kundi pati sa gadan nang agom ni Noemi, tanganing magdanay an ngaran kan nagadan sa dagang tinuboan kaini. Bakong makangangalas na napahanga si Booz sa kadaihan nin kaimotan kan hoben na babaeng ini.

Si Booz nagsabi pa: ‘Tara ngonyan, dai ka matakot, aki ko; gigibohon ko saimo an saimong ipagsabi, huli ta an bilog na tata kan sakuyang banwaan nakakaisi na ika banal na [“ekselenteng,” NW] babae.’ (Rut 3:11) Naogma sia sa posibilidad na magin agom si Rut; tibaad dai na sia nasorpresa kan hagadon sa saiya ni Rut na magin paratubos kaini. Minsan siring, matanos na tawo si Booz, asin dai sia mahiro sa sadiri nia sanang kagustohan. Sinabi nia ki Rut na may saro pang paratubos na mas haraning paryente kan pamilya kan gadan nang agom ni Noemi; kakaolayon nguna ni Booz an lalaking iyan tanganing tawan ini nin oportunidad na magin agom ni Rut.

Sinabihan nia si Rut na maghigda giraray asin magpahingalo sagkod na mag-aagahon na; dangan puede na siang maghale na dai naririsa nin iba. Gusto niang protektaran an reputasyon ni Rut asin an sa saiya man, huling tibaad isipon kan iba na may ginibo sindang imoral. Naghigda giraray si Rut sa may pamitisan ni Booz, na tibaad mas pamugtak na an isip huli sa maboot na simbag kaini sa kahagadan nia. Dangan, mantang madurodiklom pa, pinano ni Booz nin regalong sebada an alikboy ni Rut, asin nagpuli ini sa Betlehem.

Seguradong ogmahon si Rut na horophoropon an sinabi ni Booz​—na midbid sia sa bilog na banwaan bilang sarong ekselenteng babae! Daing duda na dakula an nagibo sa reputasyon ni Rut kan kagustohan nia na mamidbid si Jehova asin paglingkodan sia. Nagpahiling man si Rut nin dakulang kabootan asin pagigin mapagrisa ki Noemi saka sa mga kahimanwa kaini, asin gikan sa boot na nakibagay sa pamumuhay saka mga kostumbre na seguradong bago sa saiya. Kun aarogon niato an pagtubod ni Rut, hihingoahon niatong magkaigwa nin hararom na paggalang sa iba asin sa pamumuhay saka mga kostumbre ninda. Kun gigibohon ta iyan, puede man kitang magkaigwa nin marahay na reputasyon.

“Tara, aki ko?” an sabi ni Noemi pagpuli ni Rut. Tibaad madiklom pa kaya iyan an hapot ni Noemi, pero gusto man maaraman ni Noemi kun baga an balong si Rut mayo pa man giraray nin katrato o saro na may posibilidad nang mag-agom. Sinabi tolos ni Rut sa panugangan nia an gabos na nangyari. Ipinahiling man nia an dakol na regalong sebada na ipinapatao ni Booz ki Noemi.d​—Rut 3:​16, 17.

May kadonongan na sinabi ni Noemi ki Rut na maghalat sana sia sa harong sa aldaw na iyan imbes na mag-arahit sa oma. Sinierto nia ki Rut: ‘An lalaking idto dai matonong sagkod na matapos nia an bagay ngonyan na aldaw.’​—Rut 3:18.

Tama nanggad si Noemi manongod ki Booz. Nagduman sia sa trangkahan kan siudad, kun saen parateng nagtitiripon an kamagurangan kan siudad, asin naghalat sagkod na mag-agi an saro na mas haraning paryente. Sa atubangan nin mga testigo, tinawan ni Booz nin oportunidad an lalaki na magin paratubos paagi sa pag-agom ki Rut. Minsan siring, nagsayuma an lalaki, na nagsabing maaapektaran an sadiri niang mana kun gigibohon nia iyan. Dangan, sa atubangan nin mga testigo duman sa trangkahan kan siudad, sinabi ni Booz na sia an magigin paratubos, na babakalon nia an mga pagsadiri kan gadan nang agom ni Noemi na si Elimelec, asin aagomon nia si Rut, an balo ni Mahlon na aking lalaki ni Elimelec. Ipinahayag ni Booz an saiyang paglaom na sa paggibo kaiyan ‘mapapatindog an ngaran kan gadan sa ibabaw kan saiyang panonondon.’ (Rut 4:​1-10) Si Booz talagang matanos asin bakong maimot na tawo.

Pinakasalan ni Booz si Rut. Pagkatapos kaiyan, mababasa niato: ‘Tinawan sia ni Jehova na mangidam asin mangaki nin sarong aking lalaki.’ Binendisyonan si Noemi kan mga babae sa Betlehem asin inomaw si Rut sa pagigin marahay ki Noemi na labi pa sa pitong aking lalaki. Sa huri, naaraman niato na an aking lalaki ni Rut an nagin apoon ni Hadeng David. (Rut 4:​11-22) Asin si David an nagin apoon ni Jesu-Cristo.​—Mateo 1:1.e

Tunay na binendisyonan si Rut, pati si Noemi, na nagtabang sa pagpadakula sa aki na garo baga sadiri nia ini. An buhay kan duwang babaeng ini nagseserbing malinaw na pagirumdom na naririsa nin Dios na Jehova an gabos na mapakumbabang naghihingoa na itao an mga pangangaipo kan pamilya ninda asin maimbod na naglilingkod sa saiya kaiba kan pinili niang banwaan. Nungka niang lilingawan na bendisyonan an maimbod na mga tawong may marahay na reputasyon sa atubangan nia, arog ni Rut.