Posible Daw na May Nabago o May Tuyong Binago sa Laog kan Bibliya?
Ipinapahiling kan pagkumparar sa suanoy na mga kopya na dai nabago an mensahe kan Bibliya dawa pa ribo-ribong taon na pauruutrong kinopya iyan sa madaling maraot na mga materyales.
Buot sabihon daw daing kasala sala an pagkakopya kan mga nagkopya kaiyan?
Ribo-ribo nang kopya kan suanoy na Bibliya an nadiskubre. An iba sa mga iyan may mga pagkakalain, na nagpaparisa na may mga sala man sa pagkakopya. Kadaklan sa mga iyan saradit man sana, na dai man nakapabago sa kahulugan kan teksto. Pero may mga nadiskubreng darakulang pagkakalain, na an pira sa mga iyan garo baga tinuyo para baguhon an mensahe kan Bibliya. Pag-isipan an duwang halimbawang ini:
May pirang mas nainot na mga translation nin Bibliya na may kaibang arog kaining mga tataramon sa 1 Juan 5:7: “sa langit, an Ama, an Tataramon, saka an Espiritu Santo: asin an tulong ini saro.” Pero, pinapatunayan kan masasarigan na mga manuskrito na an mga tataramon na ini mayo sa orihinal na teksto. Idinagdag na sana iyan kan huri.a Kaya dai na iyan iiniba sa mapagtitiwalaan na modernong mga bersiyon nin Bibliya.
Ribo-ribong beses na mahihiling an personal na pangaran nin Diyos sa suanoy na mga kopya nin Bibliya. Pero, dakul na translation nin Bibiya an rinibayan iyan nin mga titulo, arog kan “Kagurangnan” o “Diyos.”
Paano kita makakasigurado na haros mayo nang salang madidiskubre?
Sa ngunyan, kadakul nang kopya nin Bibliya an nadiskubre kaya mas madali nang mahiling an sala.b Base sa pagkumparar sa mga dokumentong iyan, masasabi daw na tama pa an laog kan Bibliya ta ngunyan?
Manungod sa laog kan Hebreong Kasuratan (na parating inaapod na “Lumang Tipan”), sinabi kan iskolar na si William H. Green: “Tama sanang sabihon na dai nin ibang suanoy na libro an naipaabot sato nin arog kaiyan kaeksakto.”
Manungod sa Kristiyanong Griegong Kasuratan, o “Bagong Tipan,” sinabi kan iskolar na si F. F. Bruce: “Kumpara sa isinurat kan suanoy na mga awtor, na mayo lamang nin nangahas na kuwestiyunon an pagigin totoo kan mga iyan, mas dakul nanggad an ebidensiya na nagpapatunay sa pagigin totoo kan bagong tipan.”
Sinabi ni Sir Frederic Kenyon, sarong eksperto sa mga kopya nin Bibliya na “puwedeng kaputan nin saro an bilog na Bibliya asin sabihon nin daing takot o daing pag-alangan na an kapot niya iyo an tunay na Tataramon nin Diyos na naipasa sa dakul na henerasyon sa paglihis nin mga siglo na dai nagkaigwa nin grabeng pagbabago an laog kaiyan.”
Ano pa an ibang patunay kaya makakapagtiwala kita na napreserbar an mensahe kan Bibliya?
Parehong kinopya kan mga Judio saka Kristiyanong mga parakopya an mga pagkasaysay manungod sa grabeng mga pagkakasala kan mga lingkod nin Diyos.c (Bilang 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galacia 2:11-14) Kinopya man ninda an mga tataramon na nagkokondenar sa pagsuway kan mga Judio, saka naglalantad kan mga doktrinang gibo nin tawo. (Oseas 4:2; Malaquias 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Juan 5:21) An tamang pagkakopya ninda kan mga pagkasaysay na ini nagpapahiling na mapagtitiwalaan sinda asin na iginagalang ninda an banal na Tataramon nin Diyos.
Kaisipan nin Diyos an laog kan Bibliya asin ipinasurat niya iyan sa mga tawo, kaya bako daw na rasonableng asahan na iingatan niya an laog kaiyan?d (Isaias 40:8; 1 Pedro 1:24, 25) Total, gusto niyang makinabang diyan bako lang an mga tawo kaidto, kundi pati kita man sa ngunyan. (1 Corinto 10:11) Sa katunayan, “an gabos na bagay na isinurat kaidto isinurat para sa pagtukdo sa sato, tanganing paagi sa satuyang pakatagal asin paagi sa karangahan hali sa Kasuratan magkaigwa kita nin paglaom.”—Roma 15:4.
Nagsambit si Jesus asin an saiyang mga parasunod nin mga tataramon hali sa mga kopya kan Hebreong Kasuratan na dai lamang nagdududa sa pagigin tama kan mga kopyang iyan.—Lucas 4:16-21; Gibo 17:1-3.
a An mga tataramon na iyan dai mahihiling sa Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, sa orihinal na Latin Vulgate, sa Philoxenian-Harclean Syriac Version, o sa Syriac Peshitta.
b Halimbawa, igwa na nin nadiskubreng labing 5,000 na kopya sa lengguwaheng Griego kan inaapod na Bagong Tipan, o Kristiyanong Griegong Kasuratan.
c Dai sinasabi kan Bibliya na an mga tawong representante nin Diyos dai nasasala. Sinasabi kaiyan an katotoohan na “mayo nin tawo na dai nagkakasala.”—1 Hade 8:46, An Marahay na Bareta Biblia.
d Dawa ngani dai letra por letrang idinikta nin Diyos an laog kan Bibliya, giniyahan niya an kaisipan kan mga tawong nagsurat kaiyan.—2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:21.