Paano Magdadanay na Harani an mga Ama sa Saindang mga Aking Lalaki?

“PAPA, ta’no ta dakulon ka pong aram?” Naghapot na daw saimo nin arog kaiyan an aki mong lalaki? Siguro kan panahon na iyan proud na proud ka bilang ama. Tapos kun bako lang iyan an ginibo kan aki mo—kun inaplikar niya an madunong mong sadol tapos naparahay siya—siguradong mas grabe pang kaugmahan an namatian mo.a—Talinhaga 23:15, 24.

Pero sa paglihis nin panahon, arog pa daw kaiyan an paghanga niya saimo? O nababawasan na iyan mantang nagdadakula siya? Paano ka magdadanay na harani, o ugos, sa saimong aking lalaki mantang nagdadakula siya puon sa pagigin aki sagkod na siya magin adulto na? Inot, pag-ulayan ta an nagkapira sa mga kadipisilan na napapaatubang sa mga ama.

Tulong Komun na Kadipisilan

1. MAYONG PANAHON: Sa dakul na nasyon, an mga ama an panginot na nagtatrabaho para sa pamilya. Sa parati, huli sa trabaho ninda, haros mayo sinda sa harong sa bilog na aldaw. Sa ibang mga lugar, dikiton sanang panahon an itinatao kan mga ama sa saindang mga aki. Halimbawa, sa dai pa sana nahahaloy na surbey sa Pransia, napag-araman na sa average mayo pang 12 minutos an itinataong panahon kan mga ama sa pag-asikaso sa saindang mga aki.

PAG-ISIPAN: Gurano kadakul na panahon an itinatao mo sa aki mong lalaki? Sa masunod na semana o duwang semana, ta’no ta dai mo isurat kun pira gabos an oras na nakakaibanan mo siya sa kada aldaw? Tibaad magngalas ka sa resulta.

2. MAYO NIN MARAHAY NA HALIMBAWA: May mga lalaki na daing gayo nakaibanan an saindang ama. “Bihiraon kong makaibanan si Tatay,” an sabi ni Jean-Marie, na nakaistar sa Pransia. Ano an nagin epekto kaiyan ki Jean-Marie? “Nagin dahilan iyan nin mga problema na dai ko lamang naisip,” an sabi niya. “Halimbawa, nasasakitan akong magkaigwa nin makahulugan na pakikipag-ulay sa mga aki kong lalaki.” Sa ibang kaso man, bistadong marhay kan mga lalaki an saindang ama, pero bako sindang ugos bilang mag-ama. Si Philippe, na 43 anyos, nagsabi: “Nasakitan si Tatay na magpahiling nin kapadangatan sako. Dahil diyan, kaipuhan ko talagang pagmaigutan na magin mas mapagpadangat sa aki kong lalaki.”

PAG-ISIPAN: Namamatian mo daw na may epekto sa pagtratar mo sa saimong aki an relasyon mo sa saimong ama? Naririsa mo daw na naaarog mo an marahay o bakong marahay na mga ugali kan saimong ama? Sa paanong paagi?

3. MAYO NIN BALANSENG PAGGIYA: May mga kultura na ibinibilang na bakong gayong mahalaga an papel kan ama sa pagpadakula nin aki. “Sa dinakulaan kong lugar,” an sabi ni Luca, na nagdakula sa sarong nasyon sa Sulnupan na Europa, “iniisip kan mga tawo na trabaho kan agom na babayi an pag-asikaso sa mga aki.” Sa ibang mga kultura, an papel kan ama iyo na magin istriktong paradisiplina asin haros iyo sana iyan. Halimbawa, si George nagdakula sa sarong nasyon sa Aprika. Sinabi niya: “Sa kultura mi, dai nakikikawat an mga ama sa saindang mga aki sa takot na mababawasan kaiyan an awtoridad ninda. Kaya pirmi akong nasasakitan maski an makaibanan sana an aki kong lalaki.”

PAG-ISIPAN: Sa saindong komunidad, ano an inaasahan na papel kan mga ama? Tinukduan daw sinda na ibilang na an pag-asikaso sa aki trabaho nin mga babayi? Dinadagka daw an mga ama na magpahiling nin pagkamuot saka kapadangatan sa saindang mga aking lalaki, o habo daw nin arog kaiyan an kadaklan na tawo sa saindong komunidad?

Kun saro kang ama na napapaatubang sa arog kaining mga kadipisilan, ano an puwede mong gibuhon? Pag-isipan an minasunod na mga suhestiyon.

Magpuon Mantang Sadit Pa an Saimong Aki

Minalataw na an mga aking lalaki ipinangaki na may pagmawot na arugon an saindang ama. Kaya mantang sadit pa an saimong aki, aprobetsaran an pagmawot na iyan. Paano mo iyan magigibo? Asin sa anong mga panahon mo iyan puwedeng magibo?

Pag posible, iiba an saimong aking lalaki sa saimong aroaldaw na mga aktibidad. Halimbawa, pag may mga gibuhon ka sa harong, patabangon mo siya. Tawan mo siya nin sadit na sighid o sadit na pala. Siguradong mauugma siyang makaibanan sa gibuhon an saiyang hero asin pighahangaan, an saiyang papa! Medyo mas haloy mong matatapos an gibuhon; pero mas mapapakusog mo an relasyon nindong duwa, asin matutukduan mo siya nin marahay na ugali sa pagtrabaho. Kaidto, dinagka kan Bibliya an mga ama na iiba an saindang mga aki sa saindang aroaldaw na mga aktibidad asin na gamiton an mga pagkakataon na iyan na makipag-istoryahan sainda asin tukduan sinda. (Deuteronomio 6:6-9) Kapaki-pakinabang pa man giraray an sadol na iyan.

Apuwera sa paggibo nindo nin magkaibanan, magtao nin panahon para makapagkawat kamo. An pagkawat bako lang oportunidad na magkaibanan kamong mag-ugma. Sigun sa pagsiyasat, pag nakikikawat an mga ama sa saindang mga aki, tinatabangan ninda an mga ini na dai matakot na pumurbar nin bagong mga bagay.

May mas dakula pang nagigibo an pakikikawat kan ama sa saiyang aki. Sinabi kan parasiyasat na si Michel Fize: “Sa pagkawat, mas nakakapag-istorya an aking lalaki sa saiyang ama.” Mantang nagkakawat, naipapahiling kan ama an pagpadangat niya sa saiyang aki sa tataramon asin sa gibo. Sa paggibo kaiyan, tinutukduan niya an saiyang aki na magpahiling man nin pagpadangat. “Kan sadit pa an aki kong lalaki,” an sabi ni André, sarong ama na nakaistar sa Germany, “parati kaming nagkakawat. Kinukugos ko siya, asin nakanuod siyang magpahiling man sako nin pagkamuot.”

An panahon nin pagturog saro man na pagkakataon na mapakusog kan ama an relasyon ninda kan saiyang aki. Regular siyang basahan nin istorya, asin magdangog saiya mantang ipinapahayag niya an mga ikinaugma asin ikinahadit niya sa bilog na aldaw. Kun gigibuhon mo iyan, magigin mas madali saimo na padagos na makikomunikar saiya mantang nagdadakula siya.

Magkaigwa nin Parehong Pinagkakainteresan

May mga tin-edyer na lalaki na garo baga pigbabaliwala an paghihinguwa kan saindang ama na makipag-istoryahan sainda. Kun sa hiling mo linilikayan kan aki mo an mga hapot mo, dai pag-isipon na habo niya lamang makipag-ulay saimo. Tibaad magin mas andam siyang makipag-istoryahan saimo kun babaguhon mo an paagi mo nin pakikipag-ulay saiya.

Si Jacques, sarong ama na nakaistar sa Pransia, nasasakitan kun minsan na makipag-ulay sa saiyang aki na si Jérôme. Kaya imbes na piriton an saiyang aki na makipag-ulay saiya, binago niya an pamamaagi niya—nakikawat siyang soccer saiya. “Pagkatapos ming magkawat,” an sabi ni Jacques, “nagtutukaw-tukaw kami sa may duot saka nagpupurupahingalo. Sa mga panahon na iyan parating nag-iistorya an aki ko. An simpleng bagay na magkaibanan kami saka, sa hiling ko, na aram niyang solo niya ako sa mga pagkakataon na iyan, nakatabang na magin mas dayupot kami sa kada saro.”

Paano kun bakong mahilig sa sports an aki mong lalaki? Maugmang nagigirumduman ni André an mga oras na magkaibanan ninda kaidtong pigmamasdan kan aki niya an mga bituon. “Nagpupuwesto kami nin mga tukawan sa luwas sa malipot na banggi,” an sabi ni André. “Dangan, nagsusulot kami nin mahibog na bado tapos pigmamasdan mi an kalangitan mantang nag-iinom nin tsa. Pinag-uulayan mi an manungod sa Saro na naglalang kan mga bituon. Nag-uulay man kami manungod sa personal na mga bagay. Maski ano napag-uulayan mi.”—Isaias 40:25, 26.

Paano kun bako mong hilig an mga bagay na hilig kan saimong aking lalaki? Sa arog kaiyan na sitwasyon, tibaad kaipuhan mong ipagilid nguna an personal mong mga kagustuhan. (Filipos 2:4) “Mas interesado ako sa sports kisa sa aki kong si Vaughan,” an sabi ni Ian, na nakaistar sa Timog Aprika. “Mahilig siya sa mga eroplano saka kompyuter. Kaya hininguwa kong magkainteres man sa mga bagay na iyan. Pig-iiba ko siya sa mga air show, asin nagkakawat kami nin flight simulator sa kompyuter. Namamati ko na huling magkaibanan kami sa nakakaugmang mga aktibidad na iyan, mas nasasabi ni Vaughan sako an nasa buot niya.”

Pakusugon an Saiyang Kumpiyansa sa Sadiri

“Papa, hilinga po!” Napakurahaw na daw saimo nin arog kaiyan an sadit mong aking lalaki kan may bago siyang nanudan? Kun tin-edyer na siya, nag-aalangan na daw siyang dumulok saimo para umawon mo siya? Tibaad iyo na. Pero kaipuhan niya nanggad an komendasyon mo para dumakula siyang sarong maygurang na adulto.

Pag-isipan an mismong halimbawa kan Diyos na Jehova sa pagtratar sa saro sa mga aki niya. Kan madali nang punan ni Jesus an mahalagang parte kan saiyang buhay digdi sa daga, hayagan na ipinahayag nin Diyos an pagkamuot niya sa saiya, na sinasabi: “Ini an sakuyang Aki, an namumutan, na sakong inuuyunan.” (Mateo 3:17; 5:48) Totoo, may obligasyon ka na disiplinahon saka tukduan an saimong aki. (Efeso 6:4) Pero naghahanap ka man daw nin mga oportunidad na ipahayag an saimong pag-uyon sa marahay na mga bagay na sinabi o ginibo niya?

May mga lalaki na nasasakitan na ipahayag an saindang pag-uyon saka pagkamuot. Tibaad nagdakula sinda sa pamilyang mas pigduduon an mga nagigibong sala kisa sa marahay na mga nagigibo. Kun arog kaiyan an sitwasyon mo, kaipuhan mong gumibo nin mas urog na paghihinguwa para pakusugon an kumpiyansa sa sadiri kan saimong aki. Paano mo iyan magigibo? Si Luca, na sinambit kasubago, parating kaibanan an saiyang 15 anyos na aking si Manuel sa mga gibuhon sa harong. “Kun minsan,” an sabi ni Luca, “sinasabi ko ki Manuel na solong punan an sarong gibuhon sa harong tapos tatabangan ko na lang siya kun kaipuhan niya ako. Sa parati, nagigibo niya an trabaho na siya sana. Huli kaiyan, nakakamati siya nin satispaksiyon saka nagkukusog an kumpiyansa niya sa sadiri. Pag nagigibo niya an trabaho, inuumaw ko siya. Pero pag dai, sinasabi ko pa man giraray saiya na pinapahalagahan ko su paghihinguwa niya.”

Mapapakusog mo man an kumpiyansa sa sadiri kan saimong aki paagi sa pagtabang saiya na maabot an mas darakulang pasuhan sa buhay. Pero, paano kun mas haloy kisa sa inaasahan mo an pag-abot niya nin mga pasuhan? O paano kun an saiyang mga pasuhan, dawa bako man nganing maraot, iba sa gusto mo para saiya? Kun arog kaiyan, tibaad kaipuhan mong siyasaton giraray an mga inaasahan mo saiya? Si Jacques, na sinambit sa inutan, nagsabi: “Hinihinguwa kong tabangan an aki ko na magkaigwa nin mga pasuhan na madaling maabot. Pero sinisigurado ko man na mga pasuhan niya iyan, bako ko. Dangan ipinapagirumdom ko sa sadiri ko na kaipuhan niyang maghinguwang abuton iyan sa rikas na kaya saka gusto niya.” Kun dinadangog mo an mga opinyon kan aki mo, kinokomendaran an marahay na mga nagigibo niya, asin pinapakusog pag may mga bagay siyang dai nagigibo, matatabangan mo siya na maabot an mga pasuhan niya.

Totoo, magkakaigwa nin mga problema asin kadipisilan an relasyon nindo. Pero pag-abot nin panahon, gugustuhon pa man giraray kan saimong aki na magin harani saimo. Tutal, siisay baya an dai gusto na magdanay na harani sa saro na nagtatabang saiya na magin mapanggana?

[Nota sa Ibaba]