“Linalang Nia Sindang Lalaki Asin Babae”
“Linalang nin Dios an tawo siring sa saiyang ladawan, sa ladawan nin Dios linalang nia sia; linalang nia sindang lalaki asin babae.”—GENESIS 1:27.
1. Paano na an katotoohan bendisyon sa Kristianong mga lalaki asin babae?
KANIGOAN kaogma na mapabilang sa banwaan ni Jehova asin makiasosyar sa mga lalaki asin babae, siring man sa mga aking lalaki asin aking babae, na an pangenot sa buhay kamotan asin kuyogon an Dios! An katotoohan pinatatalingkas man kita sa mga ugale asin gawe-gawe na dai nasosonoan ni Jehova Dios, asin tinotokdoan kita kaiyan kun paano mamuhay nin siring sa maninigo sa mga Kristiano. (Juan 8:32; Colosas 3:8-10) Halimbawa, an mga tawo sa gabos na lugar igwa nin mga tradisyon o ideya manongod sa paagi na an mga lalaki maninigong magpahayag kan saindang pagkalalaki, asin an mga babae kan saindang pagkababae. Iyan daw huli sana ta an mga lalaki namundag na may kualidad na sa lalaki, asin an mga babae may kualidad na sa babae? O igwa daw nin iba pang dahelan na kaipuhan na konsideraron?
2. (a) Ano an maninigong magdeterminar sa satong pagmansay sa pagkalalaki asin pagkababae? (b) Ano an nangyari sa mga pagmansay sa mga sekso?
2 Para sa mga Kristiano, an Tataramon nin Dios an autoridad na sinusunod niato, ano man an nakua niatong personal, kultural, o tradisyonal na mga punto de vista. (Mateo 15:1-9) Dai detalyadong ipinaliliwanag kan Biblia an gabos na aspekto nin pagkalalaki asin pagkababae. Imbes, iyan nagtataong lugar sa pagpahayag kaiyan sa laen-laen na paagi, siring sa naheheling niato sa manlaenlaen na kultura. Tanganing magin sono sa pagkalalang sa sainda nin Dios, an mga lalaki kaipuhan na magin sa lalaki an mga kualidad, asin an mga babae sa babae an mga kualidad. Taano? Huli ta apuera sa pagkagibo sa lalaki asin babae na magin komplemento nin kada saro sa pisikal, sinda magigin komplemento nin kada saro paagi sa mga kualidad na sa lalaki asin sa babae. (Genesis 2:18, 23, 24; Mateo 19:4, 5) Pero, an mga pagmansay sa sekso nagin piripit asin biribid. Ipinapareho nin dakol an pagkalalaki sa daing herak na pagdominar, pagigin matagas, o makosogon na pag-orgolyo sa pagigin lalaki. Sa nagkapirang kultura bihira o makasosopog na an sarong lalaki maghibi, magsalang sa publiko o sa pribado. Pero, sa kaibanan nin kadaklan sa luwas kan lolobngan ni Lazaro, “si Jesus naghibi.” (Juan 11:35) Idto bakong alangan para ki Jesus, na an pagkalalaki sangkap. An dakol ngonyan bako nang timbang manongod sa pagkababae, na ibinibilang iyan na pisikal asin seksuwal sanang pagkakaakit-akit.
Tunay na Pagkalalaki Asin Tunay na Pagkababae
3. Paano nagkakalaen an mga lalaki asin babae?
3 Ano an tunay na pagkalalaki, asin ano an tunay na pagkababae? An The World Book Encyclopedia nagsasabi: “An kadaklan na lalaki asin babae magkalaen bako sanang sa estruktura kan hawak, kundi pati sa gawe-gawe asin mga hilig. An nagkapira sa mga pagkakalaen na ini dinedeterminaran sa biolohikong paagi. . . . Alagad an dakol na pagkakalaen na bakong huli sa estruktura kan hawak garo baga basado sa mga dapat igawe sono sa sekso na nanonodan kan kada indibiduwal. An mga tawo namumundag na lalaki o babae, alagad sinda nakakanood na magkaigwa nin kualidad na sa lalaki o sa babae.” An dakol na bagay tibaad dahelan sa henetikong pagkahaman niato, alagad an pagtalubo nin tamang pagkalalaki o pagkababae minadepende sa pakanood niato kan kahagadan nin Dios asin sa pinipili niatong pag-aaboton sa buhay.
4. Ano an ihinahayag kan Biblia manongod sa mga katongdan nin lalaki asin babae?
4 An kasaysayan kan Biblia naghahayag na an katongdan ni Adan mangenot bilang payo kan saiyang agom na babae asin mga aki. Kaipuhan man niang sunodon an kabotan nin Dios na panoon an daga, sakopon iyan, asin sakopon an gabos na mas hababang klase nin linalang sa daga. (Genesis 1:28) An sa babaeng katongdan sa pamilya para ki Eva magin “katabang” asin “komplemento” ni Adan, na nagpapasakop sa saiyang pagkapayo, nakikikooperar sa saiya sa paghaman kan ipinahayag na katuyohan nin Dios para sa sainda.—Genesis 2:18; 1 Corinto 11:3.
5. Paano naraot an relasyon nin lalaki asin babae?
5 Alagad dai inotob ni Adan an saiyang responsibilidad, asin ginamit ni Eva an saiyang pagkababae sa nakaaagyat na paagi tanganing tentaran si Adan na umiba sa saiya sa pakisuway sa Dios. (Genesis 3:6) Paagi sa pagpadara na gibohon an aram niang sala, dai ikinapaheling ni Adan an tunay na pagkalalaki. May kaluyahan na pinili niang akoon an sinabi kan saiyang nadayang agom imbes na an sinabi kan saiyang Ama asin Kaglalang. (Genesis 2:16, 17) Dai nahaloy an enot na mag-agom nagpoon na makaeksperyensia kan patienot na naheling nin Dios na magigin resulta nin pakisuway. Si Adan, na kan enot ilinadawan an saiyang agom na babae sa entusiastiko, poetikong mga pananaram, ngonyan daing init na inapod sia na ‘an babae na itinao mo sa sako.’ An saiyang pagkabakong sangkap ngonyan rinaot asin dinara sa sala an saiyang pagkalalaki, na nagbunga kan saiyang ‘pagdominar sa saiyang agom na babae.’ Si Eva man magkakaigwa nin “pagmawot” sa saiyang agom na lalaki, na posibleng sa labi-labi o bakong timbang na paagi.—Genesis 3:12, 16.
6, 7. (a) Anong pagbiribid sa kahulogan nin pagkalalaki an nangyari bago an Baha? (b) Ano an manonodan niato sa situwasyon bago an Baha?
6 An salang paggamit sa pagkalalaki asin pagkababae nagin lataw na marhay bago an Baha. An mga anghel na nagbaya sa saindang orihinal na kamugtakan sa langit nagmateryalisar sa mga hawak na tawo tanganing makidorog sa mga babae. (Genesis 6:1, 2) An nasambitan sana sa rekord mga lalaki na namundag gikan sa bakong natural na mga pagdodorog na idto. Asin minalataw na an mga aki hibrido, dai puedeng magreprodusir. Sinda namidbid bilang mga makokosog, Nefilim, o Mga Paratumba, huli ta tinutumba ninda an iba. (Genesis 6:4; nota sa ibaba) Malinaw na sinda madahas, agresibo, dai nagpapaheling nin mamomoton na pakikidamay.
7 Malinaw na an pisikal na kagayonan, korte nin hawak, kadakulaan, o kakosogan bako mismo an nakatatao kan makawiwiling pagkalalaki o pagkababae. An mga anghel na nagmateryalisar posibleng mga guapo. Asin an mga Nefilim darakula asin maskulado, alagad piripit an saindang kaisipan. An masinuhay na mga anghel asin an saindang mga aki pinano an daga nin seksuwal na inmoralidad asin kadahasan. Huli kaini, tinapos ni Jehova an kinaban na idto. (Genesis 6:5-7) Pero, dai nahale kan Baha an impluwensia nin demonyo, ni nahale kaiyan an mga resulta kan kasalan ni Adan. An salang pagpahayag nin pagkalalaki asin pagkababae naglataw giraray pakatapos kan Delubyo, asin may mga halimbawa sa Biblia, kapwa marahay asin maraot, na dian magkakaleksion kita.
8. Anong marahay na halimbawa nin tamang pagkalalaki an itinao ni Jose?
8 Si Jose asin an agom na babae ni Potifar nagpapaheling kan mapuersang pagkakalaen nin tamang pagkalalaki asin nin kinabanon na pagkababae. An agom na babae ni Potifar, na nagkagusto sa guapong si Jose, nagprobar na tentaran sia. Kan panahon na idto, mayo nin nasusurat na ley nin Dios na nagbabawal sa pakikisaro o pagsambay. Pero, nagdulag si Jose sa inmoral na babaeng idto asin pinatunayan na sia tunay na lalaki nin Dios, saro na nagpapaheling nin pagkalalaki na inooyonan nin Dios.—Genesis 39:7-9, 12.
9, 10. (a) Paano inabuso ni Reyna Vasti an saiyang pagkababae? (b) Anong marahay na halimbawa nin pagkababae an itinao sa sato ni Ester?
9 Si Ester asin Reyna Vasti nagtao nin pambihirang halimbawa nin pagkakalaen para sa mga babae. Si Vasti minalataw na naghona na sia magayonon kaya perming susunodon ni Hadeng Assuero an saiyang mga kagustohan. Alagad an saiyang kagayonan panluwas sana arog kan mga pampahid sa kublit na ipinababakal ngonyan. Mayo sa saiya an kabinian asin pagkababae, huli ta dai nia ikinapaheling an pagpasakop sa saiyang agom na lalaki asin hade. Isinikwal sia kan hade asin pinili na magin saiyang reyna an sarong babaeng tunay na may kualidad na sa babae na, sa katunayan, may takot ki Jehova.—Ester 1:10-12; 2:15-17.
10 Si Ester sarong marahayon na halimbawa para sa mga Kristiana. Sia “marahay an pigura asin magayon an itsura,” alagad ta ipinaheling nia an samno na “natatagong persona kan puso sa dai nalalapang gubing kan mahoyo asin maboot na espiritu.” (Ester 2:7; 1 Pedro 3:4) Dai nia ibinilang na pangenot an mapagpasikat na samno. Si Ester nagpaheling nin pagkamataktika asin pagpopogol sa sadiri, na nagpapasakop sa saiyang agom, si Assuero, dawa kan nasa peligro an buhay kan saiyang mga kahimanwa. Si Ester nagtoninong kan iyan madonong na gibohon alagad nagtaram na daing takot kan iyan kaipuhan asin nasa tamang panahon. (Ester 2:10; 7:3-6) Inako nia an hatol kan saiyang maygurang na pinsan na si Mardoqueo. (Ester 4:12-16) Ipinaheling nia an pagkamoot asin kaimbodan sa saiyang banwaan.
Panluwas na Itsura
11. Ano an maninigo niatong girumdomon kun dapit sa panluwas na itsura?
11 Ano an sarong nagdedeterminar na bagay sa tamang pagkababae? An sarong ina nagsabi: “An pan-akit tibaad falso, asin an kagayonan basang sana; alagad an babae na natatakot ki Jehova iyo an nag-aako nin kaomawan para sa saiya man sana.” (Talinhaga 31:30) Kaya mahalagang marhay an may pagsambang takot sa Dios, asin an mamomoton na kabootan, karahayan, kabinian, asin mahoyong dila mas nakakokontribwir na marhay sa pagkababae kisa kan pisikal na kagayonan.—Talinhaga 31:26.
12, 13. (a) Makamomondo, ano an pananaram nin dakol? (b) Ano an kahulogan kan Talinhaga 11:22?
12 Makamomondo, an dakol na lalaki asin babae dai binubuka an saindang ngoso na may kadonongan, ni nasa saindang dila an mamomoton na kabootan. An saindang pagtaram mapan-insulto, mapagtuya, rapsak, asin daing konsiderasyon. An nagkapirang lalaki naghohona na an usmak na pananaram tanda nin pagkalalaki, asin an nagkapirang babae may kamangmangan na inaarog sinda. Pero, kun an sarong babae magayon alagad daing pagkamakatanosan asin parapakidiskutir, mapagtuya, o arogante, sia daw talagang magayon sa pinakamarahay na kahulogan kaiyan, tunay na igwang kualidad na sa babae? “Siring sa bulawan na singsing sa dongo sa ungos nin orig, iyo man an sarong magayon na babae alagad ta minatalikod sa pagkamakatanosan.”—Talinhaga 11:22.
13 An kagayonan na may kaibang rapsak na pagtaram, panunuya, o kadaihan nin pagkamakatanosan magigin bakong kaoyon kan ano man na itsurang sa babae na gustong ipaheling nin saro. Sa katunayan, an siring na maraot na paggawe puede nganing gibohon na makanos paghelingon an tawong magayon sa pisikal. Pasil niatong masabotan na an pisikal na itsura mismo nin lalaki o babae dai makareremedyo o makatatao nin katanosan sa mga pagputok nin kaanggotan, sirilyakan, o mapan-insultong pagtaram. An gabos na Kristiano puede asin maninigong gibohon na magayon an saindang sadiri sa Dios asin sa saindang kapwa paagi sa saindang pagtaram asin paggawe na basado sa Biblia.—Efeso 4:31.
14. Anong klase nin samno an inoomaw sa 1 Pedro 3:3-5, asin ano an saboot nindo manongod kaiyan?
14 Mantang an balidong pagkababae asin pagkalalaki basado sa espirituwal na mga kualidad, an pisikal na hiro asin itsura, kabale an gubing na isinusulot niato asin an paagi nin pagsulot niato kaiyan, nagtataram manongod sa sato. Daing duwa-duwa na nasa isip ni apostol Pedro an nagkapirang estilo nin paggubing asin pag-alinyar kan enot na siglo, kan hatolan nia an mga Kristiana: “An saindong samno dai magin an panluwas na pagsalapid kan buhok asin an pagsulot nin mga alahas na bulawan o an pagsolog nin panluwas na mga gubing, kundi magin an natatagong persona kan puso sa dai nalalapang gubing kan mahoyo asin maboot na espiritu, na may dakulang halaga sa mga mata nin Dios. Huli ta sa siring man na paagi an banal na mga babae na naglalaom sa Dios nagsamno kaidto sa sainda man sana, na nagpasakop sa saindang agom na lalaki.”—1 Pedro 3:3-5.
15. Ano an maninigo na pagmaigotan nin mga Kristiana na ipaheling sa saindang paggubing?
15 Sa 1 Timoteo 2:9, 10, maheheling niato an komento ni Pablo manongod sa gubing na pambabae: “Boot ko na an mga babae magsamno sa saindang sadiri nin husay na mga gubing, na may kabinian asin marahay na kaisipan . . . sa paagi na angay sa mga babae na naghihingakong sinda nagsasamba sa Dios, arin na baga, paagi sa marahay na mga gibo.” Dian idinoon nia an pangangaipo na magin mabini asin husay an gubing na nagpapabanaag nin marahay na kaisipan.
16, 17. (a) Paano an gubing ginamit sa salang paagi kan dakol na lalaki asin babae ngonyan? (b) Ano an maninigo na magin konklusyon niato sa sadol na yaon sa Deuteronomio 22:5?
16 An paggawe o paggubing nin sarong lalaki o babae, aking lalaki o aking babae, sa paaging nakapupukaw sa sekso dai nagpapaoswag sa tunay na pagkalalaki o pagkababae, asin iyan seguradong dai nagtatao nin onra sa Dios. An dakol na tawo sa kinaban sobra an ginigibo tanganing ieksibir an pagkaigwa nin seksuwalidad nin lalaki o babae sa saindang paggubing asin paggawe. An iba itinatago an kalaenan sa pag-oltanan nin mga sekso huli sa inmoral na mga katuyohan. Makapasasalamat nanggad kitang mga Kristiano na ihinahayag kan Biblia an kaisipan nin Dios! Ipinahayag ni Jehova sa suanoy na Israel: “Dai nin gubing na sa lalaki na maninigong isulot sa babae, ni an lalaki magsulot kan bado nin babae; huli ta an siisay man na naggigibo kan mga bagay na ini makababalde ki Jehova.”—Deuteronomio 22:5.
17 Sa bagay na ini, posibleng maoogma kamong repasohon an sinabi kan The Watchtower na Agosto 15, 1988, sa pahina 17: “An isyu bako na kun baga an sarong estilo sunod na marhay sa uso kundi kun baga iyan angay sa saro na naghihingakong ministro nin Dios. (Roma 12:2; 2 Corinto 6:3) An sobra kaimpormal o piot na mga gubing puedeng makaparayo nin atension sa satong mensahe. An mga estilo na hayag asin tuyong ginigibong babae an mga lalaki o ginigibong lalaki an mga babae bako nanggad na maninigo. (Ikomparar an Deuteronomio 22:5.) Siempre, an lokal na mga kaugalean laen-laen, sono sa kamugtakan nin panahon, mga pangangaipo sa trabaho, asin iba pa, kaya an Kristianong kongregasyon dai naggigibo nin estriktong mga susundon na iaaplikar sa pambilog na kinaban na kasararoan nin magturugang.”
18. Anong mga aksion an puede niatong gibohon sa pag-aplikar kan hatol kan Biblia manongod sa gubing asin pag-alinyar?
18 Timbang asin angay nanggad na hatol! Makamomondo, an nagkapirang Kristiano, lalaki asin babae, butang sinusunod an maski anong paggubing asin pag-alinyar na pinalalakop kan kinaban na dai iniisip kun paano iyan makaaapektar ki Jehova asin sa Kristianong kongregasyon. An kada saro sa sato puedeng gumibo nin pagsiyasat sa sadiri tanganing aramon kun baga kita naiimpluwensiahan kan kaisipan kan kinaban. O puede niatong dolokon an sarong iginagalang, may kabatidan na tugang na lalaki o babae asin humagad nin mga komento sa ano man na pagbabago na magigibo niato sa satong estilo nin paggubing dangan maingat na turotimbangon an mga suhestion.
Kristianong mga Lalaki Asin Babae—Tunay na mga Lalaki Asin Babae
19. Anong maraot na impluwensia an kaipuhan na labanan niato?
19 An dios kan kinaban na ini iyo si Satanas, asin an saiyang impluwensia maheheling sa karibarawan manongod sa mga sekso, asin iyan bako sanang sa paggubing. (2 Corinto 4:4) Sa nagkapirang kadagaan an dakol na babae nakikikompetensia sa mga lalaki sa pagkapayo, na iniignoro an mga prinsipyo sa Biblia. Sa ibong na lado, an dakol na lalaki binabayaan na sana an saindang mga paninimbagan sa pagkapayo, siring sa ginibo ni Adan. Igwa nin mga nagmamaigot pa nganing salidahan an saindang seksuwal na papel sa buhay. (Roma 1:26, 27) An Biblia dai nagsasabi nin ano man na alternatibong estilo nin pamumuhay na inooyonan nin Dios. Asin an siisay man na, bago nagin Kristiano, nariribaraw manongod sa saindang pagkatawo o sa gusto nindang magin sekso makatitiwala na para sa saindang daing katapusan na ikararahay an pamumuhay oyon sa pamantayan nin Dios, pamantayan na seguradong aapresyaron kan gabos na makaaabot sa pagkasangkap bilang tawo.
20. Ano an maninigo na magin epekto kan Galacia 5:22, 23 sa satong pagmansay sa pagkalalaki asin pagkababae?
20 Ipinaheheling kan Kasuratan na an Kristianong mga lalaki asin babae kaipuhan na pataluboon asin ipaheling an mga bunga kan espiritu nin Dios—pagkamoot, kagayagayahan, katoninongan, pakatios, kabootan, karahayan, pagtubod, kahoyoan, asin pagpopogol sa sadiri. (Galacia 5:22, 23) An Dios, sa saiyang dakulang kadonongan, pinangyari an mga lalaki na mapaoswag an saindang pagkalalaki, asin an mga babae an saindang pagkababae, paagi sa pagkultibar kan mga kualidad na iyan. An lalaki na nagpapaheling kan mga bunga kan espiritu pasil na igalang, asin an babae na naggigibo kaiyan pasil na kamotan.
21, 22. (a) Anong arogan an itinao ni Jesus kun dapit sa mga estilo nin pamumuhay? (b) Paano ipinaheling ni Jesus an saiyang pagkalalaki?
21 An pinakadakulang tawo na nabuhay kasuarin pa man iyo si Jesu-Cristo, asin an saiyang estilo nin pamumuhay an maninigong arogon nin mga Kristiano. (1 Pedro 2:21-23) Arog ni Jesus, an mga lalaki asin babae pareho maninigong magin maimbod sa Dios asin makinuyog sa Saiyang Tataramon. Ipinaheling ni Jesus an makangangalas na mga kualidad nin pagkamoot, kabootan, asin pagkaherak. Bilang tunay na mga Kristiano, hinahagad sa sato na arogon sia tanganing mapatunayan na kita mga disipulo nia.—Juan 13:35.
22 Si Jesu-Cristo sarong tunay na lalaki, asin maheheling niato an saiyang mga kualidad na sa lalaki mantang pinag-aadalan niato an saiyang nagin buhay na nasusurat sa Kasuratan. Sia nungkang nag-agom, alagad ipinaheheling kan Biblia na timbang an saiyang pakikiasosyar sa mga babae. (Lucas 10:38, 39) An saiyang relasyon sa mga lalaki asin babae perming mabini asin kagalanggalang. Sia an sangkap na modelo nin pagkalalaki. Dai nia tinogotan an siisay man—lalaki, babae, o masinuhay na anghel—na haleon sa saiya an saiyang diosnon na pagkalalaki asin pagigin fiel ki Jehova. Sia dai nagduwaduwang akoon an saiyang mga paninimbagan, asin ginibo nia iyan na dai nagrereklamo.—Mateo 26:39.
23. Kun dapit sa mga katongdan kan mga sekso, paano daing duda na binendisyonan an tunay na mga Kristiano?
23 Kanigoan kaogma na mapabilang sa banwaan ni Jehova asin makiasosyar sa mga lalaki asin babae, siring man sa mga aking lalaki asin aking babae, na an pangenot sa buhay kamotan asin kuyogon si Jehova Dios! Kita dai linalaom kan pagkuyog sa Tataramon nin Dios. Imbes, kita pinatatalingkas sa kinaban na ini asin sa mga dalan kaiyan na nakapabababa sa halaga kan kagayonan, katuyohan, asin malinaw na mga katongdan kan mga sekso. Kita makaeeksperyensia kan tunay na kaogmahan na bunga nin pag-otob sa itinao nin Dios sa sato na katongdan sa buhay, baga man kita lalaki o babae. Iyo, kanigoan an satong pasasalamat ki Jehova Dios, an Kaglalang, huli sa gabos niang mamomoton na probisyon para sa sato asin sa paglalang sa sato na lalaki asin babae!
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Anong tamang mga katongdan para sa mga lalaki asin babae an ilinaladawan kan Biblia?
◻ Paano biniribid an kahulogan kan pagkalalaki bago an Baha, asin paano piniripit an kahulogan kaiyan asin kan pagkababae sa satong panahon?
◻ Anong sadol kan Biblia manongod sa itsura an pagmamaigotan nindong iaplikar?
◻ Paano mapatutunayan nin Kristianong mga lalaki asin babae na sinda tunay na lalaki asin babae?
[Retrato sa pahina 17]
Dawa ngani sia magayon, si Ester partikularmenteng nagigirumdoman huli sa saiyang kabinian saka sa saiyang mahoyo asin maboot na espiritu
[Retrato sa pahina 18]
Tawan nin rasonableng atension an pag-alinyar mantang tinatawan nin orog na pagdodoon an panlaog na kagayonan