Paghale sa Balatkayo kan Halas

“Nagdatong an aldaw na an mga aki kan tunay na Dios nagtirindog sa atubang ni Jehova, asin minsan si Satanas nag-iba man sa tahaw ninda.”​—JOB 1:6.

 1. (a) Ano an ginikanan asin kahulogan kan ngaran na Satanas? (b) Pirang beses minalataw an “Satanas” sa Kasuratan, asin anong mga hapot an minalataw?

Ano an ginikanan kan ngaran na Satanas? Ano an boot sabihon kaiyan? Sa Biblia, iyan binilog hale sa tolong karakter na Hebreo na ש (Sin), ט (Tehth), asin נ (Nun). Kaiba an mga marka nin representasyon kan bokal, an mga letrang ini minabilog sa terminong “Satanas,” na, sono sa iskolar na si Edward Langton, “kinua sa orihinal na termino na nangangahulogan ‘tumumang,’ o ‘magin saro o gumawe bilang kaiwal.’” (Ikomparar an 1 Pedro 5:8.) Minsan ngani an ngaran na Satanas minalataw nin labing 50 beses sa Biblia, iyan 18 beses sanang minalataw sa Hebreong Kasuratan asin sa mga libro sanang 1 Cronica, Job, asin Zacarias. Kaya minalataw an hapot, Kasuarin naaraman nin tawo an pagrebelde asin aktibidad ni Satanas? Kasuarin si Satanas enot na malinaw na ipinamidbid sa Hebreong Kasuratan?

 2. Anong hapot an dai tolos nasimbag pakalihis kan pagrebelde ni Adan asin Eva?

² Ipinaliliwanag kan Biblia sa simple pero hararom na mga tataramon kun paano nagkaigwa nin kasalan asin pagrebelde sa daga, duman sa kaidto paraisong tatamnan sa Tahaw na Sirangan. (Helingon an Genesis, kapitulo 2 asin 3.) Minsan ngani sinasabi na an promotor kan pagmasumbikal ni Adan asin Eva sarong halas, mayo tolos nin itinataong tanda kun baga siisay an tunay na kapangyarihan asin intelihensia sa likod kan boses kan halas. Minsan siring, si Adan nagkaigwa nin halawig na panahon na horophoropon an mga pangyayari sa Eden na nagbunga kan pagpalayas sa saiya sa paraisong tatamnan.—Genesis 3:17, 18, 23; 5:5.

 3. Minsan ngani dai nadaya, paano nagkasala si Adan, asin ano an ibinunga sa katawohan?

³ Maliwanag na aram ni Adan na an mga hayop dai nagtataram na igwa kan intelihensia nin tawo. Aram man nia na dai nakipag-olay sa saiya an Dios paagi sa arin man na hayop bago sugotan si Eva. Kaya siisay an nagsabi sa saiyang agom na makisuway sa Dios? Si Pablo nagsasabi na minsan ngani an babae biyong nadaya, si Adan dai nadaya. (Genesis 3:11-13, 17; 1 Timoteo 2:14) Tibaad narealisar ni Adan na may dai naheheling na linalang na nag-oopresir nin pansalida sa pagkuyog sa Dios. Pero, minsan ngani sia mismo dai dinolok kan halas, pinili niang umiba sa saiyang agom sa pagmasumbikal. An tuyo asin ginustong pagmasumbikal ni Adan nakaraot sa molde nin pagkasangkap, pinalaog an depekto nin kasalan, asin nagbunga kan ihinulang pagkakondenar sa kagadanan. Kaya, ginagamit an halas, si Satanas nagin an enot na paragadan.—Juan 8:44; Roma 5:12, 14.

 4, 5. (a) Anong makahulang paghokom an itinao tumang sa halas? (b) Anong mga misteryo an yaon sa hulang iyan?

⁴ An pagrebelde sa Eden nagbunga nin makahulang paghokom gikan sa Dios. An paghokom na idto may labot sa sarong “banal na hilom” na magkakaipo nin rinibong taon bago biyong mahahayag. Sinabihan nin Dios an halas: “Pag-iiwalon ko ika asin an babae asin an saimong banhi asin an saiyang banhi. Lulugadon ka nia sa payo asin lulugadon mo sia sa bool.”—Efeso 5:32; Genesis 3:15.

⁵ An mahalagang hulang ini may nagkapirang misteryo. Siisay talaga an boot sabihon na “babae”? Si Eva daw, o sarong simbolikong babae na may mas dakulang kahulogan kisa ki Eva? Saro pa, ano an boot sabihon kan ‘banhi kan babae’ asin ‘banhi kan halas’? Asin siisay man nanggad an halas na an banhi magigin kaiwal kan banhi kan babae? Arog kan pag-oolayan niato aroatyan, maliwanag na si Jehova nagdesisyon na an mga hapot na ini tatawan nin mas lubos na simbag sa itinalaan niang panahon.—Ikomparar an Daniel 12:4 asin Colosas 1:25, 26.

Dugang Pang Ebidensia nin Pagrebelde sa Kalangitan

 6. Ano an ebidensia nin pagrebelde sa kalangitan na naheling bago an Baha?

⁶ Sa pag-agi kan kasaysayan sa Biblia, an saro pang ebidensia nin pagrebelde sa grado nin buhay na mas halangkaw sa tawo ipinahahayag bago an Baha, mga 1,500 na taon poon kan an tawo maholog sa kasalan. An tala sa Biblia nagsasabi sato na “an mga aki kan tunay na Dios nagpoon na makamangno sa mga aking babae nin mga tawo, na sinda magagayon; asin nagkua sinda nin mga agom na babae para sa saindang sadiri, an gabos nindang mapili.” An mestisong mga aki kan bakong natural na pagdodorog na ini inaapod na “Nefilim, “an mga makokosog kan suanoy, an mga lalaking bantog.” (Genesis 6:1-4; ikomparar an Job 1:6 tanganing mamidbid kun siisay an “mga aki kan tunay na Dios.”) Pakalihis nin mga 2,400 na taon, si Judas nagkomento nin halipot sa pangyayaring ini kan sia sumurat: “Asin an mga anghel na . . . nagbaya sa saindang sadiring tamang erokan itinagama nia na may daing sagkod na mga gapos sa irarom nin kadikloman para sa paghokom kan dakulang aldaw.”​—Judas 6; 2 Pedro 2:4, 5.

 7. Sa ibong kan karatan nin tawo, ano an makangangalas na dai nasambitan sa dakol na mga libro nin kasaysayan kan Biblia?

⁷ Sa panahon na ini bago an Baha “an karatan nin tawo labi-labi na sa daga asin an tendensia kan mga kaisipan kan saiyang puso danay na sa karatan na sana.” Pero si Satanas dai espisipikong ipinamidbid sa ipinasabong na libro nin Genesis bilang an makapangyarihan na impluwensia sa likod kan pagrebelde nin mga anghel asin kan karatan nin tawo.” (Genesis 6:5) Sa katunayan, sa bilog na kasaysayan kan mga nasyon nin Israel asin Juda, na permi na sana sindang nagbabalik sa dating pagsamba sa ladawan asin falsong pagsamba, si Satanas dai noarin man nginaranan sa ipinasabong na mga libro kan Biblia na Mga Hokom, Samuel, asin Mga Hade bilang an dai naheheling na impluwensia sa mga pangyayaring ini—sa ibong kan pag-admitir mismo ni Satanas na sia ‘naglilibotlibot sa daga.’​—Job 1:7; 2:2.

 8. Aram daw ni Job kan primero an kabtang ni Satanas sa saiyang tinitios? Paano niato iyan naaaraman?

⁸ Dawa kun helingon niato an makahulogan na tala manongod ki Job asin sa saiyang mga kasakitan, maheheling niato na noarin man dai iinatribuwir ni Job an saiyang mga pagbalo sa kaiwal, si Satanas. Malinaw na kaidto dai nia aram an isyu na depende sa resulta kan saiyang gawe. (Job 1:6-12) Dai nia aram na pinonan ni Satanas an krisis paagi sa pag-angat sa integridad ni Job sa atubang ni Jehova. Kaya, kan si Job anggotan kan saiyang agom sa mga tataramon na: “Nangangapot ka pa giraray sa saimong integridad? Sumpaa an Dios asin magadan ka!” sia nagsimbag sana: “Aakoon sana daw niato an marahay hale sa tunay na Dios asin dai man aakoon an maraot?” Huling dai aram an tunay na ginigikanan kan mga pagbalo sa saiya, maliwanag na iyan ibinilang niang hale sa Dios asin kun siring dapat na akoon. Kaya, ini nagin masakiton na pagbalo sa integridad ni Job.—Job 1:21; 2:9, 10.

 9. Anong rasonableng hapot an mapalalataw manongod ki Moises?

⁹ Ngonyan minalataw an hapot. Kun, siring sa pagtubod niato, isinurat ni Moises an librong Job asin kun siring nakaaaram na si Satanas naglilibotlibot sa daga, taano ta dai nia nginaranan si Satanas sa arin man na libro sa Pentateuco, na isinurat man nia? Iyo taano ta bihira nanggad na masambitan si Satanas sa Hebreong Kasuratan?a

An Limitadong Pagkabuyagyag ni Satanas

10. Paano si Satanas tinawan nin limitado sanang pagkabuyagyag sa Hebreong Kasuratan?

¹⁰ Minsan ngani dinidenunsiar an mga gibong sutsot nin demonyo, si Jehova an saiyang kadonongan maliwanag na may marahay na mga dahelan sa pagsierto na an saiyang Kaiwal, si Satanas, tawan nin limitado sanang pagkabuyagyag sa Hebreong Kasuratan. (Levitico 17:7; Deuteronomio 18:10-13; 32:16, 17; 2 Cronica 11:15) Kaya, minsan ngani an mga parasurat na Hebreo seguradong may pakaaram manongod ki Satanas asin sa saiyang pagrerebelde sa kalangitan, pinasabngan sana sindang isaysay asin ibuyagyag an mga kasalan kan banwaan nin Dios asin kan mga nasyon sa palibot ninda patin magsadol tumang sa saindong karatan. (Exodo 20:1-17; Deuteronomio 18:9-13) Bihirang masambitan an ngaran ni Satanas.

11, 12. Paano niato naaaraman na an Hebreong mga parasurat sa Biblia bakong ignorante ki Satanas asin sa saiyang impluwensia?

¹¹ Huli sa mga pangyayari sa Eden, sa pagraot kan “mga aki kan tunay na Dios,” asin sa rekord na yaon sa librong Job, an pinasabngan na Hebreong mga parasurat sa Biblia bakong ignorante sa maraot, labi sa ordinaryong impluwensia ni Satanas. Si propeta Zacarias, na nagsurat sa paghinanapos kan ikaanom na siglo B.C.E., nagkaigwa nin bisyon kan halangkaw na saserdoteng si Josue na “si Satanas nagtitindog sa saiyang too tanganing tumangon sia. Dangan an anghel ni Jehova nagsabi ki Satanas: ‘Sawayon ka logod ni Jehova, O Satanas, iyo, sawayon ka logod ni Jehova.’” (Zacarias 3:1, 2) Siring man, an eskribang si Esdras, sa pagsurat kan kasaysayan nin Israel asin Juda kan ikalimang siglo B.C.E., nagsabi na “si Satanas nagtindog tumang sa Israel asin inagyat si David na bilangon an Israel.”—1 Cronica 21:1.

¹² Kaya, kaidtong panahon ni Zacarias, itinogot na kan banal na espiritu na an ginigibo ni Satanas orog na magin malinaw sa Kasuratan. Pero limang gatos pang taon an maagi bago an maraot na linalang na ini biyong ibuyagyag sa Tataramon nin Dios. May pasisikadan sa Biblia, anong dahelan an masasabi niato para sa panahon na ini nin biyong pagbuyagyag ki Satanas?

An Liyabe sa Misteryo

13-15. (a) Anong pundamental na mga katotoohan an liyabe sa pagsabot kun taano si Satanas ta limitado sana an pagkabuyagyag sa Hebreong Kasuratan? (b) Pag-abot ni Jesus, paano ibinuyagyag si Satanas?

¹³ Para sa Kristiano na may pagtubod sa Tataramon nin Dios, an pundamental na liyabe digdi asin sa naenot na mga hapot na pinalataw niato dai manonompongan sa higher criticism, na garo baga an Biblia saro sanang literaryong obra maestra, na bunga sana kan kadonongan nin tawo. An liyabe ihinahayag sa duwang pundamental na katotoohan sa Biblia. Enot, arog kan isinurat ni Hadeng Salomon: “An dalan kan mga matanos kabaing kan liwanag na paorog nang paorog na nagliliwanag sagkod na magin lubos an aldaw.” (Talinhaga 4:18; ikomparar an Daniel 12:4; 2 Pedro 1:19-21.) An katotoohan luway-luway na ihinahayag sa Tataramon nin Dios sa itinalaan na panahon nin Dios, sono sa pangangaipo asin sa kakayahan kan saiyang mga lingkod na masabotan an katotoohan na iyan.—Juan 16:12, 13; ikomparar an 6:48-69.

¹⁴ An ikaduwang pundamental na katotoohan yaon sa isinurat ni apostol Pablo sa Kristianong disipulong si Timoteo: “An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang para sa pagtokdo, . . . tanganing an tawo nin Dios magin lubos na may kakayahan, andam nanggad para sa lambang marahay na gibo.” (2 Timoteo 3:16, 17) An Aki nin Dios, si Jesus, ibubuyagyag si Satanas, asin ini isusurat sa Kasuratan, sa siring sinasangkapan na manindogan tumang ki Satanas sa pagsuportar sa soberaniya ni Jehova.—Juan 12:28-31; 14:30.

¹⁵ Sa mga basihan na ini an mga misteryo kan Genesis 3:15 luway-luway na nabukasan. Sa paggiya kan banal na espiritu, o puwersa aktiba, nin Dios an Hebreong Kasuratan nagtao nin mga banaag nin liwanag sa madatong na Mesiyas, o Banhi. (Isaias 9:6, 7; 53:1-12) Katimbang kaini, iyan igwa man nin saradit na banaag nin liwanag manongod sa papel ni Satanas bilang an Kaiwal nin Dios asin nin katawohan. Alagad kan dumatong si Jesus, si Satanas biyong ibinuyagyag sa saiyang paggibo nin hayag asin direktang paghiro tumang sa ipinanugang Banhi, si Jesu-Cristo. Mantang naootob an mga pangyayari kan enot na siglo kan Kristianong kapanahonan, an mga papel kan “babae,” an langitnon na espiritung organisasyon ni Jehova, asin kan Banhi, si Jesu-Cristo, liniwanag sa Kristianong Griegong Kasuratan. Kadungan kaiyan, an papel ni Satanas, “an enot na halas,” orog na ibinuyagyag.​—Kapahayagan 12:1-9; Mateo 4:1-11; Galacia 3:16; 4:26.

Ihinayag an Banal na Hilom

16, 17. Ano an kaiba sa “banal na hilom kan Cristo”?

¹⁶ Si apostol Pablo dakol an isinurat manongod sa “banal na hilom kan Cristo.” (Efeso 3:2-4; Roma 11:25; 16:25) An banal na hilom na ini may koneksion sa tunay na “banhi” na sa huri maronot sa enot na halas, si Satanas na Diablo. (Kapahayagan 20:1-3, 10) An hilom iyo an bagay na si Jesus iyo an enot asin pangenot na miembro kan “banhi” pero may makakaibanan siang iba, mga “kapwa paramana,” enot hale sa mga Judio dangan sa mga Samaritano asin Hentil, tanganing makompleto an kabilangan kan “banhing” iyan.—​—Roma 8:17; Galacia 3:16, 19, 26-29; Kapahayagan 7:4; 14:1.

¹⁷ Si Pablo nagpapaliwanag: “Sa ibang mga kapag-arakian an hilom na ini dai ipinahayag sa mga aki nin mga tawo arog kan pagkapahayag kaiyan ngonyan sa saiyang banal na mga apostol asin propeta paagi sa espiritu.” Asin ano an hilom na idto? “Arin na baga, na an mga tawo kan mga nasyon maninigong magin kapwa paramana asin kapwa miembro kan hawak patin nakikikabtang kaiba niato sa panuga kasaro ni Cristo Jesus paagi sa maogmang bareta.”​—Efeso 3:5, 6; Colosas 1:25-27.

18. (a) Paano ipinaheling ni Pablo na kaipuhan an panahon tanganing ipahayag an kahulogan kan “banal na hilom”? (b) Paano makaaapektar an paghahayag na ini sa pakasabot manongod sa “enot na halas”?

¹⁸ Hinangaan ni Pablo an bagay na sia sa gabos na tawo an ginamit na magpahayag kan “maogmang bareta manongod sa dai marorop na mga kayamanan kan Cristo asin ipasabot sa mga tawo kun paano an banal na hilom ipinaootob na kaidtong nakaagi natago dian sa Dios, na naglalang sa gabos na bagay.” O arog kan pagkasabi nia kaiyan sa mga taga-Colosas: “An banal na hilom na itinago sa nakaaging mga palakaw nin mga bagay asin sa nakaaging mga kapag-arakian. Alagad ngonyan iyan ihinayag sa saiyang mga banal.” Makatanosan sana, kun an hilom manongod sa “banhi” sa katapustapusi ihinayag, kaiba man dian an lubos na paghale sa balatkayo kan dakulang Kaiwal, “an enot na halas.” Malinaw na dai ginusto ni Jehova na gibohon na pangenot an isyu ki Satanas sagkod na dumatong an Mesiyas. Asin siisay an mas marahay na humale sa balatkayo ni Satanas kundi an Banhi, si Cristo Jesus mismo?—Efeso 3:8, 9; Colosas 1:26.

Ibinuyagyag ni Jesus an Kaiwal

19. Paano ibinuyagyag ni Jesus an kaiwal?

¹⁹ Sa kapinonan kan saiyang ministeryo, lubos na isinikwal ni Jesus an Parasugot paagi sa mga tataramon na: “Humale ka, Satanas! Huli ta nasusurat, ‘Ika magsamba ki Jehova na saimong Dios, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod.’” (Mateo 4:3, 10) Sa iba man na okasyon, ibinuyagyag ni Jesus an saiyang mapagbalobaging relihiyosong mga kaiwal na may intension na gadanon sia paagi sa pagdenunsiar sa saindang promotor asin pagbuyagyag sa saiya bilang an kapangyarihan sa likod kan halas sa Eden, na sinasabi: “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo, asin boot nindo na gibohon an mga horot kan saindong ama. An sarong iyan sarong paragadan sa kapinonan, asin dai sia nagdanay sa katotoohan, huli ta mayo sa saiya an katotoohan. Kun sia nagtataram nin putik, sia nagtataram oyon sa saiyang sadiring boot, huli ta sia sarong putikon asin iyo an ama kan kaputikan.”​—Juan 8:44.

20. Ano an basihan ni Jesus sa pagbuyagyag ki Satanas?

²⁰ Paano nakasegurong gayo si Jesus sa saiyang pagdenunsiar ki Satanas? Paano nia sia namidbid na gayo? Huli ta nakaibanan nia si Satanas sa kalangitan! Bago pa man an sarong iyan maabhaw na nagrebelde tumang sa Soberanong Kagurangnan na Jehova, midbid na sia ni Jesus, an Tataramon. (Juan 1:1-3; Colosas 1:15, 16) Namasdan nia an tusong mga gibo kaini paagi sa halas sa Eden. Naheling nia an tusong impluwensia kaini sa paragadan sa tugang na si Cain. (Genesis 4:3-8; 1 Juan 3:12) Kan huri, yaon si Jesus sa langitnon na palasyo ni Jehova kan “an mga aki kan tunay na Dios nagtirindog . . . , asin minsan si Satanas nag-iba man sa tahaw ninda.” (Job 1:6; 2:1) A, iyo, midbid siang gayo ni Jesus asin andam na ibuyagyag an tunay niang personalidad—sarong putikon, paragadan, parapakaraot, asin kaiwal nin Dios!—Talinhaga 8:22-31; Juan 8:58.

21. Anong mga hapot an sisimbagon pa?

²¹ Huling siring kamakapangyarihan na kaiwal an nag-iimpluwensia sa katawohan asin sa kasaysayan kaiyan, an mga hapot ngonyan iyo ini: Gurano pa ibinubuyagyag si Satanas sa Kristianong Griegong Kasuratan? Asin paano niato mapaglalabanan an saiyang tusong mga pakana asin mapagdadanay an satong Kristianong integridad?​—Efeso 6:11, Kingdom Interlinear.

[Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

◻ Anong mga misteryo may koneksion sa Genesis 3:15 an kaipuhan na ipaliwanag?

◻ Anong ebidensia nin pagrebelde sa kalangitan an yaon sa Hebreong Kasuratan?

◻ Anong duwang katotoohan an minatabang sato na masabotan kun taano si Satanas ta bihirang masambitan sa Hebreong Kasuratan?

◻ Anong koneksion kan “banal na hilom kan Cristo” sa pagbuyagyag ki Satanas asin sa saiyang gibo?

[Mga ritrato sa pahina 9]

An impluwensia ni Satanas risang gayo sa tahaw nin katawohan sa kinaban bago kan Baha

[Ritrato sa pahina 10]

Si Satanas—na sarong tunay na persona—an nag-angat sa Dios manongod sa integridad ni Job