Libro kan Biblia Numero 31—Abdias

Kagsurat: Abdias

Natapos an Pagsurat: Mga 607 B.C.E.

SA BEINTE UNO sanang bersikulo, ipinapahayag kan Abdias, an pinakahalipot na libro kan Hebreong Kasuratan, an sarong paghokom nin Dios na nagresulta sa katapusan nin sarong nasyon, mantang ihinuhula man an kapangganahan kan Kahadean nin Dios sa kahurihurihi. An introduksion nagsasabi sana: “An bisyon ni Abdias.” Kun kasuarin asin kun saen sia namundag, kun kiisay na tribo, an mga detalye kan saiyang buhay​—mayo nin sinasabi manongod kaini. Malinaw nanggad, bakong an kun siisay an propeta an mahalaga; an mensahe an mahalaga, asin tama sana nanggad, huli ta arog kan ipinahayag mismo ni Abdias, iyan ‘bareta hale ki Jehova.’

² An bareta pangenot na nakasentro an atension sa Edom. Nasa timog kan Gadan na Dagat sa may Araba, an daga nin Edom, na inaapod man na Bukid nin Seir, sarong garang-gasangon na nasyon nin haralangkaw na bukid asin harararom na ampas. Sa nagkapirang lugar, an mabukid na lugar sa sirangan kan Araba may langkaw na 1,700 metros. An distrito nin Teman bantog sa pagigin madonong asin kosog nin boot kan mga tawo duman. Huli sa mismong geograpiya kan daga nin Edom, pati na kan natural na mga depensa kaiyan, an mga nag-iistar dian nag-isip na sinda ligtas asin nagin orgolyoso.a

³ An mga Edomita gikan ni Esau, an tugang ni Jacob. An ngaran ni Jacob sinalidahan nin Israel, kaya an mga Edomita haraning paryente kan mga Israelita; kaya ngani ibinilang sindang ‘magturugang.’ (Deut. 23:7) Pero an iginawe kan Edom bako nanggad na bilang tugang. Dai nahaloy bago lumaog an mga Israelita sa Dagang Panuga, si Moises nagpahagad nin permiso sa hade nin Edom na makaagi nin matoninong sa saiyang daga, alagad huli sa pagkaongis, an mga Edomita biyong nagsayuma asin ipinaheling an saindang pagsayuma paagi sa puersa. (Bil. 20:​14-21) Minsan ngani sinakop ni David, sa huri sinda nakipagkasapakat ki Amon asin Moab tumang sa Juda kan panahon ni Josafat, nagrebelde tumang sa aki ni Josafat na si Hadeng Joram, kuminua nin bihag na mga Israelita hale sa Gaza asin Tiro, asin sinakyada an Juda kan panahon ni Hadeng Acaz tanganing kumua nin dakol pang bihag.​—2 Cron. 20:​1, 2, 22, 23; 2 Ha. 8:​20-22; Amos 1:​6, 9; 2 Cron. 28:17.

⁴ An pagkaongis na ini uminabot sa kulminasyon kan 607 B.C.E. kan an Jerusalem laglagon kan mga hukbo nin Babilonya. An mga Edomita bako sanang nagmasid na may pag-oyon kundi sinadol man ninda an mga nandaog na luboson an paggaba. “Gabaa iyan! Gabaa iyan sagkod sa pasisikadan kaiyan!” an kurahaw ninda. (Sal. 137:7) Kan magpabunotan manongod sa mga sinamsaman, kaiba sinda sa mga nakihiras; asin kan an mga Judio magprobar na dumulag, hinipaan ninda an mga tinampo asin itinao sinda sa mga kaiwal. Malinaw na an kadahasan na ini sa panahon kan pagkalaglag kan Jerusalem an basehan kan pagdenunsiar na isinurat ni Abdias, asin daing duwa-duwa na isinurat iyan mantang presko pa sa isip an makasusupog na ginibo kan Edom. (Abd. 11, 14) Huling an Edom mismo minalataw na binihag asin sinalakat ni Nabucodonosor kan mayo pang limang taon pagkalaglag kan Jerusalem, an libro seguradong isinurat bago kan panahon na iyan; 607 B.C.E. an isinusuherir na pinakaposibleng petsa.

⁵ An propesiya ni Abdias tumang sa Edom naotob gabos-gabos! Pag-abot sa kulminasyon kaiyan, an propesiya nagsasabi: “An kamag-anakan ni Esau [magigin] siring sa pinaggapasan; asin kaipuhan na sinda soloon ninda asin uboson sinda. Asin dai magkakaigwa nin natadang buhay sa kamag-anakan ni Esau; huli ta si Jehova mismo an nagtaram kaiyan.” (Ber. 18) An Edom nabuhay paagi sa espada asin nagadan paagi sa espada, asin mayo na lamang nin nawalat sa mga gikan kaini. Sa siring, an rekord napatunayan na totoo. Yaon ki Abdias an gabos na kredensial nin tunay na propeta: Sia nagtaram sa ngaran ni Jehova, an saiyang propesiya nagtaong onra ki Jehova, asin naotob iyan siring sa pinapatunayan kan kasunod na kasaysayan. An saiyang ngaran tamang-tamang nangangahulogan na “Lingkod ni Jehova.”

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹⁰ Sa pagpatotoo sa kasegurohan kan kaotoban kan mensaheng ini nin paghokom tumang sa Edom, si Jehova igwa nin parehong mga kapahayagan na sinabi kan iba pang mga propeta nia. Nangongorog sa mga ini an nakasurat sa Joel 3:19; Amos 1:​11, 12; Isaias 34:​5-7; Jeremias 49:​7-22; Ezequiel 25:​12-14; 35:​2-15. An mas naenot na mga kapahayagan nanonongod sa mga gibo nin pagkaongis kan mga panahon na nakaagi, mantang an mas huring mga kapahayagan minalataw na mga akusasyon sa Edom huli sa saiyang daing kapatawadan na paggawe, na nasambitan ni Abdias, kan bihagon kan mga Babilonyo an Jerusalem. Magpapakosog iyan kan pagtubod sa kapangyarihan ni Jehova sa pagpropesiya kun sisiyasaton niato kun paano nangyari sa Edom an ihinulang mga kapahamakan. Dugang pa, magpaparigon iyan kan kompiansa ki Jehova bilang Dios na pirmeng nag-ootob kan sinabi niang katuyohan.​—Isa. 46:​9-11.

¹¹ Ihinula ni Abdias na an Edom dadaogon ‘kan mismong mga tawo na nakipagtipan’ digdi, idtong mga ‘nakikipagkatoninongan’ dian. (Abd. 7) An pakipagkatoninongan kan Babilonya sa Edom dai nagdanay. Durante kan ikaanom na siglo B.C.E., an Edom sinakop kan mga hukbo kan Babilonya sa pamomoon ni Hadeng Nabonido.b Minsan siring, sarong siglo pagkatapos na sakyadahon ni Nabonido an nasyon, an kompiadong Edom naglalaom pa giraray na makabawi, asin mapadapit kaiyan, an Malaquias 1:4 nagsasabi: “Huli ta an Edom pirmeng nagsasabi, ‘Linaglag kami, alagad mabalik kami asin itotogdok mi an gabang mga lugar,” ini an isinabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘Kun para sa sainda, sinda matorogdok; alagad kun para sa sako, ako magaba.’ ” Sa ibong kan paghihingoa kan Edom na makabawi, kan ikaapat na siglo B.C.E. marigon nang nakaestablisar sa nasyon an mga Nabateano. Huli ta pinalayas sa saindang nasyon, nag-istar an mga Edomita sa timog na parte kan Judea, na sa huri inapod na Idumeo. Nungka sindang nanggana na sakopon giraray an nasyon nin Seir.

¹² Sono ki Josefo, kan ikaduwang siglo B.C.E. an natatadang mga Edomita inoripon kan Judiong hade na si Juan Hircano I, pinirit na magpaturi, asin sinda luway-luway na inako sa Judiong teritoryo sa pamamahala nin sarong Judiong gobernador. Pagkatapos na laglagon kan mga Romano an Jerusalem kan 70 C.E., an saindang ngaran nawara sa kasaysayan.c Oyon iyan sa ihinula ni Abdias: “Popohoon ka sagkod sa panahon na daing talaan. . . . Asin dai magkakaigwa nin natadang buhay sa kamag-anakan ni Esau.”​—Abd. 10, 18.

¹³ Kabaliktaran sa pagkalaglag kan Edom, an mga Judio ibinalik sa saindang sadiring nasyon kan 537 B.C.E., sa irarom kan pagkagobernador ni Zorobabel, kun saen itinogdok liwat ninda an templo sa Jerusalem asin nagin establisadong marhay sa nasyon.

¹⁴ Kanigoan na patotoo iyan na an pagigin orgolyoso asin pangahas nagbubunga nin kapahamakan! An kinaabtan kan Edom logod na magin patanid sa gabos na may pag-orgolyong ilinalangkaw an saindang sadiri asin maringis na ikinakaogma na may pag-orgolyo an kasakitan na minaabot sa mga lingkod nin Dios. Rekonoseron logod ninda, arog ni Abdias, na “an paghade magigin ki Jehova.” An mga nakikilaban ki Jehova asin sa saiyang banwaan biyong popohoon sagkod sa panahon na daing talaan, alagad an mamuraway na Kahadean asin daing sagkod na pagkahade ni Jehova mabibindikar sagkod lamang!​—Ber. 21.

[Mga Nota sa Ibaba]