An Disiplina Nagbubunga nin Matoninong na Bunga
“Mayong disiplina na sa presente garo nakaoogma, kundi nakamomondo; alagad sa ngapit duman sa mga napatood kaiyan iyan nagbubunga nin matoninong na bunga, an katanosan.”—HEBREO 12:11.
1. (a) Ano an sinasabi kan Tataramon nin Dios manongod sa abilidad nin tawo na giyahan an dalagan kan saiyang buhay, pero ano an sinasabi nin tawo? (b) Siisay an napatunayan na totoo, asin siisay an falso?
AN Tataramon ni Jehova nagsasabi na “mayo sa tawong naglalakaw an kakayahan na giyahan an saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) An tawo nagsasabi na kaya niang gibohon iyan, asin poon kan pagrebelde sa Eden, iyan ginibo nia. Poon kaidto sagkod ngonyan, sa kadaklan na tawo an nangyayari kapareho kan kaaldawan kan Mga Hokom sa Israel: “An tama sa saiyang mga mata iyo an ginigibo kan lambang saro.” (Hokom 21:25) Alagad ta an mga tataramon ni Jehova sa Talinhaga 14:12 napatunayan na totoo: “Igwa nin dalan na tanos sa pagheling nin tawo, alagad ta mga dalan nin kagadanan an kasagkodan kaiyan.” Sa laog nin 6,000 taon, an mga tawo naglakaw sa dalan na garo tama sa pagheling ninda, asin sa bilog na panahon na nakaagi iyan nagdara sa guerra, gutom, helang, krimen, asin kagadanan. Pinatunayan nin kasaysayan na totoo an mga tataramon ni Jehova asin falso an mga dalan nin tawo.
2. Ano an paninindogan nin mga sikologo sa aki manongod sa pagpitpit, alagad ta ano an ibinunga kan saindang sobrang pagpasunod?
2 An mga tawong bakong sangkap nagkakaipo nin disiplina. Kaipuhan ninda iyan poon sa pagkaniaki. An Tataramon nin Dios nagsasabi: “An nagpopogol sa paggamit kan saiyang sogkod naoongis sa saiyang aki, alagad an namomoot sa saiya iyo an nagsisiyasat sa saiya na may pagdisiplina.” (Talinhaga 13:24) Dakol na sikologo sa aki an dai oyon sa banal na kadonongan na ini. Kaidtong dakol nang taon an nakaagi an saro naghapot: “Aram daw nindo mga ina na kada pitpitan nindo an saindong aki ipinaheheling nindo na ikinaoongis nindo an saindong aki?” Alagad ta an sobrang pagpasunod ninda nagbunga nin dakulang baha nin mga delingkuwenteng aki kaya an sarong huwes sa hokoman sa Brooklyn nagtao kan mapagtuyang komentong ini: “Sa paghona ko kaipuhan niato an pamakol para sa nagkapirang hobenes. Pero dai iyan ibinibilang na uso ngonyan. Ngonyan sinasabihan kita na dai pagpakolon an aki; tibaad pinupurog mo an sarong henyo.” Alagad ta an sobrang pagpasunod ninda dai nagbunga nin mga henyo—nin tampalasan sanang grupo nin mga tin-edyer na kriminal.
3. Basado sa mga kapahayagan nin nagkapirang autoridad, anong tendensia an naririsa?
3 Ngonyan may pagliliwat. Si Burton L. White, autoridad sa pagdakula nin aki, nagsasabi na an pagkaestrikto nindo dai magigin dahelan na an saindong aki “mainaan an pagkamoot saindo kisa kun kamo mapagpasunod. . . . Dawa kun sinda pitpitan nin dayaday, maheheling nindo na sinda dai mapondo sa pagbalik sa saindo.” Idinodoon nia an pangenot na pangangaipo kan aki nin nagsusulwak na “pagkamoot na bakong makatanosan.” Si Dr. Joyce Brothers nagbareta manongod sa sarong pagsiyasat sa ginatos na mga aki sa ikalima asin ikaanom na grado na estriktong dinisiplina na nagtutubod na an estriktong mga reglamento “kapahayagan nin pagkamoot nin magurang.” An Journal of Lifetime Living nagsabi: “An mga sikologo sa aki, na nagdidiriskutiran manongod sa pagpasusong nakaiskedyul kontra sa kun noarin magutom, pagpitpit kontra sa dai pagpitpit, nakadiskobre na mayo digdi an nagtatao nin dakulang diperensia basta namomotan an aki.” Dawa si Dr. Benjamin Spock, autor kan Baby and Child Care, nag-ako kan kabtang sa kasalan para sa kakulangan nin karigonan nin mga magurang asin sa ibinungang delingkuwensia. Sia nagsabi na an may kasalan iyo an mga eksperto, “an mga sikayatrista sa aki, sikologo, paratokdo, social worker asin espesyalista sa aki na arog ko.”
An Sogkod nin Disiplina
4. Simbolo nin ano an sogkod nin disiplina, asin ano an ipinaheheling kan tamang paggamit dian na kabaliktaran sa sobrang pagpasunod?
4 An “sogkod” sono sa pagkagamit sa itaas dai man perming nangangahulogan nin pagpitpit; iyan nagrerepresentar sa paagi nin pagtatanos, sa ano man na porma. An The New International Version nagsasabi manongod sa bersikulong ini: “sogkod. Tibaad sarong talinhaga para sa ano man na klase nin disiplina.” An sogkod simbolo nin paghade o autoridad—sa kasong ini autoridad nin magurang. An magurang dai pinasasalamatan sa huri para sa saiyang sobrang pagpasunod asin pagpaorog: “Kun sinusunodsunod nin saro an saiyang oripon [o aki] magpoon sa pagkaaki, sa huri niang buhay sia magigin daing utang na boot.” (Talinhaga 29:21) An pagtalikod sa autoridad nin magurang paagi sa sobrang pagpasunod nagdadara nin kasopganan asin nagpapaheling bakong nin pagkamoot kundi nin pagkaindiperente; an paggamit sa sogkod nin disiplina nin maboot pero marigon nagpaparisa nin mamomoton na pagmakolog. “An sogkod asin pagsagwe iyo an nagtatao nin kadonongan; alagad an aki na pinababayaan sana magdadara nin kasopganan sa saiyang ina.”—Talinhaga 29:15.
5. (a) Ano an sinasabi nin sarong komentaryo manongod sa Talinhaga 13:24, asin sa ano pang ibang teksto sa Biblia na iyan kaoyon? (b) Sairisay an dinidisiplina ni Jesus asin ni Jehova?
5 Manongod sa Talinhaga 13:24, an Commentary on the Old Testament ni Keil-Delitzsch nagpapaliwanag: “An ama na tunay na nagmamawot nin marahay para sa saiyang aki pinaaagi sia sa estriktong disiplina mantang aki pa, na tawan sia kan tamang paggiya mantang puwede pa siang maimpluwensiahan, asin dai togotan an sala na magkagamot sa saiya; alagad an nagpapasunod sa saiyang aki kun kaipuhan na sia magin estrikto, minagawe na garo baga an talagang gusto nia mapahamak sia.” An New Translation of the Bible ni Moffatt sa Talinhaga 19:18 minaoyon: “Pakolon mo an saimong aki, mantang may paglaom pa sa saiya, asin dai mo pagpabayaan na sia mapahamak.” An maboot alagad marigon na disiplina poon sa pagkaniaki nagpaparisa nin pagkamoot nin magurang. Si Jesus nagsabi: “An gabos na namomotan ko sinasagwe ko asin dinidisiplina.” Kun manongod ki Jehova, “an namomotan ni Jehova saiyang dinidisiplina.”—Kapahayagan 3:19; Hebreo 12:6.
6. Parate na an disiplina sa anong porma, asin anong mga halimbawa an nagsusuportar sa saindong simbag?
6 An disiplina tibaad may beses na may kaibang pagpitpit, alagad parate na dai man. An Talinhaga 8:33 dai nagsasabing, “mateon” an disiplina kundi, “maghinanyog kamo sa disiplina asin magin madonong.” Dakol na beses na an disiplina minaabot sa porma nin mga tataramon, bakong pagpitpit: “An mga pagsagwe nin disiplina iyo an dalan nin buhay.” “Mangapot ka sa disiplina; dai mo iyan pagbutasan. Ingatan mo iyan, huli ta iyan mismo an saimong buhay.” (Talinhaga 4:13; 6:23) Kan an lingkod ni Jehova na si Job nagkakaipo nin disiplina, idto may kaibang mga tataramon sa pagsagwe, enot ni Eliu dangan ni Jehova mismo. (Job, kapitulo 32-41) Inako ni Job an pagsagwe asin nagsabi ki Jehova: “Binabawi ko an sakuyang isinabi, asin ako nagsosolsol sa kabokabo asin abo.”—Job 42:6.
7. Ano an kahulogan kan termino sa Griego na isinasalin na “disiplina,” paano iyan itatao, asin ano an nagigibo kaiyan?
7 An pai·deiʹa iyo an termino sa Griego na isinalin na “disiplina.” Sa laen-laen na porma kaiyan iyan nangangahulogan patoodon, edukaron, ‘magtokdo sa kahoyoan.’ (2 Timoteo 2:25) Iyan mas konektado sa pagpatood sa gawe kisa pag-ako nin kaaraman. An pagdisiplinang ini kaipuhan na “sa bilog na pakatios asin abilidad sa pagtotokdo.” (2 Timoteo 4:2) Iyan ipinaghahalimbawa nin marhay sa hatol sa mga ama: “Asin kamo, mga ama, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, kundi padagos na padakulaon sinda sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.” (Efeso 6:4) Maboot pero marigon, an disiplinang ini sa katuyohan na itanos an aki sa kaisipan ni Jehova.
An Gikanan nin Disiplina
8. Gikan sa ano asin sa anong mga paagi niato madidisiplina an satong sadiri?
8 An mga prinsipyong napapalabot sa pagdisiplina sa mga aki minaaplikar man sa mga may edad na. An Biblia iyo an gikanan nin impormasyon manongod sa maninigo asin dai maninigong magin pagkatawo niato. Mantang binabasa niato iyan, puwede niatong baloon an satong sadiri asin gibohon an pagtatanos kun saen kaipuhan. (2 Corinto 13:5) Mantang hinohorophorop niato an mga pagboot ni Jehova, tibaad mapukaw sa sato an mga pakamate nin kasalan, na nakatatabang na maaraman an kinakaipuhan na bakleon niato. Iyan an ginibo kaiyan para sa salmista: “Oomawon ko si Jehova, na nagtao sa sako nin hatol. Sa katotoohan, sa mga banggi itinatanos ako kan sakong mga bato [“sakong kairairaroming emosyon”].” (Salmo 16:7) Puwede niatong disiplinahon an satong sadiri na kapareho ni Pablo: “Linalanog ko an sakong hawak asin inooripon iyan, tanganing, pakatapos na ako makapaghulit sa iba, ako mismo dai isikwal minsan sa ano man na paagi.”—1 Corinto 9:27.
9. Ano pa an ibang paagi nin kapakipakinabang na pagdisiplina?
9 An disiplina puwedeng gumikan sa iba. Iyan puwedeng umabot bilang sarong heling, pagngurot, tataramon, mustra, berbal na pagsagwe. Si Jesus hineling si Pedro na nagpagirumdom saiya kan hula manongod sa saiyang magabat na kasalan, asin sia nagluwas asin nanangis na may kapaitan. (Lucas 22:61, 62) Sa saro na naman na beses pagsaway sa pira sanang tataramon an nakapapondo ki Pedro: “Padian ka sa hudian ko, Satanas!” (Mateo 16:23) An pagbasa sa mga publikasyon kan Watch Tower, pag-atender sa mga pagtiripon, pakikiolay sa iba, pagtagal sa masakit na mga eksperyensia—an gabos na siring na aktibidad tibaad makapabuklat sa satong mga mata sa mga kaipuhan pa niatong bakleon. Alagad an pinakamahalagang gikanan asin giya sa pagdisiplina iyo an Tataramon mismo nin Dios.—Salmo 119:105.
10. Ano an halaga kan mga talinhaga ni Salomon para sa pagdisiplina, alagad ta an iba nag-iinsister na lumakaw sa anong dalan?
10 An mga talinhaga ni Salomon itinao sa mga tawo nin gabos na edad, “tanganing an saro makanood nin kadonongan asin disiplina, makamansay sa mga tataramon nin pakasabot, mag-ako kan disiplina na nagtatao nin pakamansay, katanosan asin paghusgar patin pagigin matanos, magtao nin kadonongan sa mga daing kabatidan, nin kaaraman asin kaisipan sa barobata.” Alagad tibaad an saro “dai mapatanos sa tataramon sana, huli ta sia nakasasabot alagad dai nagkukuyog.” (Talinhaga 1:2-4; 29:19) An ibang daing kabatidan nag-iinsister na makanood sa “paadalan nin masakit na mga pagkabigo” sa buhay, arog kan aking gastador bago “sia naulian.”—Lucas 15:11-17.
11. (a) Paano dinisiplina an kongregasyon sa Corinto asin si Jonas? (b) Anong nagdidisiplinang mga padusa an nag-abot ki David huli sa saiyang pagsambay asin mga paghihingoang iyan tahoban? (c) Anong mga tataramon sa Salmo 51 na isinurat ni David an nagpapaheling kan rarom kan saiyang pagsolsol?
11 Sa pagkomento sa sarong surat na ipinadara nia kan enot sa Kristianong kongregasyon sa Corinto, si Pablo nagsabi: “Kamo napamondo sagkod sa pagsolsol; huli ta kamo napamondo sa diosnon na paagi, . . . [asin iyan nagbunga kan] pagtanos sa sala.” (2 Corinto 7:9-11) Si Jonas dinisiplina paagi sa bagyo sa dagat asin sa dakulang sira. (Jonas 1:2, 3, 12, 17; 2:10; 3:1-4) An pagsambay ni David asin mga paghihingoa na iyan matahoban nagdara sa saiya nin nagdidisiplinang mga padusa, arog kan ipinaheheling sa 2 Samuel 12:9-14. An saiyang pagsolsol nakapahihirong ipinahayag sa mga tataramon na ini hale sa ika-51 Salmo: ‘Hugasan mo ako sa sakong sala, linigan mo ako sa sakong kasalan. An sakuyang kasalan danay na nasa atubangan ko. Paraa an gabos kong sala, lalangon mo sa sakuya an malinig na puso, bugtakan mo ako nin bagong espiritu. Dai mo ako ipagsikwal sa atubangan kan saimong lalauogon. An pusong laglag asin nanluluya, O Dios, dai mo ikaoongis.’—Bersikulo 2, 3, 9-11, 17.
12. Anong mas makosog na disiplina an kaipuhan para sa nagkapira, asin ano an kaaabtan kan mga nagsisikwal sa paorootrong pagsagwe?
12 Sa iba tibaad kaipuhan an mas makosog na disiplina, arog kan ipinaheheling kan Talinhaga 26:3: “An latigo para sa kabayo, an pamitik para sa asno, asin an badas para sa likod nin mangmang.” Kun beses itinotogot ni Jehova na an saiyang nasyon na Israel pasukoon kan mga kasakitan na itinatao ninda sa saindang sadiri: “Sinda nagmasumbikal tumang sa mga tataramon nin Dios; asin linapastangan ninda an hatol kan Kaharohalangkawe. Kaya paagi sa kasakitan pinasuko nia an saindang puso; nagkapurukan sinda, asin mayo nin minatabang. Asin nagpoon sindang mag-arang ki Jehova nin tabang sa saindang kasakitan; hale sa mga kahaditan ninda ilinigtas nia sinda siring kan dati.” (Salmo 107:11-13) Alagad an ibang mangmang nagpapakatagas sagkod na dai na makaya nin ano man na klase nin nakapaoomay na disiplina: “An tawo na paorootrong sinasagwe alagad ta pinatatagas an saiyang liog biglang mababari, asin iyan dai na nin kaomayan.”—Talinhaga 29:1.
Pagtao Asin Pag-ako nin Pagsagwe
13. Ano an maninigo niatong likayan sa pagtao nin pagsagwe, asin paano iyan maninigong itao?
13 Ano man an klase nin disiplina, iyan noarin man dai maninigong itao sa kaanggotan. Sa katunayan, imbes na makatabang, ‘an kaanggotan nagsusunsun nin iriwal.’ Kita hinahatolan man: “An haloy na maanggot dakula sa pakamansay, alagad an saro na daing pasensia nag-oomaw sa kakablasan.” Dugang pa, “an pagmansay nin tawo nakapopogol nanggad sa saiyang kaanggotan, asin kagayonan nia an pagtahob sa kasalan.” (Talinhaga 29:22; 14:29; 19:11) Kun kinakaipuhan, an disiplina noarin man dai maninigong magin sobra. Itao iyan sa tamang panahon asin sa tamang sokol—bakong sobra kaamay, bakong sobra kahuri, bakong sobra kakadikit, bakong sobra kadakol.
14. Ano pang ibang giya an itinatao para sa mga nagtatao nin pagsagwe?
14 Uya an nagkapirang giya sa mga nagtatao nin pagsagwe: “Dai mo pagtatsaran nin labi-labi an sarong gurang. Kundi pakiolayan mo sia siring sa ama, an hoben na mga lalaki siring sa mga tugang na lalaki, an gurang na mga babae siring sa mga ina, an hoben na mga babae siring sa mga tugang na babae sa bilog na kabinian.” (1 Timoteo 5:1, 2) Kamo daw nakikiolay, bakong naninilyak? “Mga tugang, minsan kun an sarong tawo may nagibong kasalan bago nia iyan maaraman, kamo na igwang espirituwal na mga kuwalipikasyon pagmaigotan nindo na ibangon an tawong iyan sa espiritu nin kahoyoan, mantang binabantayan man nindo an saindong sadiri, ta tibaad kamo masugotan man.” (Galacia 6:1) Kita daw naghahatol sa kahoyoan, na perming ginigirumdom an sadiri niatong mga kaluyahan? “Perming trataron an iba nin siring sa boot nindong pagtratar ninda sa saindo.” (Mateo 7:12, The New English Bible) Ibinubugtak daw nindo an saindong sadiri sa lugar kan iba, na nagpapaheling nin empatiya?
15. Ano an kaipuhan sa pag-ako nin pagsagwe, asin ano pang dugang na hatol an itinatao sa mga sinasagwe?
15 An pag-ako nin pagsagwe nagkakaipo nin kapakumbabaan. Iyan daw garo nangungursunada, bakong makatanosan, daing hustisya? Dai magin pabiglabigla. Isip-isipon iyan. Dai magin negatibo. Horophoropon iyan nin positibo. Kun bako man na gabos tama, an iba daw iyo? Buksan an saindong isip tanganing magin andam na umako; pagturotimbangon iyan. Kamo daw nagigin sobra kasensitibo, madalion na naaanggot? Tibaad kaipuhan an harohalawig na panahon tanganing maheling iyan sa positibong paagi, pagkahale kan ano man na kakologan o pagkaanggot sa primero. Kaya maghalat. Pogolan an dila. Kalmadong pagturotimbangon an isinabi. Posible daw na anggot kamo sa saro na nagtao kan hatol, asin isinikwal nindo iyan sa dahelan na iyan? Minsan siring, ibilang iyan na may marahay na intension asin dai maninigong basta na sana isikwal.
16. (a) Anong mga teksto asin konektadong mga hapot an maninigo niatong horophoropon kun nag-aako nin hatol? (b) Anong saboot na ipinahayag kan salmista an puwede niatong arogon?
16 Uya an nagkapirang teksto na hohorophoropon kun kamo sinagwe: “An siisay man na nagpopogol sa saiyang mga isasabi may kaaraman, asin an tawong may pakamansay malipot an espiritu.” (Talinhaga 17:27) Kamo daw naghihinanyog asin nagdadanay na malipot an payo? “An dalan kan kablas tama sa sadiri niang mga mata, alagad an naghihinanyog sa hatol madonong.” (Talinhaga 12:15) Kamo daw listong nagdedesisyon na kamo tama, o kamo daw naghihinanyog na bukas an isip? “Magin listo kun dapit sa pagdangog, maluway kun dapit sa pagtaram, maluway kun dapit sa kaanggotan.” (Santiago 1:19) Kinukuyog daw nindo an mga tataramon na ini kun kamo hinahatolan? “Dai ka maghidale sa saimong espiritu sa pagkaanggot, huli ta an pagkaanggot nag-eerok sa daghan kan mga kablas.” (Eclesiastes 7:9) Kamo daw madaling maanggot? Marahayon nanggad kun an magin saboot niato arog kan sa salmista: “Kun hampakon ako kan matanos, iyan magigin mamomoton na kabootan; asin kun sagweon nia ako, iyan magigin lana sa payo, na dai hahaboan kan sakuyang payo.”—Salmo 141:5.
Tagalan an Disiplina Asin Mag-ani nin Matoninong na Bunga
17. Taano an disiplina ta bakong perming pasil na akoon, alagad paano an paggirumdom sa Hebreo 12:7, 11 makatatabang sato na matagalan iyan?
17 An disiplina bakong perming madaling akoon. Iyan tibaad may kaibang pagkapasopog asin pirang pangangalad. Tibaad tawan pa ngani kamo kaiyan nin kamondoan. Alagad ta tagalan gabos ini. Iyan maagi sana; an kagayagayahan maabot pagkatapos. Girumdoma: “Huli sa disiplina na kamo nagtatagal. An pagtratar sa saindo nin Dios garo mga aki. Huli ta siisay an aki na dai dinidisiplina kan saiyang ama? Totoo, mayong disiplina na sa presente garo nakaoogma, kundi nakamomondo; alagad sa ngapit duman sa mga napatood kaiyan iyan nagbubunga nin matoninong na bunga, an katanosan.”—Hebreo 12:7, 11.
18, 19. Anong makosog na mga saboot an ipinahayag ni Jeremias asin kan salmista na nagtao sato kan tamang arogan kun kita dinidisiplina?
18 Kaya kun an disiplina nakamomondo asin depisil na tagalan, halaton an matoninong na bunga na kasunod kaiyan. Maghalat ki Jehova, arog ni Jeremias: “Daing pagkasudya na an saimong kalag makakagirumdom asin madoko sa sakuya. Ini an sakong ipagigirumdom sa sakong puso. Kaya ngani ako magpapaheling nin mapaghalat na kaisipan.” (Lamentacion 3:20, 21) Girumdoma an isinabi kan salmista na nasasakitan sa saiyang sadiri: “Taano ta namomondo ka, O kalag ko, asin taano ta nariribok ka sa laog ko? Maghalat ka sa Dios, huli ta pag-oomawon ko pa sia bilang an dakulang kaligtasan kan sakong pagkatawo.”—Salmo 42:5, 11; 43:5.
19 Kaya kun dinidisiplina, an lambang saro sa sato maghalat sa Dios. Kun kita napatood na kaiyan, aanihon niato an matoninong na bunga, arin na baga, an katanosan.
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Ano an halaga nin paggamit sa sogkod nin disiplina?
◻ Ano an pangenot na gikanan nin disiplina? Ano an iba pang gikanan nin disiplina?
◻ Apuwera sa mga tataramon nin pagsagwe, anong mas makosog na mga pagdisiplina an tibaad kaipuhan?
◻ Ano an nagkapirang giya sa pagtao nin pagsagwe?
◻ Anong hatol an matabang sato na akoon an pagsagwe?
[Ritrato sa pahina 15]
Kamo daw madonong na ‘naghihinanyog sa disiplina’?
[Ritrato sa pahina 16]
An mga prinsipyong napapalabot sa pagdisiplina sa mga aki aplikado man sa mga may edad na