Ikiling an Saindong Puso sa Pakamansay
“Si Jehova mismo nagtatao nin kadonongan; gikan sa saiyang ngoso may kaaraman asin pakamansay.”—TALINHAGA 2:6.
1. Paano niato ikakikiling an satong puso sa pakamansay?
SI Jehova an satong Kaharohalangkaweng Paratokdo. (Isaias 30:20, 21) Alagad ano an dapat niatong gibohon tanganing makinabang sa “mismong kaaraman nin Dios” na ihinayag sa saiyang Tataramon? Sa sarong kabtang, dapat niatong ‘ikiling an satong puso sa pakamansay’—magkaigwa nin odok sa pusong pagmawot na magkaigwa kan asin ipaheling an kualidad na ini. Para digdi, dapat kitang maglaom sa Dios, huli ta an madonong na tawo nagsabi: “Si Jehova mismo nagtatao nin kadonongan; gikan sa saiyang ngoso may kaaraman asin pakamansay.” (Talinhaga 2:1-6) Ano an kaaraman, kadonongan, asin pakamansay?
2. (a) Ano an kaaraman? (b) Paano nindo tatawan nin kahulogan an kadonongan? (c) Ano an pakamansay?
2 An kaaraman pagigin pamilyar sa mga katunayan na nakukua paagi sa eksperyensia, pagmasid, o pag-adal. An kadonongan iyo an kakayahan na gamiton an kaaraman. (Mateo 11:19) Ipinaheling ni Hadeng Salomon an kadonongan kan may duwang babae na nag-aagawan sa sasarong aki asin ginamit nia an saiyang kaaraman manongod sa debosyon nin sarong ina sa saiyang aki tanganing husayon an pag-iiwal. (1 Hade 3:16-28) An pakamansay iyo an “tarom nin paghusgar.” Iyan an “kakayahan o abilidad kan isip na paagi kaiyan naheheling kaiyan an kalaenan nin mga bagay.” (Webster’s Universal Dictionary) Kun ikiling niato an satong puso sa pakamansay, itatao iyan sa sato ni Jehova paagi sa saiyang Aki. (2 Timoteo 2:1, 7) Alagad paano maaapektaran nin pakamansay an laen-laen na aspekto nin buhay?
Pakamansay Asin an Satong Pagtaram
3. Paano nindo ipaliliwanag an Talinhaga 11:12, 13 asin an boot sabihon nin pagigin “kulang nin puso”?
3 An pakamansay tinatabangan kitang maaraman na igwa nin “panahon na dai maggirong asin panahon na magtaram.” (Eclesiastes 3:7) An kualidad na ini pinangyayari man kitang magin maingat manongod sa satong itinataram. An Talinhaga 11:12, 13 nagsasabi: “An saro na kulang nin puso dinuhagi an saiyang sadiring kapwa tawo, alagad an tawo na may mahiwas na pakamansay saro na nagdadanay na silensio. An saro na naglilibot bilang parapakaraot naghahayag nin hilom, alagad an saro na fiel an espiritu nagtatahob sa bagay.” Iyo, an sarong lalaki o babae na dinuduhagi an ibang tawo “kulang nin puso.” Sono sa leksikograpo na si Wilhelm Gesenius, an siring na indibiduwal “mayo nin pakasabot.” Mayo sia nin tamang paghusgar, asin an paggamit sa terminong “puso” nagpapaheling na kulang an positibong mga kualidad kan panlaog na pagkatawo. Kun an katabilan nin sarong naghihingakong Kristiano sumagkod sa pagbalobagi o pagmuda, dapat na humiro an nombradong kamagurangan na taposon an nakararaot na situwasyon na ini sa kongregasyon.—Levitico 19:16; Salmo 101:5; 1 Corinto 5:11.
4. Ano an ginigibo nin mapagmansay asin fiel na mga Kristiano manongod sa hilom na impormasyon?
4 Bakong arog kan mga “kulang nin puso,” an mga indibiduwal na may “mahiwas na pakamansay” nagdadanay na silensio kun angay na gibohon iyan. Dai ninda ibinubuyagyag an hilom. (Talinhaga 20:19) Sa pakaaram na an daing ingat na pagtaram puedeng makadanyar, an mga mapagmansay “fiel an espiritu.” Maimbod sinda sa mga kapagtubod asin dai ihinahayag an hilom na mga bagay na puedeng magsapeligro sa sainda. Kun an mapagmansay na mga Kristiano mag-ako nin ano man na klaseng hilom na impormasyon na napapanongod sa kongregasyon, ihinihilom ninda iyan sagkod na pagmarahayon kan organisasyon ni Jehova na ipaisi iyan sa sadiring paagi nin pagpublikar kaiyan.
Pakamansay Asin an Satong Gawe-Gawe
5. Ano an pagheling nin ‘mga lolong’ sa malaswang gawe-gawe, asin taano?
5 Tinatabangan kita kan mga talinhaga sa Biblia na gamiton an pakamansay asin likayan an salang gawe-gawe. Halimbawa, an Talinhaga 10:23 nagsasabi: “Para sa lolong an paggibo nin malaswang gawe-gawe garo aling-alingan, alagad an kadonongan para sa tawong may pakamansay.” Idtong mga an malaswang gawe-gawe “garo aling-alingan” buta sa pagigin sala kan saindang dalan asin binabasangbasang an Dios bilang an saro na dapat na panimbagan kan gabos. (Roma 14:12) An siring na ‘mga lolong’ nagigin biribid an pangangatanosan sagkod na ipinamumugtak na dai naheheling nin Dios an saindang salang gibo. Paagi sa saindang hiro-hiro, garo man sana sinasabi ninda: “Mayong Jehova.” (Salmo 14:1-3; Isaias 29:15, 16) Huling dai ginigiyahan nin diosnon na mga prinsipyo, sinda mayo nin pakamansay asin dai makahuhusgar nin tama.—Talinhaga 28:5.
6. Taano ta lolong an malaswang gawe-gawe, asin ano an magigin pagheling niato dian kun kita igwa nin pakamansay?
6 Narerealisar kan “tawong may pakamansay” na an malaswang gawe-gawe bakong “aling-alingan,” sarong kawat. Aram nia na iyan dai nasosonoan nin Dios asin makararaot sa satong relasyon sa saiya. Lolong an siring na gawe-gawe huli ta hinahalean kaiyan an mga tawo nin paggalang sa sadiri, rinaraot an pag-aragoman, dinadanyaran kapwa an isip asin hawak, asin nagbubunga iyan nin pagkawara nin espirituwalidad. Ikiling ta kun siring an satong puso sa pakamansay asin likayan an ano man na klase nin malaswang gawe-gawe o inmoralidad.—Talinhaga 5:1-23.
Pakamansay Asin an Satong Espiritu
7. Ano an nagkapirang pisikal na epekto nin pagkaanggot?
7 An pagkiling kan satong puso sa pakamansay nakatatabang man sa sato na kontrolon an satong espiritu. “An haloy na maanggot abunda sa pakamansay,” sabi kan Talinhaga 14:29, “alagad an saro na daing pasensia nag-oomaw sa kakablasan.” An sarong dahelan kun taano an mapagmansay na tawo ta nagmamaigot na likayan an daing kontrol na pagkaanggot iyo na maraot an mga epekto kaiyan sa sato sa pisikal. Nakaaaltapresyon iyan asin puedeng magin dahelan nin mga helang sa sistema nin paghangos. Nasambitan nin mga doktor an pagkaanggot asin grabeng kaanggotan bilang mga emosyon na nagpapagrabe sa o nagigin dahelan nin mga kamatean na arog baga nin hapo, mga helang sa kublit, mga problema sa panunaw, asin ulser.
8. An pagigin daing pasensia puedeng gumiya sa ano, alagad paano makatatabang sa sato an pakamansay sa bagay na ini?
8 Bakong tangani sanang likayan na madanyaran an satong salud kaya kita maninigong gumamit nin pakamansay asin magin “haloy na maanggot.” An pagigin daing pasensia puedeng gumiya sa kablas na mga hiro-hiro na pagbabasolan ta. Pinangyayari kan pakamansay na horophoropon ta an puedeng magin resulta nin daing pagmamaan na pagtaram o pabiglabiglang gawe-gawe asin sa siring ilinilikay kita sa ‘pag-omaw sa kakablasan’ paagi sa paggibo nin sarong bagay na bakong madonong. An pakamansay nangorognang tinatabangan kita na marealisar na an grabeng kaanggotan puedeng makaraot kan satong pag-iisip, kaya dai niato magagamit an marahay na paghusgar. Dadanyaran kaini an satong kakayahan na gibohon an kabotan nin Dios asin mamuhay sono sa matanos na mga prinsipyo nin Dios. Iyo, an pagpadara sa daing kontrol na pagkaanggot nakadadanyar sa espirituwal. Sa katunayan, an “mga pagputok nin kaanggotan” ibinibilang sa makababaldeng “mga gibo nin laman” na maolang sa sato sa pagmana kan Kahadean nin Dios. (Galacia 5:19-21) Kun siring, bilang mapagmansay na mga Kristiano, kita magin “listo kun dapit sa pagdangog, maluway kun dapit sa pagtaram, maluway kun dapit sa kaanggotan.”—Santiago 1:19.
9. Paano makatatabang sa sato an pakamansay asin sa tugang na pagkamoot na husayon an mga dai pagkaintindihan?
9 Kun kita talagang anggot, tibaad iparisa nin pakamansay na maninigo na kita dai maggirong tanganing malikayan an iriwal. An Talinhaga 17:27 nagsasabi: “An siisay man na nagpopogol sa saiyang mga isasabi may kaaraman, asin an tawong may pakamansay malipot an espiritu.” An pakamansay asin sa tugang na pagkamoot tatabangan kita na maheling an pangangaipo na kontrolon an pagmate na bigla na sanang itaram an sarong bagay na nakakokolog sa boot. Kun nangyari na an pagputok nin kaanggotan, an pagkamoot asin kapakumbabaan pahihiroon kita na humagad nin tawad asin enmendaran an mga bagay. Alagad ipamugtak na an saro kinolgan an satong boot. Kun siring kaolayon ta sia na kita sana sa mahoyo asin mapakumbabang paagi saka may pangenot na katuyohan na paoswagon an katoninongan.—Mateo 5:23, 24; 18:15-17.
Pakamansay Asin an Satong Pamilya
10. Ano an kabtang nin kadonongan asin pakamansay sa buhay pampamilya?
10 An mga miembro nin pamilya kaipuhan na magpaheling nin kadonongan asin pakamansay, huli ta an mga kualidad na ini mapakosog sa kairiba sa harong. Sabi kan Talinhaga 24:3, 4: “Nin huli sa kadonongan an kairiba sa harong napatitindog, asin nin huli sa pakamansay iyan magigin masarig. Asin nin huli sa kaaraman an panlaog na mga kuarto mapapano nin gabos na mamahalon asin marahay na bagay na mahalaga.” An kadonongan asin pakamansay kapareho nin marahay na mga gamit sa pagtogdok nin mapangganang buhay pampamilya. An pakamansay nagtatabang sa Kristianong mga magurang na mapaluwas an mga saboot asin iniisip kan saindang mga aki. An mapagmansay na tawo tataong magkomunikar, maghinanyog asin magrorop sa mga saboot asin kaisipan kan saiyang agom.—Talinhaga 20:5.
11. Paano mahihimo nin mapagmansay na babaeng may agom na ‘itogdok an saiyang harong’?
11 An kadonongan asin pakamansay daing duwa-duwa na mahalagang marhay sa maogmang buhay pampamilya. Halimbawa, an Talinhaga 14:1 nagsasabi: “An tunay na madonong na babae itinogdok an saiyang harong, alagad an mangmang ginagaba iyan kan saiyang sadiring mga kamot.” An madonong asin mapagmansay na babaeng may agom na tamang nagpasasakop sa saiyang agom na lalaki magmamahigos para sa ikararahay kan kairiba sa harong asin sa siring nagtatabang na itogdok an saiyang pamilya. An sarong bagay na ‘matogdok kan saiyang harong’ iyo na sia perming nagtataram nin marahay dapit sa saiyang agom na lalaki asin sa siring dinudugangan an paggalang sa saiya kan iba. Asin an maabilidad, mapagmansay na agom na babae na igwa kan may pagsambang pagkatakot ki Jehova nagkakamit nin kaomawan para sa saiyang sadiri.—Talinhaga 12:4; 31:28, 30.
Pakamansay Asin an Satong Dalan nin Buhay
12. Ano an pagheling kan mga “kulang nin puso” sa kamangmangan, asin taano?
12 An pakamansay tinatabangan kitang papagdanayon an tamang dalan sa gabos niatong aktibidad. Ipinaririsa ini sa Talinhaga 15:21, na nagsasabi: “An kamangmangan paggayagaya para sa saro na kulang nin puso, alagad an tawong may pakamansay naglalakaw nin tanos.” Paano niato sasaboton an talinhagang ini? An dalan nin kamangmangan, o karungawan, ikinagagayagaya nin daing isip na mga lalaki, babae, asin hoben. Sinda “kulang nin puso,” mayo nin marahay na motibo, asin bako nanggad na madonong kaya sinda naggagayagaya sa kamangmangan.
13. Ano an namansayan ni Salomon manongod sa pagngisi asin pagigin bakong seryoso?
13 Nanodan kan mapagmansay na si Hadeng Salomon nin Israel na daing gayo nin halaga an pagigin bakong seryoso. Inadmitir nia: “Ako mismo nagsabi sa sakuyang puso: ‘Pumadigdi ka ngonyan, ta poprobaran taka paagi sa paggayagaya. Saro pa, makaheling ka nin karahayan.’ Asin, uya! iyan man daing kamanungdanan. Sinabihan ko an pagngisi: ‘Karungawan!’ asin an paggayagaya: ‘Ano an ginigibo kaini?’” (Eclesiastes 2:1, 2) Bilang tawong may pakamansay, napatunayan ni Salomon na an pag-oroogma asin pagngisi sana dai nakakokontento, huli ta dai iyan nagbubunga nin tunay asin nagdadanay na kaogmahan. Tibaad makatabang sa sato an pagngisi na temporaryong malingawan an satong mga problema, alagad paghaloyhaloy tibaad lumataw iyan na mas grabe pa. Tamang sabihon ni Salomon na “karungawan” an pagngisi. Taano? Huli ta an dai iniisip na pagngisi nakapalilibog sa marahay na paghusgar. Tibaad papangyarihon kita kaiyan na daing gayo isaboot an seryosong marhay na mga bagay. An klase nin paggayagaya na konektado sa mga tataramon asin hiro-hiro nin sarong payaso sa palasyo dai puedeng sabihon na nagbubunga nin sarong bagay na kapakipakinabang. An pakamansay sa kahulogan kan pag-eksperimento ni Salomon sa pagngisi asin pag-oroogma nagtatabang sa sato na likayan an pagigin “mamomoton sa kasingawan kisa sa mamomoton sa Dios.”—2 Timoteo 3:1, 4.
14. Paano an tawong may pakamansay “naglalakaw nin tanos”?
14 Paano na an tawong may pakamansay “naglalakaw nin tanos”? An espirituwal na pakamansay asin pag-aplikar kan diosnon na mga prinsipyo minagiya sa mga tawo sa tanos, diretsong dalan. An traduksion ni Byington direktang nagtataram: “An kamangmangan lubos na kaogmahan para sa tawong daing hotok, alagad an tawong intelihente malakaw nin tanos.” “An tawong may pakamansay” naggigibo nin tanos na dana para sa saiyang mga bitis asin naheheling an kalaenan kan tama asin sala huli sa pag-aplikar kan Tataramon nin Dios sa buhay.—Hebreo 5:14; 12:12, 13.
Perming Maglaom ki Jehova Para sa Pakamansay
15. Ano an satong nanonodan sa Talinhaga 2:6-9?
15 Tanganing masunod an tanos na dalan nin buhay, kaipuhan na akoon niato gabos an satong pagkabakong sangkap asin maglaom kita ki Jehova para sa espirituwal na pakamansay. Sabi kan Talinhaga 2:6-9: “Si Jehova mismo nagtatao nin kadonongan; gikan sa saiyang ngoso may kaaraman asin pakamansay. Asin para sa mga tanos saiyang iingatan an praktikal na kadonongan; para sa mga naglalakaw sa integridad sia sarong kalasag, paagi sa pagmasid sa mga dalan nin paghokom, asin babantayan nia an mismong dalan kan saiyang mga maimbod. Sa siring masasabotan mo an katanosan asin paghokom patin pagigin tanos, an bilog na dalan nin marahay.”—Ikomparar an Santiago 4:6.
16. Taano ta mayo nin kadonongan, pakamansay, o hatol tumang ki Jehova?
16 Minimidbid an satong pagdepende ki Jehova, mapakumbaba niatong hingoahon na mamansayan an saiyang kabotan paagi sa pagsiyasat nin hararom sa saiyang Tataramon. Yaon sa saiya an kadonongan sa absolutong sentido, asin an saiyang hatol perming kapakipakinabang. (Isaias 40:13; Roma 11:34) Sa katunayan, daing halaga an ano man na sadol na tumang sa saiya. An Talinhaga 21:30 nagsasabi: “Mayo nin kadonongan, ni ano man na pakamansay, ni ano man na hatol tumang ki Jehova.” (Ikomparar an Talinhaga 19:21.) Solamente an espirituwal na pakamansay, na pinatalubo paagi sa pag-adal sa Tataramon nin Dios sa tabang nin mga publikasyon na itinatao paagi sa “fiel asin madonong na oripon,” an matabang sa sato na sunodon an tamang dalan nin buhay. (Mateo 24:45-47) Kun siring giyahan niato an satong pamumuhay kaoyon sa hatol ni Jehova, sa pakaaram na dawa tibaad garo baga tama man an sarungat na sadol, dai iyan makapapantay sa saiyang Tataramon.
17. Ano an puedeng magin resulta kun sala an ihinahatol?
17 An mapagmansay na mga Kristianong nagtatao nin hatol nakaaaram na iyan maninigong marigon na ibasar sa Tataramon nin Dios asin na kaipuhan an pag-adal sa Biblia asin paghorophorop bago simbagon an sarong hapot. (Talinhaga 15:28) Kun masala an simbag sa mga hapot manongod sa seryosong mga bagay, dakulang danyos an puedeng magin resulta. Huli kaini, an Kristianong kamagurangan nangangaipo nin espirituwal na pakamansay asin maninigong mamibi para sa paggiya ni Jehova kun naghihingoang tabangan sa espirituwal an mga kapagtubod.
Magin Abunda sa Espirituwal na Pakamansay
18. Kun may lumataw na problema sa kongregasyon, paano makatatabang sa sato an pakamansay na papagdanayon an satong espirituwal na pagkatimbang?
18 Tanganing mapaogma si Jehova, kaipuhan ta an “pakamansay sa gabos na bagay.” (2 Timoteo 2:7) An galagang pag-adal sa Biblia asin pagkuyog sa paggiya kan espiritu asin organisasyon nin Dios tatabangan kitang mamansayan kun ano an gigibohon kun napapaatubang kita sa mga situwasyon na puedeng gumiya sa sato sa salang dalan. Halimbawa, ipamugtak na may dai inaasikaso sa kongregasyon sa paagi na pinaghohona niatong maninigo. An espirituwal na pakamansay tatabangan kitang saboton na bako ining dahelan na pumondo sa pakikiasosyar sa banwaan ni Jehova asin umontok sa paglilingkod sa Dios. Isip-isipa an satong pribilehio na maglingkod ki Jehova, an espirituwal na katalingkasan na nakakamtan ta, an kagayagayahan na makukua ta sa satong paglilingkod bilang mga parabalangibog kan Kahadean. An espirituwal na pakamansay pinangyayari kitang makua an tamang punto de vista asin marealisar na kita dusay sa Dios asin maninigong pakamahalon an satong relasyon sa saiya, ano man an gibohon nin iba. Kun mayo kitang magigibo sa teokratikong paagi na resolberan an sarong problema, kaipuhan na kita mapasensiang maghalat na remedyohan ni Jehova an situwasyon. Imbes na umontok o madesesperar, ‘maghalat kita sa Dios.’—Salmo 42:5, 11.
19. (a) Ano an kahulogan kan pamibi ni Pablo para sa mga taga-Filipos? (b) Paano makatatabang sa sato an pakamansay kun may dai kita lubos na nasasabotan?
19 An espirituwal na pakamansay tinatabangan kitang magdanay na maimbod sa Dios asin sa saiyang banwaan. Sinabihan ni Pablo an mga Kristiano sa Filipos: “Ini an padagos kong ipinamimibi, na an saindong pagkamoot paorog nang paorog na magin abunda na may tamang kaaraman asin lubos na pakamansay; tangani na kamo makasierto sa orog na mahalagang mga bagay, tanganing kamo magin daing depekto asin dai nakapasisingkog sa iba sagkod sa aldaw ni Cristo.” (Filipos 1:9, 10) Tanganing makapangatanosan nin tama, kaipuhan ta an “tamang kaaraman asin lubos na pakamansay.” An termino sa Griego na trinadusir digding “pakamansay” nangangahulogan nin “sensitibong moral na pakarisa.” Kun may nanonodan kita, boot niatong risahon an relasyon kaiyan sa Dios asin ki Cristo patin horophoropon kun paano kaiyan pinamumuraway an personalidad asin mga probisyon ni Jehova. Pinaooswag kaini an satong pakamansay asin apresasyon sa ginibo para sa sato ni Jehova Dios asin ni Jesu-Cristo. Kun may dai kita lubos na nasasabotan, an pakamansay tatabangan kita na marealisar na dai niato dapat na bayaan an satong pagtubod sa gabos na mahalagang nanodan niato manongod sa Dios, ki Cristo, asin sa katuyohan nin Dios.
20. Paano kita magigin abunda sa espirituwal na pakamansay?
20 Magigin abunda kita sa espirituwal na pakamansay kun permi niatong iinooyon sa Tataramon nin Dios an satong mga kaisipan asin hiro-hiro. (2 Corinto 13:5) An paggibo kaini sa nakararahay na paagi nakatatabang sa sato na magin mapakumbaba, bakong matagas sa sadiring opinyon asin mapagkritika sa iba. An pakamansay tatabangan kitang makinabang sa pagtatanos asin siertohon an orog na mahalagang mga bagay. (Talinhaga 3:7) May pagmawot na paogmahon si Jehova, kun siring, hingoahon niatong mapano nin tamang kaaraman sa saiyang Tataramon. Pangyayarihon kita kaini na mamansayan an kalaenan nin tama sa sala, maaraman kun ano an tunay na mahalaga, asin maimbod na magdanay sa satong mahal na marhay na relasyon ki Jehova. An gabos na ini posible kun ikiling niato an satong puso sa pakamansay. Pero, may iba pang kaipuhan. Dapat niatong togotan na protehiran kita nin pakamansay.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Taano ta maninigo niatong ikiling an satong puso sa pakamansay?
◻ Paano an pakamansay makaaapektar sa satong pagtaram asin gawe-gawe?
◻ Ano an puedeng magin epekto nin pakamansay sa satong espiritu?
◻ Taano ta maninigo na kita perming maglaom ki Jehova para sa pakamansay?
[Retrato sa pahina 13]
An pakamansay tinatabangan kitang kontrolon an satong espiritu
[Retrato sa pahina 15]
Narealisar kan mapagmansay na si Hadeng Salomon na an pagigin bakong seryoso dai nanggad nakakokontento