“Marahay na Kaisipan” Mantang Naghaharani na an Katapusan

“Harani na an katapusan kan gabos na bagay. Magin marahay an kaisipan, kun siring.”​—1 PEDRO 4:7.

 1. Ano an kalabot sa pagigin “marahay an kaisipan”?

AN MGA tataramon ni apostol Pedro na nasambitan sa enotan maninigong magin hararom an epekto sa paagi nin pamumuhay kan mga Kristiano. Minsan siring, dai sinabihan ni Pedro an mga nagbabasa na pumondo sa pan-aroaldaw na mga paninimbagan asin aasikasohon sa buhay; ni inenkaminar man nia an pakamate nin pagkataranta sa nagdadangadang na kalaglagan. Imbes, sia nagsadol: “Magin marahay an kaisipan.” Kalabot sa pagigin “marahay an kaisipan” an pagpaheling nin marahay na paghusgar, pagigin makatanosan, madonong, rasonable sa satong pagtaram asin paghiro. Iyan nangangahulogan na an Tataramon nin Dios an sinusunod kan satong pag-iisip asin hiro-hiro. (Roma 12:2) Mantang kita nabubuhay “sa tahaw nin biko asin piripit na kapag-arakian,” kaipuhan an marahay na kaisipan tanganing malikayan an mga problema asin kadepisilan.​—Filipos 2:15.

 2. Paano nakikinabang an mga Kristiano ngonyan sa pagpapasensia ni Jehova?

² Tinatabangan man kita kan “marahay na kaisipan” na magkaigwa nin seryoso, realistikong pagmansay sa satong sadiri. (Tito 2:12; Roma 12:3) Kaipuhan ini huli sa mga tataramon na nasusurat sa 2 Pedro 3:9: “Si Jehova bakong maluway kun dapit sa saiyang panuga, siring sa paghona nin nagkapira sa kaluwayan, kundi sia mapasensia sa saindo huli ta habo nia na an siisay man malaglag kundi boot nia na an gabos makapagsolsol.” Mangnoha na si Jehova nagpapasensia, bako sanang sa mga daing pagtubod, kundi pati “sa saindo”​—an mga miembro kan Kristianong kongregasyon. Taano? Huli ta “habo nia na an siisay man malaglag.” Tibaad an nagkapira kaipuhan pang gumibo nin mga pagbabago asin pagliliwat tanganing makualipikar sa balaog na buhay na daing katapusan. Kun siring helingon ta an mga bagay kun saen tibaad kaipuhan an nagkapirang pagliliwat.

“Marahay na Kaisipan” sa Satong Personal na mga Relasyon

 3. Ano an mga puedeng ihapot nin mga magurang sa saindang sadiri mapadapit sa saindang mga aki?

³ An harong maninigo na magin tagoan na may katoninongan. Alagad para sa nagkapira iyan “harong na pano nin . . . iriwal.” (Talinhaga 17:1) Kumusta an saindong pamilya? An harong daw nindo mayo nin “kabangisan asin sirilyakan patin pagraway”? (Efeso 4:31) Kumusta an saindong mga aki? Namamatean daw ninda na sinda namomotan asin inaapresyar? (Ikomparar an Lucas 3:22.) Nagtatao daw kamo kan panahon na tokdoan asin patoodon sinda? Kamo daw ‘nagdidisiplina sa katanosan’ imbes na sa kabangisan asin kaanggotan? (2 Timoteo 3:16) Mantang an mga aki “mana hale ki Jehova,” sia interesadong marhay sa kun paano sinda tinatratar.​—Salmo 127:3.

 4. (a) Ano an puedeng magin resulta kun an sarong agom na lalaki maringis an pagtratar sa saiyang agom na babae? (b) Paano mapaooswag nin mga agom na babae an pakipagkatoninongan sa Dios asin an kaogmahan sa bilog na pamilya?

⁴ Kumusta an satong agom? “An mga agom na lalaki kaipuhan na mamoot sa saindang agom na babae siring sa saindang sadiring hawak. An namomoot sa saiyang agom na babae namomoot sa saiya man sana, huli ta noarin man mayong tawo na naongis sa saiyang sadiring laman; kundi pinakakakan nia asin minamahal iyan, arog kan ginigibo man kan Cristo sa kongregasyon.” (Efeso 5:​28, 29) An mapan-insulto, dominante, o bakong rasonableng lalaki bako sanang isinasapeligro an katrangkilohan kan saiyang harong kundi pinaluluya man an saiyang relasyon sa Dios. (1 Pedro 3:7) Kumusta an mga agom na babae? Sinda maninigo man na “magpasakop . . . sa saindang agom na lalaki nin siring sa Kagurangnan.” (Efeso 5:22) An pag-isip manongod sa pagpaogma sa Dios makatatabang sa agom na babae na dai intindihon an mga pagkukulang kan saiyang agom na lalaki asin magpasakop sa saiya na dai nagsesentir. Kun beses, an agom na babae tibaad mapiritan na ipahayag an saiyang opinyon. An Talinhaga 31:26 nagsasabi dapit sa may kakayahan na agom na babae: “Ibinuka nia an saiyang ngoso sa kadonongan, asin an ley nin mamomoton na kabootan nasa saiyang dila.” Paagi sa maboot, magalang na pagtratar sa saiyang agom na lalaki, napapadanay nia an pakipagkatoninongan sa Dios, asin napaooswag nia an kaogmahan kan bilog na pamilya.​—Talinhaga 14:1.

 5. Taano ta maninigong sunodon kan mga hoben an hatol kan Biblia mapadapit sa pagtratar sa saindang mga magurang?

⁵ Mga hoben, ano an pagtratar nindo sa saindong mga magurang? Ginagamit daw nindo an mapagtuya, daing respetong pananaram na parateng kinokonsinte kan kinaban? O kinukuyog nindo an pagboot kan Biblia: “Mga aki, magin makinuyog sa saindong mga magurang na nasa Kagurangnan, huli ta ini matanos: ‘Tawan mo nin onra an saimong ama asin an saimong ina’; na iyo an enot na pagboot na may panuga: ‘Tanganing iyan ikarahay mo asin ika magdanay nin haloy sa daga’”?​—Efeso 6:​1-3.

 6. Paano niato mahahanap an pakipagkatoninongan sa mga kapwa parasamba?

⁶ Nagpapaheling man kita nin “marahay na kaisipan” kun satuyang ‘hinahanap an katoninongan asin ginigibo iyan’ sa kaibahan nin mga kapwa parasamba. (1 Pedro 3:11) An mga dai pagkakaoyon asin dai pagkasinabotan minalataw paminsanminsan. (Santiago 3:2) Kun pababayaan na grumabe an aranggotan, puedeng mameligro an katoninongan kan bilog na kongregasyon. (Galacia 5:15) Kaya tolos-tolos na husayon an pagpasuruhay; hanapon an matoninong na mga solusyon.​—Mateo 5:​23-​25; Efeso 4:​26; Colosas 3:​13, 14.

“Marahay na Kaisipan” Asin mga Paninimbagan sa Pamilya

 7. (a) Paano inenkaminar ni Pablo an pagpaheling nin “marahay na kaisipan” sa pan-aroaldaw na mga bagay? (b) Ano an maninigong magin aktitud nin Kristianong mga agom na lalaki asin babae dapit sa mga paninimbagan sa laog nin pamilya?

⁷ Hinatolan ni apostol Pablo an mga Kristiano na “mamuhay na may marahay na kaisipan.” (Tito 2:12) Interesante na, sa konteksto, pinakasasadol ni Pablo an mga babae na “mamoot sa saindang agom na lalaki, mamoot sa saindang mga aki, magin marahay an kaisipan, mabini, mga paratrabaho sa harong.” (Tito 2:​4, 5) Isinurat iyan ni Pablo kaidtong mga taon nin 61-64 C.E., pirang taon bago matapos an Judiong palakaw nin mga bagay. Pero, an pan-aroaldaw na mga bagay, arog baga kan trabaho sa harong, importante pa man giraray. Kun siring an mga agom na lalaki asin mga agom na babae pareho maninigong magpadanay nin tama, positibong pagmansay sa saindang mga paninimbagan sa laog nin pamilya tanganing “an tataramon nin Dios dai mapaglanghadan.” An sarong payo nin pamilya naghagad nin dispensasyon sa sarong bisita huli sa makasosopog na itsura kan saiyang harong. Ipinaliwanag nia na iyan dai nahihirahay “huli ta sia nagpapayunir.” Kaomaw-omaw kun kita nagsasakripisyo para sa Kahadean, alagad dapat na mag-ingat na dai isakripisyo an ikararahay kan satong pamilya.

 8. Paano maaasikaso nin mga payo nin pamilya an mga pangangaipo kan saindang pamilya sa timbang na paagi?

⁸ Sinasadol kan Biblia an mga ama na tawan nin prioridad an saindang pamilya, na sinasabi na an saro na dai nasusustentohan an saiyang pamilya “nagpainda kan pagtubod asin orog pa karaot sa tawong dai nin pagtubod.” (1 Timoteo 5:8) An mga klase nin pamumuhay laen-laen sa bilog na kinaban, asin marahay na papagdanayon na simple sana an materyal na mga linalaoman. “Dai mo ako pagtawan nin kadukhaan ni kayamanan,” an ipinamibi kan kagsurat kan Talinhaga 30:8. Minsan siring, maninigo na dai ignorohon kan mga magurang an materyal na mga pangangaipo kan saindang mga aki. Madonong daw, halimbawa, na tuyong dai itao sa pamilya an pundamental na mga kinakaipuhan sa buhay tanganing pagmaigotan na kamtan an teokratikong mga pribilehio? Dai daw ini ikararaot nin boot kan mga aki? Sa ibong na kampi, an Talinhaga 24:27 nagsasabi: “Andama an saimong gigibohon sa luwas, asin andama iyan sa oma. Dangan kaipuhan man na saimong pakosogon an saimong kairiba sa harong.” Iyo, minsan ngani may lugar para sa pag-isip sa materyal na mga bagay, an ‘pagpakosog sa kairiba sa harong nin saro’​—sa espirituwal asin emosyonal—​mahalagang marhay.

 9. Taano ta madonong na horophoropon nin mga payo nin pamilya an posibilidad na sinda magadan o maghelang?

⁹ May ginibo daw kamong mga probisyon sa pag-ataman sa saindong pamilya enkaso magadan kamo na mayo pa sa panahon? An Talinhaga 13:22 nagsasabi: “An tawong marahay magwawalat nin pamana sa mga aki nin mga aki.” Apuera sa pamanang kaaraman dapit ki Jehova asin relasyon sa saiya, an mga magurang interesado sa pagsustento sa saindang mga aki. Sa dakol na kadagaan an responsableng mga payo nin pamilya maghihingoang magkaigwa nin nadamot, testamento, asin seguro. Total, an banwaan nin Dios bakong protektado sa “panahon asin pagkanorongod.” (Eclesiastes 9:11) An kuarta “para sa proteksion,” asin an maingat na pagplano parateng makaoolang sa kasakitan. (Eclesiastes 7:12) Sa kadagaan na an medikal na pag-ataman bakong sustentado kan gobyerno, an nagkapira tibaad gustong magtagama nin pondo para sa mga pangangaipo sa salud o mag-areglo nin sarong klase nin seguro sa salud.a

10. Paano ‘makaririmpos’ an Kristianong mga magurang para sa saindang mga aki?

¹⁰ An Kasuratan nagsasabi man: “An mga aki dai kaipuhan na magrimpos para sa saindang mga magurang, kundi an mga magurang para sa saindang mga aki.” (2 Corinto 12:14) Sa kinaban komun para sa mga magurang na magrimpos nin kuarta para sa maabot na edukasyon asin pag-agom kan saindang mga aki tanganing matawan sinda nin mapangganang pagpopoon sa buhay. Napag-isip-isip na daw nindo an pagrimpos para sa espirituwal na ngapit kan saindong aki? Ipamugtak, halimbawa, na an sarong aki na husto na an edad nasa bilog na panahon na ministeryo. Minsan ngani an pambilog na panahon na mga lingkod maninigo na dai maghagad o maglaom nin sustento hale sa iba, tibaad mawoton nin mamomoton na mga magurang na ‘hirasan sia sono sa saiyang mga pangangaipo’ tanganing matabangan siang makapadagos sa bilog na panahon na paglilingkod.​—Roma 12:13; 1 Samuel 2:​18, 19; Filipos 4:​14-​18.

11. Nagpaparisa daw nin kakulangan nin pagtubod an pagkaigwa nin realistikong pagmansay sa kuarta? Ipaliwanag.

¹¹ An pagkaigwa nin realistikong pagmansay sa kuarta dai nagpaparisa nin kakulangan nin pagtubod na harani na an katapusan kan maraot na palakaw ni Satanas. Iyan pagpaheling sana nin “praktikal na kadonongan” asin marahay na paghusgar. (Talinhaga 2:7; 3:​21) Si Jesus sarong beses nagsabi na “an mga aki kan palakaw na ini nin mga bagay mas madonong sa praktikal na paagi . . . kisa sa mga aki kan liwanag” sa saindang paggamit nin kuarta. (Lucas 16:8) Bakong makangangalas, kun siring, na naheling kan nagkapira an pangangaipo na gumibo nin mga pagliliwat sa paagi nin paggamit ninda sa saindang kayamanan, tanganing orog nindang maasikaso an mga pangangaipo kan saindang pamilya.

“Marahay na Kaisipan” sa Satong Pagmansay sa Edukasyon

12. Paano tinokdoan ni Jesus an saiyang mga disipulo na makibagay sa bagong mga kamugtakan?

¹² “An kamugtakan kan kinaban na ini nagbabago,” asin marikas na nangyayari an lakop na mga pagkaliwat sa ekonomiya asin pagprogreso sa teknolohiya. (1 Corinto 7:31) Minsan siring, tinokdoan ni Jesus an saiyang mga disipulo na magin madaling makibagay. Sinabihan nia sinda kan sugoon nia sinda sa saindang enot na kampanya nin paghuhulit: “Dai kamo kumua nin bulawan o pirak o tanso para sa saindong mga panhagkos na portamoneda, o nin supot nin kakanon para sa pagbaklay, o duwang pan-irarom na gubing, o sandalyas o sogkod; huli ta an trabahador maninigo sa saiyang kakanon.” (Mateo 10:​9, 10) Pero, sa sarong mas huring okasyon, si Jesus nagsabi: “An may portamoneda kuanon iyan, siring man an supot nin kakanon.” (Lucas 22:36) Ano an nagliwat? An mga kamugtakan. An mga kamugtakan sa relihion nagin orog na masakit, asin ngonyan sinda kaipuhan nang magbalon.

13. Ano an pangenot na katuyohan nin edukasyon, asin paano masusuportaran kan mga magurang an saindang mga aki sa bagay na ini?

¹³ Kaagid kaiyan ngonyan, tibaad kaipuhan na isip-isipon nin mga magurang an presenteng tunay na mga nangyayari sa ekonomiya. Halimbawa, sineseguro daw nindo na an saindong mga aki nag-aako nin igong inadalan? An pangenot na katuyohan nin edukasyon maninigo na tanganing sangkapan an sarong hoben na magin epektibong ministro ni Jehova. Asin an pinakaimportanteng edukasyon sa gabos iyo an espirituwal na edukasyon. (Isaias 54:13) Iniisip-isip man kan mga magurang an manongod sa kakayahan kan saindang mga aki na sustentohan an saindang sadiri. Kaya tawan nin giya an saindong mga aki, tabangan sindang pumili nin angay na mga leksion sa eskuelahan, asin ipakipag-olay sa sainda kun baga madonong o bako na ipadagos an ano man na suplementaryong edukasyon. An siring na mga desisyon paninimbagan nin pamilya, asin maninigo na dai pagtatsaran kan iba an ginigibo. (Talinhaga 22:6) Kumusta man an mga ginustong edukaron an saindang mga aki sa harong?b Minsan ngani kaomaw-omaw an ginibo kan dakol, nadiskobre kan nagkapira na an trabahong iyan mas masakit kisa sa inimahinar ninda, asin an saindang mga aki an nawaran. Kaya kun iniisip nindo an pag-eskuela sa harong, seguradohon na kuentahon an sakripisyong kaipuhan, na realistikong hinohorophorop kun baga igwa kamo kapwa kan mga kakayahan asin disiplina sa sadiri na kaipuhan tanganing makapadagos.​—Lucas 14:28.

‘Dai Paghanapon an Darakulang Bagay’

14, 15. (a) Paano nawaran nin espirituwal na pagkatimbang si Baruc? (b) Taano ta kamangmangan na sia ‘maghanap nin darakulang bagay’?

¹⁴ Huling dai pa minaabot an katapusan kan palakaw na ini, tibaad magin tendensia nin nagkapira na maghingoang kamtan an iinaalok kan kinaban​—bantog na mga karera, halangkaw an sueldong mga trabaho, asin kayamanan. Horophoropa an sekretaryo ni Jeremias, si Baruc. Sia nag-agrangay: “Herak man sa sakuya ngonyan ta dinugangan ni Jehova nin kamondoan an sakuyang kakologan! Napagal ako huli sa sakuyang pag-agagha, asin dai ako nakanompong nin pahingaloan.” (Jeremias 45:3) Pagal na si Baruc. An paglilingkod bilang sekretaryo ni Jeremias sarong trabaho na depisil asin nagtatao nin tension. (Jeremias 36:​14-​26) Asin garo daing katapusan an tension. Desiotsong taon pa bago laglagon an Jerusalem.

¹⁵ Sinabihan ni Jehova si Baruc: “Uya! An sakuyang itinogdok sakuyang gagabaon, asin an sakuyang itinanom gagalboton ko, an bilog na daga pa ngani. Alagad kun para sa saimo, nagpaparahanap ka nin darakulang bagay para sa saimo man sana. Dai ka magparahanap.” Nawaran na nin pagkatimbang si Baruc. Nagpoon siang ‘maghanap nin darakulang bagay para sa saiya man sana,’ tibaad kayamanan, pagkaprominente, o materyal na seguridad. Mantang ‘gagalboton ni Jehova, an bilog na daga pa ngani,’ ano pa an serbi kan paghanap kan siring na mga bagay? Kun siring itinao ni Jehova ki Baruc an nakapapepensar na pagirumdom na ini: “Huli ta uya may dara akong kapahamakan sa gabos na laman . . . , asin itatao ko sa saimo an saimong kalag bilang sinamsaman sa gabos na lugar na saimong padumanan.” An materyal na mga rogaring dai makaliligtas sa pagkalaglag kan Jerusalem! An iginarantiya sana ni Jehova iyo an kaligtasan kan saiyang “kalag bilang sinamsaman.”​—Jeremias 45:​4, 5.

16. Anong leksion an manonodan kan banwaan ni Jehova ngonyan sa eksperyensia ni Baruc?

¹⁶ Hinimate ni Baruc an pagtatanos ni Jehova, asin, sono sa panuga ni Jehova, si Baruc nakaligtas na buhay. (Jeremias 43:​6, 7) Kanigoan kamapuersang leksion para sa banwaan ni Jehova ngonyan! Bako ining panahon na ‘maghanap nin darakulang bagay para sa sato man sana.’ Taano? Huli ta “an kinaban maagi sana asin an horot kaiyan.”—1 Juan 2:17.

An Pinakamarahay na Paggamit kan Natatadang Panahon

17, 18. (a) Ano an nagin reaksion ni Jonas kan magsolsol an mga taga-Ninive? (b) Anong leksion an itinokdo ni Jehova ki Jonas?

¹⁷ Paano niato, kun siring, pinakamarahay na magagamit an natatadang panahon? Makanood sa eksperyensia ni propeta Jonas. Sia “nagduman sa Ninive . . . , asin sia padagos na nagbalangibog asin nagsabi, ‘Apat na polong aldaw na sana, asin an Ninive magagaba.’” Sa pagkasorpresa ni Jonas, an mga taga-Ninive naghimate sa saiyang mensahe asin nagsolsol! Dai na linaglag ni Jehova an siudad. An reaksion ni Jonas? “O Jehova, tabi halea sa sako an sakong kalag, huli ta an sakong kagadanan orog karahay kisa sa sakong pagigin buhay.”​—Jonas 3:​3, 4; 4:3.

¹⁸ Dangan tinokdoan ni Jehova si Jonas nin sarong importanteng leksion. Sia “nagsugo nin barantiong, na iyan tumubo sa tangod ni Jonas, tanganing iyan magin limpoy sa tangod kan saiyang payo . . . Asin si Jonas naggayagayang marhay huli sa barantiong.” Minsan siring, temporaryo sana an paggayagaya ni Jonas, ta madalion na naluyos an tanom. Si Jonas ‘naanggot nin labi-labi’ huli sa masakit na kamugtakan nia. Idinoon ni Jehova an Saiyang punto, na sinasabi: “Ika naherak sa barantiong . . . Dai daw ako dapat na maherak sa Ninive na dakulang siudad, na dian igwa nin labi sa sarong gatos may duwang polong ribo katawo na dai man lamang nakaaaram kan pagkakalaen kan saindang toong kamot sa saindang wala, laen pa sa dakol na hayop?”​—Jonas 4:​6, 7, 9-11.

19. Anong kaisipan na sadiri sana an iniintindi an boot niatong likayan?

¹⁹ Sadiri sana nanggad an iniintindi kan pangangatanosan ni Jonas! Naherak sia sa sarong tanom, alagad dai man lamang sia nin namateng pakikidamay sa mga taga-Ninive​—banwaan na, sa espirituwal na pagtaram, ‘dai nakaaaram kan pagkakalaen kan saindang toong kamot sa saindang wala.’ Tibaad himuyawoton ta man na malaglag na logod an maraot na kinaban na ini asin tama man iyan! (2 Tesalonica 1:8) Minsan siring, mantang naghahalat, paninimbagan ta na tabangan an sadiosan an pusong mga tawo na, sa espirituwal na pagtaram, ‘dai nakaaaram kan kalaenan kan saindang toong kamot sa saindang wala.’ (Mateo 9:​36; Roma 10:​13-​15) Gagamiton daw nindo an halipot na panahon na natatada tanganing tabangan an pinakadakol na tawong mahihimo na magkamit kan mahal na marhay na kaaraman dapit ki Jehova? Anong trabaho an makapapantay noarin pa man sa kagayagayahan nin pagtabang sa saro na magkamit nin buhay?

Padagos na Mamuhay na May “Marahay na Kaisipan”

20, 21. (a) Ano an nagkapirang paagi na dian ikapaheheling ta an “marahay na kaisipan” durante kan maabot na mga aldaw? (b) Anong mga bendisyon an ibubunga kan pamumuhay na may “marahay na kaisipan”?

²⁰ Mantang an palakaw ni Satanas padagos an pagbugsok pasiring sa kalaglagan, may bagong mga angat na seguradong mapapaatubang sa sato. An 2 Timoteo 3:13 naghuhula: “An mga maraot asin madaya orog na magraraot.” Alagad dai kamo “mapagal asin manluya an saindong kalag.” (Hebreo 12:3) Manarig ki Jehova para sa kosog. (Filipos 4:13) Makanood na magin madaling makibagay sa naggagrabeng mga kamugtakan na ini, imbes na pagparaisipon an nakaagi. (Eclesiastes 7:10) Gamiton an praktikal na kadonongan, na nagsusunod sa paggiya na itinatao kan “fiel asin madonong na oripon.”​—Mateo 24:​45-​47.

²¹ Kun gurano pa kalawig na panahon an natatada dai niato aram. Pero, may kompiansa kitang makasasabi na “harani na an katapusan kan gabos na bagay.” Sagkod na dumatong an katapusan na iyan, mamuhay kita na may “marahay na kaisipan” sa satong pagtratar sa kada saro, sa paagi kan satong pag-asikaso sa satong pamilya, asin sa satong sekular na mga paninimbagan. Paagi sa paggibo kaiyan, kita gabos makakokompiar na sa katapustapusi manonompongan kita na “daing digta asin dai nin kanawayan patin nasa katoninongan”!​—2 Pedro 3:14.

[Mga Nota sa Ibaba]

Mga Punto sa Pagrepaso

◻ Paano niato ikapaheheling an “marahay na kaisipan” sa satong personal na mga relasyon?

◻ Paano niato ikapaheheling an pagigin timbang sa pag-asikaso sa satong mga paninimbagan sa pamilya?

◻ Taano an mga magurang ta dapat na magin interesado sa sekular na edukasyon kan saindang mga aki?

◻ Anong mga leksion an manonodan ta ki Baruc asin Jonas?

[Retrato sa pahina 18]

Kun minamaltrato nin agom na lalaki asin agom na babae an kada saro, pinaluluya ninda an saindang relasyon ki Jehova

[Retrato sa pahina 20]

An mga magurang maninigo na magin interesado sa edukasyon kan saindang mga aki