Omawon an Hade sa Panahon na Daing Sagkod!

“Si Jehova Hade sagkod sa panahon na daing katapusan, sagkod lamang pa ngani.”​—SALMO 10:16.

 1. Anong mga hapot an minalataw manongod sa panahon na daing sagkod?

PANAHON na daing sagkod​—ano an pakahulogan nindo kaiyan? Sa paghona daw nindo an panahon talagang puedeng magpadagos sagkod lamang? Bueno, daing duwa-duwa na an panahon sagkod lamang an lawig kan nakaagi. Kaya taano ini ta dai malawig sagkod lamang sa ngapit? Tunay nanggad, an New World Translation kan Biblia nagsasabi na an Dios inoomaw “poon sa panahon na daing katapusan sagkod pa ngani sa panahon na daing katapusan.” (Salmo 41:13) Ano an kahulogan kan mga tataramon na ini? Matatabangan kitang masabotan iyan kun kokonsideraron niato an sarong konektadong tema​—an espasyo.

2, 3. (a) Ano an mga hapot manongod sa espasyo, na nakatatabang sa sato na masabotan an panahon na daing sagkod? (b) Taano ta maninigo niatong mawoton na sambahon an Hade sa panahon na daing sagkod?

² Gurano kahiwas an espasyo? Iyan daw igwang sagkodan? Sagkod kaidtong mga 400 na taon na an nakaagi, pinaniniwalaan na an satong daga iyo an sentro kan uniberso. Dangan ginibo ni Galileo an teleskopyo, na nagtatao nin mas mahiwas nanggad na pagmansay sa kalangitan. Ngonyan naheling ni Galileo an mas dakol pang bitoon asin ikinapaheling na an daga asin iba pang planeta naglilibot sa saldang. An Milky Way bako nang garo gatas. Napatunayan na iyan sarong galaksia nin mga bitoon, na mga sarong gatos na bilyon an bilang. Nungka tang mabibilang an arog kaiyan kadakol na aktuwal na bitoon, dawa sa bilog na pagkabuhay. Sa huri, nanompongan kan mga astronomo an binilyon na galaksia. An mga ini daing kasagkoran sa espasyo, sagkod sa inaabot kan mga teleskopyong pinakaharayo an naaabot. Garo baga daing mga sagkodan an espasyo. Totoo man iyan kun manongod sa panahon na daing sagkod​—iyan daing mga sagkodan.

³ An ideya nin panahon na daing sagkod garo dai kayang masabotan kan satong limitadong hotok nin tawo. Minsan siring, igwa nin Saro na biyong nakasasabot kaiyan. Kaya niang bilangon, iyo, asin ngaranan pa ngani an dai mabilang na kuadrilyon na bitoon sa saindang binilyon na galaksia! An Sarong ini nagsasabi: “Tingagan an saindong mga mata asin helinga nindo. Siisay an naglalang kan mga bagay na ini? Iyan iyo an Saro na nagpapaluwas kan saindang hukbo nin oyon sa kabilangan, na gabos inaapod nia sa mismong ngaran. Huli sa kadakolan nin dinamikong kosog, mantang sia man makosog sa kapangyarihan, ni saro sa sainda mayong nawawara. Dai mo naaraman o dai mo nadangog? Si Jehova, an Kaglalang kan mga kaporoporohi kan daga, Dios sagkod sa panahon na daing katapusan. Dai sia nanluluya o napapagal. Dai marorop an saiyang pakasabot.” (Isaias 40:​26, 28) Kanigoan kamakangangalas na Dios! Segurado, sia an Dios na maninigong mawoton niatong sambahon!

“Hade Sagkod sa Panahon na Daing Katapusan”

 4. (a) Paano ipinahayag ni David an apresasyon sa Hade sa panahon na daing sagkod? (b) Ano an konklusyon kan saro sa pinakadakulang sientista sa kasaysayan manongod sa pinaghalean kan uniberso?

⁴ Sa Salmo 10:​16, si David nagsasabi manongod sa Kaglalang, an Dios: “Si Jehova Hade sagkod sa panahon na daing katapusan, sagkod lamang pa ngani.” Asin sa Salmo 29:​10, inotro nia: “Si Jehova nagtutukaw bilang hade sagkod sa panahon na daing katapusan.” Iyo, si Jehova an Hade sa panahon na daing sagkod! Dugang pa, si David nagpatotoo na an mamuraway na Hadeng ini Kagdisenyo asin Kaggibo kan gabos na naheheling niato sa espasyo, na nagsasabi sa Salmo 19:1: “An kalangitan nagpapahayag kan kamurawayan nin Dios; asin an gibo kan saiyang mga kamot ipinagsasaysay kan kahiwasan.” Pakalihis nin mga 2,700 na taon, an midbid na sientistang si Sir Isaac Newton nag-oyon ki David, na nagsurat: “An pinakaeleganteng sistemang ini nin mga saldang, planeta asin kometa puede sanang lumataw hale sa katuyohan asin soberaniya nin sarong naliwanagan asin makakamhan na persona.”

 5. Ano an isinurat ni Isaias asin ni Pablo manongod sa Burabod nin kadonongan?

⁵ Maninigo nanggad na pakumbabaon kita kan kaaraman na an Soberanong Kagurangnan na si Jehova, na minsan sa mahiwas na ‘kalangitan, iyo, sa langit kan kalangitan, dai nagkakaigo,’ nabubuhay nin daing sagkod! (1 Hade 8:27) Si Jehova, na ilinadawan sa Isaias 45:18 bilang “an Kaglalang kan kalangitan, . . . an Naghaman kan daga asin an Naggibo kaiyan,” iyo an Burabod nin kadonongan na mas nakalalabi nanggad kisa sa kayang saboton kan hotok nin magagadanon na tawo. Si Jehova nagsabi, siring sa itinampok sa 1 Corinto 1:​19: “Papangyayarihon kong mapara an kadonongan kan mga madonong, asin isisikwal ko an intelihensia kan mga intelektuwal.” Sa bagay na ini idinugang ni apostol Pablo sa bersikulo 20: “Haen an madonong? Haen an eskriba? Haen an parapakidiskutir kan palakaw na ini nin mga bagay? Bakong ginibo nin Dios na kamangmangan an kadonongan kan kinaban?” Iyo, siring sa padagos na isinabi ni Pablo, sa kapitulo 3, bersikulo 19, “an kadonongan kan kinaban na ini kamangmangan sa Dios.”

 6. Ano an ipinaririsa kan Eclesiastes 3:11 manongod sa “panahon na daing katapusan”?

⁶ An langitnon na mga bagay kabtang kan mga linalang na nasambitan ni Hadeng Salomon: ‘An gabos ginibo nin Dios na magayon sa kapanahonan kaiyan. Minsan an panahon na daing katapusan ibinugtak nia sa saindang puso, tanganing an katawohan dai noarin man makarorop sa ginibo kan tunay na Dios poon sa kapinonan sagkod sa katapusan.’ (Eclesiastes 3:11) Tunay nanggad, itinanom sa puso nin tawo na pagmaigotan na aramon an kahulogan kan “panahon na daing katapusan,” boot sabihon, panahon na daing sagkod. Alagad puede daw niang kamtan an siring na kaaraman?

Sarong Makangangalas na Paglaom sa Buhay

7, 8. (a) Anong makangangalas na paglaom sa buhay an natatagama sa katawohan, asin paano iyan puedeng kamtan? (b) Taano ta maninigo kitang maggayagaya na an pagtotokdo nin Dios magpapadagos sa panahon na daing sagkod?

⁷ Si Jesu-Cristo nagsabi ki Jehova sa pamibi: “Ini nangangahulogan nin buhay na daing katapusan, an saindang pagkua nin kaaraman dapit sa saimo, na iyo sanang tunay na Dios, asin dapit sa saro na saimong sinugo, si Jesu-Cristo.” (Juan 17:3) Paano niato makakamtan an siring na kaaraman? Kaipuhan niatong pag-adalan an Tataramon nin Dios, an Banal na Biblia. Sa siring puede niatong kamtan an tamang kaaraman manongod sa mamuraway na mga katuyohan nin Dios, kaiba na an probisyon na itinao paagi sa saiyang Aki para sa buhay na daing katapusan sa sarong paraisong daga. Iyan magigin an “tunay na buhay” na sinasabi sa 1 Timoteo 6:19. Iyan magigin sono sa inaapod kan Efeso 3:11 na “daing sagkod na katuyohan na binilog [nin Dios] may koneksion ki Cristo, si Jesus na satong Kagurangnan.”

⁸ Iyo, kita na makasalan na mga tawo puedeng magkamit nin buhay na daing katapusan paagi sa pagtotokdo nin Dios asin pagtubod sa pantubos na atang ni Jesus. Gurano kalawig na mapadagos an edukasyon na ini? Iyan mapadagos sa panahon na daing sagkod mantang an katawohan progresibong tinotokdoan sa kadonongan kan satong Kaglalang. An kadonongan ni Jehova daing mga sagkodan. Minimidbid ini, si apostol Pablo nagkagsing: “O an rarom kan mga kayamanan asin kadonongan patin kaaraman nin Dios! Dai nanggad marorop an saiyang mga paghokom asin dai nanggad masusog an saiyang mga dalan!” (Roma 11:33) Tunay nanggad, angay na an 1 Timoteo 1:17 inaapod si Jehova na an “Hade sa panahon na daing sagkod”!

An Kadonongan ni Jehova sa Paglalang

9, 10. (a) Anong dakulang mga gibo an hinaman ni Jehova sa pag-andam kan daga bilang saiyang regalo sa katawohan? (b) Paanong an nangongorog na kadonongan ni Jehova ikinapaheling sa saiyang mga linalang? (Helingon an kahon.)

⁹ Konsiderara an makangangalas na pamanang itinao sa sato na mga tawo kan Hade sa panahon na daing sagkod. Sinasabihan kita kan Salmo 115:16: “Kun manongod sa kalangitan, an kalangitan rogaring ni Jehova, alagad an daga itinao nia sa mga aki nin mga tawo.” Bako daw na iyan sarong makangangalas na pagpaniwala? Tunay nanggad! Asin inaapresyar ta nanggad an ekselenteng harayong pananaw kan satong Kaglalang sa pag-andam kan daga bilang istaran niato!​—Salmo 107:8.

¹⁰ Makangangalas an mga nangyari sa daga sa anom na “aldaw” nin paglalang kan Genesis kapitulo 1, na an lambang aldaw luminawig nin rinibong taon. An mga paglalang na ini nin Dios sa katapustapusi tatahoban an bilog na daga nin berdeng kadootan, haralangkaw an kahoy na mga kadlagan, asin makolor na mga burak. Iyan magsosopay sa kadakol na palaen na gayong linalang sa dagat, grupo-grupong magagayon na gamgam, asin laen-laen na gayong klase nin magaro asin layas na hayop, na an lambang saro nagrereprodusir “sono sa mga klase kaiyan.” Pakatapos kan paglaladawan sa paglalang sa lalaki asin babae, an Genesis 1:31 nagsasaysay: “Naheling nin Dios an gabos niang ginibo asin, uya! idto marahayon.” Kanigoan karahay na lugar an nakapalibot sa enot na mga tawong idto! Bako daw na namamansayan niato sa gabos na linalang na ini an kadonongan, harayong pananaw, asin pagmakolog nin sarong mamomoton na Kaglalang?​—Isaias 45:​11, 12, 18.

11. Paano pinakangdakula ni Salomon an kadonongan ni Jehova sa paglalang?

¹¹ An saro na huminanga sa kadonongan kan Hade sa panahon na daing sagkod iyo si Salomon. Paorootro niang inapod an atension sa kadonongan kan Kaglalang. (Talinhaga 1:​1, 2; 2:​1, 6; 3:​13-18) Inaasegurar kita ni Salomon na “an daga magdadanay sagkod sa panahon na daing katapusan.” Inapresyar nia an dakol na ngangalasan sa mga linalang, kaiba an kabtang kan iooran na panganoron sa pagparepresko sa satong daga. Sa siring, sia nagsurat: “An gabos na kasalogan nin tiglipot minapasiring sa dagat, pero an dagat mismo dai napapano. Sa lugar na pinadudumanan kan kasalogan nin tiglipot, duman sinda minabaralik tanganing bumolos giraray.” (Eclesiastes 1:​4, 7) Kaya nangyayari na pakatapos na an daga parepreskohan kan oran asin kan mga salog, an saindang tubig irineresiklo hale sa dagat pabalik sa mga panganoron. Ano daw an mangyayari sa dagang ini, asin ano an magigin kamugtakan niato kun mayo an pagdalisay asin pagresiklong ini kan tubig?

12, 13. Paano niato ikapaheheling an apresasyon sa mga linalang nin Dios?

¹² An satong apresasyon sa pagkabalanse kan mga linalang maninigong suportado nin aksion, siring sa sinabi ni Hadeng Salomon sa pantapos na mga tataramon kan Eclesiastes: “An konklusyon kan bagay, mantang nadangog na an gabos, iyo ini: Matakot ka sa tunay na Dios asin otobon mo an saiyang mga togon. Huli ta ini iyo an bilog na katongdan nin tawo. Huli ta an tunay na Dios mismo dadarahon an gabos na gibo sa paghokom mapadapit sa gabos na hilom na bagay, kun baga iyan marahay o maraot.” (Eclesiastes 12:​13, 14) Kita maninigong matakot na gumibo nin ano man na bagay na nakapamomondo sa Dios. Imbes, maninigo niatong pagmaigotan na kuyogon sia na may magalang na paghanga.

¹³ Tunay nanggad, maninigo niatong mawoton na omawon an Hade sa panahon na daing sagkod huli sa saiyang mamuraway na mga gibo nin paglalang! An Salmo 104:24 nagpapahayag: “Kanigoan kadakol kan saimong mga gibo, O Jehova! Iyan gabos ginibo mo sa kadonongan. An daga pano kan saimong mga ginibo.” Naggagayagaya, suportaran niato an huring bersikulo kan salmong ini paagi sa pagsabi sa satong sadiri asin sa iba: “Omawa si Jehova, O kalag ko. Omawa nindo si Jah, banwaan!”

An Pinakamagayon na Daganon na Linalang

14. Sa anong mga paagi na superyor nanggad an mga tawong linalang nin Dios kisa sa mga hayop?

¹⁴ An gabos na linalang nin Dios marahayon. Alagad an pinakaekselenteng daganon na linalang iyo kita​—an katawohan. Si Adan dangan si Eva linalang bilang an pinakakulminasyon kan ikaanom na aldaw nin paglalang ni Jehova​—sarong linalang na superyor nanggad kisa sa mga sira, gamgam, asin hayop! Mantang dakol kaini an natural na madonong, an katawohan tinawan kan abilidad na magrason, nin konsensia na nakamimidbid kan tama asin sala, kan abilidad na magplano para sa ngapit, asin nin natural na kamawotan na sumamba. Paano nangyari an gabos na ini? Imbes na nag-ebolusyon hale sa mayong isip na mga hayop, an tawo linalang na kaagid nin Dios. Huli kaiyan, an tawo sana an makapaheheling kan mga kualidad kan satong Kaglalang, na ipinamidbid an saiyang sadiri bilang si “Jehova, Jehova, Dios na maheherakon asin maugayon, maluway sa pagkaanggot asin mayaman sa mamomoton na kabootan asin katotoohan.”​—Exodo 34:6.

15. Taano ta maninigo niatong mapakumbabang omawon si Jehova?

¹⁵ Omawon asin pasalamatan niato si Jehova sa ekstraordinaryong disenyo kan satong hawak. An satong dugo, na kaipuhan tanganing mabuhay, nagsisirkular sa hawak kada 60 segundos. Siring sa pagkasabi kan Deuteronomio 12:​23, “an dugo iyo an kalag”​—an satong buhay—​na mahalaga sa pagheling nin Dios. An marigon na mga tolang, hunod-hunod na kalamnan, asin sarong sensitibong sistema sa nerbios kinompleto nin sarong hotok na superyor nanggad kisa sa arin man na hotok nin hayop asin may kapasidad na dai nanggad kayang ibugtak minsan sa sarong komputer na siring kadakula nin sarong halangkawon na edipisyo. Dai daw kamo napakukumbaba kaini? Maninigo. (Talinhaga 22:4) Asin konsiderara man ini: An satong mga pulmon, babagtingan, dila, mga ngipon, asin ngoso nagtatarabangan tanganing makataram an tawo sa arin man sa rinibong tataramon. Si David naggibo nin angay na awit ki Jehova, na nagsasabi: “Ika oomawon ko huli ta sa makangingirhat na paagi ako makangangalas na ginibo. Makangangalas an saimong mga gibo, na aram na gayo kan sakuyang kalag.” (Salmo 139:14) Makiayon kita ki David sa mapagpasalamat na pag-omaw ki Jehova, an satong makangangalas na Kagdisenyo asin Dios!

16. Anong awit an ginibo nin sarong bantog na musikero sa pag-omaw ki Jehova, asin anong nakadadagkang imbitasyon an puede niatong himateon?

¹⁶ An libreto nin sarong oratoryo ni Joseph Haydn kan ika-18 siglo nagsabi sa pag-omaw ki Jehova: “Pasalamatan Sia nindo, kamo gabos na Saiyang gibo na makangangalas nanggad! Awiton an Saiyang onra, awiton an Saiyang kamurawayan, omawon asin pakangdakulaon an Saiyang Ngaran! An kaomawan ni Jehova nagdadanay sagkod lamang, Amen, Amen!” Orog pang magayon an parateng inootro na ipinasabong na mga tataramon sa Mga Salmo, siring sa imbitasyon na ipinaabot nin apat na beses sa ika-107 Salmo: “O an mga banwaan logod magpasalamat ki Jehova para sa saiyang mamomoton na kabootan asin para sa saiyang makangangalas na mga ginibo sa mga aki nin mga tawo.” Nakikiayon daw kamo sa pag-omaw na iyan? Maninigo, huli ta an gabos na magayon nanggad naggikan ki Jehova, an Hade sa panahon na daing sagkod.

Mas Makakamhan Pang mga Gibo

17. Paano ilinalangkaw kan ‘awit ni Moises asin kan Kordero’ si Jehova?

¹⁷ Sa nag-aging anom na ribong taon, pinapangyari kan Hade sa panahon na daing sagkod an mas makakamhan pang mga gibo. Sa ultimong libro kan Biblia, sa Kapahayagan 15:​3, 4, mababasa niato an manongod sa mga yaon sa langit na nakapanggana tumang sa kaiwal na mga demonyo: “Nag-aarawit sinda kan awit ni Moises na oripon nin Dios asin kan awit kan Kordero, na nagsasarabi: ‘Dakula asin makangangalas an saimong mga gibo, Jehova Dios, an Makakamhan sa gabos. Matanos asin tunay an saimong mga dalan, Hade sa panahon na daing sagkod. Siisay nanggad an dai matatakot sa saimo, Jehova, asin magpapamuraway kan saimong ngaran, huli ta ika sana an maimbod? Huli ta an gabos na nasyon madolok asin masamba sa atubangan mo, huli ta an saimong matanos na mga pagboot nahayag na.’” Taano ini ta inapod na ‘awit ni Moises asin kan Kordero’? Helingon niato.

18. Anong makakamhan na gibo an ginigirumdom sa awit sa Exodo kapitulo 15?

¹⁸ Mga 3,500 na taon na an nakaagi, kan an makapangyarihan na hukbo ni Faraon mapara sa Dagat na Pula, an mga Israelita mapagpasalamat na nag-oromaw ki Jehova sa awit. Mababasa niato sa Exodo 15:​1, 18: “Kan panahon na idto si Moises asin an mga aki ni Israel nag-arawit kan awit na ini ki Jehova asin nagsarabi kan minasunod: ‘Mag-aawit ako ki Jehova, ta sia napamuraway na gayo. An kabayo asin an nagkakabayo ihinolog nia sa dagat. Si Jehova mamamahala bilang hade sagkod sa panahon na daing katapusan, sagkod lamang pa ngani.’” An matanos na mga pagboot kaining Hade sa panahon na daing sagkod maririsa sa saiyang paghokom asin paglaglag sa mga kaiwal na nakisuhay sa saiyang soberaniya.

19, 20. (a) Taano ta inorganisar ni Jehova an nasyon nin Israel? (b) Paano sinimbag kan Kordero asin kan iba pa an angat ni Satanas?

¹⁹ Taano ta kinaipuhan ini? Sa hardin nin Eden na an tusong Halas pinapagkasala an enot niatong mga magurang. Ini nagresulta sa pagpamana nin makasalan na pagkabakong sangkap sa gabos na tawo. Minsan siring, an Hade sa panahon na daing sagkod tolos-tolos na naghiro kaoyon sa saiyang orihinal na katuyohan, na magiya sa pagpalayas kan gabos niang kaiwal sa nasasakopan kan daga asin sa pagbabalik kan paraisong mga kamugtakan. An Hade sa panahon na daing sagkod pinorma an nasyon nin Israel asin itinao an saiyang Pagboot tanganing ipanganino kun paano nia gigibohon ini.​—Galacia 3:24.

²⁰ Pero, katapustapusi, an Israel mismo ruminuro sa pagigin bakong fiel, asin an makamomondong kamugtakan na ini uminabot sa pinakasagkodan kan an mga namomoon kaiyan itao an bugtong na Aki nin Dios sa mga Romano tanganing maringis na padusahan asin gadanon. (Gibo 10:39; Filipos 2:8) Minsan siring, an integridad ni Jesus sagkod sa kagadanan, bilang an atang na “Kordero nin Dios,” nagpahimutik sa ekselenteng paagi sa angat na ginibo kan suanoy na Kaiwal nin Dios, si Satanas​—na mayo nin tawo sa daga na makadadanay na fiel sa Dios sa irarom nin makuring pagbalo. (Juan 1:​29, 36; Job 1:​9-12; 27:5) Dawa nagmana nin pagkabakong sangkap ki Adan, minilyon na iba pang tawo na natatakot sa Dios an nagsunod sa mga lakad ni Jesus paagi sa pagpadanay nin integridad sa atubangan nin satanikong mga pag-atake.​—1 Pedro 1:​18, 19; 2:​19, 21.

21. Kaoyon sa Gibo 17:​29-31, ano an sunod na ipapaliwanag?

²¹ Uminabot na ngonyan an aldaw tanganing balosan ni Jehova idtong mga fiel asin tanganing hokoman an gabos na kaiwal kan katotoohan asin katanosan. (Gibo 17:​29-31) Paano ini mangyayari? An satong sunod na artikulo an mapaliwanag.

Kahon sa Pagrepaso

◻ Taano si Jehova ta angay na apodon na “an Hade sa panahon na daing sagkod”?

◻ Paano ipinaheling an kadonongan ni Jehova sa saiyang mga linalang?

◻ Sa anong mga paagi na an katawohan obra-maestra nin paglalang?

◻ Anong mga gibo an nagdadagka kan ‘awit ni Moises asin kan Kordero’?

[Kahon sa pahina 12]

An Nangongorog na Kadonongan ni Jehova

An kadonongan kan Hade sa panahon na daing sagkod mababanaag sa kadakoldakol na paagi sa saiyang mga ginibo sa daga. Mangnoha an mga tataramon ni Agur: “An lambang tataramon nin Dios dalisay. Sia sarong kalasag duman sa mga nagpapaili sa saiya.” (Talinhaga 30:5) Dangan sinasambit ni Agur an dakol sa nabubuhay na linalang nin Dios, an darakula asin an saradit. Halimbawa, sa bersikulo 24 sagkod 28, ilinadawan nia an “apat na bagay na iyo an kasaditsaditi sa daga, alagad ta an mga iyan natural na madonong.” Ini an tanga, an tejon sa gapo, an doron, asin an burubuaya.

“Natural na madonong”​—iyo, an mga hayop ginibong arog kaiyan. Dai sinda nagrarason na siring sa mga tawo kundi minadepende sa natural na kadonongan. Pinagngalasan na daw nindo ini? Kanigoan kaorganisadong mga linalang iyan! Halimbawa, an mga tanga organisado sa mga kolonya, na kaiba an reyna, mga trabahador, asin mga lalaki. Sa nagkapirang klase, an trabahador na mga tanga pinalalaog an mga kuto sa tinanom sa pinagpapastoran na laoman na ginibo ninda. Duman ninda ginagatasan an mga kuto sa tinanom mantang an mga soldados na tanga inaalaw an arin man na nagsasalakay na mga kaiwal. An sadol itinao sa Talinhaga 6:6: “Dumani an tanga, ikang hugakon; helinga an mga ugale kaiyan asin magin ka madonong.” Bako daw na an siring na mga halimbawa maninigong pahiroon kitang mga tawo na “danay na dakol an gigibohon sa gibohon kan Kagurangnan”?​—1 Corinto 15:58.

An tawo naggibo nin darakulang eroplano. Alagad kanigoan kamas maabilidad nanggad an mga gamgam, kabale na an hummingbird, na an gabat kulang pang 30 gramo! An Boeing 747 kaipuhan na magkarga nin 180,000 na litro nin gasolina, paandaron nin sinanay na mga tripulante, asin gumamit nin komplikadong mga sistema sa nabigasyon tanganing makabalyo sa mga kadagatan. Pero, an sarong sadit na hummingbird minadepende sa sarong gramong taba tanganing iyan makalayog hale sa Amerika del Norte, pabalyo sa Gulpo nin Mejico, asin sagkod sa Amerika del Sur. Dai nin magabat na karga nin gasolina, dai nin pagsasanay sa nabigasyon, dai nin komplikadong mga tsart o komputer! An abilidad daw na ini resulta nin aksidenteng proseso nin ebolusyon? Bako nanggad! An sadit na gamgam na ini natural na madonong, na prinograma na nin siring kan Kaglalang kaiyan, si Jehova Dios.

[Retrato sa pahina 10]

An manlaenlaen na linalang kan “Hade sa panahon na daing sagkod” nag-oomaw na marhay sa saiyang kamurawayan

[Retrato sa pahina 15]

Kun paanong si Moises asin an bilog na Israel irinukyaw an kapangganahan ni Jehova sa Dagat na Pula, magkakaigwa man nin dakulang paggayagaya pakatapos nin Armagedon