Paglayog na May mga Pakpak na Siring sa mga Agila
ANO an pagmate nin sarong tawo pakatapos na magtagal nin limang taon sa mga kampo de konsentrasyon nin Nazi? Nanluluya an boot? Maraot an boot? Benggatibo?
Minsan ngani tibaad garo pambihira, an tawong siring nagsurat: “Orog na naparahay an kualidad kan sakong buhay kisa sa linaoman ko kasuarin pa man.” Taano ta siring kaiyan an saiyang namatean? Sia nagpaliwanag: “Nakapagpaili ako sa irarom kan mga pakpak kan Kaharohalangkawe, asin naeksperyensiahan ko an kaotoban kan mga tataramon kan propetang si Isaias, kan sabihon nia: ‘An mga naglalaom ki Jehova magkakamit nin bagong kapangyarihan. Sinda maralayog na may mga pakpak na siring sa mga agila. Sinda . . . maralakaw asin dai panluluyahon.’”—Isaias 40:31.
An Kristianong lalaking ini, na an hawak pinasakitan kan pinakamakatatakot na pagtratong maiimahinar, igwa nin espiritu na sa piguratibong paagi luminayog paitaas, espiritu na dai kayang daogon kan karingisan nin Nazi. Arog ni David, sia nakapagpaili sa lindong kan “mga pakpak” nin Dios. (Salmo 57:1) Ginamit kan Kristianong ini an sarong pagkakaagid na ginamit kan propetang si Isaias, na ikinokomparar an saiyang espirituwal na kosog sa kosog nin sarong agila na paitaas nang paitaas na naglalayog sa langit.
Nakamate na daw kamong nagagabatan sa mga problema? Daing duwa-duwa na boot man nindong makapagpaili sa irarom kan mga pakpak kan Kaharohalangkawe, na ‘makalayog na may mga pakpak na siring sa mga agila.’ Tanganing masabotan kun paano ini posible, nakatatabang na makaaram manongod sa agila, na parateng ginagamit sa piguratibong paagi sa Kasuratan.
Sa Irarom kan Bandera kan Agila
Sa gabos na gamgam na pinagmasdan kan mga tawo kan suanoy, an agila an posibleng pinakahinangaan huli sa kapangyarihan asin magayonon na paglayog kaiyan. An dakol na hukbo kan suanoy, kabale na an mga hukbo nin Babilonya, Persia, asin Roma, nagmartsa sa irarom kan bandera kan agila. An hukbo ni Cirong Dakula saro sa mga ini. Ihinula kan Biblia na an hadeng ini nin Persia magigin siring sa naninibang gamgam na minadatong hale sa sirangan tanganing sibaon an Imperyo nin Babilonya. (Isaias 45:1; 46:11) Dos sientos na taon pakatapos na isurat an hulang ini, an mga hukbo ni Ciro, na may mga agila sa saindang estandarte sa pakikilaban, dinagit an siudad nin Babilonya na siring sa agila na sinasaklot an biktima kaiyan.
Sa mas dai pa sana nahahaloy, an mga guerrero na arog ni Carlomagno asin Napoleon saka an mga nasyon na arog baga kan Estados Unidos asin Alemania pinili man an agila bilang simbolo ninda. Pinagbotan an mga Israelita na dai sumamba sa mga imahen nin agila o nin iba pang linalang. (Exodo 20:4, 5) Pero, nasambitan kan mga kagsurat kan Biblia an mga karakteristiko kan agila tanganing iilustrar an mensahe ninda. Sa siring an agila, an gamgam na pinakaparateng nasasambitan sa Kasuratan, ginamit na simbolo sa mga bagay na arog baga nin kadonongan, proteksion nin Dios, asin rikas.
An Mata nin Agila
An malinaw na pagheling kan agila perming nagin matalinhaga. Minsan ngani an bulaw na agila bihirang maglabing limang kilo an gabat, an totoo an mata kaiyan mas dakula kisa sa mata nin tawo, asin an pagheling kaiyan mas malinaw na marhay. Si Jehova mismo, sa pagsabi ki Job kan kakayahan kan agila na humanap nin pagkakan kaiyan, nagsabi: “Sagkod sa harayo an mga mata kaiyan nagheheling.” (Job 39:27, 29) Si Alice Parmelee, sa saiyang librong Gabos na Gamgam sa Biblia, nagbareta na “an sarong agila sarong beses nakaheling nin gadan na sira na naglalatawlataw sa sarong danaw na limang kilometros an rayo asin trabisadong buminugsok pasiring sa eksaktong lugar. Bako sanang mas naheheling nin agila an sadit na bagay sa harayoon na distansia kisa sa tawo, kundi dai nawawara sa pagheling kan gamgam an sira sa bilog na limang kilometros na pagbugsok kaiyan.”
Huli sa malinaw na pagheling kaiyan, an agila angay na simbolo nin kadonongan, saro sa pangenot na mga kualidad ni Jehova. (Ikomparar an Ezequiel 1:10; Kapahayagan 4:7.) Taano ta siring? Kalabot sa kadonongan an pagheling nin patienot sa mga resulta nin ano man na aksion na tibaad gibohon niato. (Talinhaga 22:3) An agila, paagi sa kakayahan kaiyan na makaheling sa harayo, puedeng maheling an peligro sa harayo asin mag-ingat, arog nanggad kan madonong na tawo sa ilustrasyon ni Jesus, na naheling nin patienot an posibleng pagbagyo asin itinogdok an saiyang harong sa ibabaw nin gapo. (Mateo 7:24, 25) Interesante nanggad, sa lenguaheng Español, an pagsabi na an saro agila nangangahulogan na sia may pakarurop o pakamansay.
Kun magkaoportunidad kamong masdan sa harani an sarong agila, mangnohon nindo an paggamit kaiyan sa saiyang mga mata. Dai kamo hineheling kaiyan nin pasalimbad; imbes, garo baga sinisiyasat kaiyan an gabos na detalye kan saindong itsura. Sa kaagid na paagi, inaanalisar nin maingat kan madonong na tawo an sarong bagay bago magdesisyon imbes na magtiwala sa saiyang naturalesa o sa saiyang mga pagmate. (Talinhaga 28:26) Mantang an malinaw na pagheling kan agila nagpapangyari kaiyan na magin angay na simbolo kan kualidad na kadonongan nin Dios, an magayonon na paglayog kaiyan ginamit man sa piguratibong paagi kan mga kagsurat kan Biblia.
“An Gawe kan Agila sa Kalangitan”
“An gawe kan agila sa kalangitan” pambihira kapwa sa rikas kaiyan asin sa paagi na iyan garo naglalayog na daing gayo nadedepisilan, na daing sinusunod na sarong direksion asin mayong iwinawalat na bakas. (Talinhaga 30:19) An rikas kan agila nasambitan sa Lamentacion 4:19, kun saen ilinadawan an mga soldados nin Babilonya: “Nagin mas marikas kisa sa mga agila kan kalangitan an mga naglalapag sa samuya. Sa kabukidan linapag nanggad ninda kami.” Kun maheling nin sarong agilang naglalayog nin pabilog sa itaas an biktima kaiyan, biyong ibinubuka an mga pakpak kaiyan asin dirediretsong minabugsok, na durante kaiyan puede iyan na magkaigwa nin rikas na sagkod sa 130 kilometros por ora, sono sa nagkapirang bareta. Bakong makangangalas, ginagamit kan Kasuratan an agila sa pagtao nin kaparehong kahulogan sa rikas, nangorogna may koneksion sa hukbong militar.—2 Samuel 1:23; Jeremias 4:13; 49:22.
Sa ibong na lado, nasambitan ni Isaias an daing kadepisilan na paglayog nin agila. “An mga naglalaom ki Jehova magkakamit nin bagong kapangyarihan. Sinda maralayog na may mga pakpak na siring sa agila. Sinda madaralagan asin dai magkakaparagal; sinda maralakaw asin dai panluluyahon.” (Isaias 40:31) Ano an sekreto sa pasil na paglayog kan agila? An paglayog nagkakaipo nin kadikit na kosog huli ta an agila naggagamit nin mga termal, o mga linya nin nag-iitaas na mainit na aire. Dai naheheling an mga termal, alagad eksperto an agila sa paghanap kaiyan. Oras na manompongan an termal, ibinubuka kan agila an mga pakpak asin ikog kaiyan saka minaitok sa laog kan linya nin mainit na aire, na nagdadara sa agila paitaas. Kun igo na an langkaw, minasayong iyan sa sunod na termal, kun saen inootro an proseso. Sa paaging ini an agila nakapagdadanay na nasa aire sa laog nin dakol na oras na may pinakakadikit na ginagamit na kosog.
Sa Israel, nangorogna sa Kababan nin Rift na minapoon sa Ezion-geber sa mga baybayon kan Dagat na Pula sagkod sa Dan sa amihanan, ordinaryo na sanang maheheling an mga agila. An mga iyan partikularmenteng kadakol durante nin tigsoli asin tigholog na panahon na sinda minabalyo nin lugar. May mga taon na haros 100,000 na agila an binilang. Kun nag-iinit an aire huli sa saldang pagkaaga, ginatos na naninibang gamgam an maheheling na nagraralayog sa mga ampas na linderos kan Kababan nin Rift.
An daing kadepisilan na paglayog kan agila sarong magayon na ilustrasyon sa kun paano an kosog ni Jehova puedeng makapakosog sa sato sa espirituwal asin emosyonal tanganing makapadagos kita sa satong gibohon. Kun paanong an sarong agila dai makalalayog nin halangkawon na ginagamit an sadiring kosog kaiyan, kita dai makapanggagana kun kita mananarig sa satong sadiring mga kakayahan. “Igwa ako kan kosog para sa gabos na bagay huli sa saiya na nagtatao nin kapangyarihan sa sako,” an paliwanag ni apostol Pablo. (Filipos 4:13) Arog nin agila na danay na hinahanap an dai naheheling na mga termal, ‘padagos na hagadon’ niato an dai naheheling na puersa aktiba ni Jehova paagi sa satong odok na mga pamibi.—Lucas 11:9, 13.
An mga agila na minabalyo nin lugar parateng nakukua an mga termal paagi sa pag-obserbar sa iba pang naninibang gamgam. An naturalistang si D. R. Mackintosh nagbareta na sa sarong okasyon 250 agila asin buitre an naheling na pabilog na naglalayog paitaas sa sarong termal. An mga Kristiano ngonyan makanonood man na manarig sa kosog ni Jehova paagi sa pag-arog sa fiel na mga halimbawa kan iba pang diosnon na mga lingkod.—Ikomparar an 1 Corinto 11:1.
Sa Lindong kan mga Pakpak nin Agila
An saro sa pinakapeligrosong mga panahon sa buhay nin sarong agila iyo an panahon na iyan nag-aadal na maglayog. Bakong pipirang agila an nagagadan sa pagprobar. An bagong siwo na Israelitang nasyon nameligro man kan iyan humale sa Egipto. Sa siring an mga tataramon ni Jehova sa mga Israelita angay na marhay: “Kamo mismo nakaheling kan sakong ginibo sa mga taga-Egipto, tanganing kargahon ko kamo sa mga pakpak nin mga agila asin darahon kamo pasiring sa sako.” (Exodo 19:4) May mga bareta dapit sa mga agila na sa halipot na panahon an siwo kinakarga sa likod kaiyan tanganing an siwo dai bumagsak sa primerong mga pagprobar kaiyan na lumayog. Si G. R. Driver, sa pagkomento sa Palestine Exploration Quarterly dapit sa siring na mga bareta, nagsabi: “Kun siring an paglaladawan [sa Biblia] bakong paglayog sana nin isip kundi basado sa katunayan.”
An mga agila arogan na mga magurang sa iba pa man na paagi. An mga iyan bako sanang nagtatao nin regular na kakanon sa mga siwo kundi an inang gamgam maingat man na pinipidaso an karne na dara kan lalaking agila sa tataghan tanganing mahalon iyan kan siwo. Huling parate na an saindang mga tataghan yaon sa mga ampas o sa haralangkaw na kahoy, an mga siwo nababalad sa maraot na mga kamugtakan nin panahon. (Job 39:27, 28) An nakapapasong saldang, na ordinaryo na sa mga lugar kan Biblia, puedeng ikagadan kan siwo kun bakong huli sa pag-ataman kan mga magurang kaiyan. An adultong agila ibinubuka an mga pakpak kaiyan, kun beses sa laog nin dakol na oras sa sarong panahon, tanganing lindongan an maluya pang siwo kaiyan.
Sa siring angay na marhay na an mga pakpak nin agila ginagamit sa Kasuratan bilang simbolo kan proteksion nin Dios. Ilinaladawan kan Deuteronomio 32:9-12 kun paano prinotehiran ni Jehova an mga Israelita durante kan saindang pagbaklay sa kaawagan: “Huli ta an kahirasan ni Jehova iyo an saiyang banwaan; si Jacob an kabtang na saiyang minana. Nakua nia sia sa sarong kaawagan, asin sa daing laog, daing kadootdoot na disyerto. Pinalibotan nia sia, inataman nia sia, iningatan sia siring sa tawo-tawo kan saiyang mata. Kun paanong an agila minapukaw sa salag kaiyan, naglalayoglayog sa ibabaw kan mga siwo kaiyan, binubuka an mga pakpak kaiyan, kinukua sinda, dinadara sinda sa ibabaw kan gilid kan pakpak kaiyan, si Jehova sana an nangenotan sa saiya.” Itatao sa sato ni Jehova an kaparehong mamomoton na proteksion kun kita magtitiwala sa saiya.
An Dudulagan
Kun beses na kita napapaatubang sa mga problema, tibaad gusto tang lumayog hale sa gabos niatong kadepisilan. Iyan nanggad an namatean ni David. (Ikomparar an Salmo 55:6, 7.) Alagad minsan ngani nanuga si Jehova na tatabangan kita mantang kita napapaatubang sa mga pagbalo asin kasakitan sa palakaw na ini, sia dai nagtatao nin lubos na pakadulag. Yaon sa sato an garantiya kan Biblia: “Mayong sugot na maabot saindo kundi idto sanang dating namamatean nin tawo. Alagad an Dios maimbod, asin dai nia itotogot na kamo masugotan nin labi sa saindong makakaya, kundi kaibahan kan sugot matao man sia nin luluwasan tanganing iyan matagalan nindo.”—1 Corinto 10:13.
Kalabot sa “luluwasan” o “dudulagan” (King James Version) an pakanood na magtiwala ki Jehova. Ini an nadiskobre ni Max Liebster, na an mga komento kinotar sa enotan kan artikulong ini. Durante kan dakol niang taon sa mga kampo de konsentrasyon, namidbid asin nagtiwala sia ki Jehova. Siring kan nadiskobre ni Max, pinakokosog kita ni Jehova paagi kan saiyang Tataramon, kan saiyang espiritu, asin kan saiyang organisasyon. Minsan sa mga kampo, hinanap kan mga Saksi an mga kapagtubod asin tinabangan sinda sa espirituwal, na hinihirasan sinda nin mga punto sa Kasuratan asin ano man na yaon na literatura sa Biblia. Asin siring kan paorootrong pinatunayan kan fiel na mga nakatagal, talagang pinarigon sinda ni Jehova. “Dayaday akong nagpatabang ki Jehova,” an paliwanag ni Max, “asin sinusteniran ako kan saiyang espiritu.”
Ano man na pagbalo an atubangon niato, makasasarig man kita sa banal na espiritu nin Dios, basta padagos niatong hagadon iyan. (Mateo 7:7-11) Pinababagsik kan “kapangyarihan [na ini] na lihis sa ordinaryo,” kita makalalayog imbes na madaog kan satong mga problema. Magpapadagos kitang lumakaw sa dalan ni Jehova, asin dai kita panluluyahon. Malayog kita na may mga pakpak na siring sa mga agila.—2 Corinto 4:7; Isaias 40:31.
[Blurb on page 10]
Dai kamo hineheling kaiyan nin pasalimbad
[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 9]
Retrato: Cortesía de GREFA
[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 10]
Retrato: Cortesía de Zoo de Madrid