Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan I

Kapitulo Kinse: An Konseho ni Jehova Tumang sa mga Nasyon

Isaias 14:24–​19:25

 1. Anong proklamasyon nin paghokom tumang sa Asiria an isinurat ni Isaias?

PUEDENG gamiton ni Jehova an mga nasyon tanganing disiplinahon an saiyang banwaan huli sa saindang karatan. Dawa siring, dai nia pinatatawad na sana an mga nasyon na idto sa saindang dai kaipuhan na karingisan, sa saindang kapalangkawan, asin sa saindang pagkaanggot sa tunay na pagsamba. Sa siring, haloy pa bago kaiyan pinasabngan nia si Isaias na isurat “an kapahayagan tumang sa Babilonya.” (Isaias 13:1) Minsan siring, an Babilonya sarong huma sa ngapit. Kan kaaldawan ni Isaias, dinadaogdaog kan Asiria an katipan na banwaan nin Dios. Linaglag kan Asiria an kahadean nin Israel sa amihanan asin rinadas an kadaklan na kabtang kan Juda. Alagad may sagkodan an kapangganahan kan Asiria. Isinurat ni Isaias: “Si Jehova nin mga hukbo nanumpa, na an sabi: ‘Sierto nanggad na siring sa sakong dinesisyonan, iyan an dapat na mangyari . . . tanganing ronoton ko an Asirio sa sakong daga asin tangani na timaktimakan ko sia sa sakong kabukidan; asin tangani na an saiyang sakal talagang mahale sa sainda asin tangani na an saiya mismong papasan mahale sa saindang mga abaga.’” (Isaias 14:​24, 25) Dai nahaloy pakatapos itaram ni Isaias an hulang ini, an huma kan Asiria hinale sa Juda.

2, 3. (a) Kan suanoy na mga panahon, tumang kiisay inunat ni Jehova an saiyang kamot? (b) Ano an boot sabihon kan pag-unat ni Jehova kan saiyang kamot tumang sa “gabos na nasyon”?

² Pero, kumusta man an ibang mga nasyon na kaiwal kan katipan na banwaan nin Dios? Sinda dapat man na hokoman. Ipinahayag ni Isaias: “Ini an konseho na nagin konseho tumang sa bilog na daga, asin ini an kamot na nakaunat tumang sa gabos na nasyon. Huli ta si Jehova nin mga hukbo mismo nagkonseho, asin siisay an makakapapondo kaiyan? Asin an kamot nia an nakaunat, asin siisay an makakapogol kaiyan?” (Isaias 14:​26, 27) An “konseho” ni Jehova bako sanang sadol. Iyan an saiyang marigon na determinasyon, an saiyang dekreto. (Jeremias 49:​20, 30) An “kamot” nin Dios iyo an saiyang iinaplikar na kapangyarihan. Sa huring mga bersikulo kan Isaias kapitulo 14 asin sa kapitulo 15 sagkod 19, an konseho ni Jehova tumang sa Filistea, Moab, Damasco, Etiopia, asin Egipto.

³ Minsan siring, sinasabi ni Isaias na an kamot ni Jehova nakaunat tumang sa “gabos na nasyon.” Huli kaini, minsan ngani an mga hulang ini ni Isaias enot na naotob kan suanoy na mga panahon, sa prinsipyo iyan aplikado man durante kan “panahon kan katapusan” kun unaton na ni Jehova an saiyang kamot tumang sa gabos na kahadean sa daga. (Daniel 2:44; 12:9; Roma 15:4; Kapahayagan 19:​11, 19-21) Haloy pa bago kaiyan, may kompiansa na ihinahayag kan makakamhan sa gabos na Dios, si Jehova, an saiyang konseho. Mayo nin siisay man na makakapababa sa saiyang nakaunat na kamot.​—Salmo 33:11; Isaias 46:10.

“Sarong Garo Nagkakalayong Halas na Naglalayog” Tumang sa Filistea

 4. Ano an nagkapirang detalye kan kapahayagan ni Jehova tumang sa Filistea?

⁴ An mga Filisteo an enot na tinawan nin atension. “Kan taon na magadan si Hadeng Acaz duminatong an kapahayagan na ini: ‘Dai ka maggayagaya, O Filistea, siisay man sa saimo, huli sana ta nabari an baston kan naghahampak sa saimo. Huli ta hale sa gamot kan halas may maluwas na sarong mararang halas, asin an magigin bunga kaini sarong garo nagkakalayong halas na naglalayog.’”​—Isaias 14:​28, 29.

5, 6. (a) Sa anong paagi na si Uzias siring sa sarong halas para sa mga Filisteo? (b) Nagin ano si Ezequias tumang sa Filistea?

⁵ Si Hadeng Uzias may igong puersa na sumpoon an panhuhuma kan Filistea. (2 Cronica 26:6-8) Para sa sainda, sia garo sarong halas, asin an saiyang baston padagos na hinampak an antipatikong kataed na iyan. Pagkagadan ni Uzias​—‘nabari an saiyang baston’​—an fiel na si Jotam namahala, alagad “an banwaan minagawe pa sa kapahapahamak na paagi.” Sunod, si Acaz nagin hade. Nabago an situwasyon, asin an mga Filisteo naggibo nin mapangganang militar na mga pananakyada sa Juda. (2 Cronica 27:2; 28:​17, 18) Minsan siring, ngonyan nababago na naman an situwasyon. Kan 746 B.C.E., si Hadeng Acaz nagadan asin an hoben na si Ezequias nagtukaw sa trono. Kun hinohona kan mga Filisteo na padagos na magigin pabor sa sainda an situwasyon, sala nanggad sinda. Si Ezequias nagin sarong nakagagadan na kaiwal. Sarong gikan ni Uzias (an “bunga” hale sa saiyang “gamot”), si Ezequias siring sa “sarong garo nagkakalayong halas na naglalayog”​—nagsasagitsit sa pag-atake, na minatira na siring karikas nin kikilat, asin mahaldat, na garo iniineksionan nin kamandag an saiyang mga biktima.

⁶ Saro ining angay na paglaladawan sa bagong hade. “[Si Ezequias] an guminadan sa mga Filisteo sagkod sa Gaza asin siring man sa mga teritoryo kaiyan.” (2 Hade 18:8) Segun sa kasaysayan ni Hadeng Senaquerib nin Asiria, an mga Filisteo nagin sakop ni Ezequias. An “mga daing sukat”​—an nagluyang kahadean nin Juda​—nagkakamit nin katiwasayan asin materyal na abundansia, mantang an Filistia nag-aagi nin gutom.​—Basahon an Isaias 14:​30, 31.

 7. Anong deklarasyon nin pagtubod an dapat gibohon ni Ezequias sa mga embahador na yaon sa Jerusalem?

⁷ Minalataw na may mga embahador na yaon sa Juda​—tibaad naghahanap nin makakaalyado tumang sa Asiria. Ano an maninigong sabihon sa sainda? “Ano an sasabihon nin siisay man bilang simbag sa mga mensahero kan nasyon?” Si Ezequias daw maninigong humanap nin seguridad sa mga kaalyadong ibang nasyon? Dai! Maninigo niang sabihon sa mga mensahero: “Si Jehova mismo an nagbugtak kan pundasyon nin Sion, asin sa saiya mapaili an mga nagsasakit nin makuri sa saiyang banwaan.” (Isaias 14:32) An hade dapat na magtiwala nin lubos ki Jehova. An pundasyon nin Sion marigon. An siudad magdadanay bilang salbadong lugar nin proteksion sa itinataong peligro kan Asirio.​—Salmo 46:1-7.

 8. (a) Paanong an nagkapirang nasyon ngonyan nagin arog kan Filistea? (b) Siring kan ginibo nia kan suanoy na mga panahon, ano an ginibo ni Jehova tanganing suportaran an saiyang banwaan ngonyan?

⁸ Arog kan Filistea, may mga nasyon ngonyan na maisog na tinutumang an mga nagsasamba sa Dios. An Kristianong mga Saksi ni Jehova linaom sa mga karsel asin kampo de konsentrasyon. Ipinagprohibir sinda. Dakol an ginadan. An mga kalaban padagos na ‘naggigibo nin maringis na mga pagsalakay sa kalag kan sarong matanos.’ (Salmo 94:21) Para sa saindang mga kaiwal, an Kristianong grupo na ini tibaad garo baga “daing sukat” asin “dukha.” Minsan siring, sa pagsuportar ni Jehova, sinda nagkakamit nin espirituwal na abundansia, mantang an saindang mga kaiwal nag-aagi nin gutom. (Isaias 65:​13, 14; Amos 8:11) Kun unaton na ni Jehova an saiyang kamot tumang sa mga Filisteo sa presenteng aldaw, an “mga daing sukat” na ini magigin protektado. Saen? Sa pakikiasosyar sa “pamilya nin Dios,” na dian si Jesus an seguradong pundasyon na gapo kan anggulo. (Efeso 2:​19, 20) Asin sinda mapapasa irarom kan proteksion kan “langitnon na Jerusalem,” an langitnon na Kahadean ni Jehova, na si Jesu-Cristo an Hade.​—Hebreo 12:22; Kapahayagan 14:1.

Pinasilensio an Moab

 9. Tumang kiisay ginibo an sunod na kapahayagan, asin paano nagin kaiwal kan banwaan nin Dios an banwaan na ini?

⁹ Sa sirangan kan Gadan na Dagat yaon an saro pang kataed kan Israel​—an Moab. Bakong arog kan mga Filisteo, an mga Moabita paryente kan Israel, huling sinda mga gikan kan sobrino ni Abraham na si Lot. (Genesis 19:37) Sa ibong kan relasyon na iyan, an Moab igwa nin halawig na rekord nin pakikienemigo sa Israel. Halimbawa, kaidtong kaaldawan ni Moises, tinangdanan kan hade nin Moab an propetang si Balaam, sa paglaom na susumpaon nia an mga Israelita. Kan iyan maprakaso, ginamit kan Moab an inmoralidad asin pagsamba ki Baal tanganing siodon an Israel. (Bilang 22:4-6; 25:1-5) Kun siring, bakong makangangalas na pinasabngan ngonyan ni Jehova si Isaias na isurat “an kapahayagan tumang sa Moab”!​—Isaias 15:1a.

10, 11. Ano an mangyayari sa Moab?

¹⁰ An hula ni Isaias ipinanonongod tumang sa balakid na siudad asin lugar sa Moab, kaiba an Ar, Kir (o Kir-hareset), asin Dibon. (Isaias 15:1b, 2a) An mga Moabita mananangis huli sa mga tinapay na pasas kan Kir-hareset, saro gayod na prinsipal na produkto kan siudad. (Isaias 16:​6, 7) An Sibma asin Jazer, bantog sa pagkultibar nin ubasan, aatakehon. (Isaias 16:8-10) An Eglat-selisiya, na an ngaran puedeng an kahulogan “Sarong Tolong Taon na Dai Pang Ogbon na Tarnera,” magigin garo masarig na ogbon na baka na nag-uungal nin makaheherak huli sa labi-labing sakit. (Isaias 15:5) An doot kan daga maaalang mantang an “katubigan nin Dimon” mapapano nin dugo huli sa paggadan sa mga Moabita. An “katubigan nin Nimrim” magigin “biyong daing laog,” magsalang sa piguratibong sentido o literal na sentido​—posibleng marhay na huli ta sasagopon kan kaiwal na mga hukbo an saindang mga sapa.​—Isaias 15:6-9.

¹¹ An mga Moabita mahagkos nin telang sako, an gubing sa pagluto. Kakalbohon ninda an saindang payo bilang simbolo nin kasusupgan asin pananangis. An saindang barabas ‘puputpotan,’ bilang pagpaheling nin grabeng kamondoan asin pagkapasupog. (Isaias 15:2b-4) Si Isaias mismo, na nakasisierto kan kaotoban kan mga paghokom na ini, naapektaran na marhay an emosyon. Siring kan nagkikibigkibig na mga kuerdas nin sarong arpa, an saiyang nasa laog na mga kabtang napahiro sa pagkaherak huli sa mensahe nin grabeng sakit tumang sa Moab.​—Isaias 16:​11, 12.

12. Paano naotob an mga tataramon ni Isaias tumang sa Moab?

¹² Noarin maootob an hulang ini? Dai na mahahaloy. “Ini an tataramon na itinaram ni Jehova may labot sa Moab kaidto. Asin ngonyan si Jehova nagtaram, na an sabi: ‘Sa laog nin tolong taon, segun sa mga taon nin trabahador na tangdanan, an kamurawayan kan Moab susupogon man na may gabos na klase nin balakid na pagkariribok, asin an magkakawaralat kadikiton na sana, bakong poderoso.’” (Isaias 16:​13, 14) Kaoyon kaini, igwa nin arkeolohikong ebidensia na durante kan ikawalong siglo B.C.E., an Moab nag-agi nin grabeng kasakitan asin an dakol na lugar kaiyan duminikit na marhay an populasyon. Nasambitan ni Tiglat-pileser III si Salamanu nin Moab na kabilang sa mga namamahala na nagtao nin tributo sa saiya. Si Senaquerib nag-ako nin tributo ki Kammusunadbi, na hade kan Moab. An mga monarka nin Asiria na si Esar-hadon asin Asurbanipal nagtaram manongod ki Hadeng Musuri asin Kamashaltu nin Moab bilang sakop ninda. Dakol na siglo na an nakaagi, an mga Moabita nawara na bilang sarong banwaan. May nanompongan na mga kagabaan nin siudad na pinaghohonang sa Moab, alagad sagkod ngonyan kakadikit pa sanang pisikal na ebidensia kan dating makapangyarihan na kaiwal na ini kan Israel an nakotkot.

An “Moab” sa Presenteng Aldaw Malalaglag

13. Anong organisasyon ngonyan an ikakokomparar sa Moab?

¹³ Ngonyan igwa nin pambilog na kinaban na organisasyon na kaagid kan suanoy na Moab. Iyan an Kakristianohan, an prinsipal na kabtang kan “Dakulang Babilonya.” (Kapahayagan 17:5) An Moab asin Israel pareho naggikan sa Ama ni Abraham, si Tare. Kaagid kaiyan, an Kakristianohan, kapareho kan kongregasyon kan linahidan na mga Kristiano ngonyan, naghihingako na guminikan sa Kristianong kongregasyon kan enot na siglo. (Galacia 6:16) Minsan siring, an Kakristianohan​—arog kan Moab​—maraot, na nagpapalakop nin espirituwal na inmoralidad asin nin pagsamba sa mga dios apuera sa sarong tunay na Dios, si Jehova. (Santiago 4:4; 1 Juan 5:21) Bilang sarong grupo, an mga namomoon sa Kakristianohan tinutumang an mga naghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean.​—Mateo 24:​9, 14.

14. Sa ibong kan konseho ni Jehova tumang sa “Moab” sa presenteng aldaw, anong paglaom an yaon para sa indibiduwal na mga miembro kan organisasyon na iyan?

¹⁴ Pag-abot nin panahon pinasilensio an Moab. Iyan man an mangyayari sa Kakristianohan. Pangyayarihon ni Jehova, na ginagamit an sarong katumbas kan Asiria sa presenteng aldaw, an saiyang pagkagaba. (Kapahayagan 17:​16, 17) Minsan siring, igwa nin paglaom para sa mga tawo sa “Moab” na ini sa presenteng aldaw. Sa katahawan kan saiyang panhuhula tumang sa Moab, si Isaias nagsasabi: “Sa mamomoton na kabootan patitindogon nanggad nin marigon an sarong trono; asin an saro matukaw dian na may kaimbodan sa tolda ni David, na naghohokom asin naghahanap nin hustisya patin listo sa katanosan.” (Isaias 16:5) Kan 1914, marigon na inestablisar ni Jehova an trono ni Jesus, sarong Namamahala sa linahe ni Hadeng David. An pagkahade ni Jesus sarong kapahayagan kan mamomoton na kabootan ni Jehova asin, bilang kaotoban kan tipan nin Dios ki Hadeng David, magpapadagos sagkod lamang. (Salmo 72:2; 85:​10, 11; 89:​3, 4; Lucas 1:32) Binayaan kan dakol na mahoyo an “Moab” sa presenteng aldaw asin nagpasakop ki Jesus tanganing magkamit nin buhay. (Kapahayagan 18:4) Kanigoan kanakararangang maaraman kan mga ini na “an hustisya liliwanagon [ni Jesus] sa mga nasyon”!​—Mateo 12:18; Jeremias 33:15.

An Damasco Nagin Sarong Natutumpag na Kagabaan

15, 16. (a) Anong mga aksion nin pakikilaban an ginibo kan Damasco asin Israel tumang sa Juda, asin ano an nagin resulta para sa Damasco? (b) Siisay an kaiba sa kapahayagan tumang sa Damasco? (c) Ano an manonodan kan mga Kristiano ngonyan sa halimbawa kan Israel?

¹⁵ Sunod, isinurat ni Isaias “an kapahayagan tumang sa Damasco.” (Basahon an Isaias 17:1-6.) An Damasco, sa amihanan kan Israel, iyo “an pamayo kan Siria.” (Isaias 7:8) Durante kan pagreynar ni Hadeng Acaz nin Juda, si Rezin nin Damasco na kaliga ni Peka nin Israel nanakyada sa Juda. Minsan siring, sa kahagadan ni Acaz, nakiguerra an Asirio na si Tiglat-pileser III tumang sa Damasco, na kinongkistar iyan asin idinistiero an dakol sa mga nag-eerok dian. Pagkatapos kaiyan, an Damasco dai na nagin huma sa Juda.​—2 Hade 16:5-9; 2 Cronica 28:​5, 16.

¹⁶ Posibleng marhay na huli sa pakikialyansa kan Israel sa Damasco, kaiba man sa kapahayagan ni Jehova tumang sa Damasco an mga kapahayagan nin paghokom tumang sa bakong fiel na kahadean sa amihanan. (Isaias 17:3) An Israel magigin garo sarong langtad kun tig-anihan na kadikiton kan tipasi o garo sarong poon nin olibo na an kadaklan na oliba nagkararakdag na hale sa mga sanga huli sa pagyugyog. (Isaias 17:4-6) Kanigoan kanakapapepensar na halimbawa para sa mga nagdusay ki Jehova! An hinahagad nia eksklusibong debosyon asin an inaako sana odok sa pusong sagradong paglilingkod. Asin ikinaoongis nia an mga kinakalaban an saindang mga tugang.​—Exodo 20:5; Isaias 17:​10, 11; Mateo 24:48-50.

Lubos na Kompiansa ki Jehova

17, 18. (a) Ano an reaksion nin nagkapira sa Israel sa mga kapahayagan ni Jehova, alagad ano an reaksion kan kadaklan? (b) Paano nakakapareho kan mga pangyayari ngonyan an mga pangyayari kaidtong kaaldawan ni Ezequias?

¹⁷ Si Isaias nagsasabi ngonyan: “Sa aldaw na iyan matingkalag an daganon na tawo sa saiyang Kaggibo, asin pagmamasdan kan sadiri niang mga mata an mismong Banal kan Israel. Asin dai sia maasa sa mga altar, na gibo kan saiyang mga kamot; asin an ginibo kan saiyang mga moro dai nia pagmamasdan, magsalang sa sagradong mga palo o sa mga patongtongan nin insenso.” (Isaias 17:​7, 8) Iyo, an nagkapira sa Israel naghimate sa nagpapatanid na kapahayagan ni Jehova. Halimbawa, kan ipaabot ni Ezequias an pangagda sa mga nag-eerok sa Israel na makiayon sa Juda sa sarong pagselebrar kan Paskua, an nagkapirang Israelita naghimate asin nagbiahe patimog tanganing makiayon sa saindang mga tugang sa dalisay na pagsamba. (2 Cronica 30:1-12) Pero, inolog-olog kan kadaklan sa nag-eerok sa Israel an mga mensahero na nagdara kan pangagda. An nasyon dai na mapapabakle na apostata. Huli kaini, naotob an konseho ni Jehova tumang sa saiya. Linaglag kan Asiria an mga siudad kan Israel, an daga nagin kagabaan, an mga sabsaban bako nang mabunga.​—Basahon an Isaias 17:9-11.

¹⁸ Kumusta man ngonyan? An Israel sarong apostatang nasyon. Huli kaini, an paghingoa ni Ezequias na tabangan an mga indibiduwal sa nasyon na iyan na bumalik sa tunay na pagsamba nagpapagirumdom sa sato kun paanong hinihingoa kan tunay na mga Kristiano ngonyan na tabangan an mga indibiduwal sa apostatang organisasyon nin Kakristianohan. Poon kan 1919, an mga paradara nin mensahe hale sa “Israel nin Dios” linibot an Kakristianohan, na inaagda an mga tawo na makikabtang sa dalisay na pagsamba. (Galacia 6:16) An kadaklan nagsayuma. Inolog-olog nin dakol an mga mensahero. Pero, an nagkapira naghimate. Minilyon na an kabilangan ninda ngonyan, asin ikinaoogma nindang marhay na ‘pagmasdan an Banal kan Israel,’ na nagtotokdo sa sainda. (Isaias 54:13) Binayaan ninda an pagsamba sa bakong banal na mga altar​—debosyon asin pagtitiwala sa mga dios na gibo nin tawo​—asin galaga na duminolok ki Jehova. (Salmo 146:​3, 4) Arog kan katemporanyo ni Isaias na si Miqueas, an lambang saro sa sainda nagsasabi: “Kun para sa sako, ki Jehova ako padagos na maghahalat. Mapaheling ako nin mapaghalat na aktitud sa Dios nin sakong kaligtasan. Dadangogon ako kan sakuyang Dios.”​—Miqueas 7:7.

19. Siisay an sasawayon ni Jehova, asin mangangahulogan ini nin ano para sa sainda?

¹⁹ Kanigoan na kalaenan sa mga nagtitiwala sa magagadanon na tawo! Paorootrong sinasalpok nin makosog na mga alon nin kadahasan asin grabeng kariribokan an katawohan sa huring mga aldaw na ini. An “dagat” nin dai mapamugtak, rebeldeng katawohan nagpoprobokar nin pagkadiskontento asin rebolusyon. (Isaias 57:20; Kapahayagan 8:​8, 9; 13:1) “Sasawayon” ni Jehova an maribok na kadaklan na ini. Lalaglagon kan saiyang langitnon na Kahadean an gabos na paraparibok na organisasyon asin indibiduwal, asin an mga ini “madulag sa harayo . . . na garo . . . sarong nag-iitok na binit sa atubangan nin doros nin bagyo.”​—Isaias 17:​12, 13; Kapahayagan 16:​14, 16.

20. Apisar na ‘sinasalakat’ kan mga nasyon, igwa nin anong kompiansa an tunay na mga Kristiano?

²⁰ An resulta? Si Isaias nagsasabi: “Sa oras nin banggi, tara, uya! may biglang pagkatakot nin grabe. Bago umabot an aga​—iyan mayo na. Ini an kahirasan kan mga nananamsam sa sato, asin an kabtang kan mga nananalakat sa sato.” (Isaias 17:14) Dakol an nananalakat sa banwaan ni Jehova, na maringis asin daing galang an pagtratar sa sainda. Huli ta sinda bakong​—asin habong magin​—kabtang kan pangenot na mga relihion kan kinaban, an tunay na mga Kristiano minamansay kan may kinakampihan na mga kritiko asin panatikong kalaban bilang madaling mabiktima. Alagad kompiado an banwaan nin Dios na an “aga” kan pagtatapos kan saindang mga kahorasaan marikas nang nagdadangadang.​—2 Tesalonica 1:6-9; 1 Pedro 5:6-11.

An Etiopia Nagdadara nin Sarong Regalo ki Jehova

21, 22. Arin na nasyon an sunod na nag-ako nin kapahayagan nin paghokom, asin paano naotob an ipinasabong na mga tataramon ni Isaias?

²¹ Sa kisuerra duwang pangyayari, an Etiopia, sa timog kan Egipto, napalabot sa militar na pagsalakay sa Juda. (2 Cronica 12:​2, 3; 14:​1, 9-15; 16:8) Ihinula ngonyan ni Isaias an paghokom sa nasyon na iyan: “Aha para sa daga kan naghahagunghong na mga insekto na may mga pakpak, na yaon sa rehion kan mga salog nin Etiopia!” (Basahon an Isaias 18:1-6.)a Idinekreto ni Jehova na an Etiopia ‘puputolon, hahaleon, asin tatabtabon.’

²² Sinasabi sa sato kan sekular na kasaysayan na kan huring kabtang kan ikawalong siglo B.C.E., kinongkistar kan Etiopia an Egipto asin pinamahalaan iyan sa laog nin mga 60 taon. Pagkatapos kaini, magkasunod na suminakyada si Emperador Esar-hadon asin Asurbanipal nin Asiria. Kan malaglag an Tebas paagi ki Asurbanipal, sinakop kan Asiria an Egipto, sa siring natapos an pangingibabaw kan Etiopia sa Kababan nin Nilo. (Helingon man an Isaias 20:3-6.) Kumusta man sa presenteng mga panahon?

23. Ano an kabtang kan “Etiopia” sa presenteng aldaw, asin taano iyan ta malalaglag?

²³ Sa hula ni Daniel dapit sa “panahon kan katapusan,” an agresibong “hade kan amihanan” ilinaladawan na namumugtak “sa saiyang mga lakad” an Etiopia asin Libya, an boot sabihon, nagsusunod sa saiyang pagdirehir. (Daniel 11:40-43) Nasambitan man an Etiopia na kabilang sa nakikilaban na mga hukbo ni “Gog kan daga nin Magog.” (Ezequiel 38:2-5, 8) An mga hukbo ni Gog, kaiba an hade kan amihanan, malalaglag kun salakayon na ninda an banal na nasyon ni Jehova. Huli kaini, an kamot ni Jehova iuunat man tumang sa “Etiopia” sa presenteng aldaw huli sa pagtumang kaiyan sa soberaniya ni Jehova.​—Ezequiel 38:21-23; Daniel 11:45.

24. Sa paanong mga paagi na si Jehova nag-ako nin “mga regalo” hale sa mga nasyon?

²⁴ Pero, sinasabi man kan hula: “Sa panahon na iyan dadarahon an sarong regalo ki Jehova nin mga hukbo, hale sa sarong banwaan na inignit asin pinakinis, hale pa ngani sa sarong banwaan na makangingirhat sa gabos na lugar . . . sa lugar kan ngaran ni Jehova nin mga hukbo, an Bukid nin Sion.” (Isaias 18:7) Minsan ngani dai rinerekonoser kan mga nasyon an soberaniya ni Jehova, kun minsan minahiro sinda sa paagi na nagtataong pakinabang sa banwaan ni Jehova. Sa nagkapirang nasyon an mga autoridad naggibo nin ley asin nagpaluwas nin mga desisyon sa korte na nagtatao nin legal na mga deretso sa fiel na mga nagsasamba ki Jehova. (Gibo 5:29; Kapahayagan 12:​15, 16) Asin igwa pa nin ibang regalo. “An mga hade madara nin mga regalo sa saimo mismo. . . . Madatong hale sa Egipto an mga bagay na gibo sa bronse; an Cus [Etiopia] maghuhumaring iunat an saiyang mga kamot na may mga regalo para sa Dios.” (Salmo 68:29-31) Ngonyan, minilyon na “taga Etiopia” sa presenteng aldaw na natatakot ki Jehova an nagdadara nin “regalo” paagi sa pagsamba. (Malaquias 1:11) Nakikikabtang sinda sa grabe kadakulang gibohon na paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean sa bilog na daga. (Mateo 24:14; Kapahayagan 14:​6, 7) Kanigoan karahay na regalo na ikatatao ki Jehova!​—Hebreo 13:15.

[Nota sa Ibaba]