Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan I

Kapitulo Desisiete: “Buminagsak Na an Babilonya!”

Isaias 21:1-17

1, 2. (a) Ano an kabilogan na tema kan Biblia, alagad anong mahalagang suplementaryong tema an minalataw sa Isaias? (b) Paano gradwal na ihinahayag kan Biblia an tema kan pagbagsak kan Babilonya?

AN Biblia puedeng iagid sa sarong magayonon na piesa nin musika na may nangingibabaw na tema asin may sekondaryong mga tema na iinintrodusir tanganing makatabang sa midbidan kan kabilogan. Kaagid kaiyan, an Biblia igwa nin mayor na tema​—an bindikasyon kan soberaniya ni Jehova paagi sa gobyerno kan Mesiyanikong Kahadean. Igwa man iyan nin iba pang mahalaga, inootrong mga tema. An saro kaini iyo an pagbagsak kan Babilonya.

² Iiniintrodusir an temang iyan sa Isaias kapitulo 13 asin 14. Naotro iyan sa kapitulo 21 asin sa giraray sa kapitulo 44 asin 45. Pakalihis nin sarong siglo, idinetalye ni Jeremias an iyo man sanang tema, asin an libro nin Kapahayagan tinawan iyan nin nagdadagoldol na konklusyon. (Jeremias 51:60-64; Kapahayagan 18:1–​19:4) An gabos na seryosong estudyante sa Biblia kaipuhan na magin interesado sa mahalagang suplementaryong temang ini kan Tataramon nin Dios. An Isaias kapitulo 21 nakatatabang digdi, huli ta iyan nagtatao nin interesanteng gayong mga detalye manongod sa ihinulang pagbagsak kan dakulang kapangyarihan pankinaban na iyan. Sa huri, maheheling niato na an Isaias kapitulo 21 nagdodoon nin saro pang mahalagang tema sa Biblia​—saro na nakatatabang sa sato na helingon kun gurano kita kapuka bilang mga Kristiano ngonyan.

Sarong “Matagas na Bisyon”

 3. Taano an Babilonya ta inaapod na “kaawagan kan dagat,” asin ano an ipinaririsa kan titulong iyan mapadapit sa saiyang ngapit?

³ An Isaias kapitulo 21 nagpopoon sa mga tataramon na tanda nin nagdadangadang na maraot: “An kapahayagan tumang sa kaawagan kan dagat: Siring sa mga doros nin bagyo sa timog sa pag-abante, gikan sa kaawagan iyan madatong, gikan sa makangingirhat na daga.” (Isaias 21:1) An Babilonya nasa man-ibong-ibong kan Salog nin Eufrates, na an kabangang kabtang kaiyan sa sirangan nasa rehion sa pag-oltanan kan duwang dakulang salog nin Eufrates asin Tigris. Harayo iyan sa aktuwal na dagat. Kun siring, taano iyan ta inaapod na “kaawagan kan dagat”? Huli ta an rehion nin Babilonya parateng nagbabaha kaidto kada taon, na nagbubunga nin sarong mahiwason, malapok na “dagat.” Minsan siring, nakontrol kan mga Babilonyo an matubig na kaawagan na ini paagi sa paggibo nin komplikadong sistema nin mga sagop, gaha, asin kanal. Ginagamit ninda sa madonong na paagi an katubigan na ini bilang kabtang kan sistema nin depensa kan siudad. Pero, dai nin ano man na paghihingoa nin tawo na makapagliligtas sa Babilonya sa paghokom nin Dios. Saro siang kaawagan kaidto​—sa giraray sia magigin kaawagan. An kalamidad parani sa saiya, na nabibilog siring sa saro sa makosogon na mga bagyo na kun beses minarapado sa Israel hale sa makatatakot na kaawagan sa timog.​—Ikomparar an Zacarias 9:14.

 4. Paanong kaiba sa bisyon sa Kapahayagan dapit sa “Dakulang Babilonya” an mga elemento na “katubigan” asin “sarong kaawagan,” asin ano an kahulogan kan “katubigan”?

⁴ Siring kan satong nanodan sa Kapitulo 14 kan librong ini, an suanoy na Babilonya igwa nin katimbang sa presenteng panahon​—an “Dakulang Babilonya,” an pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion. Sa Kapahayagan, an Dakulang Babilonya ilinaladawan man may koneksion sa “sarong kaawagan” asin “katubigan.” Si apostol Juan dinara sa sarong kaawagan tanganing ipaheling sa saiya an Dakulang Babilonya. Sinabihan sia na ini “nagtutukaw sa dakol na katubigan” na nagrerepresentar sa “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon.” (Kapahayagan 17:1-3, 5, 15) An suporta kan publiko an pirmeng nagigin nagdedeterminar na bagay sa pagdanay nin falsong relihion, alagad an siring na “katubigan” dai maprotehir sa saiya sa katapustapusi. Kapareho kan saiyang suanoy na katimbang, sa kahurihurihi sia magigin daing laog, napabayaan, asin gaba.

 5. Paano an Babilonya nagkaigwa nin reputasyon na “mapandaya” asin sarong “parasamsam”?

⁵ Kan kaaldawan ni Isaias an Babilonya bako pa an nangingibabaw na kapangyarihan pankinaban, alagad naheling na ni Jehova antes pa na kun dumatong an saiyang panahon, aabusohon nia an saiyang kapangyarihan. Si Isaias nagpapadagos: “Igwa nin matagas na bisyon na isinabi sa sakuya: An mapandaya nandadaya, asin an parasamsam nananamsam.” (Isaias 21:2a) Talagang sasamsaman asin dadayaon kan Babilonya an mga nasyon na kokongkistaron nia, kaiba an Juda. Lalaglagon asin sasamsaman kan mga Babilonyo an Jerusalem, sasalakaton an templo kaiyan, asin dadarahon na bihag an mga namamanwaan kaiyan pasiring sa Babilonya. Duman, dadayaon an daing maginibong mga bihag na ini, pag-oolog-ologon huli sa saindang pagtubod, asin dai tatawan nin paglaom na makabalik sa saindang dagang tinuboan.​—2 Cronica 36:17-21; Salmo 137:1-4.

 6. (a) Anong pag-agagha an paoontokon ni Jehova? (b) Anong mga nasyon an ihinulang masalakay sa Babilonya, asin paano ini naotob?

⁶ Iyo, an Babilonya biyong maninigo sa “matagas na bisyon” na ini, na mangangahulogan nin masakit na mga panahon para saiya. Si Isaias nagpapadagos: “Tumukad ka, O Elam! Salikopan mo, O Media! Pinaontok ko an gabos na pag-agagha huli sa saiya.” (Isaias 21:2b) An mga dinadaogdaog kan mapandayang imperyong ini magkakaigwa nin pakaginhawa. Sa katapustapusi, matatapos an saindang pag-agagha! (Salmo 79:​11, 12) Paagi sa ano madatong an pakaginhawa na ini? Nginaranan ni Isaias an duwang nasyon na masalakay sa Babilonya: an Elam asin Media. Pakalihis nin duwang siglo, kan 539 B.C.E., pangengenotan ni Cirong Persiano an pinagsarong hukbo nin mga Persiano asin Medo tumang sa Babilonya. Kun manongod sa Elam, an kisuerra kabtang kan dagang iyan sasadirihon kan mga monarkang Persiano antes kan 539 B.C.E.a Sa siring magigin kaiba sa mga hukbo nin mga Persiano an mga Elamita.

 7. Paano si Isaias naapektaran kan saiyang bisyon, na nangangahulogan nin ano?

⁷ Mangnoha kun paano ilinadawan ni Isaias an epekto sa saiya kan bisyon na ini: “Kaya ngani an sakuyang piad napano nin grabeng mga kolog. Inabtan ako nin mga pagtakig, arog kan mga pagtakig nin sarong babae na nangangaki. Naribong ako kaya dai na ako nakakadangog; naribok ako kaya dai na ako nakakaheling. Natikbahan an sakuyang puso; pinatakot ako nin pagtakig. An pagsinarom kan aldaw na sakuyang namomotan ginibong kahandalan para sa sakuya.” (Isaias 21:​3, 4) Garo baga ikinaoogma kan propeta an mga oras nin pagsinarom kan aldaw, sarong marahayon na panahon para sa toninong na paghorophorop. Alagad nawara na ngonyan an gayon nin banggi, imbes takot, kolog, asin pagtakig na sana an itinatao kaiyan. Sia nagtatakig na siring sa babaeng nangangaki, asin “natikbahan” an saiyang puso. Trinadusir nin sarong intelektuwal an fraseng ini na “an sakong puso daing kontrol na nagkutabkutab,” na nagpapasabot na an pananaram nanonongod sa “sarong natataranta asin iregular na pagkutab kan pulso.” Taano ta siring na sana an kapurisawan? Minalataw na makahula an namatean ni Isaias. Sa banggi nin Oktubre 5/6, 539 B.C.E., maeeksperyensiahan kan mga Babilonyo an kaagid na grabeng takot.

 8. Siring kan ihinula, paano guminawe an mga Babilonyo, minsan ngani nasa luwas kan mga lanob an mga kalaban ninda?

⁸ Mantang nagpopoon na dumiklom kan kapahapahamak na bangging idto, dai man lamang nagsasabong sa isip kan mga Babilonyo an grabeng takot. Mga duwang siglo antes pa, si Isaias naghuhula: “Magkaigwa nin pagpuesto sa lamesa, paghusay sa mga tukawan, pagkakan, pag-inom!” (Isaias 21:5a) Iyo, an aroganteng si Hadeng Belsasar may inandam na sarong bangkete. Inareglar an mga tukawan para sa sangribo kan saiyang mga mahal na tawo, siring man sa dakol na agom asin sambay. (Daniel 5:​1, 2) Aram kan mga nag-oogma nin maribok na may hukbo na nasa luwas kan mga lanob, alagad naniniwala sinda na dai malalaog an saindang siudad. An saiyang dakula saka masarig na mga lanob asin hararom na trintsera nagpapaheling na imposible siang mabihag; an saiyang dakol na dios nagpapangyari na iyan dai lamang pepensaron. Kaya magkaigwa nin “pagkakan, pag-inom!” Si Belsasar naburat, asin bako sana gayod sia. An pagkatungka kan haralangkaw na opisyal isinusuherir kan pangangaipong pukawon sinda, siring kan ipinapaheling sa makahulang paagi kan sunod na mga tataramon ni Isaias.

 9. Taano ta kinaipuhan na ‘lahidan an kalasag’?

⁹ “Buhat kamo, mga prinsipe, lahidi nindo an kalasag.” (Isaias 21:5b) Bigla na sana, natapos an kaorogmahan. Kaipuhan nang magmata an mga prinsipe! An gurang nang propetang si Daniel inapod sa eksena, asin naheling nia kun paano pinamate ni Jehova nin grabeng takot si Hadeng Belsasar nin Babilonya na kaagid kan ilinadawan ni Isaias. An mga mahal na tawo kan hade biyong naribaraw mantang linalaog kan pinagsararong hukbo kan mga Medo, Persiano, asin Elamita an mga depensa kan siudad. Marikas na buminagsak an Babilonya! Pero, ano an boot sabihon kan ‘lahidan an kalasag’? Kun beses inaapod kan Biblia an hade nin sarong nasyon bilang kalasag kaiyan huli ta sia an parasurog asin protektor kan nasyon.b (Salmo 89:18) Kaya an bersikulong ini sa Isaias posibleng marhay na naghuhula kan pangangaipo na magkaigwa nin sarong bagong hade. Taano? Huli ta si Belsasar ginadan kan “banggi man sanang idto.” Sa siring, igwa nin pangangaipo na ‘lahidan an kalasag,’ o magnombra nin sarong bagong hade.​—Daniel 5:1-9, 30.

10. Anong karangahan an puedeng makua kan mga nagsasamba ki Jehova sa kaotoban kan hula ni Isaias mapadapit sa mapandaya?

¹⁰ An gabos na namomoot sa tunay na pagsamba makakakua nin karangahan sa pagkasaysay na ini. An Babilonya sa presenteng aldaw, an Dakulang Babilonya, mapandaya asin parasalakat man siring kan saiyang katimbang kan suanoy. Sagkod sa aldaw na ini an mga namomoon sa relihion nakikipagkasapakat tanganing iprohibir, lamagon, o padusahan paagi sa pagbubuhis an Mga Saksi ni Jehova. Alagad siring kan ipinagigirumdom sa sato kan hulang ini, naheheling ni Jehova an gabos na mapandayang tratamientong iyan, asin dai nia totogotan na dai iyan mapadusahan. Tataposon nia an gabos na relihion na nagmimisrepresentar sa saiya asin nagmamaltrato sa saiyang banwaan. (Kapahayagan 18:8) Posible daw an siring na bagay? Tanganing parigonon an satong pagtubod, kaipuhan sana niatong maheling kun paanong naootob na an saiyang mga patanid mapadapit sa pagbagsak kan suanoy na Babilonya sagkod kan saiyang katimbang sa presenteng aldaw.

“Sia Buminagsak Na!”

11. (a) Ano an paninimbagan nin sarong bantay, asin siisay an nagin aktibo bilang bantay ngonyan? (b) Ano an irinerepresentar kan mga karro de guerra nin mga asno asin kamelyo?

¹¹ Si Jehova nagtataram ngonyan sa propeta. Si Isaias nagbabareta: “Iyo ini an isinabi sa sako ni Jehova: ‘Lakaw, magbugtak ka nin bantay tanganing ipaisi nia an saiyang naheheling.’” (Isaias 21:6) An mga tataramon na ini nag-iintrodusir nin saro pang mahalagang tema kan kapitulong ini​—an nagbabantay, o bantay. Interesante ini para sa gabos na tunay na Kristiano ngonyan, huli ta sinadol ni Jesus an saiyang mga parasunod na “magdanay kamong mapagbantay.” “An fiel asin may diskresion na oripon” nungkang uminontok sa pagsabi kan saiyang naheheling mapadapit sa kaharanihan kan aldaw nin paghokom nin Dios asin kan mga peligro kan maraot na kinaban na ini. (Mateo 24:​42, 45-47) Ano an naheheling kan bantay sa bisyon ni Isaias? “Nakaheling sia nin sarong karro de guerra na may sarong padis na kabayo, sarong karro de guerra nin mga asno, sarong karro de guerra nin mga kamelyo. Asin sia nagtao nin lubos na atension, na may biyong pag-atento.” (Isaias 21:7) An lambang karro de guerrang ini posibleng marhay na nagrerepresentar sa mga raya nin mga karuwahe na nag-aabante na nakaorganisar sa pakikilaban na may rikas nin mga kabayong sinanay. An mga karro de guerra nin mga asno asin nin mga kamelyo angay na nagrerepresentar sa duwang kapangyarihan, an Media asin Persia, na magsasaro tanganing ilansar an pagsalakay na ini. Apuera kaini, pinatutunayan kan kasaysayan na an hukbo nin Persia naggamit nin mga asno sagkod kamelyo sa pakikilaban.

12. Anong mga kualidad an ipinaheheling kan bantay sa bisyon ni Isaias, asin siisay an nangangaipo kan mga kualidad na ini ngonyan?

¹² Kun siring, an bantay napiritan na magbareta. “Sia kuminurahaw na garo leon: ‘Sa torrengbantayan, O Jehova, ako danay na nagtitindog kun aldaw, asin yaon ako sa sakuyang pinagbabantayan sa gabos na banggi. Asin uya, ngonyan, may nagdadangadang na karro de guerra nin mga lalaki, na may sarong padis na kabayo!’” (Isaias 21:​8, 9a) An bantay sa bisyon makosog an boot na nagkukurahaw, “na garo leon.” Kaipuhan an kosog nin boot tanganing ikurahaw an mensahe nin paghokom tumang sa sarong masakit na marhay daogon na nasyon na siring kan Babilonya. May saro pang kaipuhan man​—pakatagal. An bantay nagdadanay sa saiyang puesto aldaw asin banggi, na nungkang tinotogotan na lumuya an saiyang pagkapuka. Kaagid kaiyan, an grupong bantay sa huring mga aldaw na ini nangaipo nin kosog nin boot asin pakatagal. (Kapahayagan 14:12) Kaipuhan kan gabos na tunay na Kristiano an mga kualidad na ini.

13, 14. (a) Ano an nagin kamugtakan kan suanoy na Babilonya, asin sa anong sentido na nagkaparasa an saiyang mga idolo? (b) Paano asin kasuarin buminagsak sa kaagid na paagi an Dakulang Babilonya?

¹³ Naheling kan bantay sa bisyon ni Isaias an sarong nag-aabanteng karro de guerra. Ano an bareta? “Sia nagpoon na magtaram asin magsabi: ‘Sia buminagsak na! Buminagsak na an Babilonya, asin an gabos na kinortehan na imahen kan saiyang mga dios saiyang pinarasa sa daga!’” (Isaias 21:9b) Kanigoan kanakapupukaw sa boot na bareta! Sa katapustapusi, buminagsak na an mapandayang parasalakat na ini sa banwaan nin Dios!c Pero, sa anong sentido na nagkaparasa an kinortehan na mga imahen asin idolo kan Babilonya? Magmamartsa daw an mga nananakyadang Medo-Persiano palaog sa mga templo kan Babilonya asin ipupusak an dai mabilang na mga idolo? Dai, dai na kaipuhan an siring kaiyan. An mga dios na idolo kan Babilonya paparasaon sa sentido na sinda mabubuyagyag na daing kosog na protehiran an siudad. Asin maeeksperyensiahan kan Babilonya an pagbagsak kun dai na nia kaya pang daogdaogon an banwaan nin Dios.

¹⁴ Kumusta man an Dakulang Babilonya? Paagi sa pagpakana kan pan-aapi sa banwaan nin Dios durante kan Guerra Mundial I, epektibo nia sindang ikinadistiero sa laog nin kadikit na panahon. An saindang paghuhulit haros napondo. An presidente asin iba pang prominenteng opisyal kan Watch Tower Society nabilanggo huli sa putik na mga sahot. Alagad kan 1919 nagkaigwa nin makangangalas na pagkabaliktad nin mga kamugtakan. Pinaluwas sa bilanggoan an mga opisyal, binukasan liwat an opisina prinsipal, asin pinonan liwat an paghuhulit. Sa siring, buminagsak an Dakulang Babilonya sa sentido na natapos na an saiyang pamomogol sa banwaan nin Dios.d Sa Kapahayagan, an pagbagsak na ini duwang beses na ibinareta nin sarong anghel na ginagamit an mga tataramon sa paisi na nasa Isaias 21:9.​—Kapahayagan 14:8; 18:2.

15, 16. Sa anong sentido na an banwaan ni Isaias “mga gininikan,” asin ano an manonodan niato sa aktitud ni Isaias para sa sainda?

¹⁵ Tinapos ni Isaias an makahulang mensaheng ini na may pakikidamay sa sadiri niang banwaan. Sia nagsasabi: “O sakuyang mga gininikan asin aking lalaki kan sakuyang ginikan, an sakuyang nadangog hale ki Jehova nin mga hukbo, an Dios nin Israel, ibinareta ko sa saindo.” (Isaias 21:10) Sa Biblia, an pagginik sa parate nagsisimbolisar sa pagdisiplina asin pagdalisay sa banwaan nin Dios. An katipan na banwaan nin Dios magigin ‘mga aking lalaki kan ginikan,’ na dian puersahan na isinusuway an trigo sa apa, na an natatada na sana iyo an dinalisay, kawiliwiling mga grano. Dai ikinaoogma ni Isaias an pagdisiplinang ini. Imbes, naheherak sia sa magigin ‘mga aking lalaki kan ginikan,’ na an nagkapira sa sainda magigin bihag sa ibang nasyon sa bilog na buhay ninda.

¹⁶ Puede ining magserbing kapakipakinabang na pagirumdom sa sato gabos. Sa Kristianong kongregasyon ngonyan, tibaad an nagkapira may tendensiang mawaran nin pagkaherak sa mga naggigibo nin sala. Asin an mga dinidisiplina tibaad sa parate ikaanggot iyan. Minsan siring, kun gigirumdomon niato na dinidisiplina ni Jehova an saiyang banwaan tanganing dalisayon sinda, dai niato memenoson an disiplina asin an mga mapakumbabang nag-aako kaiyan ni kokontrahon iyan kun sa sato iyan itao. Akoon niato an diosnon na disiplina bilang kapahayagan kan pagkamoot nin Dios.​—Hebreo 12:6.

Paghapot sa Bantay

17. Taano an Edom ta angay na inapod na “Duma”?

¹⁷ An ikaduwang makahulang mensahe kan Isaias kapitulo 21 nagtatampok sa bantay. Iyan nagpopoon: “An kapahayagan tumang sa Duma: May nagkukurahaw sako hale sa Seir: ‘Bantay, kumusta an banggi? Bantay, kumusta an banggi?’” (Isaias 21:11) Saen an Duma na ini? Minalataw na igwa nin nagkapirang banwaan na siring kaiyan an ngaran kaidtong mga panahon kan Biblia, alagad mayo sa mga ini an pinanonongdan. An Duma mayo sa Seir, na saro pang ngaran kan Edom. Minsan siring, an “Duma” nangangahulogan nin “Silensio.” Kaya minalataw na, siring kan naenot na kapahayagan, an rehion tinatawan nin sarong ngaran na nagsusuherir kan magigin ngapit kaiyan. An Edom, na kaidto pa sarong benggatibong kaiwal kan banwaan nin Dios, sa kahurihurihi magigin silensio​—an pagigin silensio sa kagadanan. Pero bago iyan mangyari, an nagkapira may paghadit na mahapot manongod sa ngapit.

18. Paano naotob sa suanoy na Edom an kapahayagan na, “An aga madatong, asin siring man an banggi”?

¹⁸ Kan panahon na isinusurat an Isaias, an Edom nasa aagihan kan makapangyarihan na hukbo nin Asiria. An nagkapira sa Edom naghihimuyawot na maaraman kun noarin matatapos an banggi nin pan-aapi sa sainda. An simbag? “Sinabi kan bantay: ‘An aga madatong, asin siring man an banggi.’” (Isaias 21:12a) Bakong marahay an ipinaririsa kan mga bagay-bagay para sa Edom. May banaag nin aga na matatanaw sa poro kan daga, alagad iyan magigin halipot, nakadadaya. An banggi​—saro pang madiklom na panahon nin pan-aapi​—marikas na masunod tolos sa aga. Tamang-tama nanggad na paglaladawan kan ngapit kan Edom! Matatapos an pan-aapi kan Asiria, alagad an Babilonya masalihid sa Asiria bilang sarong kapangyarihan pankinaban asin lalaglagon kaiyan an Edom. (Jeremias 25:​17, 21; 27:2-8) An siklong ini maootro. An pan-aapi nin Babilonya susundan kan pan-aapi nin Persia dangan nin Grecia. Dangan magkakaigwa nin halipot na “aga” durante kan mga panahon kan Roma, kan an mga Herodes​—na mga Edomita an ginikanan​—nagkaigwa nin kapangyarihan sa Jerusalem. Alagad an “aga” na iyan dai maghahaloy. Sa katapustapusi, an Edom permanente nang masilensio, mawawara sa kasaysayan. An ngaran na Duma sa katapustapusi angay na maladawan sa saiya.

19. Kan an bantay nagsasabi, “Kun kamo maghahapot, maghapot kamo. Magbalik kamo!” ano daw an tibaad boot niang sabihon?

¹⁹ Tinapos kan bantay an saiyang halipot na mensahe sa mga tataramon na: “Kun kamo maghahapot, maghapot kamo. Magbalik kamo!” (Isaias 21:12b) An pananaram na “Magbalik kamo!” puedeng nanonongod sa daing katapusan na sunod-sunod na “banggi” na maabot pa sa Edom. O nin huli ta an pananaram na iyan puede man na tradusiron na “bumuelta,” an propeta tibaad nagsusuherir na an siisay man na Edomitang gustong makadulag sa kalaglagan kan nasyon maninigong magsolsol asin “bumuelta” ki Jehova. Arin man digdi, an bantay nag-aagda na maghapot pa.

20. Taano an kapahayagan na nasusurat sa Isaias 21:​11, 12 ta makahulogan para sa banwaan ni Jehova ngonyan?

²⁰ An halipot na kapahayagan na ini nagkaigwa nin dakulang kahulogan para sa banwaan ni Jehova sa presenteng mga panahon.e Nasasabotan niato na an katawohan nasa kadikloman na nin banggi nin espirituwal na pagkabuta asin pagkasiblag sa Dios na maresulta sa kalaglagan kan sistemang ini nin mga bagay. (Roma 13:12; 2 Corinto 4:4) Sa bangging ini, an ano man na banaag nin paglaom na an katawohan puedeng magtao maski paano nin katoninongan asin katiwasayan garo nakadadayang banaag nin kaagahon na sinusundan sana nin mas madiklom pang mga panahon. An sarong tunay na kaagahon nagdadangadang​—an kaagahon kan Milenyal na Paghade ni Cristo sa dagang ini. Alagad sagkod na banggi pa, dapat niatong sunodon an pangengenot kan grupong bantay paagi sa pagdanay na listo sa espirituwal asin makosog an boot na pag-anunsiar kan kaharanihan kan katapusan kan maraot na sistemang ini nin mga bagay.​—1 Tesalonica 5:6.

Nag-abot an Banggi sa Desiertong Kaplanodohan

21. (a) Anong paggamit nin mga tataramon na may dobleng kahulogan an tibaad tuyong ginamit sa fraseng “an kapahayagan tumang sa desiertong kaplanodohan”? (b) Ano an mga karaban nin mga taga Dedan?

²¹ An ultimong kapahayagan sa Isaias kapitulo 21 ipinanonongod tumang sa “desiertong kaplanodohan.” Iyan nagpopoon: “An kapahayagan tumang sa desiertong kaplanodohan: Sa kadlagan sa desiertong kaplanodohan kamo magpapadamlag, O mga karaban nin mga taga Dedan.” (Isaias 21:13) An nasambitan na desiertong kaplanodohan minalataw na iyo an Arabia, huli ta an kapahayagan ipinanonongod sa dakol na tribong Arabe. An termino para sa “desiertong kaplanodohan” kun beses tinatradusir na “banggi,” sarong kaagid na marhay na termino sa Hebreo. Isinusuherir nin nagkapira na ini paggamit nin mga tataramon na may dobleng kahulogan, na garo baga may madiklom na banggi​—sarong maribok na panahon​—na madali nang umabot sa rehion na ini. An kapahayagan nagpopoon sa sarong eksena sa banggi na itinatampok an mga karaban nin mga taga Dedan, sarong prominenteng tribong Arabe. An siring na mga karaban may sinususog na mga ruta nin negosyo hale sa sarong oasis sa desierto pasiring sa masunod, na may darang mga espesya, perlas, asin iba pang kayamanan. Alagad digdi naheheling niato sinda na napipiritan na bayaan an saindang pirmeng inaagihan na mga dalan tanganing magpalihis nin banggi sa pagtatago. Taano?

22, 23. (a) Anong magabaton na pagabat an madali nang saparon kan mga tribong Arabe, asin ano an epekto sa sainda? (b) Gurano na kaharani kan grabeng kapahamakan na ini, asin sa kamot niisay?

²² Ipinaliliwanag ni Isaias: “Sa pagsabat sa napapaha magdara kamo nin tubig. O kamong mga nag-eerok sa daga nin Tema, sabata nindo an sarong nagdudulag na may darang tinapay para sa saiya. Ta huli sa mga espada sinda nagdurulag, huli sa nalalapnot na espada, asin huli sa ignit na busog patin huli sa init kan guerra.” (Isaias 21:​14, 15) Iyo, an magabaton na pagabat nin guerra sasaparon kan mga tribong Arabeng ini. An Tema, na nasa saro kan pinakamatubig na mga oasis sa rehion, napiritan na magdara nin tubig asin tinapay sa kaherakherak na mga dulag sa guerra. Noarin mangyayari an kariribokan na ini?

²³ Si Isaias nagpapadagos: “Iyo ini an isinabi sa sako ni Jehova: ‘Sa laog nin saro pang taon, sono sa mga taon nin trabahador na tangdanan, an bilog na kamurawayan kan Kedar matatapos. Asin an magkakatarada sa kabilangan nin mga parapana, an makokosog na lalaki sa mga aki nin Kedar, magdidiit, huli ta si Jehova mismo, an Dios kan Israel, iyo an nagtaram kaiyan.’” (Isaias 21:​16, 17) An Kedar prominenteng marhay na tribo kaya kun beses iyan ginagamit tanganing magrepresentar sa bilog na Arabia. Nadesisyonan ni Jehova na an mga parapana asin makokosog na lalaki kan tribong ini madiit sagkod na magkaigwa na sana nin natatada. Noarin? “Sa laog nin saro pang taon,” dai na malabi pa dian, kun paanong an sarong trabahador na tangdanan nagtatrabaho na dai malabi pa sa panahon na sia binayadan. Bakong malinaw kun paano ini gabos eksaktong naotob. An duwang namamahalang Asirio​—si Sargon II asin Senaquerib​—naghingakong suminakop sa Arabia. Arin man sa duwa puedeng luminaglag kan dakol sa mapalangkaw na mga tribong Arabeng ini, siring kan ihinula.

24. Paano kita makaseseguro na naotob an hula ni Isaias tumang sa Arabia?

²⁴ Minsan siring, kita makaseseguro na an hulang ini eksaktong naotob. Mayo na nin ibang makapagdodoon kan puntong iyan sa mas mapuersang paagi kisa pantapos na mga tataramon kan kapahayagan: “Si Jehova mismo, an Dios kan Israel, iyo an nagtaram kaiyan.” Para sa mga tawo kan kaaldawan ni Isaias, tibaad garo baga harayo an posibilidad na an Babilonya mangingibabaw sa Asiria dangan ibabagsak sa kapangyarihan durante nin marigsok na kaorogmahan sa sarong banggi. Tibaad garo baga siring man kaiyan kaharayo an posibilidad na an makapangyarihan na Edom sa kahurihurihi magigin silensio sa kagadanan o na an sarong banggi nin kasakitan asin kakulangan sa ikabubuhay sasaparon kan mayaman na mga tribong Arabe. Alagad sinabi ni Jehova na mangyayari iyan, kaya nangyari iyan. Ngonyan, sinasabi sa sato ni Jehova na an pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion mapapara. Bako sana ining sarong posibilidad; iyan sarong kasiertohan. Si Jehova mismo an nagtaram kaiyan!

25. Paano niato maaarog an halimbawa kan bantay?

²⁵ Kun siring, magin kitang kapareho kan bantay. Magdanay kitang puka, na garo baga nakapuesto sa sarong halangkaw na torrengbantayan, na nagmamasid sa enotan para sa ano man na tanda nin nagdadangadang na peligro. Makiasosyar kita nin dayupot sa fiel na grupong bantay, an natatadang linahidan na mga Kristiano digdi sa daga ngonyan. Makiayon kita sa sainda na may kosog nin boot sa pagsabi kan kun ano an satong naheheling​—an dakulaon na ebidensia na si Cristo namamahala na sa langit; na sa dai na mahahaloy tataposon nia an halawig, madiklom na banggi nin pagkasiblag kan katawohan sa Dios; asin na pakatapos kaiyan poponan nia an sarong tunay na kaagahon, an Milenyal na Paghade sa sarong paraisong daga!

[Mga Nota sa Ibaba]