‘Mayo nin Katoninongan Para sa mga Maraot’
“‘Mayong katoninongan,’ suminabi an sakuyang Dios, ‘para sa mga maraot.’”—ISAIAS 57:21.
1, 2. (a) Ano an saboot nin dakol na tawo manongod sa ngapit nin katawohan? (b) Ano an resulta nin mga paghihingoa nin tawo na magkaigwa nin katoninongan?
“PERMI kong nasa isip na sa ano man na segundo an kinaban puwedeng pumotok sa lalauogon ko.” An nakakukubhan na mga tataramon na ini, na kinotar sa magasin na Psychology Today, sinabi nin sarong estudyante sa haiskul sa North America. Sa dai na mahahaloy, an ikinatatakot kan estudyante, posibleng laglagon nin sarong guerra nuklear an bilog na katawohan. Ilinaladawan nin sarong eskuwelang taga-Rusya an mga resulta nin sarong guerra nuklear: “An gabos na nabubuhay na bagay mapapara—mayo na nin doot, mayo na nin mga kahoy, mayo na nin berdeng mga pananom.” Terible nanggad na ngapit! Pero pinaghohona nin mga tawo na ini puwedeng mangyari. Sa bago pa sanang surbey an 40 porsiento sa ininterbiong mga nasa edad na naghohona na “dakula an posibilidad” nin guerra nuklear bago an taon 2000.—Helingon an Lucas 21:26.
2 An mga namomoon sa kinaban nakakarisa man sa peligro. Pakalihis kan nahuring guerra mundial, tinindog ninda an organisasyon nin Naciones Unidas sa paghihingoang magkaigwa nin katoninongan asin katiwasayan an katawohan—alagad ta basang sana. Imbes, an mga taon pakaguerra nakaheling kan pagtalubo nin makuring pagriribal nin duwang makapangyarihan na gayong mga nasyon na armado nin nuklear. Sa panapanahon, an mga namomoon sa mga nasyon na ini nagmimiting sa paghihingoa na pakalmahon an internasyonal na tension pero kakadikit kan resulta. Sa ibong kan bagay na an mga namomoon sa relihiyon namimibi para sa katoninongan, an situwasyon parehong-pareho sa ilinadawan ni Isaias: “An sainda mismong mga bayani nagkururahaw sa tinampo; an mismong mga paradara nin katoninongan mapait na mananangis.”—Isaias 33:7.
3. Taano ta mayo nin posibilidad na an mga tawo magigin mapanggana sa saindang mga paghihingoa na magkaigwa nin katoninongan?
3 An may pakaaram na mga Kristiano nakaaaram kun taano an mga politiko ta noarin man dai makatatao nin nagdadanay na katoninongan. Aram ninda na sagkod na an mga tawo pano nin kapasloan, pagkaongis, kahanaban, kapalangkawan, asin ambisyon, dai magkakaigwa nin katoninongan. (Ikomparar an Santiago 4:1.) Apuwera kaiyan, an mga nangyayari sa tawo dai biyong kontrolado nin mga tawo. Imbes, an Biblia nagsasabi sato: “An bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19; 2 Corinto 4:4) An situwasyon kan katawohan sa irarom kan pamomogol kan sarong ini ilinadawan ni Isaias: “An mga maraot siring sa dagat na inaapwak minsan saen, kun ini dai natotoninong . . . ‘Mayong katoninongan,’ suminabi an sakuyang Dios, ‘para sa mga maraot.’”—Isaias 57:20, 21.
“An Dios na Nagtatao nin Katoninongan”
4. Siisay an solamenteng may kapangyarihan na magtao nin katoninongan sa daga?
4 Dai kaini boot sabihon na an rasa nin tawo dai makalilikay sa kalaglagan sa sarong maabot na guerra nuklear. Iyan nangangahulogan sana na tanganing makaheling kita nin katoninongan, kaipuhan na iyan maghale sa sarong gikanan sa luwas. Makaoogma, an Gikanan na iyan nasa persona ni Jehova Dios, “an Dios na nagtatao nin katoninongan.” (Roma 16:20) Igwa sia kan kapangyarihan na kontrahon an impluwensia ni Satanas asin katuyohan nia na ‘bendisyonan nin katoninongan an saiyang banwaan.’ (Salmo 29:11) Dugang pa, ginibo nia an nakaoogmang panuga na: “An mga mahoyo mismo magmamana kan daga, asin sinda nanggad magkakararanga nin labi-labi sa nagsosopay na katoninongan.”—Salmo 37:11.
5. (a) Paano ginamit ni Jehova si Daniel tanganing magtao sato nin impormasyon manongod sa Saiyang katuyohan na magtao nin katoninongan? (b) Taano ta maninigo kitang magin interesado sa hulang ini na isinurat ni Daniel?
5 Dakol nang taon an nakalihis, ipinahayag ni Jehova an makasaysayan na mga pangyayari na magiya sa saiyang pagtatao nin katoninongan sa daga. Paagi sa sarong anghel, sia nagtaram sa saiyang maimbod na propetang si Daniel manongod sa “huring kabtang kan mga aldaw,” an sato mismong panahon. (Daniel 10:14) Ihinula nia an pagriribal kan pinakamakapangyarihan na mga nasyon ngonyan asin ipinaheling na iyan madali nang matapos sa paagi na dai pinaghohona kan duwang nasyon. Asin sia nanuga na an dai linalaoman na pangyayaring ini magtatao nin tunay na katoninongan. Para sa mga Kristiano an hulang ini napakahalaga. Iyan nagtatao nin malinaw na pagmansay sa kun saen na kita sa dalagan nin panahon asin nagpapakosog sa satong determinasyon na magdanay na neutral sa internasyonal na pagriribal mantang may pakatagal na naghahalat sa Dios na humiro para sa satong ikararahay.—Salmo 146:3, 5.
Nagpoon an Pagriribal
6. Isabi an kasaysayan sa likod kan pagriribal nin pinakamakapangyarihan na mga nasyon ngonyan.
6 An katotoohan iyo na, an pagriribal kan pinakamakapangyarihan na mga nasyon ngonyan bakong bago sa kinaban. Imbes, iyan pagpapadagos nin sarong bagay na nagpoon haloy nang panahon an nakaagi. Pagbagsak kan pankinaban na imperyo ni Alejandrong Dakula sa paghinanapos kan ikaapat na siglo B.C.E., an duwa sa saiyang militar na mga namomoon nagkapot nin kapangyarihan sa Siria asin Egipto. An daing sagkod na pagriribal na sa ultimo nagbunga kan pagriribal kan pinakamakapangyarihan na mga nasyon ngonyan naglataw sa pag-oltanan ninda asin sa saindang mga kasalihid—na inaapod hade sa amihanan asin hade sa timog huli ta sinda nasa amihanan asin timog kan daga kan banwaan nin Dios. An makasaysayan na pagtalubo kan pagriribal na ini patienot na ihinayag ki propeta Daniel paagi sa sarong anghel.
7. (a) Paano niato naaaraman na igwa nin dai naheheling, espiritung kabtang sa mga nangyayari sa mga tawo? (b) Siisay, sa orihinal, an hade sa amihanan asin hade sa timog, asin paano nagpoon an saindang pagriribal?
7 Enot na ilinadawan kan anghel kun paanong sia, na tinatabangan ni Miguel, nakikipaglaban tumang sa espiritung ‘mga prinsipe’ nin Persia asin Grecia. (Daniel 10:13, Daniel 10:20–11:1) An pakasirip na ini sa lugar nin mga espiritu nagpapatunay na an nasyonal na mga iriwal bako sanang mga tawo an kalabot. Igwa nin sa demonyong mga puwersa, o “mga prinsipe,” sa likod kan naheheling na mga tawong namomoon. Alagad poon pa kan suanoy na mga panahon, an banwaan nin Dios igwa na nin “prinsipe,” si Miguel, na magpapakosog sa sainda tumang sa mga kapangyarihan na ini nin demonyo. (Efeso 6:12) Dangan isinisentro kan anghel an satong atension sa pagriribal kan Siria asin Egipto. Sia minapoon: “Asin an hade sa timog magigin makosog, pati an saro sa saiyang mga prinsipe.” (Daniel 11:5a) An hade sa timog digdi iyo si Ptolemy I, hade sa Egipto, na buminihag sa Jerusalem kan 312 B.C.E. Dangan an anghel nagtaram manongod sa saro pang hade na “manggagana tumang sa saiya asin maghahade nanggad na may mahiwas na sakop na mas dakula kisa pagsakop kan sarong iyan.” (Daniel 11:5b) Ini an hade sa amihanan sa persona ni Seleucus I Nicator, na an kahadean, an Siria, nagin mas makosog kisa Egipto.
8. Ano an kahulogan para sa mga Kristiano ngonyan kan pambihirang katamaan kan enot na kabtang kan hula kan anghel manongod sa hade sa amihanan asin hade sa timog?
8 An anghel nagpadagos na maghula nin dakol na detalye manongod sa nagpapadagos na pagriribal sa pag-oltanan kan suminunod na mga hade sa Siria asin Egipto. (Daniel 11:6-19) An mga hulang ini eksaktong gayo kaya an iba naghohona na an libro ni Daniel seguradong isinurat pakatapos nang iyan mangyari.a Alagad para sa mga Kristiano, an pambihirang katamaan kan mga hulang ini nagpapakosog sa saindang pagtubod sa mga kabtang kan hula na dai pa naootob “sa huring kabtang kan mga aldaw.”
An Prinsipe kan Tipan
9. Paano an ginibo kan hade sa amihanan nagbunga kan pagkamundag ni Jesus sa Betlehem?
9 Dai maninigong laoman na isaysay kan anghel an gabos na indibiduwal na hade poon ki Ptolemy sagkod sa “huring kabtang kan mga aldaw.” Imbes, nasasabotan niato na pakalihis kan bersikulo 19 an hula minalukso pasiring sa mga taon bago an satong Komon na Kapanahonan, kun satong nababasa: “Asin matindog sa kasalihid nia [an hade sa amihanan] an saro na mapaagi nin parasingil sa makangangalas na kahadean.” (Daniel 11:20) Sa panahon na ini, an Siria saro nang probinsia nin Roma, asin an hade sa amihanan irenerepresentar kan Romanong emperador na si Augusto. Sia an nagboot kan senso na nagbunga kan pagkamundag ni Jesus sa Betlehem imbes na sa Nazaret.—Lucas 2:1-7; Miqueas 5:2.
10. Sa ano pang ibang koneksion sa pag-oltanan kan hade sa amihanan asin kan Mesiyas dinara kan anghel an satong atension?
10 Pakalihis ni Augusto nagdatong si Tiberio, sarong makababaldeng tawo na inapod kan anghel na “saro na ikaoongis.” (Daniel 11:21) Sa saiyang paghade, nakontrol an peligrosong rebelyon sa linderos sa amihanan kan Imperyo nin Roma asin an linderos mismo nagin matoninong, na inootob an mga tataramon kan hula: “[An] mga takyag kan baha, sinda magkakaralantopan nin huli sa saiya, asin sinda magkakagaraba.” Dugang pa, sa saiyang paghade si Jesus ginadan nin mga soldados na Romano bilang kaotoban kan hula kan anghel na “an Poon kan tipan” mapapahamak.—Daniel 11:22; 9:27.
Sa “Panahon na Talaan”
11. (a) Kan 1914, sairisay an hade sa amihanan asin hade sa timog? (b) Anong hula an naotob sa “panahon na talaan”?
11 Sa katapustapusi, dinadara kita kan hula sa “panahon na talaan,” kan 1914. (Daniel 11:27; Lucas 21:24) Sa panahon na ini, naliwat na an banwaan nin Dios. Mantang isinikwal kan Israel sa laman an Mesiyas, an piniling banwaan ni Jehova iyo na an espirituwal na Israel, an kongregasyon nin linahidan na mga Kristiano. (1 Pedro 2:9, 10) Nagliwat naman an duwang hade. An Britania, kaiba an politikal na kasorog kaiyan na Estados Unidos nin America, maliwanag na iyo na an hade sa timog, mantang an Alemania iyo na an hade sa amihanan. An Guerra Mundial I ihinula sa mga tataramon na ini: “Sa panahon na talaan [an hade sa amihanan] mabalik, asin sia madatong nanggad tumang sa timog; alagad ta dai makaaarog an huring pagduman nia sa naenot.” (Daniel 11:29) An hade sa timog nanggana sa guerrang iyan. Kaya an situwasyon laen sa nangyari “sa naenot,” an boot sabihon, kan an mapangganang Roma iyo an hade sa amihanan.
12. Isaysay an mga kabtang nin mga pangyayari sa kinaban poon kan 1914 na ihinula sa makahulang isinabi kan anghel ki Daniel.
12 An anghel nagpadagos na isaysay an pagdinaogan kan duwang hade poon kan 1914 asin, partikularmente, an paagi na an duwa matumang sa banwaan ni Jehova. Ihinula man nia an paglataw kan “makababaldeng bagay na nagpapangyari nin kagabaan,” na nag-eeksister ngonyan bilang an organisasyon nin Naciones Unidas. (Daniel 11:31) An pagpatindog kan NU sarong politikal na paghihingoa na dian an duwang hade nagkooperar tanganing magtao nin katoninongan. Alagad ta iyan nakatalagang masudya huli ta iyan tumang sa Kahadean nin Dios.b (Mateo 24:15; Kapahayagan 17:3, 8) Ultimo, dinadara kan anghel an satong atension sa “panahon kan katapusan.”—Daniel 11:40.
An “Panahon kan Katapusan”
13. (a) Sa ano nanonongod an ekspresyon na “panahon kan katapusan” sa kabtang na ini kan hula? (b) Siisay an nag-otob sa mga katongdan kan hade sa amihanan asin hade sa timog poon kan matapos an ikaduwang guerra mundial?
13 Anong panahon ini? Kun beses an ekspresyon na “panahon kan katapusan” nanonongod sa panahon kan katapusan kan palakaw na ini nin mga bagay, poon 1914 sagkod sa Armagedon. (Daniel 8:17, 19; 12:4) Alagad an mga nangyari kan taon 1914, an “panahon na talaan,” ihinula sa bersikulo 29 pa, asin an hula kan anghel dinara na kita nin lihis na gayo dian.c Kaya, an “panahon kan katapusan” digdi sa bersikulo 40 seguradong nanonongod sa huring mga kabtang kan 2,300 na taon kalawig na pag-iiwal kan hade sa amihanan asin hade sa timog. Kun siring, ipagpapadagos niato an satong pagbasa na may dakulang interes, ta ngonyan maaaraman na niato an mga mangyayari sa harani nang ngapit. Sa panahon na ini, an pagkaliwat nin mga kapangyarihan sa kinaban nagbunga nin dugang pang mga pangyayari sa irenerepresentar kan duwang hade. Poon kan bumagsak an Nazi-Fascistang mga kapangyarihan sa katapusan kan Guerra Mundial II, naheling niato an pagriribal nin duwang pinakamakapangyarihan na mga nasyon, an saro irenerepresentar na hade sa amihanan, na nagdodominar sa kadaklan sosyalistikong grupo nin mga nasyon, asin an saro pa irenerepresentar na hade sa timog, na nagdodominar sa kadaklan kapitalistikong grupo nin mga nasyon.
14. Paano ilinaladawan kan anghel an hade sa amihanan?
14 An disposisyon kan pinakahuring hade sa amihanan marahay an pagkaladawan sa bersikulo 37, 38: “Asin an Dios kan saiyang mga magurang dai nia aasikasohon . . . Alagad sa dios nin mga kuta, sa saiyang kamugtakan sia magtatao nin kamurawayan; asin sa dios na dai namidbid kan saiyang mga magurang sia magtatao nin kamurawayan paagi sa bulawan asin paagi sa pirak asin paagi sa mahahalagang gapo patin paagi sa kawiliwiling mga bagay.” Igwa daw nin dai makakamidbid sa paglaladawan na ini? An hade sa amihanan ngonyan opisyal na nagsusuportar sa ateismo, na isinisikwal an relihiyosong mga dios kan naenot na mga hade sa amihanan. Mas gusto niang magsarig sa mga armas, “sa dios nin mga kuta.” Ini nakakontribuwir sa natatarantang paorumbasan sa armas na dian pareho may paninimbagan an duwang hade. An taonan na ginagasto sa depensa kan hade sana sa amihanan nakaabot sa haros 300 bilyones na dolyar kan 1985. Kadakula nanggad na atang na ‘bulawan asin pirak asin mahahalagang gapo patin kawiliwiling mga bagay’ sa dai napaninigoan na dios nin mga armas!
15, 16. (a) Ano an mangyayari sa pag-oltanan kan hade sa amihanan asin hade sa timog? (b) Ano an magigin kahulogan kaini para sa banwaan nin Dios?
15 Kun siring, ano an sa katapustapusi mangyayari sa duwang hadeng ini? An anghel nagsasabi: “Asin sa panahon kan katapusan [katapusan kan kasaysayan kan duwang hade] an hade sa timog makikipagsuag sa saiya, asin tumang sa saiya an hade sa amihanan mananalakay na may mga karro asin mga parakabayo asin dakol na bapor.” (Daniel 11:40; Mateo 24:3) Malinaw na an mga komperensia kan pinakaharalangkaw na opisyales bakong solusyon sa pagriribal kan pinakamakapangyarihan na mga nasyon. An tension na gikan sa ‘pakikisuag’ kan hade sa timog asin sa pagpahiwas kan sakop kan hade sa amihanan puwedeng umagi sa poko mas o menus mainit na mga kabtang; alagad sa huri, sa sarong paagi, an hade sa amihanan mapoprobokar sa labi-labi kadahas na paghiro na ilinadawan ni Daniel.d
16 An huring mga aldaw na ini nangorognang masakit para sa banwaan nin Dios, na sa siglong ini pinaglamag pareho kan duwang hade. An anghel nagpatanid na an hade sa amihanan “malaog man sa daga kan Kagayonan, asin dakol na kadagaan an mapupukan.” An “daga kan Kagayonan” simbolikong iyo an daga kan banwaan nin Dios. Kun siring, an mga tataramon kan anghel seguradong nangangahulogan na apuwera sa pandadaog sa dakol na nasyon, sasalakayon kan hade sa amihanan an espirituwal na daga kan banwaan ni Jehova. (Daniel 8:9; 11:41-44; Ezequiel 20:6) Sa bersikulo 45, idinugang kan hula: “Asin itotogdok nia an saiyang garo palasyong mga tolda sa pag-oltanan kan dakulang dagat asin kan banal na bukid nin Kagayonan.” Sa ibang pagtaram, sia mapuwesto tanganing gumibo nin ultimong pagsalakay sa saindang espirituwal na paraiso.
“Sagkod sa Saiyang Katapusan”
17. Anong dai linalaoman na pangyayari an maprobokar sa hade sa amihanan?
17 Alagad ta sa panahon na iyan may nangyari nang dai linalaoman pareho kan hade sa amihanan asin hade sa timog. An anghel naghula: “Alagad may mga bareta na mapahandal sa [hade sa amihanan], gikan sa subangan asin gikan sa amihanan, asin sia nanggad maluwas sa dakulang kabangisan tanganing paraon asin laglagon an dakol.”—Daniel 11:44.
18. (a) Ano an gigikanan kan “mga bareta” na ihinula kan anghel? (b) Ano an magigin ultimong kaaabtan kan hade sa amihanan?
18 Ano an mga baretang ini? Dai sinasabi kan anghel, pero sinabi nia an pinaghalean kaiyan. Iyan hale “sa subangan,” asin si Jehova Dios asin si Jesu-Cristo ipinaririsang iyo “an mga hade hale sa subangan.” (Kapahayagan 16:12) An mga baretang ini hale man “sa amihanan,” asin an Biblia simbolikong nagtataram manongod sa Bukid nin Sion, an banwaan kan dakulang Hadeng si Jehova, bilang nasa “harayong kampi kan amihanan.” (Salmo 48:2) Kaya, “mga bareta” hale ki Jehova Dios asin Jesu-Cristo an magtutulod sa hade sa amihanan sa saiyang huring dakulang kampanya. Pero an resulta magigin kapahapahamak sa saiya. An katapusan kan bersikulo 45 nagsasabi sato: “Sia maduman sagkod sa saiyang katapusan, asin mayo nin matabang sa saiya.”
19. (a) Ano an magkalaen na kaaabtan kan kinaban na ini asin kan “mga matanos”? (b) Ano pang mga hapot an kaipuhan na simbagon?
19 Tunay na “mayong katoninongan . . . para sa mga maraot.” (Isaias 57:21) Imbes, an kasaysayan kan hade sa amihanan tatandaan nin guerra sagkod sa katapusan. Alagad para sa Saiyang maimbod na mga lingkod, si Jehova nanunuga: “An mga matanos iyo an mag-eerok sa daga, asin an mga daing kanawayan iyo an matatada dian. Kun manongod sa mga maraot, sinda popohoon sa daga.” (Talinhaga 2:21, 22) Alagad ano an mangyayari sa hade sa timog kun an hade sa amihanan ‘magduman sagkod sa saiyang katapusan’? Ano an mangyayari sa mga Kristiano kun an hade sa amihanan ‘itogdok an saiyang garo palasyong mga tolda’ sa nan-uumang posisyon tumang sa sainda? (Daniel 11:45) Paano an katoninongan sa katapustapusi maabot sa daga? Si Jehova, paagi sa saiyang anghel, sinimbag an mga hapot na ini, arog kan maheheling niato sa minasunod na mga artikulo.
[Mga Nota sa Ibaba]
a Para sa orog pang detalye, helingon an librong “Your Will Be Done on Earth,” kapitulo 10, na ipinublikar kan 1958, kan Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Para sa dugang pang impormasyon sa kabtang na ini kan hula, helingon an “Your Will Be Done on Earth,” kapitulo 11.
c Risahon man na sa bersikulo 35 an “panahon kan katapusan” sinasabi na nasa ngapit pa.
d Helingon an “Your Will Be Done on Earth,” pahina 298-303.
Ikapaliliwanag daw Nindo?
◻ Anong espiritung mga persona an napalabot sa politikal na mga nangyayari sa tawo?
◻ Sairisay an hade sa amihanan asin hade sa timog kan 1914?
◻ Paano an hade sa amihanan ngonyan nagsasamba sa dios nin mga kuta?
◻ Anong pangigipit an itatao kan hade sa amihanan sa banwaan nin Dios?
◻ Ano an sa katapustapusi mangyayari sa hade sa amihanan?
[Mapa/Mga ritrato sa pahina 10]
Siria
An Dakulang Dagat
Judea
Egipto
[Picture Credit Line sa pahina 8]
U.S. National Archives