Libro kan Biblia Numero 33—Miqueas

Kagsurat: Miqueas

Kun Saen Isinurat: Juda

Natapos an Pagsurat: Bago 717 B.C.E.

Sakop na Panahon: Mga 777–717 B.C.E.

ISIP-ISIPA an sarong tawong maygurang, na dakol na taon nang maimbod na naglilingkod ki Jehova. Isip-isipa an sarong tawong pusoan, na kayang magsabi sa mga namamahala kan saiyang nasyon, “Kamong mga naoongis sa marahay asin namomoot sa karatan, . . . kamo na nagkakan man sa laman kan sakong banwaan, asin nag-anit sa sainda.” Isip-isipa an sarong tawong mapakumbaba, na an gabos na kaomawan sa saiyang mapuersang mga tataramon itinatao nia ki Jehova na nagtao sa saiya kan espiritu tanganing makapagtaram. Dai daw kamo maoogmang makaibanan an arog kaiyan na tawo? Kanigoan kaabundang impormasyon asin karahay na hatol an ikakatao nia sa sato! Siring kaiyan si propeta Miqueas. Mababasa pa niato an saiyang pambihirang hatol sa libro na inginaran sa saiya.​—Miq. 3:​2, 3, 8.

² Arog kan totoo sa dakol na propeta, kakadikit kan sinasabi mapadapit ki Miqueas mismo sa saiyang libro; an mensahe an mahalaga. An ngaran na Miqueas (Micah) pinahalipot na porma kan Miguel (Michael), na nangangahulogan, “Siisay an Kaagid nin Dios?” o Micaya (Micaiah), na nangangahulogan, “Siisay an Kaagid ni Jehova?” Sia naglingkod bilang propeta durante kan paghade ni Jotam, Acaz, asin Ezequias (777-717 B.C.E.), kaya katemporanyo sia kan mga propetang si Isaias asin Oseas. (Isa. 1:1; Os. 1:1) Bakong segurado an eksaktong peryodo kan saiyang pagpropesiya, alagad pinakahalawig na an 60 taon. An mga propesiya nia manongod sa kagabaan kan Samaria seguradong itinao bago nalaglag an siudad kan 740 B.C.E., asin an bilog na pagsurat seguradong natapos sa katapusan kan paghade ni Ezequias, kan 717 B.C.E. (Miq. 1:1) Si Miqueas sarong propeta na taga puerang lugar sa baryo nin Moreset sa balunbon na lugar nin Sefela, sa timog-solnopan nin Jerusalem. An pagigin pamilyar nia sa buhay sa puerang lugar ipinapaheling sa klase nin mga ilustrasyon na ginamit nia tanganing ipasabot an mga punto kan saiyang pahayag.​—2:12; 4:​12, 13; 6:15; 7:​1, 4, 14.

³ Si Miqueas nabuhay sa peligroso asin makahulogan na mga panahon. An marikas na mga pangyayari tanda nin kapahamakan para sa mga kahadean nin Israel asin Juda. An moral na karatan asin idolatriya nagkabanhi na sa Israel, asin ini an nagbunga kan kalaglagan kan Israel sa kamot kan Asiria, na minalataw na kan mismong panahon na nabubuhay pa si Miqueas. An Juda naggigibo nin tama kaidtong naghahade si Jotam alagad inarog ninda an karigsokan kan Israel durante kan rebeldeng paghade ni Acaz, dangan ruminahay naman durante kan paghade ni Ezequias. Pinatindog ni Jehova si Miqueas tanganing marigon na patanidan an Saiyang banwaan manongod sa ipapaabot Nia sa sainda. An mga propesiya ni Miqueas nagserbing pansuportar kaidtong ki Isaias asin Oseas.​—2 Ha. 15:32–20:21; 2 Cron. kap. 27-32; Isa. 7:17; Os. 8:8; 2 Cor. 13:1.

⁴ Abunda an ebidensia na nagpapaheling kan pagigin totoo kan libro nin Miqueas. Inako na iyan kaidto pa kan mga Judio bilang kabtang kan Hebreong canon. An Jeremias 26:​18, 19 direktang sinasambit an mga tataramon ni Miqueas: “An Sion aaradohon na siring sa oma sana, asin an Jerusalem mismo magigin na sanang tambak nin mga kagabaan.” (Miq. 3:12) An propesiyang ini naotob nin eksakto kan 607 B.C.E. kan radason kan hade nin Babilonya an Jerusalem, “tangani na manlaglag.” (2 Cron. 36:19) Naotob man an kaagid na propesiya manongod sa Samaria, na iyan magigin “tambak nin mga kagabaan sa oma.” (Miq. 1:​6, 7) An Samaria linaglag kan mga Asirio kan 740 B.C.E. kan darahon nindang bihag an amihanan na kahadean nin Israel. (2 Ha. 17:​5, 6) Kan huri sinakop iyan ni Alejandrong Dakula kan ikaapat na siglo B.C.E. asin ginaba kan mga Judio sa irarom ni Juan Hircano I kan ikaduwang siglo B.C.E. Manongod sa huring pagkalaglag na ini nin Samaria, an The New Westminster Dictionary of the Bible, 1970, pahina 822, nagsasabi: “Linaglag iyan kan ganador, sa pagprobar na paraon an gabos na ebidensia na igwa dati nin nakukutaan na siudad na nakatindog sa ibabaw kan bulod.”

⁵ An arkeolohikong ebidensia nakakadagdag man sa pagsuportar sa mga kaotoban kan propesiya ni Miqueas. Nasasambitan sa kasaysayan kan Asiria na linaglag kan mga Asirio an Samaria. Halimbawa, an hade nin Asiria na si Sargon naghambog: “Sinalikopan asin sinakop ko an Samaria (Sa-me-ri-na).”a Minsan siring, posible na an sinundan ni Sargon, si Salmanasar V, an talagang naggibo kan lubos na pagkongkistar. Mapadapit ki Salmanasar, sarong Babilonyong cronica an nagsabi: “Rinaot nia an Samaria.”b An pagsalakay sa Juda kaidtong paghade ni Ezequias, siring sa pagkahula ni Miqueas, isinaysay na marhay ni Senaquerib. (Miq. 1:​6, 9; 2 Ha. 18:13) Nagpagibo sia nin dakulang may apat na panel na inukit sa lanob kan saiyang palasyo sa Ninive na naglaladawan kan pagbihag sa Laquis. Isinaysay nia sa saiyang prism: “Sinalikopan ko an 46 kan saiyang makokosog na siudad . . . Pinalayas ko (sa sainda) an 200,150 katawo . . . Ginibo ko siang bilanggo sa Jerusalem, na saiyang erokan bilang hade, siring sa gamgam na nasa hawla.” Ilinista man nia an buhis na ibinayad sa saiya ni Ezequias, minsan ngani pinasobrahan nia an kantidad. Dai nia nasambitan an kapahamakan na nangyari sa saiyang mga soldados.c​—2 Ha. 18:​14-16; 19:35.

⁶ An naghahale kan gabos na pagduda sa pagigin ipinasabong kan libro iyo an pambihirang propesiya sa Miqueas 5:​2, na naghuhula kan mamumundagan kan Mesiyas. (Mat. 2:​4-6) Igwa man nin mga teksto na nakakaagid sa mga sinabi sa Kristianong Griegong Kasuratan.​—Miq. 7:​6, 20; Mat. 10:​35, 36; Luc. 1:​72, 73.

⁷ Minsan ngani si Miqueas posibleng hale sa puerang mga lugar sa Juda, dai nanggad sia nagkukulang nin abilidad tangani na ipahayag an saiyang saboot. Yaon sa saiyang libro an nagkapira sa pinakamagagayon na pananaram sa Tataramon nin Dios. An kapitulo 6 isinurat sa nakakaapod nin atension na pag-oolay. Nakakaapod sa atension kan nagbabasa an biglang mga pagbago dahelan sa marikas na pagbalyo nin punto ni Miqueas, hale sa sumpa pasiring sa bendisyon asin pabalik giraray sa sumpa. (Miq. 2:​10, 12; 3:​1, 12; 4:1) Kadakol kan malinaw na pananaram na may piguratibong kahulogan: Sa pagluwas ni Jehova, “an mga bukid magkakaturunaw sa irarom nia, asin an mga kababan magkakagaratak, siring sa taro huli sa kalayo, siring sa mga tubig na nagbobolos sa sarong bakilid.”​—1:4; helingon man an 7:17.

⁸ An libro puedeng bangabangaon sa tolong kabtang, na an kada kabtang nagpopoon sa “Dangoga” asin igwa nin mga pagsagwe, patanid na padusa, asin panuga na bendisyon.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹⁶ Haros 2,700 na taon na an nakaagi, an pagpropesiya ni Miqueas nagin nanggad ‘kapakipakinabang para sa pagsagwe,’ huli ta si Hadeng Ezequias nin Juda naghimate sa saiyang mensahe asin giniyahan an nasyon na magsolsol asin gumibo nin reporma sa relihion. (Miq. 3:​9-12; Jer. 26:​18, 19; ikomparar an 2 Hade 18:​1-4.) Orog pa nganing kapakipakinabang ngonyan an ipinasabong na propesiyang ini. Sa gabos na naghihingakong nagsasamba sa Dios, dangoga nindo an malinaw na mga patanid ni Miqueas tumang sa falsong relihion, pagsamba sa idolo, pagputik, asin kadahasan! (Miq. 1:2; 3:1; 6:1) Sinusuportaran ni Pablo an mga patanid na ini sa 1 Corinto 6:​9-11, na dian sinasabi nia na an tunay na mga Kristiano nahugasan na asin na mayo nin siisay man na naggigibo nin siring an magmamana kan Kahadean nin Dios. Sa simple asin klarong paagi, sinasabi kan Miqueas 6:8 na an kahagadan ni Jehova iyo na an tawo lumakaw sa kaibahan Nia sa hustisya, kabootan, asin kababaan nin boot.

¹⁷ Ipinaabot ni Miqueas an saiyang mensahe sa sarong banwaan na barangang gayo kaya ‘an mga kaiwal nin sarong tawo iyo an kasararo nia sa harong.’ An tunay na mga Kristiano sa parate naghuhulit sa kaagid na mga kamugtakan, asin an nagkapira pinapasaloiban pa ngani asin makuring pinepersegir kan sainda mismong kapamilya. Kaipuhan ninda na pirmeng mapasensiang maghalat ki Jehova, an ‘Dios nin saindang kaligtasan.’ (Miq. 7:​6, 7; Mat. 10:​21, 35-39) Kun pinepersegir o napapaatubang sa depisil na asignasyon, an mga may kosog nin boot na nananarig ki Jehova ‘mapapano nin puersa, paagi sa espiritu ni Jehova,’ sa pagtaram kan Saiyang mensahe siring kan nangyari ki Miqueas. Iprinopesiya ni Miqueas na an siring na kosog nin boot nangorognang maheheling sa “mga nagkawaralat ni Jacob.” An mga ini magigin siring sa ‘leon sa tahaw kan mga nasyon, sa tahaw nin dakol na banwaan,’ asin kadungan kaiyan siring sa nakakarepreskong ambon asin tagiti hale ki Jehova. An mga kualidad na ini tunay na naheling sa ‘natatada nin Israel (ni Jacob)’ na nagin mga miembro kan Kristianong kongregasyon kan enot na siglo.​—Miq. 3:8; 5:​7, 8; Roma 9:27; 11:​5, 26.

¹⁸ An pagkamundag ni Jesus sa Betlehem, bilang kaotoban kan propesiya ni Miqueas, bako sanang nagpapatunay na ipinasabong nin Dios an libro kundi liniliwanag man kaiyan na an konteksto kan bersikulo nagseserbing propesiya kan pagdatong kan Kahadean nin Dios na pinapamahalaan ni Cristo Jesus. Si Jesus iyo an saro na naglataw sa Betlehem (Harong nin Tinapay) na may darang mga pakinabang na nagtataong-buhay para sa gabos na nagtutubod sa saiyang atang. Sia an ‘nagpapastor sa kosog ni Jehova’ asin nagigin dakula patin nagtataong katoninongan sagkod sa kaporoporohi kan daga sa tahaw kan ibinalik asin sararong aripompon nin Dios.​—Miq. 5:​2, 4; 2:12; Juan 6:​33-40.

¹⁹ Dakulang pagparigon sa boot an makukua sa propesiya ni Miqueas mapadapit sa “huring kabtang kan mga aldaw,” na an “dakol na nasyon” naghahagad nin instruksion gikan ki Jehova. “Asin pupulpogon ninda an saindang mga espada na magin tarom nin arado asin an saindang mga budyak na magin mga gunting na pan-awan. Dai sinda mabingat nin espada, an nasyon tumang sa nasyon, ni mag-aadal pa man sinda sa pakilaban. Asin sinda totoong magtutukaw, an lambang saro sa sirong kan saiyang ubas asin sa sirong kan saiyang higuerra, asin mayo nin siisay man na magpapatakig sa sainda; huli ta an mismong ngoso ni Jehova nin mga hukbo iyo an nagtaram kaiyan.” Binayaan ninda an gabos na falsong pagsamba, asin uminiba sinda ki Miqueas sa pagsabi nin may kasiertohan: “Kun para sa sato, kita maglalakaw sa ngaran ni Jehova na satong Dios sagkod sa panahon na daing talaan, sagkod lamang pa ngani.” Totoo nanggad, an propesiya ni Miqueas nakakapukaw nin pagtubod sa pagtao nin patanaw kan importanteng mga pangyayaring ini. Iyan pambihira man sa pagpamuraway ki Jehova bilang an daing sagkod na Soberano asin Hade. Abaa kanakakaogma an mga tataramon: “Si Jehova mamamahala nanggad bilang hade sa sainda sa Bukid nin Sion, poon ngonyan asin sagkod sa panahon na daing talaan”!​—Miq. 4:​1-7; 1 Tim. 1:17.

[Mga Nota sa Ibaba]