“Padagos Kamong Maghalat sa Sako”

“‘Kun siring padagos kamong maghalat sa sako,’ an sabi ni Jehova.”​—SOFONIAS 3:8.

 1. Anong patanid an itinao ni propeta Sofonias, asin taano ini ta interesante sa mga tawong nabubuhay ngonyan?

“AN DAKULANG aldaw ni Jehova harani na.” An nagpapatanid na kurahaw na ini isinabi ni propeta Sofonias sa kabangaan kan ikapitong siglo B.C.E. (Sofonias 1:14) Sa laog nin 40 o 50 taon, an hula naotob kan an aldaw kan pagpaabot nin paghokom ni Jehova duminatong sa Jerusalem asin sa mga nasyon na idto na nagtumang sa soberaniya ni Jehova paagi sa pagmaltrato sa saiyang banwaan. Taano ini ta interesante sa mga tawo na nabubuhay sa paghinanapos kan ika-20 siglo? Kita nabubuhay sa panahon na an ultimong “dakulang aldaw” ni Jehova marikas na nagdadangadang. Siring man sana kan panahon ni Sofonias, an “naglalaad na kaanggotan” ni Jehova madali nang magrabaraba tumang sa modernong aldaw na katimbang kan Jerusalem​—an Kakristianohan—​asin sa gabos na nasyon na nagmamaltrato sa banwaan ni Jehova asin nagtutumang sa saiyang unibersal na soberaniya.​—Sofonias 1:4; 2:​4, 8, 12, 13; 3:8; 2 Pedro 3:​12, 13.

Si Sofonias​—Sarong Mapusong Saksi

2, 3. (a) Ano an aram niato manongod ki Sofonias, asin ano an nagpapaheling na sia sarong mapusong saksi ni Jehova? (b) Anong mga katunayan an nakatatabang sa sato na madeterminaran an panahon asin lugar kan panhuhula ni Sofonias?

² Dikit an naaaraman manongod ki propeta Sofonias, na an ngaran (sa Hebreo, Tsephan·yahʹ) nangangahulogan “Itinago ni Jehova (Rinimpos).” Minsan siring, kabaliktaran nin ibang propeta, si Sofonias nagtao kan saiyang linahe sagkod sa ikaapat na kapag-arakian, pabalik sagkod ki “Ezequias.” (Sofonias 1:1; ikomparar an Isaias 1:1; Jeremias 1:1; Ezequiel 1:3.) Ini bako nanggad na ordinaryo kaya an kadaklan na komentarista minimidbid na an fiel na si Hadeng Ezequias an saiyang apoon sa dapan. Kun sia man nanggad, kun siring si Sofonias may makahadeng pinaghalean, asin ini duminugang sa puersa kan saiyang maisog na pagkondenar sa mga prinsipe kan Juda asin nagpaheling na sia sarong mapusong saksi asin propeta ni Jehova. An saiyang pagigin pamilyar na marhay sa mga lugar sa Jerusalem asin sa mga nangyayari sa palasyo kan hade nagsusuherir na ibinalangibog nia an mga paghokom ni Jehova sa mismong kabisera.​—Helingon an Sofonias 1:​8-11, mga nota sa ibaba.

³ Risang gayo an bagay na, mantang ibinalangibog ni Sofonias an mga paghokom nin Dios tumang sa sibil na “mga prinsipe” kan Juda (mga tawong haralangkaw an katongdan, o namomoon nin tribo) asin “mga aki kan hade,” nungka niang nasambitan an hade mismo sa saiyang mga pagkritika.a (Sofonias 1:8; 3:3) Isinusuherir kaini na an hoben na si Hadeng Josias nagpaheling na nin inklinasyon para sa dalisay na pagsamba, dawa ngani, sa pagkonsiderar kan situwasyon na kinokondenar ni Sofonias, malinaw na dai pa nia pinoponan an saiyang relihiosong mga reporma. Ini gabos nagsusuherir na si Sofonias naghula sa Juda durante kan enot na mga taon ni Josias, na naghade poon 659 sagkod 629 B.C.E. An buhay na panhuhula ni Sofonias daing duwa-duwa na orog pang tuminabang na marealisar kan hoben na si Josias an idolatriya, kadahasan, asin karatan na lakop sa Juda sa panahon na iyan asin nakadagka sa saiyang kampanya sa huri tumang sa idolatriya.​—2 Cronica 34:​1-3.

Mga Dahelan kan Naglalaad na Kaanggotan ni Jehova

 4. Sa anong mga tataramon na ipinahayag ni Jehova an saiyang kaanggotan tumang sa Juda asin Jerusalem?

⁴ Si Jehova igwang marahay na dahelan na maanggot sa mga namomoon asin nag-eerok sa Juda asin sa kabiserang siudad kaiyan na Jerusalem. Paagi sa saiyang propeta na si Sofonias, sia nagpahayag: “Ibibingat ko an sakuyang kamot tumang sa Juda asin tumang sa gabos na nag-eerok sa Jerusalem, asin popohoon ko sa lugar na ini an mga natatada kan Baal, an ngaran kan mga saserdote nin ibang dios kaiba an mga saserdote, asin an mga naghohorohod sa ibabaw kan mga atop sa hukbo kan kalangitan, asin an mga naghohorohod, na nagsusurumpa ki Jehova asin nagsusurumpa sa ngaran ni Malcam.”​—Sofonias 1:​4, 5.

5, 6. (a) Ano an relihiosong situwasyon sa Juda kan panahon ni Sofonias? (b) Ano an kamugtakan kan sibil na mga namomoon sa Juda asin kan saindang mga tawohan?

⁵ An Juda naatian kan nakararaot na mga rituwal sa pagigin mainaki kan pagsamba ki Baal, demonikong astrolohiya, asin kan pagsamba kan paganong dios na si Malcam. Kun si Malcam iyo man sana si Moloc, siring sa isinusuherir nin iba, kun siring kabale sa falsong pagsamba nin Juda an makababaldeng pag-atang nin mga aki. An siring na relihiosong mga gibo makababalde sa mga mata ni Jehova. (1 Hade 11:​5, 7; 14:​23, 24; 2 Hade 17:​16, 17) Sia orog pa nindang inanggot huli ta an mga parasamba sa idolo nanunumpa pa sa ngaran ni Jehova. Dai na nia palalampason an siring na relihiosong karamogan asin popohoon nia kapwa an pagano asin apostatang mga saserdote.

⁶ Saro pa, an sibil na mga namomoon sa Juda mararaot. An saiyang mga prinsipe garo masibang “nagngangarob na mga leon,” asin an saiyang mga hokom ikakokomparar sa gutom na “mga lobo.” (Sofonias 3:3) An saindang mga tawohan inakusar nin ‘pagpano kan harong kan saindang mga kagurangnan nin kadahasan asin pandadaya.’ (Sofonias 1:9) Lakop an materyalismo. Dakol an nag-aaprobetsar kan situwasyon tanganing makatipon nin kayamanan.​—Sofonias 1:13.

Mga Pagduwaduwa Manongod sa Aldaw ni Jehova

 7. Gurano kalawig antes kan “dakulang aldaw ni Jehova” na si Sofonias naghula, asin ano an espirituwal na kamugtakan kan dakol na Judio?

⁷ Siring sa satuya nang naheling, an kapahapahamak na relihiosong kamugtakan na lakop kan aldaw ni Sofonias nagpaparisa na inotob nia an saiyang gibohon bilang saksi asin propeta antes na pinonan ni Hadeng Josias an saiyang kampanya tumang sa idolatriya, mga 648 B.C.E. (2 Cronica 34:​4, 5) Kun siring, posibleng si Sofonias naghula kisuerra 40 taon antes na “an dakulang aldaw ni Jehova” duminatong sa kahadean nin Juda. Sa pag-oltanan, dakol na Judio an nagduwaduwa asin ‘nagsiribog’ sa paglilingkod ki Jehova, na nagigin indiperente. Si Sofonias nagtataram manongod sa mga “dai naghaharanap ki Jehova saka dai nakikihumapot manongod sa saiya.” (Sofonias 1:6) Malinaw, an mga indibiduwal sa Juda indiperente, na daing pakilabot manongod sa Dios.

8, 9. (a) Taano ta sisiyasaton ni Jehova an “mga tawong nagigin matagas na sa ibabaw kan saindang mga lagod”? (b) Sa anong mga paagi na tatawan ni Jehova nin atension an mga nag-eerok sa Juda saka an saindang sibil asin relihiosong mga namomoon?

⁸ Ihinayag ni Jehova an saiyang katuyohan na siyasaton idtong mga naghihingako na saiyang banwaan. Sa tahaw kan saiyang naghihingakong mga parasamba, hahanapon nia idtong mga may saray-saray na pagduwaduwa sa saindang puso kun dapit sa saiyang kakayahan o intension na makilabot sa mga ginigibo nin tawo. Sia nagpahayag: “Mangyayari sa panahon na iyan na maingat kong sisiyasaton an Jerusalem na may mga ilawan, asin tatawan ko nin atension an mga tawong nagigin matagas na sa ibabaw kan saindang mga lagod asin nagsasarabi sa saindang puso, ‘Si Jehova dai maggigibo nin marahay, asin dai sia maggigibo nin maraot.’” (Sofonias 1:12) An ekspresyon na “mga tawong nagigin matagas na sa ibabaw kan saindang mga lagod” (sarong pagpanongod sa paggibo nin arak) nanonongod sa mga napamugtak na, arog kan mga lagod na tuminundag sa bariles, asin habong madistorbo nin ano man na pagbalangibog nin nagdadangadang na pakikilabot nin Dios sa mga ginigibo nin katawohan.

⁹ Tatawan ni Jehova nin atension an mga nag-eerok sa Juda asin Jerusalem asin an saindang mga saserdote na isinalak an saiyang pagsamba sa paganismo. Kun sinda nakamamate nin seguridad, na garo ikinatatago kan kadikloman kan banggi sa laog kan mga lanob kan Jerusalem, hahanapon nia sinda na siring sa igwang maliwanag na mga ilawan na makatataros sa espirituwal na kadikloman na saindang tinagoan. Yuyugyugon nia sinda sa saindang relihiosong pagkaindiperente, enot paagi sa makangingirhat na mga mensahe nin paghokom, dangan paagi sa pagpaabot kan mga paghokom na iyan.

“An Dakulang Aldaw ni Jehova Harani Na”

10. Paano ilinadawan ni Sofonias “an dakulang aldaw ni Jehova”?

¹⁰ Pinasabngan ni Jehova si Sofonias na ibalangibog: “An dakulang aldaw ni Jehova harani na. Iyan harani na, asin igwa nin paghihidale na gayo kaiyan. An tanog kan aldaw ni Jehova mapait.” (Sofonias 1:14) Tunay nanggad na an mapait na mga aldaw nasa enotan para sa lambang saro​—mga saserdote, prinsipe, asin mga tawo—​na nagsayumang himateon an patanid asin bumalik sa dalisay na pagsamba. Ilinaladawan an aldaw na iyan nin pagpaabot nin paghokom, an hula nagpapadagos: “An aldaw na iyan aldaw nin kabangisan, aldaw nin kasakitan asin nin panangis, aldaw nin bagyo asin nin pangaba, aldaw nin kadikloman asin nin paglomlom, aldaw nin pagdagom asin nin pagdiklom, aldaw nin amodyong asin nin alarma, tumang sa mga siudad na posog asin tumang sa haralangkaw na bantayan.”​—Sofonias 1:​15, 16.

11, 12. (a) Anong mensahe nin paghokom an ipinahayag tumang sa Jerusalem? (b) Ikaliligtas daw nin materyal na prosperidad an mga Judio?

¹¹ Sa laog nin nagkapirang garo madalion na dekada, an mga hukbo kan Babilonya sasalakayon an Juda. An Jerusalem dai makadudulag. An hinaharongan asin pinagnenegosyohan na mga lugar kaiyan biyong lalaglagon. “‘Mangyayari sa aldaw na iyan,’ an sabi ni Jehova, ‘an tingog nin inagrangay hale sa Tata nin Sira, asin nin inungal hale sa ikaduwang distrito, patin nin dakulang pagkagaba hale sa mga bolod. Mag-urungal kamo, mga nag-eerok sa Mactes [sarong lugar sa Jerusalem], huli ta an gabos na tawong parabariwas pinasilensio; pinoho idto gabos na nagtitimbang nin pirak.’”​—Sofonias 1:​10, 11, nota sa ibaba.

¹² Nagsasayumang tumubod na an aldaw ni Jehova harani na, an dakol na Judio nabangkag na marhay sa maganansiang mga negosyo. Alagad paagi sa saiyang fiel na propeta na si Sofonias, si Jehova naghula na an saindang kayamanan “sasalakaton asin an saindang mga harong gagarabaon.” Dai ninda maiinom an arak na saindang prinodusir, asin “minsan an saindang pirak o an saindang bulawan dai makapagliligtas sa sainda sa aldaw kan kabangisan ni Jehova.”​—Sofonias 1:​13, 18.

Hinokoman an Ibang Nasyon

13. Anong mensahe nin paghokom an ipinahayag ni Sofonias tumang sa Moab, Amon, asin Asiria?

¹³ Paagi sa saiyang propeta na si Sofonias, ipinahayag man ni Jehova an saiyang kaanggotan sa mga nasyon na nagmaltrato sa saiyang banwaan. Sia nagpahayag: “‘Nadangog ko an pagduhagi nin Moab asin an malanit na mga tataramon kan mga aki ni Amon, na paagi kaiyan dinuhagi ninda an sakuyang banwaan asin padagos na nagpaabaw-abaw tumang sa saindang teritoryo. Kun siring, mantang ako nabubuhay,’ an sabi ni Jehova kan mga hukbo, an Dios kan Israel, ‘an Moab magigin siring kan Sodoma, asin an mga aking lalaki ni Amon siring kan Gomorra, sarong lugar na nalakopan na nin langaton, asin kalot nin asin, asin sarong daing laog na kagabaan, sagkod pa ngani sa panahon na daing katapusan. . . . Asin iuunat nia an saiyang kamot pasiring sa amihanan, asin lalaglagon nia an Asiria. Asin gigibohon nia an Ninive na kagabaan, sarong alang na lugar na arog kan kaawagan.’”​—Sofonias 2:​8, 9, 13.

14. Ano an ebidensia na an ibang nasyon “nagpaabaw-abaw” tumang sa mga Israelita asin sa saindang Dios, si Jehova?

¹⁴ An Moab asin Amon haloy nang kaiwal kan Israel. (Ikomparar an Hokom 3:​12-14.) An Moabite Stone, na nasa Museo nin Louvre sa Paris, igwang inskripsion na may mapalangkaw na pahayag kan Moabitang si Hadeng Mesa. Isinasaysay niang may pag-orgolyo an pandadaog nia sa nagkapirang siudad sa Israel sa tabang kan saiyang dios na si Kemos. (2 Hade 1:1) Si Jeremias, na sarong katemporanyo ni Sofonias, nagsambit manongod sa pagsakop kan mga Amonita sa teritoryo kan Israel na Gad sa ngaran kan saindang dios na si Malcam. (Jeremias 49:1) Kun dapit sa Asiria, si Hadeng Salmanasar V suminalikop asin suminakop sa Samaria mga sarong siglo antes kan aldaw ni Sofonias. (2 Hade 17:​1-6) Pakalihis nin pirang panahon, si Hadeng Senaquerib suminalakay sa Juda, sinakop an dakol na nakukutahan na siudad kaiyan, asin hinuma pa ngani an Jerusalem. (Isaias 36:​1, 2) An isinugong parataram kan hade nin Asiria tunay nanggad na nagpaabaw-abaw tumang ki Jehova kan hinahagad sa Jerusalem na sumuko.​—Isaias 36:​4-20.

15. Paano sosopogon ni Jehova an mga dios kan mga nasyon na nagpaabaw-abaw tumang sa saiyang banwaan?

¹⁵ An Salmo 83 nagsambit nin nagkapirang nasyon, kabale na an Moab, Amon, asin Asiria, na nagpaabaw-abaw tumang sa Israel, asin mapalangkaw na nagpahayag: “Madia asin paraon niato sinda bilang sarong nasyon, tanganing an ngaran kan Israel dai na magirumdoman.” (Salmo 83:4) Mapusong iinanunsiar ni propeta Sofonias na an gabos na maabhaw na nasyon na ini asin an saindang mga dios sosopogon ni Jehova nin mga hukbo. “Ini an makakamtan ninda karibay kan saindang kapalangkawan, huli ta dinuhagi ninda asin nagpaabaw-abaw sinda tumang sa banwaan ni Jehova nin mga hukbo. Si Jehova magigin makangingirhat tumang sainda; huli ta papanluluyahon nanggad nia an gabos na dios kan daga, asin an mga tawo mahorohod sa saiya, an lambang saro sa saiyang lugar, an gabos na isla kan mga nasyon.”​—Sofonias 2:​10, 11.

“Padagos Kamong Maghalat”

16. (a) Para kiisay na an pagdangadang kan aldaw ni Jehova gikanan nin kagayagayahan, asin taano? (b) Anong nakaaagyat na pagboot an itinao sa fiel na natatadang ini?

¹⁶ Mantang an espirituwal na pagtungka, pagduwaduwa, idolatriya, karatan, asin materyalismo lakop sa tahaw kan mga namomoon asin dakol na nag-eerok sa Juda asin Jerusalem, malinaw na an nagkapirang fiel na Judio naghinanyog sa nagpapatanid na mga hula ni Sofonias. Sinda napamondo kan makababaldeng mga gibo kan mga prinsipe, hokom, asin saserdote sa Juda. An mga kapahayagan ni Sofonias gikanan nin karangahan sa mga maimbod na ini. Imbes na magin causa nin grabeng kamondoan, an pagdangadang kan aldaw ni Jehova gikanan nin kagayagayahan para sa sainda, huli ta iyan an matapos sa siring na makababaldeng mga gibo. An fiel na natatadang ini naghimate sa nakaaagyat na pagboot ni Jehova: “‘Kun siring padagos kamong maghalat sa sako,’ an sabi ni Jehova, ‘sagkod sa aldaw na ako mabuhat sa samsam, huli ta an sakuyang hudisyal na desisyon iyo na tiriponon an mga nasyon, sararoon an mga kahadean, tanganing ibubo sa sainda an sakong kabangisan, an gabos kong naglalaad na kaanggotan.’”​—Sofonias 3:8.

17. Kasuarin asin paano an mga mensahe nin paghokom ni Sofonias nagpoon na maotob sa mga nasyon?

¹⁷ Idtong mga naghimate sa patanid na iyan dai nakubhanan. Dakol an nabuhay tanganing maheling an kaotoban kan hula ni Sofonias. Kan 632 B.C.E., an Ninive sinakop asin linaglag nin sarong alyansa kan mga Babilonyo, Medo, asin mga grupo na hale sa amihanan, na posibleng mga Escita. An historyador na si Will Durant nagsaysay: “Sarong hukbo nin mga Babilonyo sa pangengenot ni Nabopolasar an nakisaro sa hukbo kan mga Medo sa pangengenot ni Cyaxares asin sarong grupo nin mga Escita hale sa Caucasus, asin sa makangangalas na kagianan asin rikas sinakop an mga kuta kan amihanan. . . . Sa saro sanang pagsalakay an Asiria nawara sa kasaysayan.” Ini an eksaktong ihinula ni Sofonias.​—Sofonias 2:​13-15.

18. (a) Paano ipinaabot an paghokom nin Dios sa Jerusalem, asin taano? (b) Paano naotob an hula ni Sofonias manongod sa Moab asin Amon?

¹⁸ An dakol na Judio na padagos na naghalat ki Jehova nabuhay man tanganing maheling an saiyang mga paghokom na ipinaabot sa Juda asin Jerusalem. Manongod sa Jerusalem, si Sofonias naghula: “Herak man sa saiya na nagrerebelde asin dinidigtaan an sadiri, an mapan-aping siudad! Dai sia naghinanyog sa sarong tingog; dai sia nag-ako nin disiplina. Dai sia nagtiwala ki Jehova. Sa saiyang Dios dai sia ruminani.” (Sofonias 3:​1, 2) Huli sa saiyang pagigin bakong fiel, an Jerusalem duwang beses na sinalikopan kan mga Babilonyo asin katapustapusi sinakop asin linaglag kan 607 B.C.E. (2 Cronica 36:​5, 6, 11-21) Kun dapit sa Moab asin Amon, oyon sa Judiong historyador na si Josefo, kan ikalimang taon pakalihis na laglagon an Jerusalem, an mga Babilonyo nakipaglaban sa sainda asin duminaog sa sainda. Pakalihis kaiyan sinda dai na nag-eksister, siring sa ihinula.

19, 20. (a) Paano binalosan ni Jehova idtong mga padagos na naghalat sa saiya? (b) Taano an mga pangyayaring ini ta nakaaapektar sa sato, asin ano an ipapaliwanag sa minasunod na artikulo?

¹⁹ An kaotoban kaini asin iba pang detalye kan hula ni Sofonias nakapakokosog sa pagtubod na eksperyensia para sa mga Judio asin bakong Judio na padagos na naghalat ki Jehova. Kaiba sa mga nakaligtas sa kalaglagan na uminabot sa Juda asin Jerusalem iyo sinda Jeremias, an Etiopeng si Ebed-melec, asin an pamilya ni Jonadab, an Recabita. (Jeremias 35:​18, 19; 39:​11, 12, 16-18) An fiel na mga Judiong nadistiero asin an saindang mga aki, na padagos na naghalat ki Jehova, nagin kabtang kan maogmang natada na nakaligtas hale sa Babilonya kan 537 B.C.E. asin nagbalik sa Juda tanganing establisaron liwat an dalisay na pagsamba.​—Esdras 2:1; Sofonias 3:​14, 15, 20.

²⁰ Ano daw an kahulogan kan gabos na ini sa satong panahon? Sa dakol na paagi an situwasyon kan aldaw ni Sofonias katimbang kan makababaldeng mga bagay na nangyayari ngonyan sa Kakristianohan. Saro pa, an manlaenlaen na mga saboot kan mga Judio kaidtong mga panahon nakaaagid sa mga saboot na manonompongan ngonyan, kun minsan dawa sa tahaw kan banwaan ni Jehova. Ini an mga bagay na ipapaliwanag sa minasunod na artikulo.

[Nota sa ibaba]

Bilang Repaso

◻ Ano an relihiosong situwasyon sa Juda kan aldaw ni Sofonias?

◻ Anong mga kamugtakan an lakop sa tahaw kan sibil na mga namomoon, asin ano an saboot kan dakol na tawo?

◻ Paano nagpaabaw-abaw an mga nasyon tumang sa banwaan ni Jehova?

◻ Anong patanid an itinao ni Sofonias sa Juda asin sa iba pang nasyon?

◻ Paano binalosan idtong mga padagos na naghalat ki Jehova?

[Retrato sa pahina 9]

An “Moabite Stone” nagkokompirmar na si Hadeng Mesa kan Moab nagtaram nin mapagduhaging mga tataramon tumang sa suanoy na Israel

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

Moabite Stone: Musée du Louvre, Paris

[Retrato sa pahina 10]

Nagsusuportar sa hula ni Sofonias, an tablang gapong ini na nasusuratan nin “cuneiform” kan Babilonikong Kasaysayan irinekord an paglaglag sa Ninive nin sarong alyansa nin mga hukbo

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

Tablang gapo na nasusuratan nin cuneiform: Sa karahayang boot kan The British Museum