Pagkomunikar sa Laog kan Pamilya Asin kan Kongregasyon
“An saindo logod na pagtaram danay na igwa nin kabootan, na tinimplahan nin asin.”—COLOSAS 4:6.
1. Ano an isinabi ni Adan kan ipamidbid saiya nin Dios si Eva?
“MAYO nin tawong garo isla . . . An kada tawo sarong pidaso kan kontinente.” Iyan an isinurat nin sarong mapagmasid na edukadong tawo kaidtong pirang siglo na an nakaagi. Sa pagsabi kaiyan, sinusuportaran sana nia an isinabi kan Kaglalang manongod ki Adan: “Bakong marahay na an lalaki magsolosolo.” Si Adan tinawan kan balaog na pakataram asin tataramon, ta nginaranan nia an gabos na hayop. Alagad ta si Adan mayo nin ibang tawo na sa saiya sia puwedeng makikomunikar. Bakong makangangalas na kan ipamidbid saiya nin Dios an magayonon na si Eva bilang saiyang agom, sia napakagsing: “Sa katapustapusi ini tolang nin sakong mga tolang, asin laman nin sakong laman”! Sa siring, sa pagpopoon kan enot na pamilya nin tawo, si Adan nagpoon na makikomunikar sa sarong kapwa nia tawo.—Genesis 2:18, 23.
2. Anong danyos an puwedeng ibunga nin daing pagpopogol na pagheling sa telebisyon?
2 An pamilya marahayon na lugar para sa komunikasyon. An totoo, depende dian an mismong kapangganahan kan buhay pampamilya. Minsan siring, kaipuhan an panahon asin paghihingoa sa pagkomunikar. Ngonyan, an saro sa pinakadakulang parahabon nin panahon iyo an telebisyon. Iyan puwedeng magin instrumentong nakadadanyar sa kisuerra duwang paagi. Sa sarong lado, iyan puwedeng nakaaakit na marhay kaya nababangkag dian an mga miembro nin pamilya, na nagbubunga nin kakulangan nin komunikasyon. Sa ibong na lado, an telebisyon puwedeng magserbing dudulagan kun may mga dai pagkasinabotan o kakologan nin boot. Imbes na resolberan an mga problema, an ibang mag-agom pinipiling pumondo na sana sa pakikipag-olay asin magheling nin telebisyon. Kaya an TV puwedeng makakontribuwir sa dai pagkomunikar, na sinasabing iyo an pangenot na paralaglag sa pag-iba-iba nin mag-agom. An mga nadedepisilan na inaan an pagheling nin telebisyon tibaad marahay na horophoropon na haleon na iyan nin biyo.—Mateo 5:29; 18:9.
3. Paano nakinabang an nagkapira paagi sa paglimitar sa pagheling nin TV?
3 An totoo, may naresibing entusiastikong mga bareta na nagsasaysay kan ibinungang mga bendisyon kan an paggamit kan TV ininaan o hinale pa ngani. An sarong pamilya nagsurat: “Orog kaming nag-eerestoryahan . . . , orog na nagsisiyasat sa Biblia . . . Nagkakarawat kami nin iriba . . . Nag-oswag an gabos na kabtang kan samong paglilingkod sa langtad.” An saro pang pamilya nagsabi pakahalea kan saindang TV: “Bako sana na nakakaekonomiya kami nin kuwarta [ta nagsuskriber sinda sa cable TV] kundi nagin orog man kaming dayupot bilang pamilya asin nakanompong kami nin kadakol na ibang kapakipakinabang na bagay na gagamitan kan samong panahon. Nungka na kami nalangkag.”
Pagheling, Pagtaram, Asin Paghinanyog
4. Paano puwedeng ikomunikar nin mag-agom an pag-apresyar sa lambang saro?
4 Laen-laen an klase nin komunikasyon sa laog kan pamilya. An iba bakong berbal. Kun an duwang tawo naghehelingan sana, iyan sarong klase nin komunikasyon. An pag-iba-iba puwedeng magkomunikar nin pagmakolog. An mag-agom maninigong likayan an pagkarinayoan sa halawig na mga panahon apuwera sana kun may dai malilikayan na dahelan. An mag-agom puwedeng mapaoswag an kaogmahan sa lambang saro paagi sa dayupot na asosasyon na nasa sainda sa laog kan bogkos nin pag-inagoman. Paagi sa mapagpadangat pero magalang na hiro-hiro ninda sa lambang saro, baga man sa publiko o sa pribado, na nagpapaheling nin tamang dignidad sa gubing asin ugale, puwede nindang daing girong na ikomunikar an hararom na pag-apresyar sa lambang saro. Iyan ipinahayag kan madonong na si Hadeng Salomon sa mga tataramon na ini: “Bendisyonan logod an saimong burabod, asin mag-ogma ka sa agom na babae kan saimong pagkabarobata.”—Talinhaga 5:18.
5, 6. Taano ta maninigong maaraman nin mga agom na lalaki an halaga nin pakikomunikar sa saindang agom?
5 An komunikasyon naghahagad man nin pag-estoryahan, dialogo—pag-olay-olay, bakong pagtaram sana sa lambang saro. Minsan ngani an ibang babae mas matibay sa lalaki sa pagpahayag kan saindang saboot, iyan bakong dahelan na an mga lalaki magin na sanang daing girong. Maninigo na maaraman nin mga Kristianong agom na lalaki na an kakulangan nin komunikasyon dakulang problema nin dakol na mag-agom, kaya maninigo sindang maghingoa na papagdanayon na bukas an linya nin komunikasyon. Tunay nanggad, ini gigibohon ninda kun sinda, kaiba kan saindang agom na babae, nagkukuyog sa marahay na hatol na itinao ni apostol Pablo sa Efeso 5:25-33. Tangani na mahimong kamotan nin agom na lalaki an saiyang agom siring sa saiyang hawak, an lalaki kaipuhan na may pagmakolog sa ikararahay asin ikaoogma kan babae, bako sanang sa saiyang sadiri. Tanganing magibo iyan, dai puwedeng mawara an komunikasyon.
6 An agom na lalaki dai maninigong ipamugtak na an saiyang agom maninigong isipon o todan nang sia inaapresyar kan lalaki. Kaipuhan kan babae na siertohon saiya kan lalaki na namomotan nia sia. Ikapaheheling kan lalaki an saiyang pag-apresyar sa dakol na paagi—paagi sa mga pagpapahayag nin pagkamoot asin dai linalaoman na mga regalo, saka sa pagsabi sa babae kan mga bagay na tibaad makaapektar sa saiya. Yaon man an angat nin pagpahayag nin apresasyon sa mga paghihingoa kan saiyang agom na babae, baga man iyan sa saiyang personal na pag-alinyar, sa saiyang paghihigos para sa pamilya, o sa saiyang bilog na pusong pagsuportar sa espirituwal na mga aktibidad. Dugang pa, tanganing makuyog nin agom na lalaki an hatol ni apostol Pedro sa 1 Pedro 3:7, na ‘makiiba sa saiyang agom oyon sa kaaraman,’ kaipuhan na sia may empatiya, na ipinaheheling sa pakikomunikar sa babae sa gabos na bagay na may labot sa saindang duwa, na tinatawan sia nin onra bilang lalagan na mapapasaon.—Talinhaga 31:28, 29.
7. Ano an obligasyon nin agom na babae na magkomunikar sa saiyang agom?
7 Siring man, tanganing makuyog nin sarong agom na babae an hatol manongod sa pagpasakop sa Efeso 5:22-24, kaipuhan na pagmaigotan niang mapagdanay na bukas an linya nin pakikomunikar sa saiyang agom. Kaipuhan na pahelingan nia nin “hararom na paggalang” an saiyang agom, kapwa paagi sa saiyang pagtaram asin sa saiyang gawe. Nungka na sia maninigong humiro nin independiente o dai intindihon an gusto kan lalaki. (Efeso 5:33) Sa gabos na panahon, maninigo na may pag-olay-olay sinda mag-agom.—Ikomparar an Talinhaga 15:22.
8. Tanganing mapagdanay na bukas an mga linya nin komunikasyon, an mga agom na babae kaipuhan na gibohon an ano?
8 Saro pa, an agom na babae maninigong likayan an dai paggirong kun maraot an boot bilang pagpaheling nin pagkaherak sa sadiri. Kun may dai pagkasinabotan, humanap sia nin tamang panahon na tokaron an bagay. Iyo, arogon si Reyna Ester. Igwa sia nin bagay manongod sa buhay asin kagadanan na kaipuhan na darahon sa atension kan saiyang agom. An saiyang listong paghiro na may kadonongan asin taktika nangahulogan nin kaligtasan para sa mga Judio. Utang niato sa satong agom asin sa satong sadiri na magkomunikar kun kita nakolgan o nakokolgan. An taktika asin kakayahan na magpangisi na kinokonsiderar an satong relasyon sa Dios makatatabang na magin pasil an komunikasyon.—Ester 4:15–5:8.
9. Ano an kabtang nin paghinanyog sa komunikasyon?
9 Kalabot sa paggamit nin pagtaram tanganing mapagdanay na bukas an linya nin komunikasyon an obligasyon kan lambang saro na maghinanyog sa sinasabi kan iba—asin pagmaigotan na risahon an ipinasentido sana. Iyan nagkakaipo nin pag-atento sa nagtataram. Bako sana na kaipuhan na mansayan nin saro an mga ideyang ipinahahayag kundi kaipuhan man na an saro mag-atento sa tunay na mga saboot sa likod kan mga tataramon, kun paano isinabi an sarong bagay. Parate na an agom na lalaki nagkukulang sa bagay na ini. An mga agom na babae tibaad nasasakitan an boot ta an mga agom na lalaki dai naghihinanyog. Asin an mga agom man na babae kaipuhan na maingat na maghinanyog tanganing malikayan ninda an pabigla-biglang konklusyon. “An madonong maghihinanyog asin mag-aako nin dagdag na pakanood.”—Talinhaga 1:5.
Komunikasyon sa Pag-oltanan nin mga Magurang Asin Aki
10. Tanganing ikapaheling an dakulang pagmawot na makikomunikar sa saindang mga aki, an mga magurang dapat na andam na gibohon an ano?
10 Yaon man an kamugtakan na an mga magurang asin an saindang aki nasasakitan na magkomunikar. An ‘pagpatood sa aki oyon sa dalan para sa saiya’ nagkakaipo nin pag-establisar kan mga linya nin komunikasyon. An paggibo nin siring makatatabang na masierto na “minsan kun sia maggurang dai sia masiko dian.” (Talinhaga 22:6) An bagay na may mga magurang na nagigin kinabanon an saindang aki kun beses konektado sa siwang nin komunikasyon na nagtubo kan an aki tin-edyer pa sana. An obligasyon kan mga magurang na daing ontok na magkomunikar sa saindang mga aki idinodoon sa Deuteronomio 6:6, 7: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso; asin dapat na idoon mo an mga iyan sa saimong aki asin sabihon iyan kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.” Iyo, an mga magurang kaipuhan na tawan nin panahon an pakikiiba sa saindang mga aki! Kaipuhan na sinda andam na magsakripisyo para sa saindang mga aki.
11. Ano an pirang bagay na maninigong ikomunikar nin mga magurang sa saindang mga aki?
11 Mga magurang, ikomunikar sa saindong mga aki na sinda namomotan ni Jehova asin na kamo man namomoot sa sainda. (Talinhaga 4:1-4) Ipaheling sa sainda an saindong pagigin andam na isakripisyo an mga katrangkilohan asin kaalingan para sa saindang mental, emosyonal, pisikal, asin espirituwal na pagtalubo. Mahalaga sa bagay na ini an empatiya, an boot sabihon, an abilidad kan mga magurang na mansayon an mga bagay paagi sa mata kan saindang mga aki. Paagi sa pagpaheling nin daing kapasloan na pagkamoot, kamong mga magurang makagigibo nin makosog na bogkos nin pakisumaro sa saindong mga aki asin madadagka sindang magsabi sa saindo kan saindang mga saboot imbes na an mga kaedad ninda an pagsabihan ninda nin mga hilom.—Colosas 3:14.
12. Taano an mga hobenes ta maninigong suweltong makikomunikar sa saindang mga magurang?
12 Sa ibong na lado, kamong mga hobenes, may obligasyon kamong magkomunikar sa saindong mga magurang. An pag-apresyar sa saindang ginibo para sa saindo makatatabang saindo na ipahayag sa sainda an mga saboot nindo. Kaipuhan nindo an saindang tabang asin pagsuportar, asin magigin mas pasil para sa sainda na itao iyan kun kamo suweltong nakikikomunikar sa sainda. Taano ta mga kaedad nindo an hahagadan nindo nin hatol? Posible na kakadikit kan nagibo kan mga ini para sa saindo kun ikokomparar sa saindong mga magurang. Sinda mayo man nin kabatidan sa buhay kapareho nindo, asin kun sinda bakong kabtang kan kongregasyon, sinda daing tunay na interes sa saindong parasiyempreng ikararahay.
Komunikasyon sa Laog kan Kongregasyon
13, 14. Anong mga prinsipyo sa Biblia an naghahagad nin pakikomunikar sa pag-oltanan nin mga Kristiano?
13 An saro pang angat pagpapadanay na bukas sa linya nin pakikomunikar sa saindong mga tugang sa kongregasyon. Kita marigon na sinasadol na dai pagpabayaan an “satong pagtorotiripon.” Sa anong katuyohan kita nagtitiripon? Tanganing “magpasaradolsadol kita sa pagkamoot asin sa marahay na mga gibo.” Ini nagkakaipo nin komunikasyon. (Hebreo 10:24, 25) Kun may nagkasala sa saindo, iyan bako nanggad na dahelan na dai na umatender sa mga pagtiripon. Papagdanayon na bukas an linya nin komunikasyon paagi sa pagkuyog kun dapit sa prinsipyo kan hatol na itinao ni Jesus na nasusurat sa Mateo 18:15-17. Kaolayon an sa paghona nindo nagtatao saindo nin kamondoan.
14 Kun nagkakaproblema kamo sa saro sa saindong mga tugang, kuyogon an hatol sa Kasuratan na arog kan yaon sa Colosas 3:13: “Padagos kamong magpatiriostios asin magpatarawadtawadan kun an siisay man igwa nin sumbong tumang sa saro. Kun paanong pinatawad kamo ni Jehova, siring man an gibohon nindo.” Iyan nagpaparisa nin komunikasyon imbes na pagsayumang kaolayon an saro. Asin kun marisa nindo na an saro garo baga bakong makikatood sa saindo, kuyogon an hatol sa Mateo 5:23, 24. Magkomunikar, asin pagmaigotan na makipagkatoninongan sa saindong tugang. Ini nagkakaipo kan saindong pagkamoot asin pagpakumbaba, alagad ta kamo may moral na obligasyon sa saindo man sana asin sa saindong tugang na kuyogon an hatol ni Jesus.
Hatol Asin Pagpakosog
15. Taano an mga Kristiano ta dai maninigong magkulang sa pagkomunikar nin hatol kun nasa kamugtakan na gibohon iyan?
15 An obligasyon na magkomunikar kalabot man sa pagkuyog sa hatol ni Pablo sa Galacia 6:1: “Mga tugang, minsan kun an sarong tawo may nagibong kasalan bago nia iyan maaraman, kamo na igwang espirituwal na mga kuwalipikasyon pagmaigotan nindo na ibangon an tawong iyan sa espiritu nin kahoyoan, mantang binabantayan man nindo an saindong sadiri, ta tibaad kamo masugotan man.” An hababang boot maninigong magpangyari sato na pasalamatan an pagsabi sato nin iba kun saen kita nasala sa satong pagtaram o gawe-gawe. An totoo, kita gabos maninigo na an kaisipan magin kapareho kan salmistang si David kan sia sumurat: “Kun hampakon ako kan matanos, iyan magigin mamomoton na kabootan; asin kun sagweon nia ako, iyan magigin lana sa payo, na dai hahaboan kan sakuyang payo.” (Salmo 141:5) An kamagurangan partikularmenteng maninigo na magin pambihirang mga halimbawa sa kapakumbabaan, na dai nag-iinsister sa personal na opinyon kundi andam na umako nin pagtatanos, na ginigirumdom na ‘an mga lugad na itinatao nin sarong mamomoton na katood maimbod.’—Talinhaga 27:6.
16. Anong klaseng komunikasyon an maninigong pasalamatan nin hoben pang mga espiker?
16 Kadonongan asin kababaan nin boot para sa mga hobenes na humagad nin hatol asin paggiya sa maygurang na mga Kristiano, na posibleng may ikatataong nakatatabang. Pati kamagurangan makikinabang sa paaging ini. Halimbawa, an saro sa kamagurangan nagsabi sa sarong pahayag na an mga bendisyon na sinasabi sa Kapahayagan 7:16, 17, manongod sa dai na pagkagutom asin pagkapaha, mga bagay na malalaoman kan ibang karnero sa bagong kinaban. Minsan siring, ikinapaliwanag nang an tekstong ini sa pangenot minaaplikar sa presenteng panahon. (Helingon an Revelation—Its Grand Climax At Hand!, pahina 126-8.) An saro sa kamagurangan na nagdadangog nag-isip na maninigo niang sambiton an bagay na iyan, pero bago sia nagkaoportunidad na gibohon iyan, an espiker mismo nag-apod sa telepono asin naghagad nin ano man na suhestion na mapakarhay an saiyang pahayag. Iyo, gibohon niato iyan na mas pasil para sa mga boot na tumabang sa sato paagi sa pagkomunikar kan kamawotan niato na hatolan. Dai kita magin labi kadelikado o sobra kasensitibo.
17. Paano makapakokosog sa satong mga tugang an komunikasyon?
17 Si Hadeng Salomon may isinabing prinsipyo na tamang-tamang iaplikar sa satong orolay. Sia nagsabi: “Dai ipanguri an marahay sa mga nanonongdan kaiyan, kun nasa kapangyarihan kan saimong kamot na gibohon iyan.” (Talinhaga 3:27) Utang niato sa satong mga tugang an pagkamoot. Sabi ni Pablo: “Dai kamo magkautang sa kiisay man nin ano man, puwera sana sa pagkaminorootmootan; huli ta an namomoot sa saiyang kapwa nakaotob na kan pagboot.” (Roma 13:8) Kaya magin matinao kan saindong mga tataramon nin pagpakosog. An saro daw na hoben na ministeryal na lingkod nagtao kan enot niang pahayag-publiko? Tawan sia nin komendasyon. An saro daw na tugang na babae naghingoang marhay o magayonon an pagkagibo kan saiyang asignasyon sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro? Isabi saiya kun gurano nindo ikinaogma an saiyang mga paghihingoa. Sa pankagabsan, an satong mga tugang na lalaki asin babae naghihingoang gibohon an bilog nindang makakaya asin mapakokosog nin mamomoton na kapahayagan nin apresasyon.
18. Kun may ipinaheheling na sobrang kompiansa sa sadiri, ano an magigin kabootan na gibohon?
18 Kabaliktaran, an sarong hoben na espiker tibaad maabilidad, pero huling hoben pa, tibaad nagpaheling sia nin kompiansang sobra sa maninigo. Anong klaseng komunikasyon an kaipuhan digdi? Bako daw na maboot kun an sarong maygurang na magurang tawan sia nin komendasyon sa ano man na marahay na mga punto sa saiyang pahayag pero, kadungan kaiyan, maboot na magsuherir nin mga paagi na saiyang makultibar an kababaan nin boot sa ngapit? An siring na komunikasyon magpapaheling nin pagkamoot sa tugang asin makatatabang sa mga hoben na mahale an maraot na mga ugale nin amay pa, bago iyan makatanom.
19. Taano ta maninigong magin mga parakomunikar an kamagurangan sa kongregasyon asin mga payo nin pamilya?
19 An kamagurangan nagkokomunikar sa lambang saro asin sa kongregasyon manongod sa mga bagay na kapakipakinabang—siyempre pa, linilikayan an pagbuyagyag nin mga bagay na hilom, arog baga kan mga may koneksion sa hudisyal na mga problema. Minsan siring, an sobrang pagsekreto nagbubunga nin pagdiskompiar asin panluluya nin boot asin puwedeng makadanyar sa makikatood na espiritu sa kongregasyon—o sa pamilya. Halimbawa, an gabos naoogmang makadangog nin baretang nakapakokosog. Kun paanong si apostol Pablo naghimuyawot na ikomunikar an espirituwal na mga balaog, an kamagurangan maninigo man na magin galagang itao an nakapakokosog na impormasyon sa iba.—Talinhaga 15:30; 25:25; Roma 1:11, 12.
20. Anong kabtang nin komunikasyon an ipaliliwanag kan masunod na luwas?
20 Iyo, an komunikasyon kaipuhan kapwa sa Kristianong kongregasyon asin sa Kristianong pamilya. Dugang pa, iyan kaipuhan sa saro pang lugar. Saen? Sa ministeryong Kristiano. Sa masunod na luwas, pag-oolayan niato an mga paagi na mapaoswag an satong mga abilidad sa komunikasyon sa napakahalagang aktibidad na ini.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Paano mapapangganahan an parateng kaolangan sa komunikasyon nin pamilya?
◻ Paano maaatubang nin mga mag-agom an angat nin komunikasyon?
◻ Paano malilikayan nin mga magurang asin aki an siwang sa henerasyon?
◻ Paano magigin nakapakokosog an komunikasyon sa mga kongregasyon asin sa pamilya?
An marahay na komunikasyon nagpapaoswag sa karahayan asin kaogmahan kan pamilya