Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
◼ An ibang iskolar nagsasabi na maninigong salidahan nin “lubid” an “kamelyo” sa Mateo 19:24, na nagsasabi: “Mas pasil pa para sa sarong kamelyo na umagi sa labot nin dagom.” Arin na termino an tama?
An ibang iskolar sa Biblia napapasala sa pagkonklusyon na an mga tataramon ni Jesus digdi sa orihinal isinurat sa Aramaiko. An termino sa Aramaiko na ginamit sa siring na mga bersion (gam·la’ʹ) puwedeng mangahulogan nin “kamelyo.” Alagad, depende sa konteksto, iyan puwede man na isalin na “dakulang lubid asin sarong barakilan.” Alagad sono ki Papias na taga-Hierapolis, na seguro kontemporanyo ni apostol Juan, isinurat sa orihinal ni Mateo an saiyang Ebanghelyo sa Hebreo, bakong Aramaiko, dangan isinalin iyan sa Griego. An termino sa Hebreo para sa kamelyo (ga·malʹ) laen nanggad sa mga termino na isinasalin na lubid (cheʹvel) o pisi (‘avothʹ), asin segurado na pinili kutana ni Mateo an tamang termino sa Griego.
An kagurang-gurangi asin pinakamasasarigan na mga manuskrito sa Griego (Sinaiticus asin Vatican No. 1209) igwa kan terminong kaʹme·los, na nangangahulogan kamelyo. An iyo man sanang termino ginagamit sa Mateo 23:24, na mayo nin duda na an gustong sabihon “kamelyo.”
Sa nag-aging mga siglo prinobaran nin nagkapira na inaan an puwersa kan dai malilingawan na pasobrang mga pagtaram ni Jesus. An iba ngani liniwat an sagradong teksto. Magpoon kan mga ikalimang siglo, manonompongan an nakaaagid na termino na kaʹmi·los sa tekstong ini sa nagkapirang manuskritong Griego. An pambihirang terminong ini nangangahulogan “lubid, kable nin barko.” Sono sa A Greek-English Lexicon of the New Testament ni Arndt asin Gingrich, iyan “mayo nin lugar sa BT [Bagong Tipan].” Ibinabasol kan mga iskolar sa Griego na si Westcott asin Hort an pagsalidang ini sa naghihingakong Kristiano kan ikalimang siglo na si Cyril na taga-Alexandria, na ipinipirit na an termino na ginamit ni Mateo (kaʹme·los) puwedeng mangahulogan nin kable, na an sabi: “Pinagkatodan kan mga toodan sa nabigasyon na apodon an mas mahibog na mga kable na ‘kamelyo.’” Alagad ta, manongod sa ideyang ini si Westcott asin Hort nagsasabi: “Sala nanggad iyan.”
An ideya nin sarong dakulang kamelyo na naghihingoang magkaigo sa labot nin sarong sadit na dagom na pantahi “tamang-tama sa pagpasobra sa Sirangan,” sono sa sarong reperensia. An totoo, sa pagpaliwanag manongod sa nagkapira na bantog huli sa siring na donong na garo baga ginigibo ninda an imposible, an The Babylonian Talmud nagsasabi: “Pinaaagi ninda sa labot nin dagom an sarong elepante.” Kaya ginagamit ni Jesus an tipikong paglaladawan sa Oriente tanganing idoon an pagigin imposible nin sarong bagay paagi sa sarong buhay na pagpaheling kan pagkakalaen. An totoo, imposible na paagihon an ano man na dakulang bagay sa labot nin dagom—baga man lubid, kamelyo, o elepante.
Dai boot sabihon ni Jesus na imposible para sa mayaman na magkamit nin buhay, ta may mayayaman na nagin saiyang mga parasunod. (Mateo 27:57; Lucas 19:2, 9; Juan 19:38, 39) Alagad bago itinao ni Jesus an ‘matagas na tataramon’ na ini, sinayumahan nin sarong hoben na mayaman an dakulang espirituwal na mga oportunidad huli sa mas dakulang pagkamoot para sa saiyang “dakol na rogaring.” (Mateo 19:16-22) Imposible para sa siisay man na mayaman na igwa kan kaisipan na ini na magmana nin buhay na daing katapusan. Solamente sa dakulang tabang nin Dios na an siring na tawo makapagbabakle asin mag-aako kan kaligtasan na kaipuhan na umabot paagi sa kapangyarihan nin Dios.—Mateo 19:25, 26.