Aram Mo daw?

Anong mga krimen an nagibo ni Barabas?

▪ An gabos na apat na Ebanghelyo nagsasambit ki Barabas, an tawong pinatalingkas kan Romanong namamahala na si Poncio Pilato bilang karibay ni Jesus. Si Barabas inaapod na sarong “midbid na maraot na preso” asin “parahabon.” (Mateo 27:16; Juan 18:40) Sia nasa pagdetener kan mga Romano sa Jerusalem “kaiba kan mga sedisyonista, na may mga ginadan sa saindang sedisyon.”—Marcos 15:7.

Minsan ngani mayo nin makukuang sekular na ebidensia sa mga krimen na nagibo ni Barabas, an nagkapirang iskolar iinasosyar sia sa subersibong mga grupo, na aktibo sa Israel kan enot na siglo, huling sia iiniba sa mga sedisyonista. Isinurat kan historyador na si Flavius Josephus na an mga grupo nin bandido pirmeng kalabot sa mga mobimiento sa sosyedad kan panahon na idto; an siring na mga kriminal nagsasabing nagmamawot daa sinda nin hustisya para sa mga Judiong paraoma na inaapi. Kaidtong kabangaan kan enot na siglo C.E., gruminabe na garo epidemya an rebelyon sa ibinibilang na inhustisyang ginigibo kan mga Romano asin nobleng mga Judio. Paghaloyhaloy, an dakulang kabtang kan hukbo nin mga Judio, na naglapag sa mga Romano hale sa Judea kan 66 C.E., nagin kompuesto nin mga grupo nin bandido.

“Posibleng kabilang si Barabas sa saro sa mga grupo nin bandido sa puerang mga lugar,” an sabi kan The Anchor Bible Dictionary. “An mga grupong ini nin bandido popular sa ordinaryong mga tawo huling an pinupunteriya ninda iyo an mayayaman na establisimiento sa Israel asin naggigibo sinda nin dakulang kariribokan sa gobyerno kan Roma.”

Kan panahon nin mga Romano, anong mga krimen an may padusang kagadanan na arog kaidtong ki Jesus?

▪ An paagi na ginamit kan mga Romano sa pagpadusa sa mga subersibo, bandido, asin iba pang rebelde iyo an pagpako sa sainda sa sarong bagay na ginagamit sa pagpasakit asin pagbaya sa sainda dian sagkod na magadan. Ibinilang ini na pinakateribleng kagadanan na puedeng mangyari.

“Iyan ginigibo sa publiko, nakakapamenos, asin makologon,” an sabi kan librong Palestine in the Time of Jesus, “asin an katuyohan kaiyan iyo na takoton an siisay man na mangangahas na raoton an presenteng kamugtakan.” An sarong Romanong parasurat kan suanoy na panahon nagsabi mapadapit sa paggadan sa mga kriminal: “An pinakamatawong mga tinampo an pinipili, na duman pinakadakol na tawo an puedeng makaheling asin matakot huli kaiyan.”

Segun ki Josephus, durante kan pagsalikop sa Jerusalem kan 70 C.E., an sarong bihag sa giera na nadakop kan mga soldados ni Titus ginadan sa arog kaining paagi sa atubangan kan mga lanob kan siudad bilang pagprobar na takoton an mga nagdedepensa na sumuko na. Kan sa katapustapusi bumagsak an siudad, dakol na iba pa an ginadan man sa paaging iyan.

Oyon sa kasaysayan, an pinakalagdoan na paggadan sa arog kaining paagi nangyari sa katapusan nin rebelyon na pinangenotan ni Spartacus (73-71 B.C.E.), kan gadanon an 6,000 na oripon asin gladiador sa gilid kan tinampo haleng Capua pasiring sa Roma.

[Ritrato sa pahina 10]

“Give us Barabbas” ni Charles Muller, 1878