Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan I
Kapitulo Treinta: “Rangaha Nindo an Sakuyang Banwaan”
1. Ano an sarong paagi nin pagranga sa sato ni Jehova?
SI Jehova ‘an Dios na nagtatao nin karangahan.’ An sarong paagi nin pagranga nia sa sato iyo an mga panuga na ipinasurat nia sa saiyang Tataramon. (Roma 15:4, 5) Halimbawa, kun magadanan kamo nin sarong minamahal, ano pa an mas nakararanga kisa paglaom na an minamahal na iyan buhayon liwat sa bagong kinaban nin Dios? (Juan 5:28, 29) Asin kumusta man an panuga ni Jehova na sa dai na mahahaloy tataposon nia an karatan asin gigibohon na paraiso an dagang ini? Bako daw na nakararanga na magkaigwa kan paglaom na makabalyong buhay sa maabot na Paraisong iyan asin dai na noarin man magadan?—Salmo 37:9-11, 29; Kapahayagan 21:3-5.
2. Taano ta kita makapagtitiwala sa mga panuga nin Dios?
2 Talaga daw na makapagtitiwala kita sa mga panuga nin Dios? Iyo nanggad! An Nanuga kaiyan biyong masasarigan. Igwa sia kan kakayahan sagkod kabotan na otobon an saiyang tataramon. (Isaias 55:10, 11) Ini mapuersang ikinapaheling may labot sa kapahayagan ni Jehova paagi ki propeta Isaias na ibabalik nia an tunay na pagsamba sa Jerusalem. Estudyaran niato an hulang iyan, na maheheling sa Isaias kapitulo 40, huli ta an paggibo kaiyan puedeng magpakosog kan satong pagtubod ki Jehova, an Paraotob nin mga panuga.
Sarong Nakararangang Panuga
3, 4. (a) Anong mga tataramon nin karangahan na kakaipuhanon kan banwaan nin Dios sa huri an isinurat ni Isaias? (b) Taano ta ididistiero sa Babilonya an mga nag-eerok sa Juda asin Jerusalem, asin gurano kahaloy magpapadagos an saindang kaoripnan?
3 Kan ikawalong siglo B.C.E., isinurat ni propeta Isaias an mga tataramon nin karangahan na sa huri kakaipuhanon kan banwaan ni Jehova. Pakatapos tolos na sabihon ki Hadeng Ezequias an manongod sa nagdadangadang na paglaglag sa Jerusalem asin an pagdeportar sa banwaan na Judio sa Babilonya, iinatubang ni Isaias an mga tataramon ni Jehova na nanunuga nin pagbabalik: “‘Rangaha, rangaha nindo an sakuyang banwaan,’ sabi kan saindong Dios. ‘Itaram nindo sa puso kan Jerusalem asin ikurahaw nindo sa saiya na an saiyang serbisyo militar natapos na, na an saiyang sala nabayadan na. Huli ta gikan sa kamot ni Jehova sia nag-ako na nin bilog na kabayadan sa gabos niang kasalan.’”—Isaias 40:1, 2.
4 An “rangaha,” an enot na tataramon kan Isaias kapitulo 40, angay na ilinaladawan an mensahe nin liwanag asin paglaom na yaon sa bilog na libro nin Isaias. Huli ta nagin apostata an mga nag-eerok sa Juda asin Jerusalem ididistiero sa Babilonya pag-abot nin 607 B.C.E. Alagad an mga bihag na Judiong idto dai maglilingkod sa mga Babilonyo sagkod lamang. Dai, an saindang kaoripnan magpapadagos sana sagkod na an saindang sala ‘mabayadan na.’ Gurano iyan kahaloy? Segun ki Jeremias na propeta, 70 taon. (Jeremias 25:11, 12) Pakatapos kaiyan, gigiyahan ni Jehova an nagsosolsol na natatada hale sa Babilonya pabalik sa Jerusalem. Kan ika-70 taon nin pagkagaba kan Juda, kanigoan kanakararanga na maaraman kan mga bihag na harani na an panahon kan ipinanugang pagkalda sa sainda!—Daniel 9:1, 2.
5, 6. (a) Taano an halawig na pagbaklay hale sa Babilonya pasiring sa Jerusalem ta dai makaoolang sa pagkaotob kan panuga nin Dios? (b) An pagbabalik kan mga Judio sa saindang dagang tinuboan magkakaigwa nin anong epekto sa ibang mga nasyon?
5 An pagbaklay hale sa Babilonya sagkod sa Jerusalem 800 sagkod 1,600 kilometros, depende sa rutang aagihan. Makakaolang daw sa pagkaotob kan panuga nin Dios an halawig na pagbaklay? Dai nanggad! Si Isaias nagsusurat: “Hinanyoga! May nagkukurahaw sa kaawagan: ‘Andama nindo an dalan ni Jehova! Giboha nindong tanos an tinampo kan satong Dios sa desiertong kaplanodohan. An lambang kababan palangkawon, asin an lambang bukid saka bulod pababaon. Asin an gudol-gudol na daga magigin patag na daga, asin an garanggasangon na daga magigin kaplanodohan sa kababan. Asin an kamurawayan ni Jehova siertong mahahayag, asin an gabos na laman durungan na maheheling iyan, huli ta an mismong ngoso ni Jehova itinaram iyan.’”—Isaias 40:3-5.
6 Bago pumoon na magbiahe, an mga namamahala sa Sirangan sa parate nagsusugo nin mga tawo tanganing andamon an dalan paagi sa paghale nin darakulang gapo asin naggigibo pa ngani nin mga kalsada asin pinapatag an mga bulod. Sa kamugtakan kan papuling mga Judio, garo man sana an Dios mismo nasa enotan, na hinahale an ano man na mga olang. Total, ini an banwaan na inaapod sa ngaran ni Jehova, asin an pag-otob sa saiyang panuga na ibalik sinda sa saindang dagang tinuboan magpapangyaring maheling an saiyang kamurawayan sa atubangan kan gabos na nasyon. Gusto man ninda o dai, mapipiritan an mga nasyon na idto na maheling na si Jehova iyo an Paraotob kan saiyang mga panuga.
7, 8. (a) An mga tataramon sa Isaias 40:3 nagkaigwa nin anong kaotoban kan enot na siglo C.E.? (b) Nagkaigwa nin anong mas dakulang kaotoban an hula ni Isaias kan 1919?
7 An pagbabalik kan ikaanom na siglo B.C.E. bakong an solamenteng kaotoban kan hulang ini. Nagkaigwa man nin kaotoban kan enot na siglo C.E. Si Juan Bautista an tingog nin saro na “nagkukurahaw sa kaawagan,” bilang kaotoban kan Isaias 40:3. (Lucas 3:1-6) Nasa irarom nin pasabong, iinaplikar ni Juan sa saiyang sadiri an mga tataramon ni Isaias. (Juan 1:19-23) Poon kan 29 C.E., pinonan ni Juan na andamon an dalan para ki Jesu-Cristo.a An patienot na pagbalangibog ni Juan nakapukaw sa mga tawo na hanapon an ipinanugang Mesiyas tangani na sinda man makapaghinanyog sa saiya asin sumunod sa saiya. (Lucas 1:13-17, 76) Paagi ki Jesus, gigiyahan ni Jehova an mga nagsosolsol pasiring sa katalingkasan na Kahadean nin Dios sana an makatatao—an pakabutas sa kaoripnan sa kasalan asin kagadanan. (Juan 1:29; 8:32) An mga tataramon ni Isaias igwa nin mas dakulang kaotoban sa pagkakalda kan natatada kan espirituwal na Israel hale sa Dakulang Babilonya kan 1919 asin sa pagbabalik sa sainda sa tunay na pagsamba.
8 Pero, kumusta man an mga nakatagamang makinabang sa enot na kaotoban kan panuga—an mga bihag na Judio sa Babilonya? Makapagtitiwala daw talaga sinda sa panuga ni Jehova na ibabalik sinda sa saindang namomotan na dagang tinuboan? Iyo nanggad! Paagi sa buhay na marhay na mga tataramon asin ilustrasyon na ginuno hale sa buhay sa aroaldaw, si Isaias nagtatao ngonyan nin mapuersang mga dahelan kun taano ta puede sindang magkaigwa nin lubos na kompiansa na ootobon ni Jehova an saiyang tataramon.
Sarong Dios na an Tataramon Nagdadanay Sagkod Lamang
9, 10. Paano ipinaheheling ni Isaias an kalaenan kan pagigin temporaryo kan buhay nin tawo sa pagigin permanente kan “tataramon” nin Dios?
9 Enot, an tataramon kan Saro na nanunuga nin pagbabalik nagdadanay sagkod lamang. Si Isaias nagsurat: “Dangoga! May nagsasabi: ‘Kumurahaw ka!’ Asin nagsabi an saro: ‘Ano an ikukurahaw ko?’ ‘An gabos na laman berdeng doot, asin an gabos nindang mamomoton na kabootan siring sa burak kan oma. Naalang an berdeng doot, narakdag an burak, huli ta an mismong espiritu ni Jehova huminuyop dian. Sierto nanggad na berdeng doot an mga tawo. Naalang an berdeng doot, narakdag an burak; alagad kun dapit sa tataramon kan satong Dios, iyan magdadanay sagkod sa panahon na daing talaan.’”—Isaias 40:6-8.
10 Aram na marhay kan mga Israelita na an doot dai nagdadanay sagkod lamang. Durante nin tigmara, an grabeng init kan saldang liniliwat iyan hale sa berde dangan nagigin marang de kape. Sa nagkapirang bagay, an buhay nin tawo garo doot—natural na temporaryo sanang marhay. (Salmo 103:15, 16; Santiago 1:10, 11) Ipinaheling ni Isaias an kalaenan kan pagigin temporaryo kan buhay nin tawo sa pagigin permanente kan “tataramon,” o ipinahayag na katuyohan, nin Dios. Iyo, an “tataramon kan satong Dios” nagdadanay sagkod lamang. Kun an Dios magtaram, mayo nin siisay man na makarerebokar kan saiyang mga tataramon o makaoolang sa pagkaotob kan mga iyan.—Josue 23:14.
11. Taano ta makapagtitiwala kita ki Jehova na ootobon nia an mga panuga na yaon sa saiyang nasusurat na Tataramon?
11 Yaon sa sato ngonyan an ipinahayag na katuyohan ni Jehova na nakasurat sa Biblia. An Biblia napaatubang sa grabeng pagtumang sa nag-aging mga siglo, asin isinapeligro kan daing takot na mga paratradusir asin iba pa an saindang buhay tanganing preserbaron iyan. Pero, an saindang mga paghihingoa bako an solamenteng dahelan kun taano ta iyan nagdanay. An gabos na kredito para sa pagdadanay kaiyan dapat na itao ki Jehova, an “nabubuhay asin nagdadanay na Dios” asin an Parapreserbar kan saiyang Tataramon. (1 Pedro 1:23-25) Isip-isipon ini: Mantang prineserbar ni Jehova an saiyang nasusurat na Tataramon, bako daw na makapagtitiwala kita sa saiya na ootobon nia an mga panuga na yaon dian?
Sarong Mapuersang Dios na Mamomoton na Nagmamakolog sa Saiyang Karnero
12, 13. (a) Taano ta mapagtitiwalaan an panuga na pagbabalik? (b) Ano an maogmang bareta para sa desterradong mga Judio, asin taano ta makakokompiar sinda?
12 Si Isaias nagtatao nin ikaduwang dahelan kun taano ta mapagtitiwalaan an panuga na pagbabalik. An Saro na nanunuga sarong mapuersang Dios na mamomoton na nagmamakolog sa saiyang banwaan. Si Isaias nagpapadagos: “Tumukad ka dawa sa halangkaw na bukid, ika na babaeng nagdadara nin maogmang bareta para sa Sion. Ilangkaw mo nin makosog an saimong tingog, ika na babaeng nagdadara nin maogmang bareta para sa Jerusalem. Ilangkaw mo iyan. Dai ka matakot. Sabihon mo sa mga siudad nin Juda: ‘Uya an saindong Dios.’ Uya! An Soberanong Kagurangnan na Jehova mismo madatong bilang makosog na saro [“may kosog pa ngani,” nota sa ibaba], asin an saiyang takyag mamamahala para sa saiya. Uya! An saiyang balos dara nia, asin an tangdan na ibinabayad nia nasa atubangan nia. Siring sa pastor papastoran nia an saiyang sadiring aripompon. Paagi sa saiyang takyag titiponon nia an mga kordero; asin sa saiyang daghan kakargahon nia sinda. An mga nagpapasuso aatamanon nia.”—Isaias 40:9-11.
13 Kaidtong mga panahon kan Biblia kaugalean kan mga babae na magselebrar nin mga kapangganahan, na ikinukurahaw o inaawit an maogmang bareta nin ginanang mga ralaban o maabot na kaginhawahan. (1 Samuel 18:6, 7; Salmo 68:11) Ipinaririsa ni Isaias sa makahulang paagi na may maogmang bareta para sa desterradong mga Judio, bareta na ikakukurahaw nin daing takot, dawa sa mga alitoktok nin bukid—gigiyahan ni Jehova an saiyang banwaan pabalik sa saindang namomotan na Jerusalem! Makakokompiar sinda, huli ta si Jehova madatong na “may kosog pa ngani.” Kun siring, mayo nin makaoolang sa saiya sa pag-otob kan saiyang panuga.
14. (a) Paano iinilustrar ni Isaias an mamomoton na paagi na gigiyahan ni Jehova an saiyang banwaan? (b) Anong halimbawa an nag-iilustrar sa mamomoton na pagmakolog kan mga pastor sa saindang karnero? (Helingon an kahon sa itaas.)
14 Minsan siring, may suabeng aspekto sa makosog na Dios na ini. Maogmang ilinaladawan ni Isaias kun paano gigiyahan ni Jehova an saiyang banwaan pabalik sa saindang dagang tinuboan. Si Jehova arog sa sarong mamomoton na pastor na tinitipon an saiyang mga kordero asin kinakarga sinda sa saiyang “daghan.” An terminong “daghan” digdi malinaw na nanonongod sa itaas na mga katiklopan kan gubing. Digdi kun beses kinakarga kan mga pastor an bagong iogbon na mga kordero na dai makasabay sa aripompon. (2 Samuel 12:3) An siring na nakapupukaw sa boot na eksena sa buhay nin pastor daing duwa-duwa na nag-aasegurar giraray sa desterradong banwaan ni Jehova kan saiyang mamomoton na pagmakolog sa sainda. Segurado na an siring na makosog pero mapagpadangat na Dios mapagtitiwalaan na ootobon an saiyang ipinanuga sa sainda!
15. (a) Kasuarin nagdatong si Jehova na “may kosog pa ngani,” asin siisay an ‘takyag na mamamahala para sa saiya’? (b) Anong maogmang bareta an kaipuhan na ibalangibog nin daing takot?
15 An mga tataramon ni Isaias pano nin makahulang kahulogan para sa satong kaaldawan. Kan 1914, si Jehova nagdatong na “may kosog pa ngani” asin inestablisar an saiyang Kahadean sa kalangitan. An ‘takyag na mamamahala para sa saiya’ iyo an saiyang Aki, si Jesu-Cristo, na pinatukaw ni Jehova sa saiyang langitnon na trono. Kan 1919, ilinigtas ni Jehova an saiyang linahidan na mga lingkod digdi sa daga hale sa kaoripnan sa Dakulang Babilonya asin pinonan an biyong pagbalik kan dalisay na pagsamba sa buhay asin tunay na Dios. Ini maogmang bareta na kaipuhan na ibalangibog nin daing takot, na garo man sana ikinukurahaw sa mga alitoktok nin bukid tangani na an pagbalangibog makaabot sa gabos na lugar. Kun siring, kosogan niato an satong boses asin pusoan na ipaaram sa iba na ibinalik na ni Jehova Dios an saiyang dalisay na pagsamba sa dagang ini!
16. Sa anong paagi ginigiyahan ni Jehova an saiyang banwaan ngonyan, asin anong arogan an itinatao kaini?
16 An mga tataramon sa Isaias 40:10, 11 igwa nin dugang pang praktikal na halaga para sa sato ngonyan. Nakararangang mangnohon an mapagpadangat na paagi nin paggiya ni Jehova sa saiyang banwaan. Kun paanong nasasabotan nin sarong pastor an mga pangangaipo nin indibiduwal na karnero—kaiba an saradit na kordero na dai kayang sumabay sa iba—nasasabotan man ni Jehova an mga limitasyon kan balang saro kan saiyang fiel na mga lingkod. Dugang pa, si Jehova, bilang mapagpadangat na Pastor, nagtatao nin arogan para sa Kristianong mga pastor. An kamagurangan dapat na trataron na may pagpadangat an aripompon, na inaarog an mamomoton na pagmakolog na ipinaheheling ni Jehova mismo. Dapat na pirme nindang isaisip kun ano an saboot ni Jehova manongod sa lambang miembro kan aripompon, “na saiyang binakal paagi sa dugo kan saiyang sadiring Aki.”—Gibo 20:28.
Makapangyarihan sa Gabos, Madonong sa Gabos
17, 18. (a) Taano ta makakokompiar an mga desterradong Judio sa panuga na pagbabalik? (b) Anong mga hapot na nakapupukaw nin may pagkangirhat na paggalang an pinalataw ni Isaias?
17 An desterradong mga Judio makakokompiar sa panuga nin pagbabalik huli ta an Dios makapangyarihan sa gabos asin madonong sa gabos. Sinasabi ni Isaias: “Siisay an suminokol sa katubigan sa saiya sanang kamaoo, asin suminokol sa kalangitan mismo paagi sana sa dangaw asin tuminakad sa kabokabo kan daga, o tuminimbang sa pisaran kan kabukidan, asin kan mga bulod sa timbangan? Siisay an suminokol sa espiritu ni Jehova, asin siisay an bilang saiyang parahatol makakapagtokdo sa saiya? Sa kiisay sia nakihumapot tanganing pasaboton sia, o siisay an nagtotokdo saiya sa dalan nin hustisya, o nagtotokdo saiya nin kaaraman, o nagpapaaram saiya kan mismong dana nin tunay na pakasabot?”—Isaias 40:12-14.
18 Nakapupukaw nin may pagkangirhat na paggalang an mga hapot na ini na dapat pensaron kan mga desterradong Judio. Mapopogolan daw kan mga tawo sana an mga balud kan mahiwason na kadagatan? Siempre dai! Pero, ki Jehova, an kadagatan na nakatatahob sa daga garo sarong turo nin tubig sa saiyang palad.b Masosokol daw kan maluyang mga tawo an mahiwason, mabitoon na kalangitan o timbangon an mga bukid asin bulod sa daga? Dai. Pero, sinosokol ni Jehova an kalangitan na siring kadali kan pagsokol nin sarong tawo sa sarong bagay paagi sa dangaw—an distansia sa pag-oltanan kan poro nin tanggurangan asin kan poro kan gigis kun nakabuka an kamot. Garo man sana kayang timbangon nin Dios an mga bukid asin bulod sa sarong timbangan. Puede daw na sadolon dawa kan pinakamadonong na mga tawo an Dios kun ano an maninigo niang gibohon sa presenteng mga kamugtakan o sabihon sa saiya kun ano an maninigo niang gibohon sa ngapit? Dai nanggad!
19, 20. Tanganing idoon an kadakulaan ni Jehova, si Isaias naggamit nin anong klarong mga paglaladawan?
19 Kumusta man an poderosong mga nasyon sa daga—kaya daw nindang kontrahon an Dios mantang inootob nia an saiyang panuga? Si Isaias nagsisimbag paagi sa pagladawan kan mga nasyon siring kan minasunod: “Uya! An mga nasyon siring sana sa sarong toro sa timba; asin siring sa mahimpis na alpog sa timbangan na sinda ibinibilang. Uya! Iiniitaas nia an mga isla mismo na siring sana sa pinong alpog. Dawa an Libano bakong igo tanganing papagdanayon na naglalaad an kalayo, asin an layas na mga hayop kaiyan bakong igo para sa atang na tinotong. Siring sa dai nag-eeksister sa atubangan nia an gabos na nasyon; sa saiya ibinilang sinda siring sa mayo asin bakong tunay.”—Isaias 40:15-17.
20 Para ki Jehova, an gabos na nasyon garo sarong toro nin tubig na nahoholog hale sa sarong timba. Sinda kapareho sana nin pinong alpog na natipon sa sarong timbangan, na mayo nin ano man na epekto.c Ipamugtak na may saro na matogdok nin sarong dakulaon na altar asin gagamiton na panggatong sa altar an gabos na poon nin kahoy na nakatatakop sa kabukidan nin Libano. Ipamugtak pa na idodolot nia bilang mga atang an gabos na hayop na naglalagawlagaw sa kabukidan na idto. Dawa an siring na dolot mayo nin halaga ki Jehova. Garo baga bako pang igo an ginamit na piguratibong mga paglaladawan, si Isaias naggamit nin mas mapuersa pa nganing tataramon—an gabos na nasyon “mas sadit pa sa mayo” sa pagheling ni Jehova.—Isaias 40:17, New Revised Standard Version.
21, 22. (a) Paano idinoon ni Isaias na si Jehova daing kapareho? (b) An malinaw na mga paglaladawan ni Isaias ginigiyahan kita sa anong konklusyon? (c) Irinekord ni propeta Isaias an anong mga tataramon na tama sa siensia?
21 Tanganing orog pang idoon na si Jehova daing kaagid, nagpadagos si Isaias na ipaheling an kabalisngagan kan mga naggigibo nin mga idolo gikan sa bulawan, pirak, o kahoy. Katontohan nanggad na isipon na arin man sa mga idolong iyan puedeng magin angay na representasyon kan “Saro na nag-eerok sa ibabaw kan katalidongan kan daga” asin may kapangyarihan sa mga nag-eerok dian!—Basahon an Isaias 40:18-24.
22 An gabos na malinaw na paglaladawan na ini ginigiyahan kita sa sarong konklusyon—mayo nin ano man na makaoolang sa makapangyarihan sa gabos, madonong sa gabos, asin daing kapareho na si Jehova sa pag-otob kan saiyang panuga. Siertong nakaranga asin nakapakosog an mga tataramon ni Isaias sa desterradong mga Judio sa Babilonya na naghihimuyawot na makapuli sa saindang dagang tinuboan! Kita man ngonyan puedeng magkompiar na maootob an mga panuga ni Jehova para sa satong ngapit.
“Siisay an Naglalang kan mga Bagay na Ini?”
23. Sa anong dahelan puedeng magmapuso an desterradong mga Judio, asin ano an idinodoon ni Jehova ngonyan manongod sa saiyang sadiri?
23 Igwa nin saro pang dahelan kaya puedeng magpakapusoan an desterradong mga Judio. An Saro na nanunuga nin pagliligtas iyo an Kaglalang kan gabos na bagay asin an Gikanan kan gabos na dinamikong enerhiya. Tanganing idoon an saiyang makangangalas na kakayahan, iinaapod ni Jehova an atension sa saiyang abilidad na risang-risa sa saiyang linalang: “‘Kiisay nindo ako ikakabaing tanganing ako magin saiyang kapantay?’ an sabi kan Banal. ‘Tingagan an saindong mga mata asin helinga nindo. Siisay an naglalang kan mga bagay na ini? Iyan iyo an Saro na nagpapaluwas kan saindang hukbo nin oyon sa kabilangan, na gabos inaapod nia sa mismong ngaran. Huli sa abundansia nin dinamikong enerhiya, mantang sia man makosog an kapangyarihan, ni saro sa sainda mayong nawawara.’”—Isaias 40:25, 26.
24. Sa pagtaram para sa saiya man sana, paano ipinaheheling ni Jehova na sia daing kapantay?
24 An Banal kan Israel nagtataram para sa saiya man sana. Tanganing ipaheling na sia daing kapantay, dinadara ni Jehova an atension sa mga bitoon kan kalangitan. Siring sa sarong komandante militar na kayang ibugtak sa tamang posisyon an saiyang mga soldados, kontrolado ni Jehova an mga bitoon. Kun titiponon nia sinda, ‘ni saro sa sainda mayong mawawara.’ Minsan ngani kadakol na marhay an bitoon, inaapod nia an balang saro sa ngaran kaiyan, magsalang indibiduwal na ngaran o garo ngaran na apod. Siring sa makinuyog na mga soldados, sinda nagdadanay sa saindang lugar asin nagsusunod sa tamang areglo, huli ta an Namomoon sa sainda igwa nin abundang “dinamikong enerhiya” asin “makosog sa kapangyarihan.” Kun siring, an desterradong mga Judio igwa nin dahelan na magkompiar. An Kaglalang na nagboboot sa mga bitoon, igwa nin kapangyarihan na suportaran an saiyang mga lingkod.
25. Paano niato puedeng himateon an pangagda nin Dios na nakarekord sa Isaias 40:26, asin may anong epekto?
25 Siisay sa sato an makakokontra sa pangagda nin Dios na nakarekord sa Isaias 40:26: “Tingagan an saindong mga mata asin helinga nindo”? An mga diskobremiento kan mga astronomo sa presenteng aldaw nagpaheling na an mabitoon na kalangitan orog pa nganing nakapupukaw nin may pagkangirhat na paggalang kisa paghona kaidtong kaaldawan ni Isaias. Kinakalkulo kan mga astronomo na nagsisirip sa kalangitan paagi sa saindang epektibong marhay na mga teleskopyo na igwa nin mga 125 bilyon na galaksia sa naheheling na uniberso. Tara, an saro sana sa mga ini—an galaksiang Milky Way—segun sa nagkapirang kalkulo, igwa nin labing 100 bilyon na bitoon! An siring na kaaraman maninigong pumukaw sa satong puso nin reberensia para sa satong Kaglalang asin nin lubos na pagtitiwala sa saiyang panuga.
26, 27. Paano ilinadawan an saboot kan mga desterrado sa Babilonya, asin anong mga bagay an maninigo nindang maaraman?
26 Sa pakaaram na an mga taon nin pagkabihag magpapaluya sa espiritu kan desterradong mga Judio, pinasabngan ni Jehova si Isaias na irekord antes pa an mga tataramon na ini nin pag-asegurar giraray: “Ano an dahelan ta nagsasabi ka, O Jacob, asin nagtataram ka, O Israel, ‘An sakong dalan natago ki Jehova, asin an hustisya sa sako nakadudulag sa sakong Dios mismo’? Ano dai mo naaraman o dai mo nadangog? Si Jehova, an Kaglalang kan mga kaporoporohi kan daga, Dios sagkod sa panahon na daing talaan. Dai sia nanluluya o napapagal. Dai marorop an saiyang pakasabot.”—Isaias 40:27, 28.d
27 Irinekord ni Isaias an mga tataramon ni Jehova na naglaladawan kan mga saboot kan mga desterrado sa Babilonya, ginatos na kilometro hale sa saindang dagang tinuboan. An nagkapira nag-iisip na an saindang “dalan”—an masakit na pamumuhay ninda—dai naheheling o dai aram kan saindang Dios. Nagsasaboot sinda na si Jehova daing labot sa mga inhustisya na inaagihan ninda. Ipinagigirumdom sa sainda an mga bagay na maninigo nindang maaraman, kun bakong paagi sa personal na eksperyensia, kisuerra paagi sa impormasyon na itinao sa sainda. Kaya asin andam si Jehova na iligtas an saiyang banwaan. Sia an Dios na daing sagkod asin an Kaglalang kan bilog na daga. Huli kaini, yaon pa man giraray sa saiya an kapangyarihan na ipinaheling nia sa paglalang, asin na abot nia dawa an makapangyarihan na Babilonya. An siring na Dios dai napapagal asin dai sinusudya an saiyang banwaan. Dai ninda dapat asahan na lubos nindang masasabotan an mga ginigibo ni Jehova, huli ta an saiyang pakasabot—o pakarorop, pakamansay, asin pakarisa—dai ninda kayang masabotan.
28, 29. (a) Paano ipinagigirumdom ni Jehova sa saiyang banwaan na tatabangan nia an mga nakakapoy? (b) Anong ilustrasyon an ginamit tanganing ipaheling kun paano pinakokosog ni Jehova an saiyang mga lingkod?
28 Paagi ki Isaias, padagos na pinarigon ni Jehova an boot kan desesperadong mga desterrado: “Sia nagtatao nin puersa sa napapagal; asin sa saro na mayo nin dinamikong enerhiya saiyang pinadadakol an bilog na kosog. An mga aking lalaki magkakaparagal sagkod makakapoy, asin an hoben na mga lalaki magkakapurukan nanggad, alagad an mga naglalaom ki Jehova magkakamit nin bagong puersa. Sinda maralayog na may mga pakpak na siring sa agila. Sinda madaralagan asin dai makakapoy; sinda maralakaw asin dai magkakaparagal.”—Isaias 40:29-31.
29 Sa pagsabing kaipuhan na tawan nin puersa an mga napapagal, puedeng nasa isip ni Jehova an masakit na pagbaklay na dapat gibohon kan mga desterrado tanganing makapuli. Ipinagigirumdom ni Jehova sa saiyang banwaan na ugale nia an tumabang sa mga napapagal na naglalaom sa saiya para sa suporta. Dawa an pinakamabagsik na mga tawo—an “mga aking lalaki” asin “hoben na mga lalaki”—puedeng makapoy huli sa kapagalan asin mapukan huli sa labi-labing kapagalan. Pero, si Jehova nanunuga na magtatao nin puersa—puersa na dai nakakapoy tanganing makadalagan asin makalakaw—sa mga nagtitiwala sa saiya. Ginamit an garo daing sakit na paglayog kan agila, sarong makosog na gamgam na kayang maglayog nin dakol na oras, tanganing iladawan kun paano pinakokosog ni Jehova an saiyang mga lingkod.e Igwa kan paglaom na susuportaran nin Dios, an desterradong mga Judio mayo nin dahelan na madesesperar.
30. Paano makakukua nin karangahan sa pantapos na mga bersikulo kan Isaias kapitulo 40 an tunay na mga Kristiano?
30 An pantapos na mga bersikulong ini kan Isaias kapitulo 40 igwa nin mga tataramon nin karangahan para sa tunay na mga Kristiano na nabubuhay sa huring mga aldaw kan maraot na sistemang ini. Huli sa kadakol na sakit asin problema na nakapanluluya nin boot, nakapakokosog liwat sa boot na maaraman na an mga kasakitan na tinatagalan niato asin an mga inhustisya na inaagihan niato naririsa kan satong Dios. Makasisierto kita na an Kaglalang kan gabos na bagay, an Saro na an ‘pakasabot dai nanggad ikasasaysay,’ itatanos an gabos na inhustisya sa saiyang sadiring panahon asin paagi. (Salmo 147:5, 6) Mientras tanto, dai niato kaipuhan na magtagal sa sadiri niatong kosog. Si Jehova, na an rekursos dai nauubos, makatatao nin puersa—“puersa na labi sa ordinaryo” pa ngani—sa saiyang mga lingkod sa mga panahon nin kasakitan.—2 Corinto 4:7.
31. Anong panuga nin liwanag an yaon sa hula ni Isaias para sa mga bihag na Judio sa Babilonya, asin sa ano kita puedeng magkaigwa nin absolutong kompiansa?
31 Isipa an mga bihag na Judiong idto sa Babilonya kan ikaanom na siglo B.C.E. Ginatos na kilometros an rayo, an saindang namomotan na Jerusalem daing tawo, an templo kaiyan gaba. Para sa sainda, an hula ni Isaias igwa nin nakararangang panuga nin liwanag asin paglaom—ibabalik sinda ni Jehova sa saindang dagang tinuboan! Kan 537 B.C.E., giniyahan ni Jehova an saiyang banwaan papuli, na pinatutunayan na sia an Paraotob nin mga panuga. Kita man puedeng magkaigwa nin absolutong kompiansa ki Jehova. An saiyang mga panuga sa Kahadean, na magayonon na ipinahayag sa hula ni Isaias, maootob. Maogmang bareta nanggad iyan—sarong mensahe nin liwanag para sa bilog na katawohan!
[Mga Nota sa Ibaba]
a Ihinula ni Isaias an pag-andam kan dalan para ki Jehova. (Isaias 40:3) Minsan siring, iinaaplikar kan mga Ebanghelyo an hulang iyan sa ginibo ni Juan na Bautisador sa pag-andam kan dalan para ki Jesu-Cristo. Ginibo kan pinasabngan na mga parasurat kan Kristianong Griegong Kasuratan an siring na pag-aplikar huli ta si Jesus an nagrepresentar sa saiyang Ama asin nagdatong sa ngaran kan saiyang Ama.—Juan 5:43; 8:29.
b Kinakalkulo na “an gabat kan kadagatan mga 1.35 quintilyon (1.35 x 1018) metriko tonelada, o mga 1/4400 kan total na gabat kan Daga.”—Encarta 97 Encyclopedia.
c An The Expositor’s Bible Commentary nagsasabi: “Sa komersio sa sadan sa Haraning Sirangan dai na iniintindi an sadit na toro nin tubig sa timba na pantakad o an kadikit na alpog sa timbangan kun nagtitimbang nin karne o prutas.”
d Sa Isaias 40:28, an pananaram na “panahon na daing talaan” nangangahulogan “sagkod lamang,” huli ta si Jehova an “Hade sa panahon na daing sagkod.”—1 Timoteo 1:17.
e An agila nagdadanay sa kaitaasan na dikit sanang enerhiya an ginagamit. Nagigibo nia iyan paagi sa ekspertong paggamit nin mga termal, o mga linya nin nag-iitaas na mainit na aire.
[Kahon sa pahina 25]
Si Jehova, Sarong Mamomoton na Pastor
Ikinokomparar ni Isaias si Jehova sa sarong mamomoton na pastor na kinakarga an saiyang mga kordero sa saiyang daghan. (Isaias 40:10, 11) Malinaw na ibinabasar ni Isaias an nakaoogmang ilustrasyon na ini sa mga ginigibo nin mga pastor sa tunay na buhay. An sarong paramasid sa presenteng aldaw na nag-obserbar sa mga pastor sa mga bakilid kan Bukid nin Hermon sa Tahaw na Sirangan nagbabareta: “Maingat na binabantayan kan balang pastor an saiyang aripompon tanganing maheling kun ano an kamugtakan ninda. Kun makanompong sia nin sarong bagong iogbon na kordero ibinubugtak nia iyan sa mga katiklopan kan saiyang . . . halabang gubing, huling maluyahon pa ini tangani na sumunod sa saiyang ina. Kun pano na an saiyang daghan, ibinubugtak nia an mga kordero sa saiyang mga abaga, na kinakapotan iyan sa bitis, o sa sarong bag o bakol sa likod nin sarong asno, sagkod na kaya nang sumunod kan mga ogbon sa ina kaiyan.” Bako daw na nakararangang maaraman na kita naglilingkod sa Dios na may siring na mapagpadangat na pagmakolog sa saiyang banwaan?