Paggirumdom kan Huring mga Aldaw ni Jesus Digdi sa Daga

IKAPITONG aldaw idto kan Judiong bulan nin Nisan kan taon 33 C.E. Imahinaron na naheheling nindo an mga pangyayari sa Romanong probinsia nin Judea. Pahale sa Jerico asin sa marambong na mga tinanom dian, si Jesu-Cristo asin an saiyang mga disipulo nagbabaklay patukad sa maalpog, pasikosikong tinampo. Dakol pa an nagbabaklay man pasiring sa Jerusalem para sa taonan na selebrasyon nin Paskua. Minsan siring, bako sanang an mapagal na pagtukad na ini an nasa isip kan mga disipulo ni Cristo.

An mga Judio haloy nang naghihimuyawot para sa sarong Mesiyas na puedeng magkalda sa pagdominar kan Roma. Dakol an nagtutubod na si Jesus na taga-Nazaret an haloy nang hinahalat na Paraligtas. Sa laog nin tolo may kabangang taon, sia nagtataram manongod sa Kahadean nin Dios. Pinaomayan nia an mga may helang asin pinakakan an mga nagugutom. Iyo, sia nagtao nin karangahan sa mga tawo. Alagad an mga namomoon sa relihion naiiritar sa makolog na pagdenunsiar ni Jesus sa sainda asin desididong ipagadan sia. Pero, sia yaon duman, determinadong naglalakaw sa marang tinampo sa atubangan kan saiyang mga disipulo.​—Marcos 10:32.

Mantang an saldang pasolnop na sa Bukid nin mga Olibo sa enotan, si Jesus asin an saiyang kairiba nakaabot sa baryo nin Betania, na dian sinda mapirme nin anom na banggi. Yaon duman an saindang namomotan na mga katood na si Lazaro, Maria, asin Marta tanganing sabaton sinda. An banggi nagtatao nin mapreskong pakaginhawa sa mainit na pagbaklay asin iyan an kapinonan kan Sabbath nin Nisan 8.​—Juan 12:​1, 2.

Nisan 9

Pakatapos kan Sabbath, an Jerusalem biyong naghuhugong sa aktibidad. Rinibong bisita an nagtiripon na sa siudad para sa Paskua. Alagad an pagkariribok na nadadangog niato bakong ordinaryo sa panahon na ini kan taon. An nag-oosyosong mga kadaklan nagdadaralagan sa hayakpit na mga tinampo pasiring sa mga tata kan siudad. Mantang sinda nagtuturuklangan paluwas sa surusuan na tata, kanigoan na eksena an naheheling ninda! Dakol na ogmahon na tawo an pababa sa Bukid nin mga Olibo sa tinampo hale sa Betfage. (Lucas 19:37) Ano an boot sabihon kan gabos na ini?

Uya! Si Jesus na taga-Nazaret minadatong na nakasakay sa ogbon nin asno. An mga tawo nagbibiklad nin mga gubing sa tinampo sa enotan nia. An iba nagwawasiwas nin bagong putolon na mga sanga nin palma asin magayagayang nagkukurahaw: “Omawon an minadatong sa ngaran ni Jehova, an hade nin Israel!”​—Juan 12:​12-15.

Mantang an mga kadaklan parani sa Jerusalem, si Jesus nagheling sa siudad asin nataros an boot. Sia nagpoon na magtangis, asin nadadangog niato na ihinuhula nia na an siudad na ini lalaglagon. Pag-abot ni Jesus sa templo mataodtaod, sia nagtokdo sa mga kadaklan asin pinaomayan an mga tawong buta asin pilay na minadolok sa saiya.​—Mateo 21:​14; Lucas 19:​41-​44, 47.

Naheling ini kan poon na mga saserdote asin kan mga eskriba. Kanigoan an saindang pagkaaburido na maheling an makangangalas na mga bagay na ginigibo ni Jesus asin an paggayagaya kan mga kadaklan! Dai kayang itago an saindang gurobgutob, an mga Fariseo naghagad: “Paratokdo, sawaya an saimong mga disipulo.” “Sinasabi ko sa saindo,” an simbag ni Jesus, “Kun an mga ini dai maggirong, an mga gapo makururahaw.” Bago maghale, nariparo ni Jesus an komersial na mga aktibidad sa templo.​—Lucas 19:​39, 40; Mateo 21:​15, 16; Marcos 11:11.

Nisan 10

Si Jesus nagdatong nin amay sa templo. Kasuodma, sia napikar na marhay sa risang marhay na komersialisasyon kan pagsamba sa saiyang Ama, si Jehova Dios. Kun siring, may dakulang kaigotan, pinonan niang palayason an mga nagbabakal asin nagpapabakal sa templo. Dangan ibinalintong nia an mga lamesa kan mahanab na mga pararibay nin kuarta asin an mga bangko kan mga nagpapabakal nin mga salampati. “Nasusurat,” an kagsing ni Jesus, “‘An sakong harong aapodon na harong nin pamibi,’ alagad ginigibo nindo iyan na lungib nin mga parahabon.”​—Mateo 21:​12, 13.

An poon na mga saserdote, an mga eskriba, asin an maimpluwensiang mga tawo ikinauyam nin makuri an mga ginigibo asin pagtotokdo ni Jesus sa publiko. Gustong-gusto nindang gadanon sia! Alagad ta naolang sinda kan kadaklan huli ta an mga tawo nagngangaralas nin labi-labi sa pagtotokdo ni Jesus asin sinda “nagdadanay sa saiya tanganing magdangog sa saiya.” (Lucas 19:​47, 48) Mantang pabanggi na, si Jesus asin an saiyang kairiba naogmang maglakaw pabalik sa Betania tanganing makapahingalo nin marhay sa banggi.

Nisan 11

Amay na aga na, asin si Jesus saka an saiyang mga disipulo nagbabaklay na sa Bukid nin mga Olibo pasiring sa Jerusalem. Mantang sinda padangadang sa templo, an poon na mga saserdote asin an kamagurangan na lalaki tolos-tolos na inatubang si Jesus. Presko pa sa isip ninda an saiyang ginibo tumang sa mga pararibay nin kuarta asin mga parabariwas sa templo. An saiyang mga kaiwal maraot an intension na naghagad: “Sa anong autoridad mo ginigibo an mga bagay na ini? Asin siisay an nagtao sa saimo kan autoridad na ini?” “Ako man mahapot sa saindo nin sarong bagay,” an simbag ni Jesus. “Kun iyan isabi nindo sa sako, isasabi ko man sa saindo kun sa anong autoridad ko ginigibo an mga bagay na ini: An bautismo ni Juan, saen guminikan? Sa langit o sa mga tawo?” Nagpapaharapothapot, an mga kaiwal nangatanosan: “Kun kita magsabing, ‘Sa langit,’ sia masabi sa sato, ‘Kun siring, tadaw ta dai kamo nagturubod sa saiya?’ Pero kun kita magsabi, ‘Sa mga tawo,’ namemeligro kita sa kadaklan, huli ta sinda gabos ibinibilang si Juan na propeta.” Daing masabi, sinda daing kosog na nagsimbag: “Dai mi aram.” Si Jesus nagsimbag sa kalmadong paagi: “Dai ko man isasabi sa saindo kun sa anong autoridad ko ginigibo an mga bagay na ini.”​—Mateo 21:​23-27.

An mga kaiwal ni Jesus nagprobar ngonyan na siloon sia na magsabi nin sarong bagay na huli kaiyan puede ninda siang ipaarestar. “Sono daw sa ley,” an hapot ninda, “na magbayad nin buhis sa kada payo ki Cesar o bako?” “Pahelingan nindo sa sako an sinsilyo para sa buhis sa kada payo,” an simbag ni Jesus. Sia naghapot: “Kiisay na ladawan asin inskripsion ini?” “Ki Cesar,” an sabi ninda. Pinasosopog sinda, si Jesus malinaw na nagsabi tanganing madangog kan gabos: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.”​—Mateo 22:​15-22.

Huling napasilensio an saiyang mga kaiwal paagi sa dai mapahihimutikan na mga argumento, si Jesus ngonyan nagpahayag nin kaanggotan sa atubangan kan mga kadaklan asin kan saiyang mga disipulo. Hinanyoga nindo mantang daing takot niang dinedenunsiar an mga eskriba asin an mga Fariseo. “Dai nindo arogon an saindang mga ginigibo,” an sabi nia, “huli ta sinda nagtataram alagad dai naggigibo.” May kapusoan, sia nagpahayag nin sunod-sunod na grabeng sakit para sa sainda, na ipinamimidbid sinda bilang butang mga parakabit asin parasaginsagin. “Mga halas, aki nin mga rimoranon,” an sabi ni Jesus, “paano kamo makadudulag sa silot nin Gehenna?”​—Mateo 23:​1-33.

An makolog na mga pagdenunsiar na ini dai nangangahulogan na si Jesus buta sa marahay na mga kualidad nin iba. Kan huri, naheling nia an mga tawo na naghoholog nin kuarta sa mga kaha. Kanigoan kanakapupukaw sa boot na maheling an sarong tikapong balo na nagholog kan gabos niang kabuhayan​—duwang sadit na sinsilyo na kadikiton an halaga! May mainit na apresasyon, sinabi ni Jesus na garo man sana sia nagholog nin labing marhay kisa sa gabos na nagtao nin sobra-sobrang kontribusyon “gikan sa saindang kalabihan.” Huli sa saiyang mamomoton na pakikidamay, inaapresyar na marhay ni Jesus an ano man na kayang gibohon kan siisay man.​—Lucas 21:​1-4.

Ultimo na ngonyan na paghale ni Jesus sa templo. An nagkapira sa saiyang mga disipulo nagkomento sa kadakulaan kaiyan, na iyan “nasasamnohan nin magagayon na gapo asin idinusay na mga bagay.” Sa pagkabigla ninda, si Jesus nagsimbag: “Maabot an mga aldaw na mayo nin gapo sa ibabaw nin gapo na matatada digdi asin dai gagabaon.” (Lucas 21:​5, 6) Mantang an mga apostol nagsusunod ki Jesus paluwas sa surusuan na siudad, nag-iisip-isip sinda kun ano an posibleng boot niang sabihon.

Bueno, paghaloyhaloy si Jesus asin an saiyang mga apostol nagturukaw asin nagpahorohayahay sa katoninongan asin katrangkilohan kan Bukid nin mga Olibo. Mantang pinagmamasdan ninda an marahayon na tanawon kan Jerusalem asin kan templo, si Pedro, Santiago, Juan, asin Andres naghagad nin paliwanag manongod sa nakakukubhan na prediksion ni Jesus. “Sabihi kami,” an sabi ninda, “Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”​—Mateo 24:3; Marcos 13:​3, 4.

Bilang simbag an Pangenot na Paratokdo nagtao nin tunay na pambihirang hula. Sia naghula nin grabeng mga guerra, linog, kakulangan nin kakanon, asin peste. Naghula man si Jesus na an maogmang bareta kan Kahadean ihuhulit sa bilog na daga. “Dangan,” sia nagpatanid, “magkakaigwa nin dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.”​—Mateo 24:​7, 14, 21; Lucas 21:​10, 11.

An apat na apostol atentong naghinanyog mantang ipinaliliwanag ni Jesus an ibang aspekto kan ‘tanda kan saiyang presensia.’ Idinoon nia an pangangaipo na ‘magdanay na mapagbantay.’ Taano? “Huli ta,” sabi nia, “dai nindo aram kun sa anong aldaw madatong an saindong Kagurangnan.”​—Mateo 24:42; Marcos 13:​33, 35, 37.

Ini nagin dai malilingawan na aldaw para ki Jesus asin sa saiyang mga apostol. Iyan, sa katunayan, an huring aldaw kan ministeryo sa publiko ni Jesus bago sia arestaron, bistahon, asin gadanon. Mantang pabanggi na, nagpoon sindang maglakaw papuli sa haraning distansia na maagi sa bolod pasiring sa Betania.

Nisan 12 Asin 13

Toninong si Jesus kaiba kan saiyang mga disipulo kan Nisan 12. Aram nia na an mga namomoon sa relihion gustong-gusto siang gadanon, asin habo niang olangon ninda an saiyang pagselebrar kan Paskua sa masunod na banggi. (Marcos 14:​1, 2) Kan suminunod na aldaw, Nisan 13, an mga tawo siribot sa paggibo nin ultimong mga areglo para sa Paskua. Sa amay nin hapon, sinugo ni Jesus si Pedro asin Juan na iandam an Paskua para sa sainda sa sarong kuarto sa itaas sa Jerusalem. (Marcos 14:​12-​16; Lucas 22:8) Kan madali nang magsolnop an saldang, si Jesus asin an sampulo pang apostol tinagbo sinda duman para sa saindang huring selebrasyon kan Paskua.

Nisan 14, Pakasolnop kan Saldang

An Jerusalem tinatamaan nin kadikit na sanang liwanag nin pagdiklom mantang an kabilogan nin bulan minaitaas sa ibabaw kan Bukid nin mga Olibo. Sa sarong dakulang kuarto na kompleto na sa gamit, si Jesus asin an 12 nakahilay sa sarong inandam na lamesa. “Minawot kong gayo na kakanon an paskuang ini kaiba nindo bago ako magtios,” an sabi nia. (Lucas 22:​14, 15) Paghaloyhaloy nasorpresa an mga apostol na maheling si Jesus na nagtindog asin iginilid an saiyang pan-ibabaw na gubing. Pakakua nin tuwalya asin planggana na may tubig, pinonan niang hanawan an saindang mga bitis. Kanigoan kadai malilingawan na leksion nin mapakumbabang paglilingkod!​—Juan 13:​2-15.

Minsan siring, aram ni Jesus na an saro kan mga lalaking ini​—si Judas Iscariote—​iinareglo nang pasaloiban sia sa mga namomoon sa relihion. Natural sana, sia napurisaw na marhay. “An Saro sa saindo mapasaloib sa sako,” an ihinayag nia. An mga apostol namondong marhay huli kaini. (Mateo 26:​21, 22) Pakatapos na selebraron an Paskua, si Jesus nagsabi ki Judas: “An ginigibo mo taposon mo na tolos.”​—Juan 13:27.

Kan makahale na si Judas, pinonan ni Jesus an sarong pamanggihan tanganing girumdomon an saiyang nagdadangadang na kagadanan. Kinua nia an sarong tinapay na mayong lebadura, pinasalamatan iyan paagi sa pamibi, binaraak iyan, asin pinagbotan an 11 na kumakan. “Ini nangangahulogan kan sakong hawak,” an sabi nia, “na itatao manongod sa saindo. Padagos na gibohon nindo ini sa paggirumdom sa sako.” Dangan kinua nia an kopa nin mapulang arak. Pakapamibi, ipinasa nia an kopa sa sainda, na sinasabihan sinda na uminom dian. Idinugang ni Jesus: “Ini nangangahulogan kan sakong ‘dugo kan tipan,’ na papaboloson manongod sa dakol para sa kapatawadan nin mga kasalan.”​—Lucas 22:​19, 20; Mateo 26:​26-28.

Durante kan importanteng bangging iyan, si Jesus nagtokdo sa saiyang fiel na mga apostol nin dakol na mapapakinabangan na leksion, asin kabale dian an importansia kan pagkamoot sa tugang. (Juan 13:​34, 35) Sinierto nia sa sainda na sinda maako nin sarong “paratabang,” an banal na espiritu. Ipagigirumdom kaiyan sa sainda an gabos na bagay na sinabi nia sa sainda. (Juan 14:26) Sa huri kan banggi, siertong naparigon na marhay an saindang boot na madangog si Jesus na odok na namimibi sa kapakanan ninda. (Juan, kapitulo 17) Pakatapos mag-awit nin mga awit nin pag-omaw, naghale sinda sa kuarto sa itaas asin nagsunod ki Jesus paluwas sa malipot na doros nin banggi.

Minabalyo sa Kababan nin Cedron, si Jesus asin an saiyang mga apostol nagpasiring sa saro sa paborito nindang mga lugar, an tatamnan nin Getsemane. (Juan 18:​1, 2) Mantang naghahalat an saiyang mga apostol, si Jesus nagrayorayo tanganing mamibi. An saiyang emosyonal na tension labi pa kisa puedeng iladawan nin mga tataramon mantang sia odok na naghahagad nin tabang sa Dios. (Lucas 22:44) An pag-isip mismo kan magigin katuyawan para sa saiyang namomotan na langitnon na Ama kun sia masudya makologon na marhay.

Haros dai pa natatapos si Jesus sa pamimibi kan dumatong si Judas Iscariote kaiba an sarong kadaklan na may mga espada, pamukpuk, asin karaba. “Marahay na aldaw, Rabi!” an sabi ni Judas, na mapagpadangat na hinadokan si Jesus. Ini an senyal tanganing arestaron si Jesus kan mga lalaki. Bigla na sana, si Pedro itinigpas an saiyang minasbad asin pinalong an talinga kan oripon kan halangkaw na saserdote. “Sarungan an saimong minasbad,” an sabi ni Jesus mantang binobolong nia an talinga kan lalaki. “An gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan.”​—Mateo 26:​47-52.

Madalion na nangyari an gabos! Si Jesus inarestar asin ginapos. Huli sa takot asin pagkataranta, an mga apostol binayaan an saindang Kagurangnan asin nagdurulag. Si Jesus dinara ki Anas, an dating halangkaw na saserdote. Dangan sia dinara ki Caifas, an halangkaw na saserdote sa presente, tanganing bistahon. Amay pa kinaagahan, si Jesus falsong sinahotan nin paglanghad kan Sanhedrin. Sunod, ipinadara sia ni Caifas sa Romanong gobernador na si Poncio Pilato. Ipinadara nia si Jesus ki Herodes Antipas, an namomoon sa Galilea. Inolog-olog si Jesus ni Herodes asin kan saiyang mga guardia. Dangan ibinalik sia ki Pilato. An pagigin daing sala ni Jesus pinatunayan ni Pilato. Alagad an Judiong mga namomoon sa relihion inimpluwensiahan siang kondenaron sa kagadanan si Jesus. Pakalihis nin dakol-dakol na berbal asin pisikal na pan-aabuso, si Jesus dinara sa Golgota na duman sia daing herak na ipinako sa sarong hariging pasakitan asin nag-agi nin makologon na kagadanan.​—Marcos 14:50–15:39; Lucas 23:​4-​25.

Iyan an magigin pinakadakulang trahedya sa kasaysayan kun an kagadanan ni Jesus nagbunga nin permanenteng katapusan kan saiyang buhay. Makaoogma, bakong iyan an nangyari. Kan Nisan 16, 33 C.E., an saiyang mga disipulo nagngaralas na maaraman na sia ibinangon hale sa mga gadan. Pag-abot nin panahon, naberepikar nin labing 500 katawo na si Jesus buhay na liwat. Asin 40 aldaw pakatapos na sia buhayon liwat, sarong grupo nin fiel na mga parasunod an nakaheling sa saiya na nagsakat sa langit.​—Gibo 1:​9-​11; 1 Corinto 15:​3-8.

An Buhay ni Jesus Asin Kamo

Paano ini nakaaapektar sa saindo​—sa katunayan, sa sato gabos? Bueno, an ministeryo, kagadanan, asin pagkabuhay liwat ni Jesus nagpapamuraway ki Jehova Dios asin nagdedeterminar sa kaotoban kan Saiyang marahayon na katuyohan. (Colosas 1:​18-20) An mga iyan mahalagang marhay para sa sato huli ta an satong mga kasalan puedeng ipatawad basado sa atang ni Jesus asin sa siring magkaigwa nin personal na relasyon ki Jehova Dios.​—Juan 14:6; 1 Juan 2:​1, 2.

Pati an mga nagadan sa katawohan apektado. An pagkabuhay liwat ni Jesus nagbubukas kan dalan tanganing ibalik an saindang buhay sa Paraisong daga na ipinanuga nin Dios. (Lucas 23:​39-​43; 1 Corinto 15:​20-​22) Kun gusto nindong manodan an orog pa manongod sa siring na mga bagay, iniimbitaran niamo kamo na mag-atender sa Memorial kan kagadanan ni Cristo sa Abril 11, 1998, sa Kingdom Hall kan Mga Saksi ni Jehova sa saindong lugar.

[Kahon sa pahina 6]

“Lungib nin mga Parahabon”

MAY bastanteng dahelan si Jess na magsabi na an mahanab na mga nagnenegosyo ginibong “lungib nin mga parahabon” an templo nin Dios. (Mateo 21:12, 13) Tanganing mabayadan an buhis sa templo, an mga Judio asin proselito hale sa ibang daga kaipuhan na paribayan an saindang kuarta hale sa ibang daga nin inaakong kuarta. Sa saiyang librong The Life Times of Jesus the Messiah, ipinaliliwanag ni Alfred Edersheim na an mga pararibay nin kuarta ineestablisar an saindang mga negosyo sa mga probinsia kun Adar 15, sarong bulan bago an Paskua. Pagpoon nin Adar 25, sinda, minalaog sa solar kan templo sa Jerusalem tanganing aprobetsaran an kadakol na nag-aarabot na Judio asin proselito. Maganansia an negosyo kan mga negosyonte, na nasisingil nin bayad sa kada pidaso nin kuarta na pinariribayan. An pag-apod sa sainda ni Jesus bilang mga parahabon nagsusuherir na labi-labing marhay an saindang sinisingil kaya garo man sana sinda nangingikil sa mga dukha.

May mga dai kayang magdara nin sadiri nindang iaatang na mga hayop. An siisay man na magdara kaipuhan na ipasiyasat an hayop sa sarong parainspeksion sa templo—na may bayad. Huli ta habong mameligrong sayumahan an hayop pakatopos na darahon iyan hale sa harayo, dakol an nagbabakal nin “aprobado” kan mga Levita hale sa madayang mga negosyante sa templo. “Dakol na dukhang paraoma an kinukuartahan na gayo duman,” an sabi nin sarong iskolar.

May ebidensia na an dating halangkaw na saserdoteng si Anas asin an saiyang pamilya igwa nin nakukuang pakinabang sa mga negosyante sa templo. An rabinikong mga surat nagtataram manongod sa “mga Basar [sa templo] kan mga aki ni Anas.” An rentas hale sa mga pararibay nin kuarta asin hale sa pagpabakal nin mga hayop sa laog kan solar kan templo saro sa mayor na pinagkukuanan ninda nin entrada. An sarong iskolar nagsasabi na an aksion ni Jesus na pagpalayas sa mga negosyante: “pinatatamaan bako sana an reputasyon kan mga saserdote kundi an saindang mga bulsa.” Magin ano an dahelan, an saiyang mga kaiwal sierto nanggad na gusto Siang gadanon!—Lucas 19:45-48.

[Tsart sa pahina 4]

An Huring mga Aldaw kan Buhay ni Jesus Bilang Tawo

Nisan 33 C.E. Events

Sabado Sabbath (Lunes, Abril 6, 1998)

16 Domingo Si Jesus binuhay liwat