Maninigo daw Kamong Tumubod sa Trinidad?: An Banal na Espiritu—Puwersa Aktiba nin Dios
1. Ano daa an banal na espiritu sono sa katokdoan nin Trinidad?
SONO sa doktrina nin Trinidad, an banal na espiritu iyo an ikatolong persona sa pagka-Dios, na kapantay kan Ama asin kan Aki. Arog kan sabi kan librong Our Orthodox Christian Faith: “An Banal na Espiritu biyong Dios.”
2. Sa Biblia, arin na termino sa Hebreo asin arin na termino sa Griego an pinakaparateng gamiton para sa “espiritu”?
2 Sa Hebreong Kasuratan, an termino na pinakaparateng gamiton para sa “espiritu” iyo an ruʹach, na nangangahulogan “hinangos; doros; espiritu.” Sa Griegong Kasuratan, an termino pneuʹma, na may kaagid na kahulogan. Ipinaririsa daw kan mga terminong ini na an banal na espiritu kabtang nin sarong Trinidad?
Puwersa Aktiba
3, 4. Arog kan sinasabi sa Genesis 1:2, ano an banal na espiritu sono sa Biblia?
3 An paggamit kan Biblia sa “banal na espiritu” nagpaparisa na iyan kontroladong puwersa na ginagamit ni Jehova Dios tanganing mahaman an laen-laen niang katuyohan. Sa nagkapirang paagi, iyan ikababaing sa koryente, sarong puwersa na ikababagay tanganing makagibo nin kadakoldakol na laen-laen na bagay.
4 Sa Genesis 1:2 sinasabi kan Biblia na “an puwersa aktiba nin Dios [“espiritu” (sa Hebreo, ruʹach]) naghihiro sa ibabaw kan katubigan.” Digdi, an espiritu nin Dios iyo an saiyang puwersa aktiba na nagtatrabaho tanganing bilogon an daga.
5. Tumao nin mga halimbawa kun paano an espiritu nin Dios nagtatao nin kaliwanagan sa saiyang mga lingkod.
5 Ginagamit nin Dios an saiyang espiritu tanganing paliwanagan an mga naglilingkod sa saiya. Si David namibi: “Tokdoan mo ako na gibohon an saimong kabotan, huli ta ika an sakong Dios. An saimong espiritu [ruʹach] marahay; giyahan logod ako kaiyan sa daga nin katanosan.” (Salmo 143:10) Kan an 70 may kakayahan na lalaki ninombrahan na tabangan si Moises, sinabihan sia nin Dios: “Kaipuhan na kuanon ko an iba sa espiritu [ruʹach] na nasa saimo asin ibugtak iyan sa sainda.”—Bilang 11:17.
6. Paano an mga kagsurat sa Biblia inimpluwensiahan kan banal na espiritu?
6 An hula sa Biblia ikinasurat kan an mga tawo nin Dios “pinahiro kan banal na espiritu [Griego, hale sa pneuʹma].” (2 Pedro 1:20, 21) Sa paaging ini an Biblia “ipinasabong nin Dios,” na an termino sa Griego The·oʹpneu·stos, na an kahulogan “ihinangos nin Dios.” (2 Timoteo 3:16) Asin an banal na espiritu giniyahan an nagkapira na makaheling nin mga bisyon o magkaigwa nin makahulogan na mga pangatorogan.—2 Samuel 23:2; Joel 2:28, 29; Lucas 1:67; Gibo 1:16; 2:32, 33.
7. Anong halimbawa an nag-iilustrar na an banal na espiritu sarong puwersa?
7 An banal na espiritu pinahiro si Jesus na paduman sa kapatagan pagkabautismohi saiya. (Marcos 1:12) An espiritu garo kalayo sa laog kan mga lingkod nin Dios, na nagpapangyari sainda na mapabagsik kan puwersang iyan. Asin pinapagtaram sinda kaiyan na may kaisogan asin kapusoan.—Miqueas 3:8; Gibo 7:55-60; 18:25; Roma 12:11; 1 Tesalonica 5:19.
8. Sa anong mga paagi ginagamit nin Dios an saiyang espiritu?
8 Paagi sa saiyang espiritu, ginigibo nin Dios an saiyang mga paghokom sa mga tawo asin nasyon. (Isaias 30:27, 28; 59:18, 19) Asin naaabot kan espiritu nin Dios an gabos na lugar, na naghihiro para sa mga tawo o tumang sa sainda.—Salmo 139:7-12.
“Kapangyarihan na Lihis sa Ordinaryo”
9. Ano an ikatatao kan espiritu nin Dios sa saiyang mga lingkod?
9 An espiritu nin Dios makatatao man nin “kapangyarihan na lihis sa ordinaryo” sa mga naglilingkod sa saiya. (2 Corinto 4:7) Ini nagpapangyari sainda na makatagal sa mga pagbalo sa pagtubod o gumibo nin mga bagay na dai kutana ninda kaya.
10. Saen naghale an kapangyarihan ni Samson, asin persona daw an puwersang idto?
10 Halimbawa, manongod ki Samson, an Hokom 14:6 nagsasaysay: “An espiritu ni Yahweh naglaog sa saiya, asin minsan ngani mayo sia nin armas sa saiyang kamot binaraak nia an leon.” (JB) An saro daw na banal na persona aktuwal na naglaog ki Samson, na kinokontrol an saiyang hawak na gibohon an siring sa saiyang ginibo? Bako, sa katotoohan idto “an kapangyarihan kan KAGURANGNAN [na] nagpakosog ki Samson.”—TEV.
11. Sa anong porma naghilig ki Jesus an banal na espiritu, asin ano an ipinagibo kaiyan sa saiya?
11 Sinasabi kan Biblia na kan si Jesus bautismohan, an banal na espiritu naghilig sa saiya na siring sa salampati, bakong siring sa tawo. (Marcos 1:10) An puwersa aktibang ini nin Dios nagpangyari ki Jesus na paomayan an mga may helang asin buhayon an gadan. Arog kan sinasabi kan Lucas 5:17: “An Kapangyarihan kan Kagurangnan [Dios] nasa likod kan saiyang [ki Jesus] mga pagpaomay.”—JB.
12, 13. Sa anong porma naghilig an banal na espiritu sa mga disipulo, na ipinagibo sa sainda an ano?
12 An espiritu nin Dios nagtao man nin kapangyarihan sa mga disipulo ni Jesus na gumibo nin milagrosong mga bagay. Isinasaysay kan Gibo 2:1-4 na an mga disipulo tiripon kaidto kan Pentecostes kan “sa panale nagdatong hale sa langit an ribok na siring sa hagobohob nin makosog na doros, . . . asin sinda gabos nagkaparano nin banal na espiritu asin nagpoon na magtaram nin manlaenlaen na tataramon, siring sa ipinataram sainda kan espiritu.”
13 Kaya an banal na espiritu nagtao ki Jesus asin sa iba pang lingkod nin Dios kan kapangyarihan na gibohon an dai kayang gibohon nin ordinaryong tawo.
Bakong Persona
14. Ano an sinasabi nin sarong teologo manongod sa paggamit kan Biblia nin mga terminong pampersona para sa banal na espiritu?
14 Minsan siring, bako daw na may mga bersikulo sa Biblia na nagtataram manongod sa banal na espiritu sa mga terminong pampersona? Iyo, alagad mangnoha an sinasabi kan teologong Katoliko na si Edmund Fortman manongod kaini sa The Triune God: “Minsan ngani an espiritung ini parateng ilinaladawan sa mga terminong pampersona, malinaw na an banal na mga kagsurat [kan Hebreong Kasuratan] nungka na inisip o iinatubang an espiritung ini bilang separadong persona.”
15. Paano pinipersonipikar kan Kasuratan an nagkapirang bagay na bako man na mga persona?
15 Sa Kasuratan bakong pambihira na an sarong bagay iladawan bilang persona. An kadonongan sinasabing may mga aki. (Lucas 7:35) An kasalan asin kagadanan inaapod na mga hade. (Roma 5:14, 21) Sa Genesis 4:7 an The New English Bible (NE) nagsasabi: “An kasalan demonyo na naglulukob sa tata,” na pinipersonipikar an kasalan bilang maraot na espiritu na naglulukob sa tata ni Cain. Pero, siyempre, an kasalan bakong espiritung persona; ni na an pagpersonipikar sa banal na espiritu minagibo man kaiyan na espiritung persona.
16. Paano ipinaririsa kan 1 Juan 5:6-8 na an banal na espiritu bakong persona?
16 Kaagid kaiyan, sa 1 Juan 5:6-8 (NE) bako sanang an espiritu kundi pati “an tubig, asin an dugo” inaapod na “mga saksi.” Alagad ta an tubig asin dugo malinaw na bakong mga persona, ni na persona man an banal na espiritu.
17. Anong lakop na mga pananaram sa Biblia an nagpapaheling na an banal na espiritu bakong persona?
17 Kaoyon digdi an pankagabsan na paggamit kan Biblia sa “banal na espiritu” sa paaging bakong pampersona, arog baga kan pagbaing kaiyan sa tubig asin kalayo. (Mateo 3:11; Marcos 1:8) An mga tawo sinasadol na mapano nin banal na espiritu imbes na nin arak. (Efeso 5:18) Sinasabi na sinda pano nin banal na espiritu kun paanong sinda napapano nin mga kuwalidad na arog baga nin kadonongan, pagtubod, asin kagayagayahan. (Gibo 6:3; 11:24; 13:52) Asin sa 2 Corinto 6:6 an banal na espiritu kaiba sa nagkapirang mga kuwalidad. An siring na mga pananaram dai magigin lakop na marhay kun talagang persona an banal na espiritu.
18. Paano niato ikapaliliwanag na sinasabi kan Biblia na an banal na espiritu nagtataram?
18 Saro pa, minsan ngani an pirang teksto sa Biblia nagsasabi na an espiritu nagtataram, ipinaheheling nin ibang teksto na ini sa katotoohan ginibo paagi sa mga tawo o anghel. (Mateo 10:19, 20; Gibo 4:24, 25; 28:25; Hebreo 2:2) An paghiro kan espiritu sa siring na mga pangyayari arog nin radio waves na nagdadara nin mga mensahe hale sa sarong persona pasiring sa saro na nasa harayo.
19. Ano an boot sabihon kan Mateo 28:19 sa pagsabi kaiyan na “sa ngaran . . . kan banal na espiritu”?
19 Sa Mateo 28:19 nananambitan an “ngaran . . . kan banal na espiritu.” Pero an terminong “ngaran” dai man perming nangangahulogan nin personal na ngaran, baga man sa Griego o sa Ingles. Kun sinasabi niatong “sa ngaran kan ley,” bako man na persona an boot niatong sabihon. An boot niatong sabihon an irenerepresentar kan ley, an autoridad kaiyan. An Word Pictures in the New Testament ni Robertson nagsasabi: “An paggamit digdi sa ngaran (onoma) lakop sa Septuagint asin sa mga papiro para sa kapangyarihan o autoridad.” Kaya an bautismo ‘sa ngaran kan banal na espiritu’ nagmimidbid sa autoridad kan espiritu, na iyan gikan sa Dios asin naghihiro huli sa kabotan nin Dios.
An “Paratabang”
20. (a) Kan gamiton ni Jesus an termino sa Griego para sa “paratabang,” taano ta naggamit sia nin panlalaking mga pronombre? (b) Anong pronombre an ginagamit may koneksion sa neutrong termino sa Griego para sa “espiritu”?
20 Inapod ni Jesus an banal na espiritu na “paratabang,” asin sinabi nia na iyan magtotokdo, maggigiya, asin magtataram. (Juan 14:16, 26; 16:13) An termino sa Griego na ginamit nia sa paratabang (pa·raʹkle·tos) nasa henerong panlalaki. Kaya kan isabi ni Jesus an gigibohon kan paratabang, guminamit sia nin panlalaking mga pronombre personal. (Juan 16:7, 8) Sa ibong na lado, kun an neutrong termino sa Griego para sa espiritu (pneuʹma) an ginagamit, an neutrong pronombre na “iyan” tama sanang ginagamit.
21. Paano inaadmitir nin sarong Bibliang Katoliko na an paggamit kaiyan nin panlalaking pronombre personal kaiba kan terminong “espiritu” bakong tama?
21 An bagay na ini tinatago nin kadaklan na paratradusir na Trinitaryo, arog kan inaadmitir kan Katolikong New American Bible manongod sa Juan 14:17: “An termino sa Griego para sa ‘Espiritu’ neutro, asin minsan ngani naggamit kami nin mga pronombre personal sa Ingles (‘he,’ ‘his,’ ‘him’ [sa Bicol, ‘sia,’ ‘saiya,’ ‘nia’]), an kadaklan na Griegong MSS [manuskrito] naggagamit nin ‘it’ [sa Bicol, ‘iyan’].’”
22. Taano an tekstong Griego ta naggagamit nin mga panlalaking pronombre personal kaiba kan terminong “paratabang”?
22 Kaya sa paggamit kan Biblia nin panlalaking pronombre personal mapadapit sa pa·raʹkle·tos sa Juan 16:7, 8, iyan nagsusunod sa mga reglamento nin gramatika, bakong nagpapahayag nin doktrina.
Bakong Kabtang nin Sarong Trinidad
23-25. Ano an minimidbid nin duwang reperensiang Katoliko manongod sa banal na espiritu?
23 Minimidbid nin laen-laen na reperensia na an Biblia dai nagsusuportar sa ideya na an banal na espiritu iyo an ikatolong persona nin Trinidad. Halimbawa:
24 An The Catholic Encyclopedia: “Mayo kita nin manonompongan sa Daan na Tipan na ano man na malinaw na pagparisa nin Ikatolong Persona.”
25 An teologong Katolikong si Fortman: “An mga Judio nungka na ibinilang na persona an espiritu; ni may marigon man na ebidensia na ini an opinyon nin siisay man na kagsurat sa Daan na Tipan. . . . An Banal na Espiritu parateng iinaatubang sa mga Sinoptiko [mga Ebanghelyo] asin sa Mga Gibo bilang banal na puwersa o kapangyarihan.”
26, 27. Paano an duwang reperensiang Katoliko nagsusuportar sa pagmansay kan Biblia sa banal na espiritu?
26 An New Catholic Encyclopedia: “An D[aan] na T[ipan] malinaw na dai ibinibilang na persona an espiritu nin Dios . . . An espiritu nin Dios daing iba kundi kapangyarihan nin Dios. Kun iyan may beses na irenepresentar na siblag sa Dios, iyan huli ta an hinangos ni Yahweh naghihiro sa luwas.” Sinasabi man kaiyan: “An mayoriya sa mga teksto kan B[agong] T[ipan] nagpapaheling na an espiritu nin Dios sarong bagay, bakong sarong persona; ini nangorognang maririsa sa pagkakabaing kan espiritu asin kapangyarihan nin Dios.”—Samo an italiko.
27 An A Catholic Dictionary: “Sa pankagabsan, an Bagong Tipan, arog kan Daan, nagtataram manongod sa espiritu bilang banal na kosog o kapangyarihan.”
28. Kasuarin idineklarar kan Kakristianohan na persona an banal na espiritu?
28 Kun siring, dai ibinilang kan mga Judio o kan enot na mga Kristiano na an banal na espiritu kabtang nin Trinidad. An katokdoan na iyan naglataw pakalihis na nin mga siglo. Arog kan sabi kan A Catholic Dictionary: “An ikatolong Persona iininsister sa Konsilyo nin Alexandria kan 362 . . . asin ultimo kan Konsilyo nin Constantinople kan 381”—mga tolo may kabangang siglo pakatapos na an banal na espiritu makapano sa mga disipulo kan Pentecostes!
29. Ano an banal na espiritu nin Dios, asin iyan bakong ano?
29 Bako, an banal na espiritu bakong persona asin iyan bakong kabtang nin Trinidad. An banal na espiritu puwersa aktiba nin Dios na ginagamit nia tanganing mahaman an saiyang kabotan. Iyan bakong kapantay nin Dios kundi perming kontrolado nia asin sakop nia.