An Dios Asin si Cesar

“Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.”​—LUCAS 20:25.

 1. (a) Ano an halangkaw na katongdan ni Jehova? (b) Ano an utang niato ki Jehova na dai niato noarin man ikatatao ki Cesar?

KAN itao ni Jesu-Cristo an instruksion na iyan, mayo nin pagduda sa saiyang isip na an mga kahagadan nin Dios sa Saiyang mga lingkod orog kisa sa ano pa man na tibaad hagadon sa sainda ni Cesar, o kan Estado. Si Jesus mas nakasasabot kisa sa siisay pa man sa katotoohan kan pamibi kan salmista ki Jehova: “An saimong paghade sarong paghade sa gabos na panahon na daing katapusan, asin an saimong pagsakop [soberaniya]a sa bilog na panahon kan gabos na sunod-sunod na kapag-arakian.” (Salmo 145:13) Kan iopresir kan Diablo ki Jesus an autoridad sa gabos na kahadean kan ineerokan na daga, si Jesus nagsimbag: “Nasusurat, ‘Si Jehova na saimong Dios an dapat mong sambahon, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod.’” (Lucas 4:​5-8) An pagsamba dai noarin man ikatatao ki “Cesar,” baga man si Cesar iyo an emperador nin Roma, iba pang tawong namamahala, o an Estado mismo.

 2. (a) Ano an katongdan ni Satanas kun dapit sa kinaban na ini? (b) Sa kiisay na pagtogot na si Satanas yaon sa saiyang katongdan?

² Dai dineharan ni Jesus na an mga kahadean kan kinaban sadiri ni Satanas. Kan huri, inapod nia si Satanas na “namamahala sa kinaban na ini.” (Juan 12:31; 16:11) Sa paghinanapos kan enot na siglo C.E., nagsurat si apostol Juan: “Aram niato na kita gikan sa Dios, alagad an bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan maraot.” (1 Juan 5:19) Dai ini nangangahulogan na binutasan na ni Jehova an saiyang soberaniya sa daga. Girumdoma na si Satanas, kan iinoopresir ki Jesus an pamamahala sa politikal na mga kahadean, nagsabi: “Itatao ko sa saimo an gabos na autoridad na ini . . . huling iyan itinao sa sako.” (Lucas 4:6) Nagkakapot sana si Satanas nin autoridad sa mga kahadean kan kinaban huli sa pagtogot nin Dios.

 3. (a) Ano an kamugtakan kan mga gobyerno kan mga nasyon sa atubangan ni Jehova? (b) Paano niato masasabi na an pagpasakop sa mga gobyerno kan kinaban na ini dai nangangahulogan nin pagpasakop niato ki Satanas, an dios kan kinaban na ini?

³ Sa kaagid na paagi, an Estado nagkakapot sana kan autoridad kaiyan huli ta iyan tinotogotan nin Dios bilang Soberanong Namamahala. (Juan 19:11) Sa siring, “an nagdadanay na mga autoridad” masasabing “nagtitirindog sa saindang relatibong mga kamugtakan na itinogot nin Dios.” Kun ikokomparar sa supremong soberanong autoridad ni Jehova, an autoridad ninda hababa nanggad. Minsan siring, sinda “ministro nin Dios,” “mga lingkod nin Dios sa publiko,” huli ta sinda nagtatao nin kinakaipuhan na mga serbisyo, nagmamantener nin ley asin orden, asin nagpapadusa sa mga naggigibo nin maraot. (Roma 13:1, 4, 6) Kaya kaipuhan na masabotan nin mga Kristiano na huli sana ta si Satanas an dai naheheling na namamahala sa kinaban, o palakaw, na ini, dai sinda nagpapasakop sa saiya kun minimidbid ninda an saindang relatibong pagpasakop sa Estado. Kinukuyog ninda an Dios. Sa taon na ini nin 1996, an politikal na Estado kabtang pa man giraray kan “areglo nin Dios,” sarong temporaryong areglo na itinotogot nin Dios na magdanay, asin iyan maninigong midbidon na siring kan daganon na mga lingkod ni Jehova.​—Roma 13:2.

An mga Lingkod ni Jehova kan Suanoy Asin an Estado

 4. Taano ta itinogot ni Jehova na si Jose magin prominente sa gobyerno nin Egipto?

⁴ Kaidtong bago kan panahon na Kristiano, tinogotan ni Jehova an nagkapira sa saiyang mga lingkod na magkaigwa nin prominenteng mga katongdan sa mga gobyerno kan Estado. Halimbawa, kan ika-18 siglo B.C.E., si Jose nagin primer ministro nin Egipto, na segunda sa naghahadeng Faraon. (Genesis 41:​39-43) Ipinarisa kan suminunod na mga pangyayari na minaniobra ini ni Jehova tangani na si Jose magserbing instrumento sa pagpreserbar sa ‘banhi ni Abraham,’ an mga gikan nia, tanganing maotob an Saiyang mga katuyohan. Siempre, maninigong girumdomon na si Jose ipinabakal na magin oripon sa Egipto, asin nabuhay sia kan panahon na an mga lingkod nin Dios mayo kan Ley ni Moises o kan “ley kan Cristo.”​—Genesis 15:​5-7; 50:​19-21; Galacia 6:2.

 5. Taano an Judiong mga desterrado ta pinagbotan na ‘hanapon an katoninongan’ kan Babilonya?

⁵ Pakalihis nin mga siglo an fiel na propetang si Jeremias pinasabngan ni Jehova na sabihan an Judiong mga desterrado na pumasakop sa mga namamahala kan sinda madistiero sa Babilonya asin ipamibi pa ngani an katoninongan kan siudad na iyan. Sa saiyang surat sa sainda, sia nagsurat: “Ini an isinabi ni Jehova kan mga hukbo, an Dios nin Israel, sa gabos na desterrado, . . . ‘Hanapa nindo an katoninongan kan siudad na duman ko kamo pinapangyaring madistiero, asin pamibian nindo iyan ki Jehova, huli ta sa katoninongan kaiyan magkakaigwa man nin katoninongan para sa saindo.’” (Jeremias 29:​4, 7) Sa gabos na panahon an banwaan ni Jehova may dahelan na ‘hanapon an katoninongan’ para sa saindang sadiri asin sa nasyon na dian sinda namumuhay, tanganing magkaigwa nin katalingkasan na sumamba ki Jehova.​—1 Pedro 3:11.

 6. Minsan ngani tinawan nin haralangkaw na katongdan sa gobyerno, sa anong mga paagi na si Daniel asin an tolo niang kairiba nagsayumang makikompromiso mapadapit sa Ley ni Jehova?

⁶ Kaidtong pagkadistiero sa Babilonya, si Daniel asin an tolo pang fiel na Judio na bihag na oripon sa Babilonya tinokdoan kan Estado asin nagin may haralangkaw na ranggong empleyado kan serbisyo sibil sa Babilonya. (Daniel 1:​3-7; 2:​48, 49) Minsan siring, dawa sa panahon kan pagtotokdo sa sainda, sinda marigon na nanindogan dapit sa pagkakan na puedeng gumiya sa sainda sa paglapas sa Ley na itinao kan saindang Dios, si Jehova, paagi ki Moises. Huli kaini sinda binendisyonan. (Daniel 1:​8-17) Kan si Hadeng Nabucodonosor pumatindog nin imahen kan Estado, minalataw na an tolong Hebreo na kairiba ni Daniel napiritan na umatender sa seremonya kaiba kan mga kapwa ninda administrador sa Estado. Minsan siring, nagsayuma sindang “maghorohod asin sumamba” sa idolo kan Estado. Binalosan liwat ni Jehova an saindang integridad. (Daniel 3:​1-6, 13-28) Siring man ngonyan, iginagalang kan Mga Saksi ni Jehova an bandera kan nasyon na iniistaran ninda, alagad ta dai sinda magibo nin sarong akto nin pagsamba dian.​—Exodo 20:​4, 5; 1 Juan 5:21.

 7. (a) Ano an nagin marahay na paninindogan ni Daniel, sa ibong kan pagkaigwa nin halangkaw na katongdan sa gobyerno nin Babilonya? (b) Anong mga pagkaliwat an nangyari sa mga panahon na Kristiano?

⁷ Pagkabagsak kan dinastiya nin Bagong Babilonya, si Daniel tinawan nin halangkaw an ranggong katongdan sa gobyerno sa irarom kan bagong gobyerno nin Medo-Persia na suminalida dian sa Babilonya. (Daniel 5:​30, 31; 6:​1-3) Alagad ta dai nia itinogot na an saiyang halangkaw na katongdan darahon sia sa pagkompromiso kan saiyang integridad. Kan hagadon nin sarong ley kan Estado na sambahon nia si Hadeng Dario imbes na si Jehova, sia nagsayuma. Huli kaini iinapon sia sa mga leon, alagad ta ilinigtas sia ni Jehova. (Daniel 6:​4-24) Siempre, ini kaidtong bago kan panahon na Kristiano. Kan maestablisar na an Kristianong kongregasyon, an mga lingkod nin Dios nagin “sakop kan ley ki Cristo.” An dakol na itinogot sa irarom kan Judiong palakaw kaipuhan na mansayon na nin laen, basado sa pakikiiba ngonyan ni Jehova sa saiyang banwaan.​—1 Corinto 9:21; Mateo 5:​31, 32; 19:​3-9.

An Kaisipan ni Jesus Mapadapit sa Estado

 8. Anong pangyayari an nagpapaheling na si Jesus desididong likayan an pakikilabot sa politika?

⁸ Kan yaon sa daga si Jesu-Cristo, nagbugtak sia nin mas halangkaw na mga pamantayan para sa saiyang mga parasunod, asin sinayumahan nia an gabos na pakikilabot sa mga bagay na politikal o militar. Pakapakakana nin milagroso ni Jesus sa nagkapirang ribo katawo paagi sa pirang tinapay asin duwang sadit na sira, boot nin mga Judio na dakopon sia asin gibohon siang politikal na hade. Alagad ta linikayan sinda ni Jesus paagi sa listong pagduman sa kabukidan. (Juan 6:​5-15) Mapadapit sa pangyayaring ini, an The New International Commentary on the New Testament nagsasabi: “May malaad na nasyonalistikong mga kamawotan sa tahaw nin mga Judio kan panahon na idto, asin daing duwa-duwa na an dakol na nakaheling sa milagro naghona na uya na an lider na aprobado nin Dios, na tamang-tama na mangenot sa sainda tumang sa mga Romano. Kaya nagdesidir sinda na gibohon siang hade.” Idinugang kaiyan na si Jesus “dai mapagdududahan na isinikwal” an alok na ini na pangengenot sa politika. Si Cristo dai nagsuportar sa ano man na Judiong rebolusyon tumang sa pagdominar nin Roma. An totoo, ihinula nia kun ano an magigin resulta kan pagrebelde na mangyayari pagkagadan nia​—dai masabing mga kasakitan para sa mga taga-Jerusalem asin pagkalaglag kan siudad na iyan.​—Lucas 21:​20-24.

 9. (a) Paano ilinadawan ni Jesus an relasyon kan saiyang Kahadean sa kinaban? (b) Anong giya an itinao ni Jesus sa saiyang mga parasunod kun dapit sa relasyon ninda sa mga gobyerno kan kinaban?

⁹ Dai nahaloy bago sia magadan, sinabihan ni Jesus an espesyal na representante sa Judea kan emperador nin Roma: “An sakong kahadean bakong kabtang kan kinaban na ini. Kun an sakong kahadean kabtang kan kinaban na ini, nakipaglaban kutana an sakuyang mga lingkod tanganing dai ako ikatao sa mga Judio. Kundi, sa katotoohan, an sakong kahadean bakong gikan digdi.” (Juan 18:36) Sagkod na taposon kan saiyang Kahadean an pamamahala kan politikal na mga gobyerno, sinusunod kan mga disipulo ni Cristo an saiyang halimbawa. Sinda nagkukuyog sa establisadong mga autoridad na iyan alagad dai nakilalabot sa politikal na mga trabaho ninda. (Daniel 2:44; Mateo 4:​8-10) Nagtao si Jesus nin mga susundan sa saiyang mga disipulo, na sinasabi: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.” (Mateo 22:21) Bago kaini, sa saiyang Sermon sa Bukid, sinabi ni Jesus: “Kun an saro na nasa irarom nin autoridad kumua sa saimo sa paglilingkod sa rayong sarong milya, ibanan mo sia sa duwang milya.” (Mateo 5:41) Sa konteksto kan sermon na ini, iiniilustrar ni Jesus an prinsipyo nin boluntad na pagpasakop sa legal na mga kahagadan, baga man sa relasyon sa kapwa tawo o sa mga kahagadan nin gobyerno na kaoyon sa ley nin Dios.​—Lucas 6:​27-31; Juan 17:​14, 15.

An mga Kristiano Asin si Cesar

10. Sono sa sarong historyador, ano an sono sa konsensiang paninindogan kan enot na mga Kristiano mapadapit ki Cesar?

¹⁰ An halipot na mga susundan na ini iyo an susunodon sa relasyon nin mga Kristiano asin kan Estado. Sa saiyang librong The Rise of Christianity, an historyador na si E. W. Barnes nagsurat: “Kun, sa maabot na mga siglo, nagduduwaduwa an sarong Kristiano kun dapit sa saiyang obligasyon sa Estado, kinokonsulta nia an may autoridad na katokdoan ni Cristo. Mabayad sia nin mga buhis: tibaad magabat an hinahagad na mga babayadan​—iyan dai na makaya kaidtong bago bumagsak an Imperyo sa Solnopan—​alagad iyan tatagalan kan Kristiano. Aakoon man nia an gabos na iba pang obligasyon sa Estado, basta dai sia hagadan na itao ki Cesar an mga bagay na sa Dios.”

11. Paano an ihinatol ni Pablo sa mga Kristiano na magin pakikiiba sa kinabanon na mga namamahala?

¹¹ Kaoyon digdi na, pakalihis nin mga labing 20 taon pagkagadan ni Cristo, si apostol Pablo nagsabi sa mga Kristiano sa Roma: “An lambang kalag magpasakop sa superyor na mga autoridad.” (Roma 13:1) Pakalihis nin mga sampulong taon, dai nahaloy bago kan saiyang ikaduwang pagkabilanggo asin kan paggadan sa saiya sa Roma, sinuratan ni Pablo si Tito: “Padagos na ipagirumdom sa sainda [sa mga Kristianong taga-Creta] na magpasakop asin magkuyog sa mga gobyerno asin autoridad bilang mga namamahala, na magin andam para sa gabos na marahay na gibo, na dai magtaram nin maraot tumang sa kiisay man, dai magin makiiwalon, magin makatanosan, nagpapaheling nin bilog na kahoyoan sa gabos na tawo.”​—Tito 3:​1, 2.

Progresibong Pakasabot sa “Superyor na mga Autoridad”

12. (a) Ano an ibinilang ni Charles Taze Russell na tamang paninindogan nin Kristiano may relasyon sa mga autoridad sa gobyerno? (b) Mapadapit sa pagserbisyo sa puersa armada, ano an laen-laen na punto-de-vista kan linahidan na mga Kristiano kaidtong Guerra Mundial I?

¹² Kaidto pang 1886, si Charles Taze Russell nagsurat sa librong The Plan of the Ages: “Si Jesus man o an mga Apostol dai nakiaram sa daganon na mga namamahala sa ano man na paagi. . . . Tinokdoan ninda an Iglesia na kuyogon an mga ley, asin igalang an mga nasa autoridad huli sa saindang katongdan, . . . bayadan an mga buhis na itinalaan sa sainda, asin apuera sana sa mga kaso na iyan kontra sa mga ley nin Dios (Gibo 4:​19; 5:29) dai lumaban sa ano man na establisadong ley. (Roma 13:​1-7; Mat. 22:21) Si Jesus asin an mga Apostol patin an enot na iglesia gabos makinuyog sa ley, minsan ngani sinda siblag, asin dai nakikabtang sa mga gobyerno kan kinaban na ini.” An librong ini tama an pagkasabi na “an mas haralangkaw na kapangyarihan,” o “superyor na mga autoridad,” na sinasabi ni apostol Pablo, iyo an mga autoridad nin tawo sa gobyerno. (Roma 13:​1, King James Version) Kan 1904 an librong The New Creation nagsabi na an tunay na mga Kristiano “maninigo na manompongan na kabilang sa mga pinakamakinuyog sa ley sa presenteng panahon​—bakong mga paraparibok, bakong makiiwalon, bakong mga parahanap nin sala.” Sinabot ini nin nagkapira na nangangahulogan nin lubos na pagpasakop sa mga nasa kapangyarihan, dawa sagkod sa punto na pagserbisyo sa puersa armada kaidtong Guerra Mundial I. Minsan siring, minansay iyan nin iba na kontra sa mga tataramon ni Jesus: “An gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan.” (Mateo 26:52) Maliwanag na kaipuhan an mas malinaw na pakasabot sa Kristianong pagpasakop sa superyor na mga autoridad.

13. Anong pagkaliwat nin pagsabot sa kun ano an mas haralangkaw na kapangyarihan an itinao kan 1929, asin paano ini nagin kapakipakinabang?

¹³ Kan 1929, kan panahon na an mga ley nin laen-laen na gobyerno nagpopoon nang ipangalad an mga bagay na ipinagboboot nin Dios o hagadon an mga bagay na ipinangangalad kan mga ley nin Dios, tinubod na an mas haralangkaw na kapangyarihan seguradong si Jehova Dios asin si Jesu-Cristo.b Ini an pakasabot kan mga lingkod ni Jehova durante kan delikadong panahon bago asin sa panahon kan Guerra Mundial II saka sagkod kan Malipot na Guerra, na may balanseng pagkatakot kan duwang kampi asin pagigin andam sa militar. Sa pagsalingoy, malinaw na an punto-de-vistang ini sa mga bagay, na ilinalangkaw an pagigin supremo ni Jehova asin kan saiyang Cristo, nakatabang sa banwaan nin Dios na papagdanayon an dai nakikokompromisong neutral na paninindogan sa bilog na masakit na panahon na ini.

Relatibong Pagpasakop

14. Paano itinao an orog na liwanag sa Roma 13:​1, 2 asin sa konektadong mga teksto kan 1962?

¹⁴ Kan 1961 natapos an New World Translation of the Holy Scriptures. Hinagad kan pag-andam dian an lubos na pagsiyasat sa tekstuwal na lenguahe kan Kasuratan. An eksaktong traduksion kan mga terminong ginamit bako sanang sa Roma kapitulo 13 kundi pati sa mga teksto na arog kan Tito 3:​1, 2 asin 1 Pedro 2:​13, 17 nagparisa na an terminong “superyor na mga autoridad” nanonongod, bakong sa Supremong Autoridad, si Jehova, asin sa saiyang Aki, si Jesus, kundi sa mga autoridad nin tawo sa gobyerno. Sa paghinanapos nin 1962, ipinublikar sa Ingles na An Torrengbantayan an mga artikulo na eksaktong nagpaliwanag kan Roma kapitulo 13 asin nagtao man nin mas malinaw na pagmansay kisa sa pagmansay kaidtong panahon ni C. T. Russell. Ipinaliwanag kan mga artikulong ini na an Kristianong pagpasakop sa mga autoridad dai puedeng magin lubos. Iyan dapat na relatibo, sa kondisyon na dai kaiyan patumangon an mga lingkod nin Dios sa mga ley nin Dios. Idinoon nin dugang pang mga artikulo sa An Torrengbantayan an mahalagang puntong ini.c

15, 16. (a) Anong mas marahay na pagkatimbang an ibinunga kan bagong pakasabot sa Roma kapitulo 13? (b) Anong mga hapot an kaipuhan pang masimbag?

¹⁵ An liabeng ini sa tamang pakasabot sa Roma kapitulo 13 nagpangyari sa banwaan ni Jehova na timbangan an maninigong paggalang sa politikal na mga autoridad nin dai nakikokompromisong paninindogan sa mahalagang marhay na mga prinsipyo sa Kasuratan. (Salmo 97:11; Jeremias 3:15) Tinogotan sinda kaiyan na magkaigwa nin tamang pagmansay sa saindang relasyon sa Dios asin sa saindang pakikiiba sa Estado. Nasierto kaiyan na minsan ngani itinatao ninda ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, dai ninda napababayaan na itao sa Dios an mga bagay na sa Dios.

¹⁶ Alagad ano man nanggad an mga bagay na ki Cesar? Anong legal na mga kahagadan an puedeng hagadon kan Estado sa Kristiano? An mga hapot na ini ipaliliwanag sa minasunod na artikulo.

[Mga Nota sa Ibaba]

Interesante nanggad, sa saiyang komentaryo sa Roma kapitulo 13, si Propesor F. F. Bruce nagsurat: “Maliwanag basado sa pinakaharaning konteksto, kapareho kan pankagabsan na konteksto kan mga surat nin mga apostol, na an estado tama sanang magboot nin pagkuyog sa laog kan mga limitasyon kan mga katuyohan kaya iyan inestablisar nin Dios​—partikularmente, an estado bako sanang puede kundi dapat na sayumahan kun hinahagad kaiyan an debosyon na para sana sa Dios.”

Ikapaliliwanag daw Nindo?

◻ Taano an pagpasakop sa superyor na mga autoridad ta dai nangangahulogan nin pagpasakop ki Satanas?

◻ Ano an kaisipan ni Jesus mapadapit sa politika kan saiyang kaaldawan?

◻ Anong hatol an itinao ni Jesus sa saiyang mga parasunod kun dapit sa saindang relasyon ki Cesar?

◻ Paano an ihinatol ni Pablo sa mga Kristiano na magin pakikiiba sa mga namamahala sa mga nasyon?

◻ Paano luway-luway na nagliwanag sa nag-aging mga taon an pakasabot sa kun ano an superyor na mga autoridad?

[Retrato sa pahina 10]

Kan alokon sia ni Satanas nin politikal na kapangyarihan, sinayumahan iyan ni Jesus

[Retrato sa pahina 13]

Isinurat ni Russell na an tunay na mga Kristiano “maninigo na manompongan na kabilang sa mga pinakamakinuyog sa ley sa presenteng panahon”