“An Kagadanan Paparaon”
“Bilang an ultimong kaiwal, an kagadanan paparaon.” —1 CORINTO 15:26.
1, 2. (a) Anong paglaom an iinatubang ni apostol Pablo para sa mga gadan? (b) Anong hapot manongod sa pagkabuhay liwat an trinatar ni Pablo?
“MINATUBOD ako sa . . . pagkabuhay liwat kan hawak, asin sa buhay na daing katapusan.” Iyan an sabi kan Kredo kan mga Apostol. Makinuyog na tinutuom iyan kan mga Katoliko patin Protestante, na dai nakakaaram na an saindang mga paniniwala mas nakakaagid sa pilosopiyang Griego kisa sa ano man na tinubod kasuarin man kan mga apostol. Minsan siring, sinayumahan ni apostol Pablo an pilosopiyang Griego asin dai nagtubod sa inmortal na kalag. Pero, sia marigon na nagtubod sa sarong buhay sa ngapit asin nagsurat sia paagi sa pasabong: “Bilang an ultimong kaiwal, an kagadanan paparaon.” (1 Corinto 15:26) Ano man nanggad an kahulogan kaiyan para sa nagagadan na katawohan?
2 Bilang simbag, balikan ta an paliwanag ni Pablo dapit sa pagkabuhay liwat na nasusurat sa 1 Corinto kapitulo 15. Matatandaan nindo na sa enot na mga bersikulo, pinatunayan ni Pablo an pagkabuhay liwat bilang mahalagang kabtang kan Kristianong doktrina. Ngonyan tinatratar nia an sarong espesipikong hapot: “Minsan siring, may masabi: ‘Paano bubuhayon liwat an mga gadan? Iyo, sa anong klaseng hawak sinda matunga?’”—1 Corinto 15:35.
Anong Klaseng Hawak?
3. Taano ta sinayumahan kan nagkapira an pagkabuhay liwat?
3 Sa pagpalataw kan hapot na ini, puedeng intension ni Pablo na kontrahon an impluwensia kan pilosopiya ni Plato. Si Plato nagtokdo na an tawo igwa nin inmortal na kalag na nagdadanay na buhay pagkagadan kan hawak. Para sa mga pinadakula na igwa nin siring na ideya, an Kristianong katokdoan daing duwa-duwa na garo baga dai na kaipuhan. Kun an kalag nagdadanay na buhay pagkagadan, ano pa an katuyohan kan pagkabuhay liwat? Saro pa, an pagkabuhay liwat posibleng garo baga bakong lohiko. Oras na an hawak magin kabokabo, paano magkakaigwa nin pagkabuhay liwat? An komentarista sa Biblia na si Heinrich Meyer nagsasabi na an pagtumang kan nagkapirang taga-Corinto posibleng basado “sa pilosopikong dahelan na imposibleng ikabalik sa dati an materya kan hawak.”
4, 5. (a) Taano ta bakong makatanosan an mga pagkontra kan mga daing pagtubod? (b) Ipaliwanag an ilustrasyon ni Pablo dapit sa “saro sanang tipasi.” (c) Anong klaseng hawak an itinatao nin Dios sa binuhay liwat na mga linahidan?
4 Ibinubuyagyag ni Pablo an kadaihan nin kamanungdanan kan saindang pangangatanosan: “Ika na bakong makatanosan! An saimong isinasabwag dai binubuhay sagkod na dai nguna iyan magadan; asin kun manongod sa isinasabwag mo, isinasabwag mo, bakong an hawak na matubo, kundi an saro sanang tipasi, tibaad nin trigo o arin man sa iba pa; alagad iyan tinatawan nin Dios nin hawak siring sa naooyonan nia, asin sa kada saro sa mga banhi an sadiring hawak kaiyan.” (1 Corinto 15:36-38) Dai bubuhayon nin Dios an hawak kan mga tawo kaidtong sinda nasa daga pa. Imbes, magkakaigwa nin pagliliwat.
5 Ikinokomparar ni Pablo an pagkabuhay liwat sa pagtubo nin banhi. An sarong sadit na banhi nin trigo mayo nin pagkakapareho sa tinanom na matubo gikan dian. An The World Book Encyclopedia nagsasabi: “Kun an banhi magpoon na tumubo, dakol na tubig an sinusupsop kaiyan. Dakol na kemikal na pagliliwat an pinangyayari kan tubig sa laog kan banhi. Pinangyayari man kaiyan an mga tisyu sa laog kan banhi na dumakula asin makaluwas sa ubak kan banhi.” Garo man sana nagagadan an banhi bilang banhi asin nagigin nagtatalubong tinanom. “Iyan tinatawan nin Dios nin hawak” sa bagay na ineestablisar nia an sientipikong mga ley na nagdedeterminar sa pagtubo kaiyan, asin an kada banhi nag-aako nin hawak sono sa klase kaiyan. (Genesis 1:11) Kaagid kaiyan, an linahidan na mga Kristiano nagagadan nguna bilang tawo. Dangan, sa itinalaan na panahon nin Dios, binubuhay nia sinda liwat sa biyong bagong hawak. Siring kan sabi ni Pablo sa mga taga-Filipos, ‘liliwaton ni Jesu-Cristo an satong hababaon na hawak na makabaing sa saiyang mamuraway na hawak.’ (Filipos 3:20, 21; 2 Corinto 5:1, 2) Sinda binuhay liwat sa hawak na espiritu asin nag-eerok sa rona nin mga espiritu.—1 Juan 3:2.
6. Taano ta makatanosan na magtubod na kaya nin Dios na tawan nin tamang hawak na espiritu an mga binuhay liwat?
6 Masakit daw na marhay na tubodon ini? Bako. Si Pablo nangangatanosan na an mga hayop igwa nin dakol na laen-laen na klase nin hawak. Dugang pa, ipinaheheling nia an kalaenan kan langitnon na mga anghel asin kan mga tawong may laman asin dugo, na nagsasabi: “May langitnon na mga hawak, asin daganon na mga hawak.” Kadakol man kan pagkalaenlaen kan daing buhay na mga linalang. “An bitoon napapalaen sa ibang bitoon sa kamurawayan,” sabi ni Pablo, haloy pang marhay bago nadiskobre nin siensia an langitnon na mga bagay arog baga kan mga bitoon na asul, mga higanteng pula, asin saradit na puti. Huli kaini, bako daw na makatanosan na kaya nin Dios na tawan nin tamang hawak na espiritu an binuhay liwat na mga linahidan?—1 Corinto 15:39-41.
7. Ano an kahulogan nin dai pagkalapa? nin pagkadaing kagadanan?
7 Dangan nagsasabi si Pablo: “Siring man an pagkabuhay liwat kan mga gadan. Iyan itinatanom sa pagkalapa, iyan binubuhay sa dai pagkalapa.” (1 Corinto 15:42) An hawak nin tawo, dawa kun sangkap, nalalapa. Iyan puedeng gadanon. Halimbawa, sinabi ni Pablo na an binuhay liwat na si Jesus “nakatalagang dai na bumalik sa kalapaan.” (Gibo 13:34) Nungka siang mabalik sa buhay na nasa malalapaon, minsan ngani sangkap, na hawak nin tawo. An hawak na itinatao nin Dios sa mga linahidan bakong malalapaon—dai nagagadan o nagluluya. Si Pablo nagpapadagos: “Iyan itinatanom sa kasopganan, binubuhay sa kamurawayan. Iyan itinatanom sa kaluyahan, binubuhay sa kapangyarihan. Iyan itinatanom na pisikal na hawak, iyan binubuhay na espirituwal na hawak.” (1 Corinto 15:43, 44) Saro pa, si Pablo nagsasabi: “Ining magagadanon kaipuhan na maggubing nin pagkadaing kagadanan.” An pagkadaing kagadanan nangangahulogan nin daing katapusan, dai malalaglag na buhay. (1 Corinto 15:53; Hebreo 7:16) Sa paaging ini, an mga binuhay liwat “kaladawan kan saro na langitnon,” si Jesus, na nagpagin posible kan saindang pagkabuhay liwat.—1 Corinto 15:45-49.
8. (a) Paano niato naaaraman na an mga binuhay liwat iyo man sana an mga indibiduwal kaidtong sinda buhay pa digdi sa daga? (b) Anong mga hula an maootob kun mangyari na an pagkabuhay liwat?
8 Sa ibong kan pagliliwat na ini, an mga binuhay liwat na ini iyo man giraray an mga indibiduwal kaidtong bago sinda nagadan. Bubuhayon sinda na igwa kan iyo man sanang mga memorya asin iyo man sanang marahayon na Kristianong mga kualidad. (Malaquias 3:3; Kapahayagan 21:10, 18) Sa bagay na ini kapareho sinda ni Jesu-Cristo. Sia nagliwat hale sa espiritu pasiring sa porma nin tawo. Dangan sia nagadan asin binuhay liwat bilang espiritu. Pero, “si Jesu-Cristo iyo man sana kasuodma asin ngonyan, patin sagkod lamang.” (Hebreo 13:8) Kanigoan kamamuraway na pribilehio kan mga linahidan! Si Pablo nagsasabi: “Alagad kun ining malalapaon maggubing na nin pagkadaing kalapaan asin ining magagadanon maggubing na nin pagkadaing kagadanan, mangyayari na an kasabihan na nasusurat: ‘An kagadanan nahalon na sagkod lamang.’ ‘Kagadanan, haen an saimong kapangganahan? Kagadanan, haen an saimong sogod?’”—1 Corinto 15:54, 55; Isaias 25:8; Oseas 13:14.
Daganon na Pagkabuhay Liwat?
9, 10. (a) Sa konteksto kan 1 Corinto 15:24, ano “an katapusan,” asin ano an mga mangyayari may koneksion dian? (b) Ano an dapat na mangyari tanganing mapara an kagadanan?
9 Igwa daw nin ano man na ngapit para sa minilyon na mayo kan paglaom na daing kagadanan na buhay na espiritu sa langit? Igwa nanggad! Pakatapos na ipaliwanag na an langitnon na pagkabuhay liwat mangyayari durante kan presensia ni Cristo, sinusumaryo ni Pablo an masunod na mga pangyayari, na nagsasabi: “Masunod, an katapusan, kun itao na nia an kahadean sa saiyang Dios asin Ama, kun napara na nia an gabos na gobyerno asin gabos na autoridad asin kapangyarihan.”—1 Corinto 15:23, 24.
10 “An katapusan” iyo an katapusan kan Paghade nin Sangribong Taon ni Cristo, kun mapakumbaba asin maimbod na itao na ni Jesus an Kahadean sa saiyang Dios asin Ama. (Kapahayagan 20:4) An katuyohan nin Dios na “tiponon giraray an gabos dian ki Cristo” naotob na. (Efeso 1:9, 10) Pero enot, linaglag na ni Cristo “an gabos na gobyerno asin gabos na autoridad asin kapangyarihan” na kontra sa Soberanong kabotan nin Dios. An kalabot digdi bako sanang an kalaglagan na pinangyari kan Armagedon. (Kapahayagan 16:16; 19:11-21) Si Pablo nagsasabi: “[Si Cristo] kaipuhan na mamahala bilang hade sagkod na ikinabugtak na nin Dios an gabos na kaiwal sa irarom kan saiyang mga bitis. Bilang an ultimong kaiwal, an kagadanan paparaon.” (1 Corinto 15:25, 26) Iyo, hinale na an gabos na gira kan Adanikong kasalan asin kagadanan. Dangan, kinaipuhan na halean nin Dios nin laog an “mga lolobngan na girumdoman” paagi sa pagbuhay liwat sa mga gadan.—Juan 5:28.
11. (a) Paano niato naaaraman na kaya nin Dios na lalangon liwat an gadan na mga kalag? (b) Anong klaseng hawak an itatao sa mga binuhay liwat digdi sa daga?
11 Nangangahulogan ini nin paglalang liwat nin mga tawong kalag. Imposible? Bako, huli ta an Salmo 104:29, 30 naggagarantiya sa sato na kayang gibohon iyan nin Dios: “Kun haleon mo an saindang espiritu, sinda nagagadan, asin sinda minabalik sa saindang kabokabo. Kun isugo mo an saimong espiritu, sinda nalalalang.” Minsan ngani an mga binuhay liwat iyo man giraray an mga indibiduwal kaidtong bago sinda nagadan, dai ninda kaipuhan na magkaigwa kan iyo man sanang hawak. Siring kan mga binuhay liwat pasiring sa langit, tatawan sinda nin Dios nin hawak na naooyonan nia. Daing duwa-duwa na an saindang bagong hawak magigin daing depekto sa pisikal asin tamang-tama sanang kapareho kan saindang orihinal na hawak tanganing mamidbid sinda kan saindang mga namomotan.
12. Noarin mangyayari an daganon na pagkabuhay liwat?
12 Noarin mangyayari an daganon na pagkabuhay liwat? Si Marta nagtaram dapit sa saiyang gadan na tugang, si Lazaro: “Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat sa huring aldaw.” (Juan 11:24) Paano nia iyan naaraman? An pagkabuhay liwat sarong kontrobersial na tema kan saiyang kaaldawan, huling an mga Fariseo nagtutubod dian alagad an mga Saduceo dai. (Gibo 23:8) Pero, siertong may midbid si Marta na mga saksi kaidtong mga panahon bago kan mga Kristiano na naglaom sa pagkabuhay liwat. (Hebreo 11:35) Puedeng namansayan man nia sa Daniel 12:13 na an pagkabuhay liwat mangyayari sa huring aldaw. Tibaad nanodan pa ngani nia ini ki Jesus mismo. (Juan 6:39) An “huring aldaw” na iyan kadungan kan Paghade nin Sangribong Taon ni Cristo. (Kapahayagan 20:6) Imahinara an kaogmahan durante kan “aldaw” na iyan na mapoon an dakulang pangyayaring ini!—Ikomparar an Lucas 24:41.
Siisay an Mabalik?
13. Anong bisyon kan pagkabuhay liwat an nakarekord sa Kapahayagan 20:12-14?
13 Nasusurat sa Kapahayagan 20:12-14 an bisyon ni Juan kan daganon na pagkabuhay liwat: “Naheling ko an mga gadan, an darakula asin saradit, na nagtitindog sa atubangan kan trono, asin an mga balumbon biniriklad. Alagad saro pang balumbon an biniklad; iyan an balumbon nin buhay. Asin hinokoman an mga gadan sono sa mga bagay na nasusurat sa mga balumbon oyon sa saindang mga gibo. Asin itinao kan dagat an mga gadan na yaon dian, asin itinao kan kagadanan asin kan Hades an mga gadan na yaon dian, asin an lambang saro hinokoman oyon sa saindang mga gibo. Asin an kagadanan asin Hades iinapon sa danaw nin kalayo. Ini iyo an ikaduwang kagadanan, an danaw nin kalayo.”
14. Sairisay an mga makakabilang sa mga binuhay liwat?
14 Makakabilang sa pagkabuhay liwat “an darakula asin saradit,” kapwa an prominente asin daing gayo midbid na mga tawo na nabuhay asin nagadan. Tara, pati an mga omboy makakabilang dian! (Jeremias 31:15, 16) Sa Gibo 24:15, saro pang mahalagang detalye an ihinayag: “Magkakaigwa nin pagkabuhay liwat kapwa an mga matanos asin an mga bakong matanos.” An prominenteng makakabilang sa “mga matanos” iyo an fiel na mga lalaki asin babae kan suanoy, arog baga ki Abel, Enoc, Noe, Abraham, Sara, asin Rahab. (Hebreo 11:1-40) Imahinara an pakapakipag-olay sa mga siring asin pakaaram kan mga detalye hale sa mga nakaheling mismo kan mga pangyayari sa Biblia kaidtong haloy nang mga panahon an nakaagi! Makakaiba man sa “mga matanos” an rinibong matatakton sa Dios na indibiduwal na nagkagaradan sa mas dai pa sana nahahaloy na mga panahon asin na mayo nin langitnon na paglaom. Igwa daw kamong kamiembro nin pamilya o namomotan na tibaad kabilang sa mga ini? Nakararanga nanggad na maaraman na maheheling liwat nindo sinda! Pero sairisay an mga “bakong matanos” na indibiduwal na mabaralik man? Kaiba sa sainda an minilyon, tibaad binilyon, na nagadan na dai nagkaigwa nin oportunidad na makanood asin iaplikar an katotoohan sa Biblia.
15. Ano an boot sabihon na an mga mabaralik ‘hohokoman sono sa mga bagay na nasusurat sa mga balumbon’?
15 Paano an mga nagbaralik ‘hohokoman sono sa mga bagay na nasusurat sa mga balumbon oyon sa saindang mga gibo’? An mga balumbon na ini bakong rekord kan saindang nakaaging mga gibo; kan sinda magadan, sinda inabsuelto sa mga kasalan na nakomiter ninda kan sinda buhay pa. (Roma 6:7, 23) Minsan siring, an binuhay liwat na mga tawo nasa irarom pa man giraray kan Adanikong kasalan. Sa panahon na iyan, sierto na itatao kan mga balumbon na ini an mga instruksion nin Dios na dapat sunodon kan gabos tanganing lubos na makinabang sa atang ni Jesu-Cristo. Mantang hinale na an ultimong gira kan Adanikong kasalan, an “kagadanan paparaon” sa pinakalubos na sentido. Sa katapusan kan sangribong taon, an Dios ‘magigin gabos na bagay sa gabos na tawo.’ (1 Corinto 15:28) Dai na kakaipuhanon kan tawo an pangongoltanan nin sarong Halangkaw na Saserdote o Paratubos. An bilog na katawohan ibabalik sa sangkap na kamugtakan na yaon kan enot ki Adan.
May Areglong Pagkabuhay Liwat
16. (a) Taano ta makatanosan na maniwala na an pagkabuhay liwat magigin proseso na may areglo? (b) Sairisay an posibleng makakabilang sa mga enot na mabaralik hale sa mga gadan?
16 Mantang may areglo an langitnon na pagkabuhay liwat, na “an kada saro sa saiyang ranggo,” maliwanag na an daganon na pagkabuhay liwat dai magbubunga nin maribok na biglang pagdakol nin populasyon. (1 Corinto 15:23) Siempre, kaipuhan na asikasohon an mga bagong buhayon liwat. (Ikomparar an Lucas 8:55.) Kaipuhan ninda an pag-ataman sa pisikal asin—orog na mahalaga—an espirituwal na tabang sa pagkua kan nagtataong buhay na kaaraman dapit ki Jehova Dios asin ki Jesu-Cristo. (Juan 17:3) Kun an gabos durungan na mabalik sa buhay, imposible na sinda maasikaso nin igo. Makatanosan na ipamugtak na an pagkabuhay liwat mangyayari nin progresibo. An fiel na mga Kristianong nagadan kan madali nang matapos an palakaw ni Satanas posibleng makakabilang sa mga enot na bubuhayon. Malalaoman ta man na enot na bubuhayon liwat an fiel na mga lalaki kan suanoy na maglilingkod bilang “mga prinsipe.”—Salmo 45:16.
17. Ano an nagkapirang isyu mapadapit sa pagkabuhay liwat na dian mayong sinasabi an Biblia, asin taano an mga Kristiano ta dai maninigong magin labi-labi kainteresado manongod sa siring na mga bagay?
17 Minsan siring, dai kita maninigong magin dogmatiko sa siring na mga bagay. Sa dakol na isyu an Biblia mayong sinasabi. Dai kaiyan itinatao an mga detalye sa kun paano, noarin, o saen na mga lugar mangyayari an pagkabuhay liwat kan mga indibiduwal. Dai kaiyan sinasabi sa sato kun paano tatawan nin istaran, kakanon, asin gubing an mga mabaralik. Ni masasabi niato na may kasegurohan kun paano reresolberan ni Jehova an mga isyu na arog kan pagpadakula asin pag-ataman sa binuhay liwat na mga aki o kun paano nia aasikasohon an pirang situwasyon na tibaad kalabot an satong mga katood asin namomotan. Totoo, natural sanang mag-isip-isip manongod sa siring na mga bagay; alagad bakong madonong na gumamit nin panahon sa paghihingoang simbagon an mga hapot na sa presente dai puedeng simbagon. Dapat na kita nakasentro sa paglilingkod nin fiel ki Jehova asin pagkamit nin buhay na daing katapusan. An linahidan na mga Kristiano pinasisikad an saindang paglaom sa mamuraway na langitnon na pagkabuhay liwat. (2 Pedro 1:10, 11) An “ibang karnero” naglalaom sa sarong daing katapusan na mana sa daganon na rona kan Kahadean nin Dios. (Juan 10:16; Mateo 25:33, 34) Kun dapit sa dakol na detalye manongod sa pagkabuhay liwat na dai aram, kita nagtitiwala nanggad ki Jehova. An satong kaogmahan sa ngapit segurado na sa mga kamot kan Saro na kayang ‘panigoan an mawot nin lambang bagay na may buhay.’—Salmo 145:16; Jeremias 17:7.
18. (a) Anong kapangganahan an itinatampok ni Pablo? (b) Taano ta may kompiansa kitang nagtitiwala sa paglaom na pagkabuhay liwat?
18 Tinatapos ni Pablo an saiyang argumento paagi sa pagkagsing: “Salamat sa Dios, huli ta tinatawan nia kita kan kapangganahan paagi sa satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo!” (1 Corinto 15:57) Iyo, nakamit an kapangganahan tumang sa Adanikong kagadanan paagi sa pantubos na atang ni Jesu-Cristo, asin an mga linahidan saka an “ibang karnero” parareho may kabtang sa kapangganahan na iyan. Siempre, an “ibang karnero” na buhay ngonyan igwa nin paglaom na solamente para sana sa kapag-arakian na ini. Bilang kabtang kan padakol nang padakol na “dakulang kadaklan,” sinda puedeng makaligtas sa nagdadangadang na “dakulang kahorasaan” asin nungkang makaeksperyensia nin pisikal na kagadanan! (Kapahayagan 7:9, 14) Minsan siring, puedeng magkompiar sa paglaom na pagkabuhay liwat maski an mga nagagadan huli sa “panahon asin pagkanorongod” o sa kamot kan mga ahente ni Satanas.—Eclesiastes 9:11.
19. Anong sadol an dapat na kuyogon kan gabos na Kristiano ngonyan?
19 Kun siring, galaga niatong hinahalat an mamuraway na aldaw na iyan na an kagadanan paparaon. An satong dai nag-uurong-sulong na pagtitiwala sa panuga ni Jehova na pagkabuhay liwat nagtatao sa sato nin realistikong punto de vista sa mga bagay-bagay. Ano man an mangyari sa sato sa buhay na ini—dawa kun kita magadan—mayo nin makaaagaw sa sato kan balos na ipinanuga ni Jehova. Huli kaini, an ultimong sadol ni Pablo sa mga taga-Corinto angay pa man ngonyan kun paano kaidtong dos mil na taon na an nakaagi: “Bilang resulta, namomotan kong mga tugang, magin kamong marigon, dai natatanyog, na danay na dakol an gigibohon sa gibohon kan Kagurangnan, sa pakaaram na an saindong pagpapagal bakong sayang sana dian sa Kagurangnan.”—1 Corinto 15:58.
Ikapaliliwanag daw Nindo?
◻ Paano sinimbag ni Pablo an hapot manongod sa kun ano an magigin hawak kan mga linahidan kun buhayon na sinda liwat?
◻ Paano asin noarin sa katapustapusi paparaon an kagadanan?
◻ Sairisay an makakabilang sa daganon na pagkabuhay liwat?
◻ Ano an maninigo na magin kaisipan niato mapadapit sa mga bagay na manongod dian mayong sinasabi an Biblia?
[Retrato sa pahina 20]
An sarong banhi “nagagadan” paagi sa pag-agi nin pambihirang pagliliwat
[Mga retrato sa pahina 23]
An fiel na mga lalaki asin babae kan suanoy, arog ki Noe, Abraham, Sara, asin Rahab, makakabilang sa mga bubuhayon liwat
[Retrato sa pahina 24]
An pagkabuhay liwat magigin panahon nin dakulang kagayagayahan!