Sarong Problema sa Teolohiya
“AN IDEYA manongod sa inmortalidad kan kalag asin pagtubod sa pagkabuhay liwat kan mga gadan . . . duwang ideya na biyong magkalaen, na sa duwang iyan kinakaipuhan na pumili.” An mga tataramon na ini ni Philippe Menoud sinusumaryo an problema na napapaatubang sa mga teologong Protestante asin Katoliko manongod sa kamugtakan kan mga gadan. Nagtataram an Biblia dapit sa paglaom na pagkabuhay liwat “sa huring aldaw.” (Juan 6:39, 40, 44, 54) Pero an paglaom kan dakol na nagtutubod, nagsabi an teologong si Gisbert Greshake, “basado sa inmortalidad kan kalag, na minasiblag sa hawak pagkagadan asin minabuwelta sa Dios, mantang an paglaom sa pagkabuhay liwat sa kadaklan, kun bako man na biyo, nawara na.”
Sa situwasyon na iyan, minalataw an masakit na problema, an paliwanag ni Bernard Sesboüé: “Ano an kamugtakan kan mga gadan durante kan ‘interbalo’ kan pagkagadan kan saindang hawak asin kan ultimong pagkabuhay liwat?” An hapot na iyan garo baga nasa sentro kan teolohikong pagdebate sa nakaaging pirang taon. Ano an guminiya pasiring dian? Asin mas mahalaga, ano an tunay na paglaom para sa mga gadan?
Ginikanan Asin Pagtalubo nin Sarong Problema
An enot na mga Kristiano malinaw an mga ideya manongod sa bagay. Aram ninda gikan sa Kasuratan na an mga gadan mayong pakaaram sa ano man, huli ta nagsasabi an Hebreong Kasuratan: “An buhay nakakaaram na sinda magagadan; alagad kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram . . . Mayo nin gibohon ni pagplano ni kaaraman ni kadonongan sa Sheol, an lugar na saimong padudumanan.” (Eclesiastes 9:5, 10) An mga Kristianong idto naglaom na mangyayari an pagbuhay liwat durante kan maabot na “presensia kan Kagurangnan.” (1 Tesalonica 4:13-17) Dai sinda naglaom na mabuhay sa ibang lugar mantang naghahalat sinda kan panahon na iyan. Si Joseph Ratzinger, an presenteng namomoon na opisyal kan Kongregasyon sa Batikano Para sa Doktrina kan Pagtubod, nagsabi: “Mayong pagpapatunay sa doktrina manongod sa inmortalidad kan kalag an nag-eksister sa suanoy na Iglesya.”
Alagad, an Nuovo dizionario di teologia nagpapaliwanag na kun binabasa an mga isinurat kan mga Ama nin Iglesya, siring baga ki Agustin o Ambrosio, “may maririsa kitang sarong bagay na bago kun manongod sa tradisyon nin Biblia—an paglataw nin sarong Griegong eskatolohiya, na sa pundamental laen kan sa Judaismo asin Kristianismo.” An bagong katokdoan na ini basado sa “inmortalidad kan kalag, sa paghokom sa indibiduwal na may balos o padusa tolos-tolos pagkagadan.” Kaya, sarong hapot an pinalataw dapit sa “kamugtakan sa pag-oltanan”: Kun an kalag nabubuhay pagkagadan kan hawak, ano an nangyayari dian mientras na naghahalat iyan kan pagkabuhay liwat sa “huring aldaw”? Ini sarong problema na pinagmamaigotan na resolberan kan mga teologo.
Kan ikaanom na siglo C.E., si Papa Gregorio I nangatanosan na pagkagadan an mga kalag minaduman tolos-tolos sa lugar na saindang padudumanan. Si Papa Juan XXII kan ika-14 siglo nakombensir na an mga gadan maako kan saindang ultimong balos sa Aldaw nin Paghokom. Alagad, si Papa Benedicto XII kinontra an saiyang sinundan. Sa orden kan papa na Benedictus Deus (1336), saiyang dinesisyonan na “an kalag kan mga gadan minalaog sa kamugtakan nin biyong kaogmahan [langit], paglinig sa kasalan [purgatoryo], o pagkakondenar [impiyerno] tolos-tolos pagkagadan, tangani sanang makasaro giraray an saindang binuhay liwat na hawak sa katapusan kan kinaban.”
Sa ibong nin kontrobersia asin debate, ini an nagin paninindogan kan mga iglesya nin Kakristianohan sa laog nin dakol na siglo, minsan ngani an mga iglesyang Protestante asin Ortodokso sa kagabsan dai nagtutubod sa purgatoryo. Pero, poon sa katapusan kan nakaaging siglo, an nagdadakol na iskolar itinokdo an bakong sa Bibliang ginikanan kan doktrina manongod sa inmortalidad kan kalag, asin bilang resulta, “an modernong teolohiya ngonyan parateng naghihingoang mansayon an tawo na saro sana na biyong napapara sa pagkagadan.” (The Encyclopedia of Religion) Kaya, an mga komentarista sa Biblia nadedepisilan na patunayan an pag-eksister nin “kamugtakan sa pag-oltanan.” Nagtataram daw an Biblia dapit dian, o iyan daw nag-oopresir nin laen na paglaom?
Nagtubod daw si Pablo sa “Kamugtakan sa Pag-oltanan”?
An Catechism of the Catholic Church nagsasabi: “Tanganing mabuhay liwat kaiba ni Cristo, kaipuhan kitang magadan kaiba ni Cristo: kaipuhan kitang ‘mayo sa hawak asin mag-istar na kaibanan kan Kagurangnan’. [2 Corinto 5:8] Sa ‘paghaleng’ iyan na iyo an kagadanan an kalag isinisiblag sa hawak. [Filipos 1:23] Iyan isasaro giraray sa hawak sa aldaw kan pagkabuhay liwat kan mga gadan.” Pero sa mga tekstong kinotar digdi, sinabi daw ni apostol Pablo na an kalag nabubuhay pagkagadan kan hawak dangan naghahalat kan “Huring Paghokom” tanganing makasaro giraray kan hawak?
Sa 2 Corinto 5:1, nasambitan ni Pablo an saiyang kagadanan asin nagtaram manongod sa sarong “daganon na harong” na ‘napara.’ An nasa isip daw nia hawak na binayaan kan inmortal na kalag kaiyan? Bako. Nagtutubod si Pablo na an tawo sarong kalag, bako na sia igwa nin kalag. (Genesis 2:7; 1 Corinto 15:45) Si Pablo sarong Kristianong linahidan nin espiritu na an paglaom, siring kan mga tugang nia kan enot na siglo, ‘nakatagama sa kalangitan.’ (Colosas 1:5; Roma 8:14-18) Kun siring, an saiyang ‘odok na pagmawot’ iyo na buhayon liwat sa langit bilang inmortal na espiritung linalang sa itinalaan na panahon nin Dios. (2 Corinto 5:2-4) Sa pagtaram manongod sa paglaom na ini, sia nagsurat: “Kita gabos maliliwat . . . sa panahon kan huring trumpeta. Huli ta an trumpeta matanog, asin an mga gadan bubuhayon na dai na malalapa, asin kita maliliwat.”—1 Corinto 15:51, 52.
Sa 2 Corinto 5:8, nagsasabi si Pablo: “Mapuso kami asin naoogmang marhay na imbes mawara sa hawak asin mag-istar na kaibanan kan Kagurangnan.” May mga nagtutubod na an mga tataramon na ini nanonongod sa kamugtakan sa pag-oltanan na paghalat. Sinasambit man kan mga iyan an panuga ni Jesus sa saiyang maimbod na mga parasunod na sia maandam nin lugar na dian ‘aakoon nia mismo sinda.’ Alagad noarin an siring na mga paglaom mangyayari? Nagsabi si Cristo na iyan mangyayari kun sia ‘magdigdi liwat’ sa maabot niang presensia. (Juan 14:1-3) Sa kaagid na paagi, sa 2 Corinto 5:1-10, nagsabi si Pablo na an pararehong paglaom kan linahidan na mga Kristiano iyo an magmana kan langitnon na erokan. Mangyayari ini, bakong paagi sa ipinamumugtak na inmortalidad kan kalag, kundi paagi sa pagbuhay liwat durante kan presensia ni Cristo. (1 Corinto 15:23, 42-44) Nagkonklusyon an parainterpretar na si Charles Masson na an 2 Corinto 5:1-10 “masasabotan na gayo kun siring na dai na kaipuhan pang gumamit kan teoriya manongod sa ‘kamugtakan sa pag-oltanan.’”
Sa Filipos 1:21, 23, nagsasabi si Pablo: “Para sa sako an mabuhay iyo si Cristo, asin an magadan, pakinabang. Ginigipit ako kan duwang bagay na ini; alagad an sako talagang minamawot iyo an pakatalingkas asin an pagigin kaiba ni Cristo, huli ta ini siertong an orog karahay.” Pinanonongdan daw ni Pablo digdi an “kamugtakan sa pag-oltanan”? An iba iyan an paghona. Pero, nagsasabi si Pablo na sia ginipit nin duwang posibilidad—buhay o kagadanan. “Alagad an sako talagang minamawot,” dagdag pa nia, na sinasambit an ikatolong posibilidad, “iyo an pakatalingkas asin an pagigin kaiba ni Cristo.” An “pakatalingkas” daw na magin kaiba ni Cristo tolos-tolos pagkagadan? Bueno, siring sa nasabotan na, nagtubod si Pablo na an maimbod na linahidan na mga Kristiano bubuhayon liwat durante kan presensia ni Cristo. Kun siring, siertong an nasa isip nia mga pangyayari sa peryodong iyan.
Maheheling ini sa saiyang mga tataramon na yaon sa Filipos 3:20, 21 asin 1 Tesalonica 4:16. An “pakatalingkas” na iyan durante kan presensia ni Cristo Jesus pangyayarihon si Pablo na mag-ako kan balos na inandam nin Dios para sa saiya. Na ini an saiyang paglaom maheheling sa saiyang mga tataramon sa solterong si Timoteo: “Poon ngonyan igwa na nin nakatagama para sa sako na korona nin katanosan, na itatao sa sako kan Kagurangnan, an matanos na hokom, bilang balos sa aldaw na iyan, alagad bako sanang sa sako, kundi siring man sa gabos na namoot sa saiyang pagkapahayag.”—2 Timoteo 4:8.
An Pagkabuhay Liwat—Sarong Marahayon na Katotoohan sa Biblia
An enot na mga Kristiano ibinilang an pagkabuhay liwat na sarong pangyayari na mapoon durante kan presensia ni Cristo, asin sinda nag-ako nin kosog asin karangahan gikan sa marahayon na katotoohan na ini sa Biblia. (Mateo 24:3; Juan 5:28, 29; 11:24, 25; 1 Corinto 15:19, 20; 1 Tesalonica 4:13) Maimbod nindang hinalat an kagayagayahan na iyan na maabot, na isinikwal an apostatang mga katokdoan manongod sa inmortal na kalag.—Gibo 20:28-30; 2 Timoteo 4:3, 4; 2 Pedro 2:1-3.
Siyempre, an pagkabuhay liwat bakong limitado sa mga Kristiano na igwang langitnon na paglaom. (1 Pedro 1:3-5) An mga patriarka asin iba pang suanoy na mga lingkod nin Dios nagtubod sa abilidad ni Jehova na buhayon liwat an mga gadan digdi sa daga. (Job 14:14, 15; Daniel 12:2; Lucas 20:37, 38; Hebreo 11:19, 35) Pati an binilyon na sa nag-aging dakol na siglo nungkang nakamidbid sa Dios igwa kan oportunidad na mabuhay liwat sa sarong daganon na paraiso, huling “magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos asin an mga bakong matanos.” (Gibo 24:15; Lucas 23:42, 43) Bako daw ining sarong nakakaogmang paglaom?
Imbes na patubodon kita na magdadanay an kasakitan asin kagadanan, itinokdo ni Jehova an panahon na “an ultimong kaiwal, an kagadanan,” hahaleon na sagkod lamang asin an maimbod na katawohan mabubuhay nin daing sagkod digdi sa daga na ginibo liwat na Paraiso. (1 Corinto 15:26; Juan 3:16; 2 Pedro 3:13) Abaa kamakangangalas na maheling an satong mga namomotan na mabuhay liwat! Kanigoan kamas marahay kan seguradong paglaom na ini kisa kan teoriyang inmortalidad kan kalag nin tawo—sarong doktrinang basado, bakong sa Tataramon nin Dios, kundi sa Griegong pilosopiya! Kun ibabasar nindo an saindong paglaom sa siertong panuga nin Dios, makakaseguro man kamo na sa dai na mahahaloy “an kagadanan mawawara na”!—Kapahayagan 21:3-5.
[Retrato sa pahina 31]
An pagkabuhay liwat sarong marahayon na katotoohan sa Biblia